A Algemene doelstelling

Het stimuleren van burgers, decentrale overheden, instellingen en bedrijven tot het realiseren van een goede kwaliteit van woningen, gebouwen en andere bouwwerken. Belangrijke aspecten daarbij zijn de veiligheid en gezondheid van gebouwen, alsmede het streven om energie te besparen, waarmee tevens de woonlasten kunnen worden beperkt. Het bevorderen van de woningbouw waarbij aanbod vraaggericht tot stand komt, zodat dit veel meer gaat aansluiten bij de woonwensen van mensen. Het stimuleren van burgers en andere partijen om de leefbaarheid in steden en dorpen te bevorderen.

B Rol en verantwoordelijkheid

Op basis van de Woningwet (hoofdstuk V) is de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) verantwoordelijk voor woningbouw. Deze verantwoordelijkheid omvat de zorg voor voldoende omvang, kwaliteit en differentiatie van de woningvoorraad. De Minister van BZK geeft invulling aan deze verantwoordelijkheid door innovatie te bevorderen, belemmeringen weg te nemen en mededinging te versterken, waardoor meer ruimte ontstaat voor woningbouw op die plekken waar de behoefte het grootst is. Hieronder valt ook het voorzien in de behoefte aan (collectief) particulier opdrachtgeverschap (CPO) en meegroei-, mantel- en meergeneratiewoningen.

Op basis van de Woningwet (artikel 2) is de Minister van BZK verantwoordelijk voor het opstellen en het beheer van de bouwregelgeving en is de Minister stelselverantwoordelijk om hiermee de bouwkwaliteit te borgen door middel van regisseren en doen uitvoeren.

Op basis van de Woningwet (artikel 120), de Wet milieubeheer (hoofdstuk 4) en de Kadasterwet is de Minister van BZK verantwoordelijk voor het stimuleren van energiebesparing en reductie van CO₂– uitstoot in de gebouwde omgeving. De Minister van BZK geeft invulling aan deze verantwoordelijkheid door kaderstelling (wet- en regelgeving), het uitvoeren van de acties van het Energieakkoord voor duurzame groei waar het Rijk verantwoordelijk voor is, ondersteuning van innovatie (onder andere door middel van subsidies en «zachte» leningen) en monitoring.

Op basis van de Woningwet (artikel 80a) draagt de Minister van BZK zorg voor de bevordering en ondersteuning van stedelijke vernieuwing. De primaire verantwoordelijkheid ligt bij de gemeenten en vervolgens bij de provincie, in samenwerking met maatschappelijke organisaties, bedrijven en bewoners. De zorg van de Minister van BZK geldt met name voor het ondersteunen van partijen bij de versterking van de leefbaarheid in de stedelijke gebieden en krimp- en anticipeergebieden door onder meer verbetering van de woonomgeving en voorzieningen, veiligheid en economisch draagvlak. Belangrijke instrumenten van de Minister van BZK hiertoe zijn: het aanpassen van belemmerende wet- en regelgeving, advisering, kennisoverdracht, monitoring van resultaten en het aanspreken van medeverantwoordelijke departementen, met het oog op een integrale (gebiedsgerichte) aanpak.

Op basis van de Huisvestingswet stimuleert de Minister van BZK de huisvesting van bijzondere aandachtsgroepen.

Op basis van de Wet bijzondere maatregelen grootstedelijke problematiek (artikel 5) kan de Minister van BZK op aanvraag van de gemeenteraad wooncomplexen, straten of gebieden aanwijzen waarin aan woningzoekende huurders eisen kunnen worden gesteld of voorrang wordt verleend. Het gaat hierbij om kwetsbare gebieden waar de leefbaarheid zwaar onder druk staat en waar sprake is van een opeenstapeling van problemen op sociaal, fysiek, economisch en veiligheidsterrein. Notoire overlast en criminaliteit kunnen ook een reden zijn voor gebiedsaanwijzing en selectieve woningtoewijzing.

Op basis van de Wet aanpak woonoverlast is de Minister van BZK stelselverantwoordelijk om hiermee gemeenten de mogelijkheid te bieden ernstige en herhaaldelijke hinder voor omwonenden tegen te gaan door middel van het opleggen van een gedragsaanwijzing.

In de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (Kamerstukken II 2010/11, 32 660, nr. 17) staat dat de nieuwbouwprogrammering grotendeels wordt overgelaten aan provincies en gemeenten. In de Noord- en Zuidvleugel van de Randstad maken de bestaande verstedelijkingsafspraken onderdeel uit van de integrale aanpak voor deze gebieden.

C Beleidsconclusies

In 2018 is gewerkt aan de realisatie van de doelstellingen uit het Energieakkoord. Tegelijkertijd is in het regeerakkoord 2017–2021 «Vertrouwen in de toekomst» aangekondigd de klimaatverandering aan te pakken en Nederland duurzamer te maken. Dit heeft geresulteerd in onderstaande resultaten op het gebied van verduurzaming, energiebesparing en bouw en innovatie.

Verduurzaming

In 2018 is als onderdeel van een Interbestuurlijk Programma Aardgasvrije Wijken gestart met de selectie van grootschalige proeftuinen om buurten en wijken aardgasvrij te maken. Hierbij wordt onderzocht wat er nodig voor een haalbare en betaalbare aanpak die opschaalbaar is naar alle gemeenten van Nederland. Op 3 april 2018 is hiervoor een uitvraag gedaan aan alle gemeenten in Nederland. Hiervoor was € 85 mln. beschikbaar vanuit de klimaatenvelop over het jaar 2018. Voorwaarde was dat in 2018 begonnen kon worden met een door de gemeente goedgekeurd uitvoeringsplan. Verder waren belangrijke criteria de wijze waarop bewoners en gebouweigenaren betrokken werden en het verbinden van de energietransitie met andere opgaven in de wijk.

Op 1 oktober is op advies van een toetsingscommissie de selectie van 27 proeftuinen uit de 75 aanmeldingen bekendgemaakt. Bij de selectie van de proeftuinen is rekening gehouden met de regionale spreiding en variatie in techniek. Daarnaast is, mede op verzoek van de Tweede Kamer, een mix van stedelijk en landelijk gebied en een goede mix tussen koop- en huurwoningen meegewogen in de beoordeling. Onderdeel van het Programma Aardgasvrije Wijken is een Kennis- en Leerprogramma onder regie van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) voor alle gemeenten. Op deze wijze wordt de kennis en ervaring in de proeftuinen actief gedeeld en waar nodig verdiept.

Samen met medeoverheden en maatschappelijke partners streeft het Ministerie naar het versnellen van de verduurzaming van het maatschappelijk vastgoed, inclusief gebouwen in bezit van het Rijk. Een eerste voorbeeld hiervan is het Innovatieprogramma aardgasvrije en frisse basisscholen. In circa elf pilots worden energie-onzuinige schoolgebouwen verduurzaamd tot aardgasvrije scholen met een goed binnenklimaat. Daarmee wordt ervaring opgedaan om de verduurzaming van schoolgebouwen verder op te schalen. Het wordt voor aanbieders, scholen en gemeenten makkelijker gemaakt om te kiezen voor verduurzaming via eenvoudig toe te passen verduurzamingsconcepten.

Een tweede voorbeeld van het versnellen van verduurzaming van het maatschappelijk vastgoed is de vorming van een Kennis- en innovatieplatform verduurzaming maatschappelijk vastgoed in samenwerking met het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK). Dit platform heeft tot doel in de verschillende sectoren innovaties te helpen ontwikkelen, kennis over maatregelen (bewezen aanpakken) te vergroten en het handelingsperspectief te vergroten om van aardgas af te gaan en toe te werken naar een CO₂-arme gebouwvoorraad.

Op 1 januari 2018 is de Wet verbetering functioneren verenigingen van eigenaars in werking getreden. Met deze wet is verduidelijkt dat een Vereniging van Eigenaren (VvE) een geldlening kan afsluiten voor verduurzaming en groot onderhoud en wordt het jaarlijks reserveren van een minimaal bedrag voor groot onderhoud gestimuleerd.

Energiebesparing

Vanaf 2023 mogen kantoren met een oppervlakte van 100m² of meer, met uitzondering van monumentale panden en enkele andere categorieën, alleen nog gebruikt worden als zij minstens energielabel C hebben (Kamerstukken II 2016/17, 30 196, nr. 485). De regelgeving is in 2018 gepubliceerd. In opdracht van het Ministerie van BZK heeft de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) communicatieactiviteiten uitgevoerd richting de doelgroep en intermediaire partijen. In het Interbestuurlijk Programma is overeengekomen dat, om de doelen van het Energieakkoord binnen bereik te houden, in het maatschappelijk vastgoed tot en met 2020 additioneel 2,5 PJ energie wordt bespaard (Kamerbrief II 2017/18, 30 196, nr. 573). Hiervoor is in samenwerking met koepels van schoolbesturen (Primair- en Voortgezet Onderwijs) en de VNG 2018 een energiebespaarprogramma opgezet.

In de koopsector is in 2018 bij circa 90 procent van de labelplichtige transacties het energielabel overhandigd (bron: Kadaster/RVO). Eind 2018 beschikten ruim 3,7 miljoen woningen over een geldig, definitief geregistreerd energielabel, hiermee bijdragend aan de bewustwording van de eigenaar-bewoner van de energie(on-)zuinigheid van de woning.

Bouw en innovatie

De Bouwagenda heeft in 2018 aan de afgesproken doelen gewerkt om de bouwsector innovatiever en toekomstbestendiger te maken. De sector wordt zo beter in staat gesteld bij te dragen aan de doelstelling om zeer energiezuinige (nieuwbouw)woningen te realiseren. Het programmabureau heeft op 17 specifieke roadmaps en thema’s ingezet, die aan de doelstellingen moeten bijdragen. De Bouwagenda heeft daarnaast bijgedragen aan het proces om tot een klimaatakkoord te komen door deel te nemen aan werkgroepen en expertise te leveren aan de tafel Gebouwde Omgeving.

In 2018 is de uitvoering van de kerntaak «het wettelijk waarborgen van een maatschappelijk noodzakelijk minimum kwaliteitsniveau van bouwwerken» voortgezet. Het Bouwbesluit 2012 is per 1 juli 2018 aangepast in verband met gasloze nieuwbouw, om aan te sluiten bij hetgeen daarover geregeld is in de Gaswet (Staatsblad 2018, 197). Daarnaast is in 2018 verder gewerkt aan het integreren van de bouwparagraaf van de Woningwet, inclusief het Bouwbesluit 2012, in de Omgevingswet. Op 31 augustus 2018 is het Besluit bouwwerken leefomgeving gepubliceerd (Staatsblad 2018, 291). Dit besluit is de opvolger van het Bouwbesluit en een van de vier Algemene Maatregelen van Bestuur onder de Omgevingswet, waarvan inwerkingtreding wordt voorzien in 2021.

Groningen heeft bijzondere aandacht. Er is in 2018 op advies van de Mijnraad besloten tot een nieuwe versterkingsaanpak. De Minister van EZK en de Minister van BZK hebben hieraan samen met de regio – en met ondersteuning van de (waarnemend) Nationaal Coördinator Groningen (NCG) – uitwerking geven. Dit heeft geresulteerd in de presentatie van het Plan van Aanpak Advies Mijnraad van de NCG.

Daarnaast is in 2018 besloten dat batch 1588 kan doorgaan op basis van de beschikbare versterkingsadviezen (Kamerstukken II 2017/18, 33 529, nr. 502). Dit mede gezien het gewekte vertrouwen richting bewoners. In 2018 heeft BZK samen met betrokken gemeenten, corporaties, de NCG en het Ministerie van EZK de financiële uitwerking van de batch ter hand genomen. Dit met het oog op start van versterking in 2019. Ook hebben Rijk en regio in 2018 besloten samen verder invulling te geven aan een nieuw toekomstperspectief voor de regio. Dit in de vorm van een Nationaal Programma Groningen (Kamerstukken II 2018/19, 33 529, nr. 528.

Op 18 januari 2018 is het actieplan Toegankelijkheid voor de bouw aan de Eerste en Tweede Kamer gestuurd (Kamerstukken II 2017/18, 33 990, nr. 63). Dit actieplan volgt uit het VN Verdrag voor gelijke rechten voor mensen met een beperking, waarbij het realiseren van algemene toegankelijkheid en een samenleving waarin iedereen kan meedoen belangrijke uitgangspunten zijn. Het plan betreft de fysiek-bouwkundige toegankelijkheid van woningen en gebouwen en bevat een groot aantal acties, die samen met betrokken partijen in uitvoering zijn genomen. De Tweede Kamer wordt over de voortgang van deze acties geïnformeerd. Op 3 juli 2018 heeft de Minister van BZK de Tweede Kamer reeds geïnformeerd over de uitkomsten van het onderzoek naar de buitenruimte (balkon, tuin) bij de woonfunctie voor zorg (Kamerstukken II 2017/18, 28 325, nr. 174). Daarbij heeft de Minister aangegeven een verplichting hiertoe te zullen opnemen in de bouwregelgeving.

Het kabinet beoogt een sterkere positie van de consument als opdrachtgever in de bouw, door in het wetsvoorstel kwaliteitsborging voor het bouwen (Kamerstukken II 2015/16, 34 453, nr. 2) de aansprakelijkheid van de aannemer, na de oplevering van het bouwwerk, te vergroten. Het wetsvoorstel is door de Tweede Kamer geaccordeerd en ligt momenteel voor in de Eerste Kamer.

In 2016 zijn de partijen in het Energieakkoord voor duurzame groei overeengekomen dat er met het oog op de energiebesparingsdoelen een verplichting wordt ingevoerd tot realiseren van label C in de kantorenmarkt.

Agenda Stad

Europese Agenda Stad

BZK speelde in 2018 een belangrijke rol bij het verder ontwikkelen van de Urban Agenda for the EU (UAEU) en heeft een prominente positie het internationale UAEU-netwerk. BZK coördineert de inbreng van de VNG, het Interprovinciaal Overleg (IPO), G4, G40 en de Unie van Waterschappen (UvW) via de Taskforce Europese Agenda Stad. In 2018 hebben zes partnerschappen van de Europese Agenda Stad concrete actieplannen gepubliceerd. BZK heeft bijgedragen aan de implementatie daarvan.

D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

E Toelichting op de financiële instrumenten

Uitgaven

4.1 Energie en bouwkwaliteit

Subsidies

Beleidsprogramma Energiebesparing

In 2018 is vanuit de klimaatenvelop budget ontvangen ten behoeve van grootschalige proeftuinen om buurten en wijken aardgasvrij te maken (€ 85 mln.), tien pilots om energie-onzuinige schoolgebouwen te verduurzamen tot aardgasvrije scholen met een goed binnenklimaat en de ondersteuning voor het Innovatieprogramma aardgasvrije en frisse basisscholen (€ 5 mln.). Daarnaast zijn, inzake het verplichte energielabel voor woningen en andere gebouwen, extra middelen toegevoegd aan de begroting tot 2022.

Beleidsprogramma Bouwregelgeving

Binnen het beleidsprogramma Bouwregelgeving zijn diverse subsidies verleend aan diverse partijen, waaronder Nederlands Normalisatie-instituut (NEN) en Stichting Bouwkwaliteit (SBK), ter voorbereiding en ondersteuning van het beleid, voor onder meer kwaliteitsborging voor het bouwen, brandveiligheid en circulair bouwen. Daarnaast zijn werkzaamheden uitgevoerd om te komen tot een digitaliseringsdeal in de bouwsector, activiteiten op het terrein van energieprestatie van gebouwen en op het gebied van de uitvoering van circulair bouwen. Tot slot hebben de Ministeries van Economische Zaken en Klimaat (EZK), Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en het Rijksvastgoedbedrijf bij 2^e suppletoire begroting budget naar dit programma overgeboekt ten behoeve van de uitvoering van de Bouwagenda.

Energiebesparing Koopsector

Energiebesparing Huursector

Voor energiebesparing in de sociale huursector is middels de Stimuleringsregeling energieprestatie huursector (STEP) die op 1 juli 2014 in werking is getreden € 400 mln. beschikbaar voor subsidie. Bij augustusbrief is het kasbudget in de juiste kasritme gezet. Er is € 75 mln. uit 2018 doorgeschoven naar 2020 en € 69 mln. uit 2019 naar 2020. Daarnaast is op basis van prognoses van RVO € 20 mln. niet in 2018 besteed (vertraging in procedure tussen aanvraag, beoordeling en toekenning) en komt in 2019 tot besteding.

Tot en met 31 december 2018 is via de Stimuleringsregeling energieprestatie huursector (STEP) subsidie verleend voor ruim 4.000 aanvragen. Hiermee is een bedrag van € 395 mln. gemoeid, voor de verduurzaming van zo’n 110.000 woningen. Het beschikbare budget is daarmee volledig verplicht. De termijn van aanvragen is inmiddels gesloten. In 2018 is gestart met het uitkeren van de subsidies en is in totaal € 105,8 mln. uitgegeven.

Revolverend Fonds EGO

Het beroep op het Nationaal Energiebespaarfonds (NEF) voor leningen aan woningeigenaren en VvE’s met minimaal tien appartementen voor energiebesparende maatregelen is in 2018 verder toegenomen. Tot en met 31 december 2018 hebben ruim 15.000 particuliere woningeigenaren een lening uit het fonds ontvangen voor in totaal bijna € 200 mln. en hebben 121 VvE’s voor in totaal € 54 mln. een lening uit het fonds ontvangen. Deze uitgaven en de nog lopende aanvragen zijn voldoende om het gehele budget van het NEF van € 300 mln. aan leningen uit te geven. Om deze reden is in 2018 meerjarig € 40 mln. aan het NEF toegekend, waarvan in 2018 € 25 mln. daadwerkelijk is toegevoegd aan het NEF. Hiermee zal het NEF ook weer nieuw geld van private kredietverstrekkers aantrekken, zodat nogmaals € 300 mln. aan leningen kan worden verstrekt.

Opdrachten

Beleidsprogramma Energiebesparing

Binnen dit beleidsprogramma zijn diverse onderzoeksopdrachten verstrekt ter voorbereiding en ondersteuning van het beleid voor onder meer energietransitie in de gebouwde omgeving, het energielabel voor gebouwen en energielabel C voor kantoren.

Beleidsprogramma Bouwregelgeving

Ook in 2018 zijn werkzaamheden van het Nederlands Normalisatie-instituut, de Helpdesk bouwregelgeving en de Adviescommissie toepassing en gelijkwaardigheid bouwvoorschriften in opdracht van BZK uitgevoerd.

Op 13 september 2018 is het wetsvoorstel «wijziging van de woningwet in verband met de introductie van een stelsel van certificering voor werkzaamheden aan gasverbrandingsinstallaties» aan de Tweede Kamer aangeboden (Kamerstukken II 2017/18, 35 022, nr. 2). De nadere uitwerking van dit stelsel vindt plaats in onderliggende regelgeving. Het stelsel volgt op het rapport «Koolmonoxide – onderschat en onbegrepen gevaar» van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OvV) van november 2015. De inwerkingtreding van het stelsel is voorzien vanaf medio 2019.

Naar aanleiding van de brand in de Londense Grenfell Tower heeft de Minister van BZK de gemeenten gevraagd een inventarisatie uit te voeren van de meest risicovolle gebouwen en daarbij te laten toetsen of de brandveiligheid van de gevels voldoet aan het Bouwbesluit (Kamerstukken II 2017–2018, 35 757, nr. 150). Over de landelijke aanpak van betonnen breedplaatvloeren die in 2017 in gang is gezet naar aanleiding van het instorten van de parkeergarage Eindhoven Airport heeft de Minister van BZK de kamer geïnformeerd over de voortgang van de landelijke aanpak (Kamerstukken II 2017/18, 28 325, nr. 173) in relatie tot het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid over deze instorting (Kamerstukken II 2017/18, 28 325, nr. 186).

Bijdragen aan agentschappen

Dienst Publiek en Communicatie

Deze middelen zijn ingezet voor het campagnemanagement van de voorlichtingscampagne «Energie besparen doe je nu» door de Dienst Publiek en Communicatie (DPC), een agentschap van het Ministerie van Algemene Zaken (AZ). Dit is een gezamenlijke campagne van EZK en BZK in het kader van het Energieakkoord.

Diverse agentschappen

Deze middelen zijn gerealloceerd ter uitvoering van extra werkzaamheden van RVO.nl. Dit is uitgevoerd in het kader van Subsidieregeling energiebesparing eigen huis, vallend onder 4.2 Bijdragen aan agentschappen – RVO.nl Beleidsprogramma Woningbouw.

ILT Handhaving Energielabel

De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) heeft een bijdrage ontvangen voor controles op de aanwezigheid van het energielabel bij transacties.

RVO Uitvoering Energieakkoord

Ter uitvoering van afspraken uit het Energieakkoord voor duurzame groei zijn de begrote middelen op dit onderdeel herschikt naar artikelonderdeel 4.2.

Bijdragen aan ZBO’s / RWT’s

Toelatingsorganisatie

BZK verstrekt een bijdrage voor de Toelatingsorganisatie in het kader van de voorbereiding van het nieuwe stelstel voor kwaliteitsborging voor het bouwen. Het verschil tussen raming en realisatie wordt verklaard doordat de toelatingsorganisatie later start dan gepland vanwege vertraging van het wetsvoorstel in de Eerste Kamer.

Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken

Economische Zaken (beleidsprogramma Energiebesparing)

Betreft bijdrage voor de rekenmeesterfunctie o.a. t.b.v. het opstellen en publiceren van de jaarlijkse Nationale Energie Verkenning door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), Stichting Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN), RVO.nl en het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS), het jaarlijks adviseren over de technische en financiële parameters van diverse hernieuwbare energieopties en op verzoek van het Ministerie van EZK beantwoorden van actuele kwantitatieve beleidsmatige vragen op het terrein van energie en klimaat.

Infrastructuur en Milieu (omgevingsloket)

Dit betreft een reallocatie ten behoeve van het Omgevingsloket online, waarbij particulieren en bedrijven een omgevingsvergunning kunnen aanvragen, een vergunningscheck en een melding kunnen doen.

4.2 Woningbouwproductie

Subsidies

Beleidsprogramma Woningbouw

Binnen dit beleidsprogramma is een beperkt aantal subsidies verstrekt voor kennisoverdracht, om belemmeringen voor woningbouw weg te nemen en kansrijke initiatieven te ondersteunen.

Opdrachten

Beleidsprogramma Woningbouw

Binnen dit beleidsprogramma zijn enkele onderzoeksopdrachten ter ondersteuning van innovatieve ontwikkelingen op het gebied van de woningbouw gerealiseerd. De expertteams Versnellen, Transformatie en Eigenbouw zijn samengevoegd tot één expertteam: Expertteam Woningbouw.

Bijdragen aan agentschappen

RVO Beleidsprogramma Woningbouw

De op dit instrument opgenomen middelen zijn gebruikt voor de activiteiten die RVO.nl in opdracht van BZK uitvoert op het gebied van o.a. energiebesparing en duurzaamheid in de gebouwde omgeving, woningbouw en kwaliteit van de woon- en leefomgeving. Gedurende het jaar zijn reallocaties uitgevoerd bi de Voorjaarnota en de Najaarsnota die bestemd zijn voor de verschillende activiteiten van RVO.nl.

4.3 Kwaliteit woonomgeving

Subsidies

Beleidsprogramma woonomgeving

BZK heeft in 2018 een subsidie verstrekt van € 0,2 mln. aan de Landelijke Vereniging van Kleine Kernen (LVKK) ter uitvoering van verschillende activiteiten gericht op het faciliteren van maatschappelijk initiatief (met name in dorpskernen). De LVKK is een samenwerkingsverband van alle provinciale verenigingen voor kleine kernen en dorpshuizen, die via haar leden, met expertise op maat, ruim 4.000 dorps- en dorpshuisorganisaties in Nederland en vele lokale burgerinitiatieven ondersteunt.

Het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners (LSA) ontving subsidie van € 0,2 mln. voor projecten gericht op versterken van de lokale democratie en van de positie van actieve bewoners.

Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) ontving subsidie om tien regiobijeenkomsten te organiseren voor gemeenten, corporaties en andere partners om de kennis te vergroten over de Wet aanpak woonoverlast en ervaringen te delen over de implementatie van die wet. In het kader van de Actie-agenda vakantieparken die 29 november 2018 werd ondertekend, ontving het CCV een subsidie voor de ontwikkeling en uitvoering van een leerkringmodule voor de aanpak van ondermijning op vakantieparken.

Stichting Platform 31 heeft subsidies ontvangen voor het ontwikkelen van een ondersteuningsprogramma City Deals en de doorontwikkeling Agenda Stad.

De Universiteit Utrecht heeft een subsidie ontvangen voor het project «Community of Practice».

Het European Urban Knowledge Network (EUKN) heeft een subsidie ontvangen voor het project «Europese Agenda Stad» en het project «Policy Lab Plus».

Ten behoeve van het Nationaal Programma Rotterdam Zuid is een subsidie verstrekt voor de voorbereiding en het uitvoeren van een haalbaarheidsonderzoek «Festival Housing Rotterdam».

Bij 1^e suppletoire begroting is extra budget (totaal € 1,2 mln.) beschikbaar gekomen ten behoeve van het programma Agenda Stad, de Europese Agenda Stad en het Nationaal Programma Rotterdam-Zuid.

Opdrachten

Beleidsprogramma woonomgeving

Bij 2e suppletoire begroting ontving de provincie Gelderland een bijdrage van € 0,4 mln. voor de uitvoering van het meerjarige project «Ariadne», gericht op een uniforme informatie gestuurde integrale aanpak van vakantieparken. In het kader van de Actie-agenda vakantieparken ontving de gemeente Zundert € 75.000 voor het opstellen van een juridisch afwegingskader voor de aanpak van de leefbaarheids-, veiligheids- en ondermijningsproblematiek. Daarnaast ontving RVO.nl in het kader van de Actie-agenda vakantieparken een opdracht voor het opzetten van kennis- en leerbijeenkomsten voor de provincies, gericht op de aanpak van vakantieparken.

De gemeente Den Haag ontving bij 2^e suppletoire begroting een bijdrage van € 0,2 mln. voor de verdere ontwikkeling van het innovatieve project Burgers Alert Real Time (BART!). Het project betreft het met elkaar verbinden van verschillende communicatieplatforms (zoals Burgernet en buurt-WhatsApp-groepen) en informatiesystemen van politie en gemeente, en is een samenwerking tussen de gemeente Den Haag, de Nationale Politie en een aantal (kennis)instellingen.

De gemeente Groningen ontving € 40.000 bij 2^e suppletoire begroting, voor de organisatie van het landelijk congres «Vooruit met de wijk» op 11 oktober 2018. De resultaten zijn gebundeld en ter beschikking gesteld aan het Ministerie en andere gemeenten.

Voor het versterkte handhavingsinstrumentarium van de Woningwet zijn door RVO.nl voor de aanpak van malafide pandeigenaren in 2018 vier regionale kennis- en leerbijeenkomsten georganiseerd voor gemeenten.

Gericht op de uitvoering van de Wet bijzondere maatregelen grootstedelijke problematiek zijn er in 2018 drie kennis- en leerbijeenkomsten georganiseerd voor gemeenten, corporaties en politie (bijvoorbeeld over het screenen van woningzoekenden op overlastgevend en crimineel gedrag).

In het kader van de Leefbaarometer is het project «Vroegsignalering» uitgevoerd met vijftien gemeenten. Dit project betreft een risicoanalyse over het mogelijk, op termijn, afglijden van wijken. Verder is in 2018 de helpdesk voor de Leefbaarometer en de hosting van de website voortgezet.

Het Ministerie BZK participeert in het Nationaal Programma Rotterdam Zuid. Parallel aan de aanpak van achterstanden op het terrein van wonen, werken en onderwijs is de ambitie om de cultuurparticipatie en het culturele aanbod in Rotterdam Zuid te vergroten. Voor dit laatste is het nodig een «visueel» essay op te stellen over de culturele potentie van het gebied. Het ging om een eenmalige opdracht.

Vanuit het programma bevolkingsdaling is op 15 november 2018 het congres «Van Krimp naar Kracht» georganiseerd. Ook is vanuit het programma onderzoek gefinancierd naar o.a. de woningmarktopgave in krimpregio’s en zijn inzet en ondersteuning geleverd bij verschillende regionale initiatieven in krimp- en anticipeerregio’s.

4.4 Revolverend Fonds Energiebesparing Verhuurders

Leningen

Revolverend Fonds Energiebesparing verhuurders

Mede als gevolg van de gedaalde marktrente is bij 1^e suppletoire begroting (Kamerstukken II 2017/18, 34 960, nr. 1) besloten tot intrekken van de regeling Fonds Energiebesparing Huursector (FEH). Het budget voor FEH (€ 70 mln.) is voor andere doeleinden ingezet. De Tweede Kamer heeft eerder dan ook gevraagd deze middelen alternatief aan te wenden. Het vrijgekomen budget is ingezet voor het Nationaal Energiebespaarfonds (NEF) (€ 40 mln. meerjarig en € 5 mln. in 2018) en voor het vanuit Europa verplichte energielabel voor woningen (en andere gebouwen) (€ 30 mln. meerjarig, € 6 mln. in 2018) (Kamerstukken II 2017/18, 30 196, nr. 607). Voor sluiting van het FEH zijn nog twee subsidieaanvragen ingediend en gehonoreerd. Daartoe in 2018 nog € 2,7 mln. aan leningen verstrekt.

Bijdragen aan agentschappen

Uitvoeringskosten Revolverend Fonds Energiebesparing Verhuurders

De uitvoeringskosten voor dit fonds zijn lager dan geraamd, omdat het fonds is ingetrokken en er slechts uitvoeringskosten zijn voor een beperkt aantal aanvragen.

Ontvangsten

De ontvangsten betreffen strafrechtelijke boete-ontvangsten die de ILT int voor de handhaving van het energielabel.