De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) streeft naar een overheid die haar maatschappelijke taken op professionele wijze uitvoert en waar de samenleving op kan vertrouwen.
Ze draagt hieraan bij door randvoorwaarden te creëren voor het optimaal en duurzaam functioneren van ambtenaren en organisaties in de publieke sector én in het bijzonder voor een efficiënte en effectieve rijksbrede bedrijfsvoering.
De Minister van BZK heeft bij het streven naar een goed functionerende (Rijks)overheid vooral een regisserende rol. Dit houdt in dat de minister regels en kaders opstelt, afspraken en handreikingen maakt en deze monitort en onderhoudt.
De rol die de Minister van BZK heeft verschilt per doelgroep en taak. Dit geldt ook voor de reikwijdte. Voor een aantal onderwerpen heeft de rol van de minister een bredere reikwijdte dan de Rijksdienst, namelijk boven-sectoraal: voornamelijk Nederlandse overheidsorganisaties. Dit geldt bijvoorbeeld voor deze onderwerpen:
-
– de rechtspositie, arbeidsvoorwaarden en pensioenen van ambtenaren;
-
– een adequaat overlegstelsel en kennispositie van overheidswerkgevers en werknemers over arbeidsvoorwaarden;
-
– de normering en openbaarmaking van topinkomens.
Stimuleren
-
– De Minister van BZK stimuleert de mogelijkheden voor duurzaam samenwerken door rijksbreed vergaderen mogelijk te maken. Dit draagt bij aan het imago van de overheid als aantrekkelijke werkgever. In 2019 en 2020 wordt gewerkt aan rijksbrede samenwerkingsafspraken en worden deze getest in pilots. Op grond van de ervaringen uit de pilots worden het beleid, seviceconcept, processen en techniek nader uitgewerkt.
-
– De Minister van BZK stimuleert onder andere met subsidies diverse doelen ter bevordering van professioneel werkgeverschap zoals het vergroten van de aantrekkingskracht van het werken bij de overheid bij jongeren en het bevorderen van de kwaliteit van overheidsmanagers.
-
– De Minister van BZK stimuleert kennisontwikkeling door bij te dragen aan onderzoek, bijvoorbeeld op het vlak van productiviteitsontwikkeling.
-
– De Minister van BZK stimuleert het creëren van banen voor arbeidsbeperkten door in te zetten op partnerschappen tussen overheidswerkgevers en leveranciers (social return).
-
– De Minister van BZK stimuleert kennisdeling over het verminderen van agressief gedrag tegen publieke werkers. Dit draagt bij aan aantrekkelijk werkgeverschap.
Financieren
-
– Een goede samenwerking tussen werknemers, werkgevers en kabinet draagt bij aan de kwaliteit van de publieke sector. Om die reden ondersteunt de minister waar nodig deelnemende partijen met kennis en subsidies om de aanpak van gezamenlijke inhoudelijke opgaven mogelijk te maken. Een voorbeeld hiervan is het subsidiëren van samenwerking en overleg tussen overheidswerkgevers en met werknemersorganisaties rondom pensioenen, de ambtelijke rechtspositie en banen voor mensen met een arbeidsbeperking. Dit draagt bij aan het bevorderen van de aantrekkelijkheid van de overheid als werkgever.
Regisseren
-
– De Minister van BZK is verantwoordelijk voor de werking van het stelsel waarin (organisaties van) werkgevers en werknemers in verschillende overheids- en onderwijssectoren afspraken over de collectieve arbeidsvoorwaarden maken.
-
– De Minister van BZK heeft rijksbreed een regisserende rol bij het personeelsbeleid Rijk, de rijksbrede bedrijfsvoering en bij de banenafspraak voor het rijk. Als het gaat om de integriteit van medewerkers, de rechtspositie van ambtenaren, het ambtelijk vakmanschap, arbeidsvoorwaarden en pensioenen, dan heeft deze rol betrekking op meerdere overheidsorganisaties.
-
– Op het gebied van rijksbrede huisvesting, inkoop en faciliteiten stelt de Minister van BZK kaders op voor een efficiënte, effectieve en duurzame bedrijfsvoering. De Minister van BZK adviseert over organisatievormen en werkwijzen en zorgt voor de naleving van de kaders. Bij het vervullen van deze kaderstellende rol is er aandacht voor maatschappelijke verantwoordelijkheid en de voorbeeldrol van de Rijksoverheid richting partners. Het gaat daarbij om het benutten van inkoopkracht voor het realiseren van maatschappelijk effect en in de masterplannen voor de Rijkskantoorhuisvesting wordt rekening gehouden met kabinetsbrede ambities op het terrein van duurzaamheid.
-
– De Minister van BZK kan op het gebied van ICT samenhangende kaders opstellen voor de informatiesystemen van de Rijksdienst, in samenwerking met de andere ministeries. Zij kan, na interdepartementaal overleg, kaders vastleggen voor het aanwijzen van werkzaamheden die voor alle of een daarbij aangegeven deel van de ministeries zullen worden uitgevoerd, voor verplicht gebruik van bepaalde voorzieningen en voor de wijze waarop gegevens over informatiesystemen wordt verstrekt. De benoeming en het ontslag van CIO’s kan alleen plaatsvinden na overleg met de minister van BZK. Tenslotte regiseert de Minister van BZK de versterking van de kennis en kunde over digitalisering bij het Rijk, onder andere via het programma Versterking HR-ICT Rijksdienst.
Uitvoeren
-
– De Minister van BZK zorgt ervoor dat het Rijk zich in de arbeidsmarktcommunicatie als één werkgever profileert en als één werkgever werft.
-
– De Minister van BZK zorgt in samenwerking met de andere ministeries voor het realiseren van een hoogwaardig leidinggevend kader in de Rijksdienst. Dit gebeurt door middel van werving en selectie, loopbaanbegeleiding en een gericht leer- en ontwikkelaanbod voor een grote groep (top)managers.
-
– De Minister van BZK ondersteunt de departementen bij de doelstelling om ten minste 30% van de topfuncties binnen de Rijksdienst vervuld te hebben door een vrouw en het percentage vrouwen in topfuncties verder te laten stijgen.
-
– De Minister van BZK voorziet in een aantal generieke ICT-voorzieningen voor de Rijksdienst, ter bevordering van eenheid, kwaliteit en efficiëntie van de bedrijfsvoering en van samenwerking tussen rijksambtenaren. Daarnaast werkt zij aan versterking van de kennis en kunde over digitalisering bij het Rijk, onder andere via het programma RADIO.
-
– De Minister van BZK stuurt door middel van de Masterplannen op de samenstelling en kwaliteit van de Rijkskantoren.
-
– De Minister van BZK draagt zorg voor de toepassing van het kader Functionele Werkomgeving Rijk (FWR) in Masterplanprojecten. De FWR maakt het mogelijk dat ambtenaren op een veilige en comfortabele manier, flexibel kunnen werken.
-
– De Minister van BZK is verantwoordelijk voor de uitvoering van pensioenregelingen van Nederlandse ambtenaren uit de voormalige overzeese gebiedsdelen en hun nagelaten betrekkingen.
Duurzame bedrijfsvoering
In 2021 is het Rijk doorgegaan met de uitvoering van de inkoopstrategie ‘Inkopen met Impact’ en zijn de inkoopcriteria voor Maatschappelijk Verantwoord Inkopen wederom geactualiseerd. Daarnaast zijn de eerste van de 22 categorieplannen voor de inkoop van generieke producten en diensten van het Rijk vastgesteld, geheel in lijn met de doelstellingen voor het inzetten van de inkoopkracht van het Rijk voor het versnellen van duurzame transities, het inzetten van kwetsbare groepen en het stimuleren van innovatie.
Een visie voor het circulair maken van de kantoren is doorgeschoven naar 2021. Rijksbreed is besloten om de CO₂-prestatieladder in te voeren, waarmee alle ministeries actief gaan sturen op reductie van CO₂-uitstoot. Ook is in de Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk, die in mei 2021 verscheen, gerapporteerd over de door het Rijk behaalde resultaten. Daarnaast hebben we besloten om een rijksbreed programma in te richten om de realisatie van de klimaatdoelen (circulaire en klimaatneutrale bedrijfsvoering) in 2030 te versnellen. Het Rijk blijft zich daarmee inspannen de ambitie om een voorbeeldrol te vervullen ook waar te maken.
Hybride werken
Het kabinet heeft in juni 2021 besloten dat hybride werken het uitgangspunt is voor het werken bij het Rijk (Kamerstuk 35 925 VII, nr. 51): een manier van werken waarbij je de ruimte hebt om bewuste keuzes te maken in hoe, wanneer, met wie en waar je (samen)werkt. Dit geldt voor alle ruim 120.000 ambtenaren van het Rijk. Verschillende groepen geven er hun eigen uitwerking aan. Het Rijk heeft in 2021 een start gemaakt met de benodigde aanpassingen en voorzieningen voor het hybride werken. Met name tijdens de periode van versoepeling van het thuiswerkadvies hebben medewerkers, leidinggevenden en bestuurders kunnen leren en experimenteren met hybride werken.
Hybride werken leidt tot een herbezinning op het gebruik van de rijkshuisvesting. Daarbij is er aandacht voor hoe de gebruiker de werkomgeving en faciliteiten ervaart en hoe deze aspecten bijdragen aan het grenzeloos samenwerken aan maatschappelijke kwesties. Dit is relevant voor iedereen die bij de Rijksdienst werkt of een Rijkspand bezoekt.
Grenzeloos Samenwerken / Ambtelijk vakmanschap
Het programma Grenzeloos Samenwerken en Ambtelijk Vakmanschap is in 2021 geïntensiveerd naar aanleiding van de Kabinetsreactie op het verslag van de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK). Het programma beoogt elke ambtenaar bewust te maken van de impact van zijn/haar werk op mens en maatschappij. Waarden zoals de menselijke maat, opgavegericht werken en samenwerken over de grenzen van organisatie onderdelen heen, staan daarbij centraal. Het programma kent een looptijd van 5 jaar en wordt daarna structureel in de lijn belegd. In juli 2021 zijn de financiële middelen voor het uitvoeren van het programma beschikbaar gekomen.
De belangrijkste resultaten die in 2021 zijn bereikt:
-
– Er is een gids opgesteld die gaat fungeren als moreel kompas voor het ambtelijk handelen op basis van gemeenschappelijke waarden van de Rijksdienst. De gids is algemeen toegankelijk via grenzeloossamenwerken.pleio.nl en wordt op allerlei manieren onder de aandacht gebracht van rijksambtenaren.
-
– Het nieuwe programma onderdeel Dialoog en Ethiek gaat rijksbreed het haarvatendebat over onze waarden oppakken.
-
– Interdepartementaal is een pakket aan nieuwe leerinterventies in ontwikkeling. Dit pakket is gericht op grenzeloos en opgavegericht samenwerken in de dagelijkse werkpraktijk te leren toepassen. Voor actieve openbaarmaking en loyale tegenspraak zijn specifieke leerinterventies ontwikkeld.
-
– In 2021 heeft een symposium voor de Algemene Bestuursdienst (ABD) en een aantal leerateliers plaatsgevonden. Hier is kennis gedeeld over opgavegericht werken.
Arbeidsvoorwaarden
In 2021 is een CAO voor de sector Rijk afgesloten met een looptijd van 1 januari 2021 tot en met 31 maart 2022. Een belangrijk deel van de afspraken is gericht op de overgang naar hybride werken. Ook zijn een aantal afspraken gemaakt op het gebied van integriteit, zoals de introductie van de periodieke Verklaring Omtrent Gedrag (VOG), onderdeel van het bredere integriteitsbeleid op rijks- en decentraal niveau.
Brede evaluatie organisatiekaders Rijk
De eindrapportage van de brede evaluatie uitgevoerd naar doelmatigheid en doeltreffendheid van de organisatiekaders voor rijksorganisaties op afstand is op 9 december aan de Eerste en Tweede Kamer aangeboden (Kamerstukken II 2021/22, 31490, nr. 309). De kabinetsreactie wordt voorbereid.
Strategische I-agenda Rijksdienst
Vanuit de strategische I-agenda voor de Rijksdienst 2019-2021 (Kamerstukken 2019/20, 26643 nr. 683) zijn verschillende maatregelen genomen die bijdragen aan het duurzame functioneren van ambtenaren en een efficiënte en effectieve rijksbrede bedrijfsvoering. Specifiek zijn verbeteringen gerealiseerd op de terreinen van informatiebeveiliging, informatiehuishouding, generieke ICT, kennis en kunde en het CIO-stelsel. De laatste voortgangsrapportage vanuit het perspectief van de strategische I-agenda geeft een overzicht van gerealiseerde maatregelen en overige aanverwante ontwikkelingen (Kamerstukken 2021/22, 26643 nr. 813). De nieuwe I-strategie Rijk 2021-2025 (Kamerstukken 2020/21, 26643 nr. 77) is verzonden naar de Kamer als opvolger van de strategische I-agenda.
Open op Orde
Naar aanleiding van de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK) heeft het Ministerie van BZK in 2021 ingezet op de versnelling van het op orde brengen van de informatiehuishouding van het Rijk. Met het programma Open op Orde, onderdeel van het programma Open Overheid, zetten we in op het op orde brengen en houden de informatievoorziening van het Rijk.
Voor het programma Open op Orde is een Regeringscommissaris Informatiehuishouding benoemd door het kabinet (Kamerstukken 2021, 29362 nr. 302).
Realisatie | Vastgestelde begroting | Verschil | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2021 | 2021 | |
Verplichtingen | 29.068 | 27.379 | 35.758 | 39.149 | 51.973 | 34.264 | 17.709 |
Uitgaven | 28.566 | 26.403 | 41.061 | 36.415 | 45.570 | 34.264 | 11.306 |
7.1 Werkgevers- en bedrijfsvoeringsbeleid | 12.159 | 9.887 | 32.274 | 28.721 | 38.718 | 26.355 | 12.363 |
Subsidies (regelingen) | |||||||
Diverse subsidies | 3.819 | 3.300 | 1.463 | 1.235 | 772 | 638 | 134 |
Overlegstelsel | 3.066 | 3.125 | 2.503 | 2.310 | 1.187 | 2.751 | ‒ 1.564 |
Internationaal | 236 | 175 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Bedrijfsvoeringsbeleid | 0 | 0 | 280 | 227 | 418 | 205 | 213 |
A&O-fonds | 0 | 0 | 3.400 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Kwaliteit Management Rijksdienst | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 25 | ‒ 25 |
Opdrachten | |||||||
Arbeidsmarktbeleid | 4.242 | 2.150 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Zorg voor politieke ambtsdragers | 796 | 456 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Bedrijfsvoeringsbeleid | 0 | 0 | 1.795 | 1.662 | 2.897 | 5.426 | ‒ 2.529 |
Kwaliteit Management Rijksdienst | 0 | 0 | 2.811 | 2.259 | 2.924 | 2.773 | 151 |
Werkgeversbeleid | 0 | 0 | 2.040 | 1.536 | 1.402 | 1.864 | ‒ 462 |
Doorontwikkeling Rijksbrede ICT-voorziening | 0 | 0 | 0 | 108 | 1.844 | 0 | 1.844 |
Informatiehuishouding | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 1 |
POK - Ambtelijk Vakmanschap | 0 | 0 | 0 | 0 | 17 | 0 | 17 |
Bijdrage aan ZBO's/RWT's | |||||||
Diverse bijdragen | 0 | 668 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Bedrijfsvoeringsbeleid | 0 | 0 | 392 | 581 | 1.454 | 0 | 1.454 |
Werkgeversbeleid | 0 | 0 | 2.183 | 2.057 | 1.616 | 1.700 | ‒ 84 |
POK - Ambtelijk Vakmanschap | 0 | 0 | 0 | 0 | 5 | 0 | 5 |
POK - Staat van de Uitvoering | 0 | 0 | 0 | 0 | 2.350 | 0 | 2.350 |
Bijdrage aan medeoverheden | |||||||
Werkgeversbeleid | 0 | 0 | 144 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | |||||||
Werkgeversbeleid | 0 | 0 | 13 | 74 | 50 | 0 | 50 |
Bijdrage aan agentschappen | |||||||
Arbeidsmarktbeleid | 0 | 13 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Kwaliteitsverbetering | 0 | 0 | 1.431 | 1.528 | 0 | 0 | 0 |
UBR (arbeidsmarkt communicatie) | 0 | 0 | 9.161 | 7.868 | 8.619 | 8.376 | 243 |
Werkgeversbeleid | 0 | 0 | 1.264 | 2.312 | 2.614 | 2.097 | 517 |
Bedrijfsvoeringsbeleid | 0 | 0 | 2.579 | 3.315 | 3.548 | 275 | 3.273 |
I-Functie Rijk | 0 | 0 | 118 | 98 | 428 | 0 | 428 |
Doorontwikkeling Rijksbrede ICT-voorziening | 0 | 0 | 488 | 1.089 | 879 | 0 | 879 |
POK - Leiderschap, diversiteit en inclusie | 0 | 0 | 0 | 0 | 26 | 0 | 26 |
Diverse bijdragen | 0 | 0 | 0 | 0 | 5.245 | 0 | 5.245 |
Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken | |||||||
Bedrijfsvoeringsbeleid | 0 | 0 | 209 | 462 | 422 | 225 | 197 |
7.2 Pensioenen en uitkeringen | 16.407 | 16.516 | 8.787 | 7.694 | 6.852 | 7.909 | ‒ 1.057 |
Inkomensoverdrachten | |||||||
Pensioenen en uitkeringen Politieke ambtsdragers | 5.428 | 6.687 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Bijdrage aan ZBO's/RWT's | |||||||
Stichting Administratie Indonesische Pensioenen | 10.979 | 9.829 | 8.787 | 7.694 | 6.852 | 7.909 | ‒ 1.057 |
Ontvangsten | 25 | 1.432 | 2.108 | 2.426 | 1.613 | 64 | 1.549 |
Uitgaven
7.1 Werkgevers- en bedrijfsvoeringsbeleid
Subsidies (regelingen)
Diverse subsidies
Er zijn diverse incidentele subsidies verstrekt ter bevordering van modern en goed werkgeverschap binnen de publieke sector.
Zo is aan de Stichting Beroepseer een aanvullende subsidie verstrekt voor het opzetten van een derde pilot van de leergang ‘duiding ambtelijk vakmanschap’.
Stichting IPSE heeft een bijdrage ontvangen in de vorm van een subsidie voor het onderzoeksprogramma 2020-2023 naar productiviteit en doelmatigheid van publieke sectoren en organisaties.
Het European Institute of Public Administration (EIPA) heeft een subsidie ontvangen voor de ontwikkeling van een meerjarig plan ten behoeve van een onderzoeksprogramma voor het benchmarken en analyseren van de prestaties van de verschillende publieke domeinen in 35 landen.
De Vereniging voor Overheidsmanagement (VOM) heeft een subsidie ontvangen om activiteiten te ondersteunen op het vlak van overheidsmanagement, innovatie en performance van overheidsorganisaties.
Om de arbeidsparticipatie van mensen met een arbeidsbeperking te bevorderen is ook in 2021 een subsidie verstrekt aan de stichting Onbeperkte denkers en stichting Studeren en Werken op Maat.
Bij de eerste suppletoire begroting zijn middelen overgeheveld naar het instrument «Bijdrage aan agentschappen» om de kosten voor Grenzeloos Samenwerken op het juiste instrument te verantwoorden. Ook heeft er een reallocatie plaatsgevonden naar hetzelfde instrument om diverse kosten aan RVO, SSC-ICT en Dictu voor onder andere banenafspraak en integriteit op het juiste instrument te verantwoorden
Overlegstelsel
De Stichting Centrum voor Arbeidsverhoudingen Overheidspersoneel (CAOP) heeft subsidie ontvangen voor de ondersteuning van verschillende commissies op het terrein van arbeidszaken bij de overheid (waaronder de rijksbrede geschillencommissies) en onderzoek en voorlichting op het terrein van de arbeidsverhoudingen bij de overheid.
Bedrijfsvoeringsbeleid
Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI)
De Code Verantwoordelijk Marktgedrag doet een moreel appél op opdrachtgevers, opdrachtnemers en vakbonden om sociaal verantwoord opdrachten uit te zetten, aan te nemen en uit te voeren. In 2021 heeft de Code met behulp van subsidie, die door het Rijk was verstrekt, een onderzoeksproject uitgevoerd met als resultaat vijf handreikingen voor relevantie en zinvolle gunningscriteria.
Fysieke Werkomgeving Rijk
Het kennisinstituut Center for People and Buildings heeft subsidie ontvangen voor de generieke ontwikkeling van toepasbare kennis in het domein van de kantoorhuisvesting en de Fysieke Werkomgeving Rijk (FWR). De FWR is een concept voor een werkomgeving van Rijksambtenaren dat flexibel, tijd- en plaatsonafhankelijk (samen)werken mogelijk maakt. De subsidie in 2021 is verstrekt voor het opbouwen van kennis over kwalitatieve en financiële aspecten van de FWR voor kantoorgebouwen van het Rijk. Deze kennis is actueel toepasbaar voor de oriëntatie op meer hybride werken door de Rijksdienst na de coronacrisis.
Opdrachten
Bedrijfsvoeringsbeleid
Duurzame bedrijfsvoering en duurzame inkoop
Inkoop heeft toegevoegde waarde bij het bereiken van de kabinetsdoelen op het gebied van duurzaamheid. Dit is vastgelegd in Inkopen met Impact, de rijksbrede inkoopstrategie die door het kabinet eind 2019 aan de Tweede Kamer is gezonden. Sindsdien is onder meer met een groot en groeiend duurzaamheidsnetwerk binnen het Rijk aan de realisatie van die kabinetsdoelen gewerkt. De omvang van verduurzamingsopgave is inmiddels echter ook groter en urgenter geworden. Eind 2021 is daarom een rijksbreed programmateam gestart om de verduurzamingsopgave te ondersteunen. Het programmateam bevordert enerzijds innovatiekracht (dynamische kwaliteit) en anderzijds draagt het bij aan inzetten op het organiseren van schaalgrootte door duurzaamheid te latenlanden binnen de reguliere organisatiestructuur, systemen en processen (statische kwaliteit en routines).
Rijksinkoopstelsel
Een bijdrage is verstrekt aan PIANOo (expertisecentrum inkopen en aanbesteden) voor het MVI-loket van PIANOo en het stimuleren van MVI bij andere overheden. De onderuitputting op het instrument is grotendeels veroorzaakt door de vertraging in de aanbesteding voor het programma Vervanging Digi Inkoop.
Strategische I-agenda Rijksdienst
Vanuit de Strategische I-agenda Rijksdienst 2019-2021 is gewerkt aan aanpassingen van het Rijks ICT-dashboard. Om toegankelijker informatie te bieden over ICT vernieuwingstrajecten en om informatie over onderhoud- en beheertrajecten van bestaande ICT toe te voegen wordt het dashboard doorontwikkeld. Als opvolger van de ‘Strategische I-agenda Rijksdienst 2019-2021’ is in 2021 de nieuwe I-Strategie Rijksdienst 2021-2025 opgeleverd.
Het programma RADIO heeft voor het bevorderen van ICT-kennis en -kunde binnen de Rijksdienst verschillende kennisproducten laten ontwikkelen.
Het Rijksprogramma voor Duurzaam Digitale Informatiehuishouding (RDDI) heeft met succes onderdelen van het informatiebeheer kwalitatief geborgd. Hiermee is cruciale informatie veilig gesteld en beschikbaar voor toekomstig gebruik.
Kwaliteit Management Rijksdienst
Op 31 december 2021 bestond de Algemene Bestuursdienst (ABD) uit ruim 1.700 managementfuncties bij de Rijksoverheid. De functionarissen op deze functies zijn de lijnmanagers in schaal 15 en hoger, en bepaalde project- en programmamanagers in schaal 15 en hoger. Bureau ABD ondersteunt de ministeries bij de werving en selectie voor ABD-functies en verzorgt een gericht leer- en ontwikkelaanbod voor (top)managers bij het Rijk. Door werving en selectie voor de ABD rijksbreed te harmoniseren, worden de mobiliteit en flexibele inzet bevorderd en worden gelijktijdig de mogelijkheden vergroot om rijksbreed te sturen op bijvoorbeeld diversiteit.
In het streven naar diversiteit begeleidt Bureau ABD de ministeries in het verwezenlijken van de doelstelling om tenminste 30% van de topfuncties binnen de Rijksdienst vervuld te hebben door een vrouw. Op 31 december 2021 was 42% van de ABD’ers vrouw.
Hiernaast verzorgde het Bureau loopbaanbegeleiding voor deze groep, onder andere door met iedere manager op een ABD-functie minstens één loopbaangesprek per jaar te hebben.
Tot slot verzorgde Bureau ABD namens de Minister van BZK de werkgeverstaken voor de circa 95 managers op het hoogste niveau, daar waar het gaat om benoeming, arbeidsvoorwaarden en ontslag. Deze Topmanagementgroep (TMG) bestaat uit de (plaatsvervangend) secretarissen-generaal, directeuren-generaal, inspecteurs-generaal, ABD TOPConsultants, managers van grote uitvoerende diensten, directeuren van planbureaus en enkele vergelijkbare functies. Vergelijkbaar hieraan verzorgde Bureau ABD enkele HR-diensten aan de kabinetsleden, waaronder de salarisadministratie.
Op 15 januari 2021 is de Tweede Kamer geïnformeerd over het rapport «Kwaliteit van mobiliteit. De werking van de Algemene Bestuursdienst (ABD)» dat door de Universiteit van Utrecht (USBO) is uitgevoerd (Kamerstukken II 2020/2021, 31490, nr. 295). Op 9 december 2021 is de Tweede Kamer geïnformeerd over de concrete uitvoering en realisatie van alle aangekondigde maatregelen naar aanleiding van de kabinetsreactie bij het ABD-rapport (Kamerstukken II 2021/2022, 31490, nr. 310). De genomen maatregelen geven invulling aan de aanbevelingen uit het USBO-rapport om het mobiliteitsbeleid minder strikt toe te passen, om transparantie en zichtbaarheid te vergroten en om meer strategisch bij te dragen aan het versterken van kwaliteit binnen de rijksdienst. Daarnaast wordt gewerkt aan andere vormen van communicatie om de verbinding met de buitenwereld structureler vorm te geven, zoals het versterken van de samenwerking met de wetenschap en internationale kennispartners en het organiseren van meer dialoog met burgers, politiek en media.
Werkgeversbeleid
In 2021 zijn diverse onderzoeks- en adviesopdrachten verstrekt ten behoeve van het realiseren van banen voor mensen met een arbeidsbeperking. Dit alles met als doel meer mensen met een arbeidsbeperking perspectief op werk en inkomen te bieden. Ook is een online training ontwikkeld «Hoe maak ik beleid inclusiever».
Het onderzoek ten behoeve van de brede evaluatie van de organisatiekaders voor rijksorganisaties op afstand is afgerond. Het eindrapport is aan de Eerste en Tweede Kamer aangeboden (Kamerstukken II 2021/22, 31490, nr. 309). Eerder in 2021 is het deelonderzoek ‘Verkenning van benoemingenbeleid bij zbo’s en adviescolleges’ aan de TK aangeboden (bij Kamerstukken II 2020/21, 35570 IV, nr. 94).
In 2021 is onderzoek uitgevoerd naar verschillende soorten waarderingssystemen in Nederland (met name in de private sector) en in andere (EU) landen. Het eindrapport is opgeleverd.
De beweging Grenzeloos Samenwerken en Ambtelijk Vakmanschap beoogt het bewustzijn van alle Rijksambtenaren te vergroten van de impact van hun werk op mens en maatschappij, en om daarbij de waarden van de Rijksoverheid als moreel kompas te hanteren. Diverse opdrachten zijn verstrekt om de beweging van een grenzeloos samenwerkende rijksoverheid in 2021 verder te realiseren, onder andere voor diverse advieswerkzaamheden en onderzoek, de ontwikkeling van een toolkit voor grenzeloos samenwerken en het online houden, onderhoud en gebruik van de digitale versie van de Grenswerker Test.
Doorontwikkeling Rijksbrede ICT-voorziening
Bij de tweede suppletoire begroting zijn middelen ontvangen van verschillende ministeries ten behoeve van het beheer, uitvoering en ontwikkeling van Rijksbrede ICT-voorzieningen. Hieronder vallen onder andere het programma HRM Inkoop, DWR-voorzieningen (zoals het project verniewen Rijksportaal), Rijks ICT-dashboard, Rijkspas en Webex.
Informatiehuishouding
In het kader van (de kabinetsreactie op het rapport van) de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK) zijn maatregelen getroffen voor de intensivering en versnelling van het op orde brengen van de informatiehuishouding van het Rijk, conform hetgeen is opgenomen in het generiek actieplan Open op Orde.
Voor 2021 was een centraal budget van € 104 mln. beschikbaar. Hiervan is € 83,5 mln. uitgekeerd aan stelselpartijen en Rijksonderdelen t.b.v. generieke en organisatie-specifieke maatregelen. Vanwege het feit dat de budgetten later in het jaar zijn verkregen en het lastig is gebleken om het juiste personeel aan te trekken, wordt 2021 gezien als een lerend jaar. Als gevolg hiervan resteert een budget van € 20,3 mln. dat niet tot uitputting is gekomen.
POK - Ambtelijk Vakmanschap
De maatschappelijke opgaven in de samenleving vragen om meer samenwerking tussen departementen en over bestuurslagen heen. Naast het stimuleren van samenwerken, werkt het Rijk aan het vergroten van de professionaliteit, manier van (samen-)werken en organisatiecultuur.
Naar aanleiding van de POK is een gids gemaakt met daarin de kernwaarden van het Rijk. De gids heeft als doel om een bijdrage te leveren aan het verscherpen en verhelderen van het gewenste morele kompas bij het handelen van ambtenaren, ook in moeilijke dilemma’s. De dialoog over de waarden uit de gids, over dilemma’s die rijksambtenaren in hun werk ervaren en over loyale tegenspraak is gestart. Het ABD-symposium rond grenzeloos samenwerken en ambtelijk vakmanschap is georganiseerd en kende circa 1.800 deelnemende managers. Tot slot is een week van de samenwerking georganiseerd, om rijksbreed meer aandacht voor samenwerken te vragen.
De uitgaven en verplichtingen voor het POK plan Ambtelijk Vakmanschap vallen lager uit doordat het budget voor dit plan gedurende 2021 ter beschikking is gekomen. Het aantrekken van personeel en het opstellen van opdrachten voor dit plan is dan ook later in het jaar van start gegaan. Ten opzichte van de tweede suppletoire begroting heeft geresulteerd in onderuitputting.
POK - Leiderschap, diversiteit en inclusie
Op het gebied van het stimuleren van een inclusieve werkcultuur en het tegengaan van discriminatie en racisme zijn diverse ontwikkelingen in gang gezet. Er is een project gestart om rijksbreed de aanpak van discriminatie en racisme te versterken. Hierbij wordt ingezet op kennisontwikkeling, communicatie, bewustwording en het aanbieden van specifieke trainingen. Over diversiteit en inclusie in brede zin worden gesprekken op de werkvloer georganiseerd. Om meer evidence based te kunnen werken is onderzoek in gang gezet wat bewezen effectieve maatregelen zijn om diversiteit en inclusie te bevorderen en wordt een inclusiemonitor ontwikkeld. Op het gebied van leiderschap is een kompas voor publiek leiderschap ontwikkeld, dat het komend jaar zal worden vertaald naar HR-processen (werving, selectie, MD etc.). Diversiteit en inclusie maakt hier onderdeel van uit.
De uitgaven en verplichtingen voor het POK plan Leiderschap, diversiteit en inclusie vallen lager uit doordat het budget voor dit plan gedurende 2021 ter beschikking is gekomen. Het aantrekken van personeel en het opstellen van opdrachten voor dit plan is dan ook later in het jaar van start gegaan. Ten opzichte van de tweede suppletoire begroting heeft dit geresulteerd in onderuitputting.
Bijdrage aan ZBO's/ RWT's
Bedrijfsvoeringsbeleid
Datagedreven bedrijfsvoeringsbeleid
In 2021 is gestart met het opstellen van een nieuwe datawarehouse, inclusief een nieuwe architectuur en inbedding, ten behoeve van innovatie en verbinding van gegevens.Ten slotte is bijgedragen aan een datagedreven bedrijfsvoeringsbeleid. Dit betreft diensten ten behoeve van publicatie van reguliere producten, zoals de Jaarrapporage Bedrijfsvoering Rijk en de Spend informatie.
Werkomgeving Belevingsonderzoek (WOBO)
Belevingsonderzoek WOBO (voorheen interdepartementaal klantentevredenheidsonderzoek (iKTO)) heeft als gevolg van het programma hybride werken veranderingen ondergaan, is uitgebreid en in bredere context geplaatst. Hetgeen geleid heeft tot een vertraagde oplevering en zal plaatsvinden in 2022 door de ICTU.
Rijksinkoopstelsel
In het kader van de ‘Roadmap Digitaal Veilige Hard- en Software’ is het programma Inkoopeisen Cybersecurity Overheid (ICO) opgezet. Het opdrachtgeverschap hiervoor ligt bij het Ministerie van BZK en het Ministerie van EZK. Hiermee beoogt de overheid veilige producten en diensten in te kopen en ook de markt te stimuleren veilige producten te leveren. Om deze doelstellingen te verwezenlijken zijn instrumenten in ontwikkeling: sets van inkoopeisen, een basisprocesbeschrijving en een ‘Wizard’ waarmee voor specifieke aanbestedingen/inkopen relevante eisen kunnen worden geselecteerd. De uitvoering van dit programma is belegd bij het Centrum van Informatiebeveiliging en Privacy (UWV).
Voor de optimale inrichting van het websitelandschap van de Rijksinkoop is door ICTU een inventarisatie en verkenning uitgevoerd, onder andere ten behoeve van rijksbreed categoriemanagement en strategisch leveranciersmanagement. Tevens werd een advies opgeleverd om het websitelandschap van de inkoop van de rijksoverheid te verbeteren.
Werkgeversbeleid
ICTU
De stichting ICTU ontvangt jaarlijks een bijdrage voor de exploitatie van de door het Ministerie van BZK ontwikkelde, en door heel veel publieke organisaties gebruikte, benchmarkinstrumenten (InternetSpiegel en Vensters voor bedrijfsvoering). Deze instrumenten zijn bedoeld om publieke organisaties te helpen bij het professionaliseren van hun werkgeverschap en bedrijfsvoering.
Tot slot beheert ICTU ook enkele onderzoekspanels die op verzoek van het Ministerie van BZK ad-hoc worden bevraagd. Daar is ook in 2021 weer veelvuldig gebruik van gemaakt.
CBS
Het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) heeft bijdragen ontvangen voor het onderhoud van het WNT-register.
POK - Staat van de Uitvoering
ICTU heeft een bijdrage ontvangen voor de realisatie van de uitvoerende activiteiten voor de toegezegde jaarlijkse publicatie van de ‘Staat van de Uitvoering’, een van de maatregelen als reactie op de uitkomsten van de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK). De bijdrage is tevens bestemd voor diverse activiteiten om het leren in de keten van ‘beleid tot balie’ te stimuleren.
Bij de tweede suppletoire begroting zijn de middelen naar instrument Bijdrage ZBO's/RWT's gerealloceerd, omdat de werkzaamheden zijn verricht door ICTU.
Bijdrage aan agentschappen
UBR (arbeidsmarkt communicatie)
UBR Personeel heeft een bijdrage ontvangen voor onder andere het uitvoeren van de rijksbrede arbeidsmarktcommunicatie. Hierbij draagt UBR Personeel bij aan het doel om het Rijk te positioneren als één aantrekkelijke werkgever en in verbinding te blijven met zowel de externe als de interne arbeidsmarkt. Het diverse en brede werkaanbod van het Rijk wordt via verschillende kanalen getoond, zoals de vacaturesite WerkenvoorNederland.nl en online op sociale media-kanalen als LinkedIn en Instagram. UBR Personeel zorgt op het gebied van arbeidsmarktcommunicatie tevens voor een betere verbinding met en tussen de rijksorganisaties (door onder andere kennisdeling en themabijeenkomsten) en voor aansluiting bij wensen van interne en externe kandidaten (denk hierbij aan gerichte doelgroepaanpak).
UBR Personeel heeft een bijdrage ontvangen voor onder andere het rijksbrede programma Versterking HR-ICT Rijksdienst, dat als doel heeft het aantrekken en vasthouden van capaciteit, het verbeteren van de ICT-expertise en het versterken van de kennisfunctie op I binnen het Rijk. De activiteiten vanuit het programma HR-ICT zijn voortgezet.
Werkgeversbeleid
UBR heeft diverse bijdragen ontvangen. Het onderdeel KOOP heeft de jaarlijkse bijdrage ontvangen voor de ontwikkeling en het beheer van het register voor overheidsinstellingen.
Het onderdeel UBR Rijksconsultants heeft meerdere bijdragen ontvangen voor de inzet van Rijksconsultants, onder andere ten behoeve van het programma Grenzeloos Samenwerken, de organisatie van de week van de integriteit, projectleider traject Wendbaarheid, vervolg opleiding sociale veiligheid en de opdracht Veilig op Openbaar: waarborg veiligheid van ambtenaren.
Daarnaast heeft het onderdeel Personeel een bijdrage ontvangen voor het uitvoeren van diverse werkzaamheden ten behoeve van het realiseren van het Personeelsbeleid, het Organisatiebeleid, ambtelijk vakmanschap en rechtspositie, en de exploitatie RABA (Rijksloket advies en bemiddeling arbeidszaken).
Bedrijfsvoeringsbeleid
Het Ministerie van BZK heeft bij de eerste en tweede suppletoire begroting middelen ontvangen van andere departmenten voor het programma HRM Inkoop.
I-Functie Rijk
DICTU heeft een bijdrage ontvangen voor functioneel beheer van het ICT dashboard. UBR heeft een bijdrage ontvangen voor maatwerkoplossingen bij departementale CIO-offices in de vorm van specifieke kennis en capaciteit.
Doorontwikkeling Rijksbrede ICT-voorziening
Diverse Rijksbrede ICT-voorzieningen worden doorontwikkeld, dienstverleners als SSC-ICT, Logius, DICTU, P-direkt, Belastingdienst en SSC-I ontvangen hiervoor bijdragen conform de interdepartementale afspraken. Met deze voorzieningen worden zaken gefaciliteerd als veilige toegang tot de rijksgebouwen, kantoorautomatisering inclusief video vergaderen en platforms zoals het Rijks ICT-dashboard.
Diverse bijdragen
Binnen artikel 7 heeft een reallocatie plaatsgevonden om de uitgaven aan Doc-Direkt, UBR en SSC-ICT in het kader van informatiehuishouding op het juiste instrument te kunnen verantwoorden.
DICTU heeft een bijdrage ontvangen voor het ontwerpen, bouwen en beheren van een applicatie over de Gedragscode Integriteit Rijk.
Het Expertisecentrum Inkoop en Aanbesteden van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, PIANOo, heeft een bijdrage ontvangen voor de uitvoering van het Programma Partnerships en Inkoopkracht. Om sociaal opdrachtgeverschap te stimuleren is kennis nodig van het inkoopdomein.
Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken
Bedrijfsvoeringsbeleid
Het bedrag is onder andere besteed aan de ontwikkeling van het curriculum aan opleidingen voor het inkoopstelsel van het Rijk. Deze opleidingen zijn in opdracht van het Ministerie van BZK ontwikkeld door de Rijksacademie voor Financiën en Bedrijfsvoering (Ministerie van Financiën) en zijn in 2021 voor het eerst gegeven.
7.2 Pensioenen en uitkeringen
Bijdrage aan ZBO's/ RWT's
Stichting Administratie Indonesische Pensioenen
Dit betreft de pensioenregelingen van (voormalige) Nederlandse ambtenaren uit de voormalige overzeese gebiedsdelen en hun nagelaten betrekkingen.
Ontvangsten
De ontvangsten hebben betrekking op de jaarlijkse verrekening voor de Garantiewet Surinaamse Pensioenen met het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Daarnaast zijn er niet-begrote ontvangsten gerealiseerd die onder meer betrekking hebben op ontvangsten van de afrekening van de subsidie 2020 aan het CAOP en de vaststelling van de bijdrage aan UBR Personeel voor de jaaropdracht 2019.
Dit betreft diverse bijdragen aan met name UBR, waarvan het betaalde voorschot hoger was dan de werkelijk gemaakte kosten.
De ontvangsten hebben ook betrekking op onder andere een bijdrage van het Ministerie van Defensie voor het programma I-Vakmanschap en overige bijdragen van andere ministeries voor het verzorgen van opleidingen op het gebied van digitalisering.