Via het BES-fonds wordt bewerkstelligd dat de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba middelen krijgen toebedeeld om de tussen het Rijk en de eilanden overeengekomen taakverdeling van de eilanden naar behoren uit te voeren.
De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is verantwoordelijk voor de bestuurlijke en financiële verhouding met de eilanden en in die hoedanigheid financiert de minister het BES-fonds. De openbare lichamen zijn autonoom in de besteding van de vrije uitkering; dat wil zeggen dat de openbare lichamen zelf mogen bepalen welke taken en activiteiten zij bekostigen uit de algemene middelen van de vrije uitkering. Dit uitgangspunt laat onverlet dat de openbare lichamen bepaalde wettelijke taken en activiteiten dienen uit te voeren waarbij zij voor de bekostiging mede op de algemene middelen zijn aangewezen.
De wet Financiën openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba (de wet FinBES) biedt instrumenten voor de Minister van BZK, indien nodig, op te treden op het gebied van financiën en financieel beheer. De openbare lichamen mogen in principe alleen uitgaven doen die zijn opgenomen in een door de Minister van BZK goedgekeurde begroting.
Het BES-fonds is een beleidsarm fonds waaruit aan de eilanden van Caribisch Nederland een vrije uitkering wordt verstrekt. Deze uitkering moet de eilanden in staat stellen hun taken uit te voeren. In de kabinetsreactie op de voorlichting van de Raad van State en het Interdepartementaal Beleidsonderzoek Koninkrijksrelaties heeft het kabinet aangekondigd de taakverdeling tussen het Rijk en de openbare lichamen te gaan herijken en ook te onderzoeken of de daarbij horende financiële middelen in het BES-fonds nog wel passend zijn.
Realisatie | Vastgestelde begroting | Verschil | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2019 | 2019 | |
Verplichtingen | 46.939 | 42.124 | 42.552 | 38.619 | 43.176 | 38.279 | 4.897 |
Uitgaven | 46.586 | 42.124 | 40.985 | 39.047 | 44.316 | 38.279 | 6.037 |
1.1. BES-fonds | 46.586 | 42.124 | 40.985 | 39.047 | 44.316 | 38.279 | 6.037 |
Opdrachten | 98 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Onderzoek | 98 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Bijdragen aan medeoverheden | 46.488 | 42.124 | 40.985 | 39.047 | 44.316 | 38.279 | 6.037 |
Vrije uitkering | 46.488 | 42.124 | 40.985 | 39.047 | 44.316 | 38.279 | 6.037 |
Ontvangsten | 46.586 | 42.124 | 40.985 | 39.047 | 44.316 | 38.279 | 6.037 |
Uitgaven
Bijdragen aan medeoverheden
Vrije uitkering
De vrije uitkering omvat de vrij besteedbare middelen voor de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba waarmee zij hun publieke taken uitvoeren. De hoogte van de vrije uitkering wordt vastgesteld in US dollars.
Het verschil tussen begroting en realisatie komt hoofdzakelijk voort uit de US dollar-euro koers tegenvaller (€ 4,9 mln.). Deze wordt onttrokken aan de wisselkoersreserve op artikel 7.4 van begrotingshoofdstuk Koninkrijksrelaties (IV).
Begin 2019 heeft de uitkering van de loon- en prijsbijstelling voor zowel 2018 als 2019 (€ 1,1 mln.) plaatsgevonden. Daarnaast wordt bij de uitbetaling van de vrije uitkering de aflossingen van de renteloze leningen aan de openbare lichamen verrekend. Conform artikel 89 van de Wet financiën openbare lichamen BES mogen de openbare lichamen een renteloze lening aangaan voor investeringen ten behoeve van het uitoefenen van een publieke taak, bijvoorbeeld onderwijshuisvesting. In 2019 bedroeg de inhouding voor deze leningen € 0,86 mln. voor Bonaire, € 0,17 mln. voor Sint Eustatius en € 0,38 mln. voor Saba. Bijlage 9 bij de begroting Koninkrijksrelaties geeft een overzicht van deze renteloze leningen en bijbehorende aflossingsbedragen in dollars.
Ontvangsten
Artikel 88, derde lid van de Wet financiën openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba (Wet FinBES) regelt dat bij (begrotings-)wet voor ieder uitkeringsjaar middelen van het Rijk worden afgezonderd ten behoeve van het BES-fonds. De uitgaven en de afgezonderde inkomsten over ieder uitkeringsjaar zijn aan elkaar gelijk. Gelet hierop is ten behoeve van de dekking van de uitgaven ten laste van het BES-fonds een post ontvangsten opgenomen.