Operationele doelstelling 6.1

Bescherming en duurzaam gebruik van milieu in de mondiale context en de nationale context in ontwikkelingslanden

Op mondiaal niveau heeft Nederland via de Consultative Group instellingen Centre for International Forestry Research en World Agroforestry Centre een bijdrage geleverd aan kennisontwikkeling voor verbeterd bosbeheer en agroforestry ter ondersteuning van het beleid op het gebied van water en voedselzekerheid. Op regionaal niveau werd door ondersteuning van de Amazone Pact organisatie bijgedragen aan een strategische agenda voor duurzaam gebruik en beheer van stroomgebieden en bosecosystemen in het Amazonegebied. In het kader van het Interdepartementale Beleidsprogramma Biodiversiteit en via het Initiatief Duurzame Handel is de vraag naar duurzaam hout in Nederland gestegen dankzij publieksvoorlichting en monitoring van houtimport samen met het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Tevens is het aanbod van gecertificeerd hout verder toegenomen. Tijdens de 10e Conferentie van de Convention on Biological Diversity (CBD) in Nagoya zijn de internationale regels rond de toegang tot genetische rijkdommen en de eerlijke en billijke verdeling van de voordelen die voortvloeien uit het gebruik ervan (Access and Benefit Sharing), vastgelegd. Nederland ondersteunt via het Global Environment Facility de uitvoering van het internationale protocol dat hierop gericht is.

Via ondersteuning van het Forest Carbon Partnership Facility, een initiatief van de Wereldbank, draagt Nederland bij aan de opbouw van capaciteit in 37 landen zodat ze uiteindelijk in staat zijn als volwaardige partner deel te nemen aan de onderhandelingen in het kader van REDD (Reduced Emissions from Deforestation and Forest Degradation). Het aantal landen dat een startsubsidie kreeg, nam toe van 15 naar 18 terwijl drie landen (DRC, Indonesië en Nepal) definitieve financiering ontvingen. Nederland heeft voorts bijgedragen aan uitvoering van het Forest Law Enforcement Governance and Trade (FLEGT) actieplan van de EU, gericht op het uitbannen van illegaal hout voor de export. In dit kader worden vrijwillige partnerschapsovereenkomsten onderhandeld met onder andere Indonesië, Gabon, Liberia, de Centraal Afrikaanse Republiek en Vietnam.

De beleidsdiscussie over biomassa richtte zich in 2011 vooral op het waarderen en kwantificeren van de indirecte (niet duurzame) effecten van landgebruik bij de productie van biobrandstoffen.  Deze discussie dient als basis voor het formuleren van een EU positie voor 2012. In het kader van het Fonds Duurzame Biomassa Mondiaal zijn projecten uitgevoerd gericht op de productie van duurzame biomassa voor energiedoeleinden; in totaal zijn 26 projecten op basis van de beschikbare middelen goedgekeurd. Eén project in Mozambique kwam tot afronding en leverde een handleiding op voor verduurzaming en certificering. In Colombia, Kenia en Indonesië werden speciale workshops georganiseerd om de eerste bevindingen met projectmanagers te delen.

In het afgelopen jaar is er in de diverse partnerlanden – mede dankzij de Nederlandse financiële en technische ondersteuning – voortgang geweest bij de integratie van klimaatrisico’s in de nationale ontwikkelingsplannen en budgetten. Zo heeft Colombia haar klimaat strategie goedgekeurd en wordt in het kabinetsbesluit van juli jl. de institutionele organisatie weergegeven met behorende prioriteiten en financiering: op het gebied van (met name) klimaat adaptatie, low carbon development en REDD+.

In Bolivia is op drie terreinen voortgang geboekt bij de integratie van klimaatrisico’s in nationale ontwikkelingsplannen en budgetten te weten:

• 1) Het nationale klimaatprogramma van de centrale overheid (milieuministerie) heeft ook in 2011 een programma uitgevoerd gericht op onderzoek van klimaatrisico’s en het initiëren van kleinschalige pilot projecten op het gebied van adaptatie;

• 2) Het nationale waterbeheerprogramma, gezamenlijk uitgevoerd door centrale overheid, provinciale besturen en gemeenten, heeft klimaatrisico’s geïntegreerd in haar strategie (het programma in de provincie Beni gericht op het mitigeren van risico’s van de jaarlijkse overstromingen is daar een voorbeeld van);

• 3) Een fors aantal gemeenten en producentenorganisaties hebben activiteiten gerelateerd aan klimaatrisico’s opgenomen in hun plannen en begrotingen, bijvoorbeeld op het gebied van voedselzekerheid, aardappelteelt, wijnteelt, quinoateelt en opslag van water.

In Vietnam heeft Nederland actief bijgedragen aan het formuleren van een nationaal gedragen klimaat-adaptatie strategie voor de Mekongdelta en de regio rond Ho Chi Minh Stad. Via Nederlandse steun werden klimaatrisico’s in kaart gebracht en innovatieve adaptatiestrategieën voorgesteld. Nederlandse experts van kennisinstellingen en het bedrijfsleven hebben bijdragen geleverd aan (nationale) normering van zeedijken, de haalbaarheid van een mega-waterkering in Zuid-Vietnam en het opstellen van een toekomstvisie voor de Mekongdelta en overstromingsmitigatie/waarschuwingssysteem in het stroomgebied van de Mekong via de Mekong River Commission. Nederland is specifiek genoemd in de Vietnamese nationale klimaatadaptatiestrategie als partnerland ter ondersteuning van de nationale ontwikkelingsplannen voor klimaatadaptatie.

Mede dankzij de resultaten van onder andere het Energising Development Partnership Programme dat Nederland samen met Duitsland uitvoert, is het gelukt om reeds in 2011 de doelstelling te realiseren om  10 miljoen mensen toegang te geven tot duurzame energie. Hiermee is de output-doelstelling die door minister van Aardenne in 2004 werd geformuleerd, gerealiseerd.

Operationele doelstelling 6.2

Duurzaam waterbeheer, een hoger percentage mensen dat duurzame toegang heeft tot veilig drinkwater en sanitaire voorzieningen

De cijfers voor 2011 zijn nog niet beschikbaar, maar op basis van de cijfers voor 2010 wordt voorzien dat ruim 1 miljoen mensen in 2011 toegang kregen tot drinkwater en 3,7 miljoen mensen tot sanitaire voorzieningen. Het afgelopen jaar zijn nieuwe programma’s gefinancierd via BRAC en UNICEF die twee miljoen mensen van drinkwater en 19 miljoen mensen van sanitatie zullen voorzien.

In Benin is aandacht gevraagd voor het recht op water en sanitatie in de voorbereiding van gemeentelijke- en nationale plannen. In drie pilot gemeentes is expliciet ingezet op verbetering van domestic accountability, met betrokkenheid van organisaties in de publieke sector, gebruikersorganisaties en het maatschappelijk middenveld. In Indonesië heeft een Nederlandse NGO met haar partners een analyse gemaakt van de Jakarta concessie en wordt samen met de Indonesische waterautoriteit gewerkt aan het reguleren van internationale investeringen in Indonesië, zodanig dat deze vallen binnen de kaders van het recht op water.

Het Sanitation and Water for All initiatief is een belangrijk instrument voor donorcoördinatie en verantwoording op het gebied van drinkwater en sanitatie. De aandacht voor landen die achterblijven bij het behalen van de MDG doelstellingen is toegenomen, maar moet zich nog vertalen in extra investeringen. Nederland heeft samen met Unicef en andere donoren mogelijkheden geïnventariseerd voor programma’s in fragiele staten in West Afrika [die mogelijk in 2012 kunnen worden gestart].

In de vijf Water Mondiaal-landen (Bangladesh, Egypte, Indonesië, Mozambique en Vietnam) heeft de samenwerking met Nederland op het gebied van klimaatadaptatie en verbeterd deltabeheer verder vorm gekregen. In Bangladesh heeft de minister voor Water aangegeven met Nederland te willen samenwerken aan verbeterd beheer van de zuidelijke delta in Bangladesh en worden programma’s geformuleerd die hierop aansluiten. Gedurende de Nederland-Egyptische Water Week in juni 2011 is het programma Water Mondiaal officieel geopend door de minister van Water van Egypte en Directeur-Generaal Internationale Betrekkingen van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. DGIB stond aan het hoofd van een delegatie bedrijven en kennisinstituten die in deze week contacten hebben kunnen leggen voor verdere samenwerking. In Indonesië is onder meer met inzet van Nederlandse deskundigheid gewerkt aan het opstellen van een masterplan voor kustverdediging in Jakarta. In Mozambique hebben Mozambikaanse en Nederlandse partners besloten dat zal worden samengewerkt op het gebied van deltatechnologie, water en sanitatie, geïntegreerd waterbeheer en water voor landbouw; voor deze deelgebieden is een marktscan uitgevoerd en zijn opstart activiteiten geformuleerd. En in Vietnam hebben diverse workshops en conferenties plaatsgevonden waar Nederlandse experts de Vietnamese organisaties hebben geadviseerd en ondersteund bij het opstellen van duurzame klimaatadaptatie strategieën. De samenwerking tussen Rotterdam en Ho Chi Minh stad heeft geleid tot een extensief programma voor klimaatadaptatie in urbane gebieden en havenontwikkeling; voor beide programma's werden twee Nederlandse consortia aangesteld om de implementatie te ondersteunen en nieuwe potentiele partnerschappen publiek-private te identificeren.

Beleidsconclusies artikel 6

Uit de eerste bevindingen van de beleidsdoorlichting drinkwater en sanitatie van de IOB – die begin 2012 formeel beschikbaar komt – blijkt dat extra aandacht nodig is voor waterkwaliteit en dat de consumptie vaak beneden de internationaal gehanteerde minimumnorm van 20 liter per persoon per dag ligt. Tevens blijken aangetoonde effecten van voorlichting en training op gebruik van toiletten en op hygiëne beperkt en zijn de effecten op gezondheid minder groot dan op basis van beschikbaar onderzoek verwacht werd. Samen met uitvoerende organisaties worden de resultaten van de beleidsdoorlichting besproken en maatregelen genomen om de effectiviteit van de interventies te verbeteren.