De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) streeft naar een overheid die betrouwbaar, dienstbaar, dichtbij en rechtvaardig is en haar maatschappelijke taken optimaal uitvoert.

De minister draagt hieraan bij door randvoorwaarden te creëren voor het optimaal en duurzaam functioneren van overheidsorganisaties én in het bijzonder voor een efficiënte en effectieve bedrijfsvoering.

De minister van BZK heeft bij het streven naar een goed functionerende (rijks)overheid vooral een regisserende rol. Dit houdt in dat de minister zorgt voor kennis over het functioneren van de overheid en met het oog op het optimaal functioneren kaders vaststelt en deze monitort en evalueert. Daarnaast heeft de minister coördinerende bevoegdheden waar het gaat om de organisatie en bedrijfsvoering van het Rijk.

Stimuleren

• – De minister van BZK stimuleert onder andere met subsidies diverse doelen ter bevordering van professioneel werkgeverschap zoals bijvoorbeeld het vergroten van de aantrekkingskracht van het werken bij de overheid bij jongeren en het bevorderen van de kwaliteit van overheidsmanagers.

• – De minister van BZK stimuleert kennisontwikkeling door bij te dragen aan onderzoek, bijvoorbeeld op het vlak van het functioneren van de overheid.

• – De minister van BZK stimuleert het creëren van baankansen voor arbeidsbeperkten, onder meer door in te zetten op partnerschappen tussen overheidswerkgevers en leveranciers (social return).

• – De minister van BZK stimuleert de mogelijkheden voor duurzaam samenwerken. Dit draagt bij aan het imago van de overheid als aantrekkelijke werkgever. Er wordt gewerkt aan rijksbrede samenwerkingsafspraken en deze zullen worden getest in pilots.

• – De minister van BZK stimuleert kennisdeling over het verminderen van agressief gedrag tegen publieke werkers. Dit draagt bij aan aantrekkelijk werkgeverschap.

Financieren

• – Een goede samenwerking tussen werknemers, werkgevers en kabinet draagt bij aan de kwaliteit van de publieke sector. Om die reden ondersteunt de minister waar nodig deelnemende partijen met kennis en subsidies om de aanpak van gezamenlijke inhoudelijke opgaven mogelijk te maken. Een voorbeeld hiervan is het subsidiëren van samenwerking en overleg tussen overheidswerkgevers en met werknemersorganisaties rondom pensioenen, de ambtelijke rechtspositie en banen voor mensen met een arbeidsbeperking. Dit draagt bij aan het bevorderen van de aantrekkelijkheid van de overheid als werkgever.

Regisseren

• – De minister van BZK heeft kaderstellende en coördinerende bevoegdheden met betrekking tot de organisatie en inrichting van de rijksoverheid.

• – De minister van BZK heeft coördinerende bevoegdheden met betrekking tot de bedrijfsvoering van het Rijk en is verantwoordelijk voor de werking van het stelsel.

• – De minister heeft een regisserende rol voor het stelsel waarin (organisaties van) werkgevers en werknemers in verschillende overheids- en onderwijssectoren afspraken maken over de collectieve arbeidsvoorwaarden.

• – De minister van BZK heeft rijksbreed een regisserende rol bij het personeelsbeleid van de rijksdienst en bij de realisatie van de banenafspraak binnen de rijksdienst. Als het gaat om de integriteit van medewerkers, de rechtspositie van ambtenaren, het ambtelijk vakmanschap, arbeidsvoorwaarden en pensioenen, dan heeft deze rol betrekking op de gehele overheid.

• – Op het gebied van rijksbrede huisvesting, inkoop en faciliteiten stelt de minister van BZK kaders op voor een efficiënte, effectieve en duurzame bedrijfsvoering. Bij het vervullen van deze kaderstellende rol is er aandacht voor maatschappelijke verantwoordelijkheid en de voorbeeldrol van de rijksoverheid richting partners. Het gaat daarbij om het benutten van inkoopkracht voor het realiseren van maatschappelijk effect (de duurzame, sociale en innovatieve transitie van Nederland) en in de masterplannen voor de Rijkskantoorhuisvesting wordt rekening gehouden met kabinetsbrede ambities op het terrein van duurzaamheid.

• – De minister van BZK kan op het gebied van informatievoorziening en ICT, na overleg met andere ministeries, kaders vaststellen ter bevordering van de eenheid, de kwaliteit of de efficiëntie van informatiesystemen binnen de Rijksdienst. Daarbij kan hij werkzaamheden en voorzieningen aanwijzen die door alle of een daarbij aangegeven deel van de ministeries zullen worden uitgevoerd. Ook kan de minister van BZK kaders vaststellen voor de wijze waarop gegevens over informatiesystemen wordt verstrekt. De benoeming en het ontslag van een departementale Chief Information Officer (CIO) kan alleen plaatsvinden na overleg met de minister van BZK.

• – De minister van BZK regisseert de versterking van kennis en kunde over digitalisering bij het Rijk.

• – Tenslotte houdt de minister van BZK toezicht op de integrale beveiliging en veiligheid van de Rijksdienst.

Uitvoeren

• – De minister van BZK zorgt ervoor dat het Rijk zich in de arbeidsmarktcommunicatie als één werkgever profileert en als één werkgever werft.

• – De minister van BZK zorgt in samenwerking met de andere ministeries voor het realiseren van een hoogwaardig leiding­gevend kader in de Rijksdienst. Dit gebeurt door middel van werving en selectie, loopbaanbegeleiding en een gericht leer- en ontwikkel­aanbod voor een grote groep (top)managers.

• – De minister van BZK ondersteunt de departementen bij de doelstelling om tot een diverse en inclusieve rijksdienst te zijn en zet daarbij in op verdere stijging van het percentage vrouwen en medewerkers met een niet-westerse achtergrond in topfuncties.

• – De minister van BZK voorziet via shared service organisaties de Rijksdienst van generieke voorzieningen voor bijvoorbeeld faciliteiten, huisvesting, personeelszaken en ICT. Deze dienstverlening zal conform het klimaatakkoord en de inkoopstrategie van het Rijk zoveel mogelijk duurzaam aangeboden worden.

• – De minister van BZK werkt aan een rijksbrede, duurzaam toegankelijke informatiehuishouding via het programma Open op Orde 2021-2026. Het meerjarige Rijksprogramma voor Duurzame Digitale Informatiehuishouding (RDDI) is hierin geïntegreerd. Bewustzijnscampagnes en opleidingen voor ambtenaren op het gebied van het omgaan met en beheren van informatie maken onderdeel uit van het programma. Verder wordt enerzijds - vanwege de verwachte vraag naar capaciteitsuitbreiding - via een rijksbrede arbeidsmarktcampagne het werken bij de overheid op gebied van informatiehuishouding onder de aandacht gebracht. Anderzijds wordt ook de impact van het programma Open op Orde op de ICT-voorzieningen van de Rijksdienst in kaart gebracht.

• – De minister van BZK voorziet in een aantal generieke ICT-voorzieningen voor de Rijksdienst, ter bevordering van eenheid, veiligheid, kwaliteit en efficiëntie van de bedrijfsvoering en van samenwerking tussen rijksambtenaren. Daarnaast werkt zij aan versterking van de kennis en kunde over digitalisering bij het Rijk.

• – De minister van BZK stuurt door middel van de Masterplannen op de samenstelling en kwaliteit van de Rijkskantoren.

• – De minister van BZK draagt zorg voor de toepassing van het kader Functionele Werkomgeving Rijk (FWR) in Masterplanprojecten. De FWR maakt het mogelijk dat ambtenaren op een veilige en comfortabele manier, flexibel kunnen werken.

• – De minister van BZK draagt zorg voor de samenwerking op het gebied van integrale beveiliging en veiligheid over departementale grenzen heen.

• – De minister van BZK is verantwoordelijk voor de uitvoering van pensioenregelingen van Nederlandse ambtenaren uit de voormalige overzeese gebiedsdelen en hun nagelaten betrekkingen.

Grenzeloos Samenwerken / Ambtelijk vakmanschap

In 2022 is De Gids Ambtelijk vakmanschap vernieuwd en omgevormd naar een webbased versie waarin verhalen en voorbeelden van collega’s rijksbreed betekenis geven aan de waarden en principes. De nieuwste versie van De Gids is terug te vinden op de website ambtelijkvakmanschap.nl.

Voorts zijn in 2022 werkzaamheden opgepakt om de tekst van de ambtseed te wijzigen (motie Elian, Kamerstukken II 2021/22, 35 570 nr. 63); in januari 2023 is de gewijzigde tekst aan de Tweede Kamer aangeboden (Kamerstukken II 2022/23, 29 392 nr. 320).

Arbeidsvoorwaarden

In 2022 is een meerjarige CAO voor het Rijkspersoneel afgesloten; deze CAO geldt van 1 april 2022 tot en met 30 juni 2024.

Brede evaluatie organisatiekaders Rijk

De belangrijkste conclusie van de brede evaluatie is dat de wetten en andere kaders elk voor zich over het algemeen doelmatig en doeltreffend doen wat ze beogen. Als totaal vormen de kaders echter geen samenhangend stelsel met een eenduidig begrippenkader. Het kabinet ziet dan ook, naast beperkte wijzingen van de afzonderlijke kaders, mogelijkheden voor verbeteringen op het geheel (het stelsel van kaders) (Kamerstukken II 2021/22 31 490 nr 323).

Strategische I-agenda Rijksdienst

De laatste rapportage over de voortgang van maatregelen uit de Strategische I-agenda Rijksdienst 2019-2021 is verstuurd op 6 januari 2022 (Kamerstukken II 2021/22, 26 643 nr. 813). Bereikte resultaten worden hierin toegelicht langs de vijf paragrafen van de I-agenda. Voor een analyse van de uitgevoerde maatregelen en ingezette verbeteringen in de gehele looptijd van de agenda is in 2022 gestart met het uitvoeren van een externe evaluatie. Resultaten hiervan worden benut bij de verdere activiteiten van de I-strategie Rijk 2021–2025.

Open op Orde

In april 2021 verscheen Generiek Actieplan informatiehuishouding Rijksoverheid Open op Orde. Vervolgens zijn in totaal 53 actieplannen informatiehuishouding ingediend door de Rijksorganisaties in 2021 en 2022. Naast de twaalf kerndepartementen hebben negentien ZBO’s, zes hogere colleges van staat (HoCoSta’s), twee Sui Generis en één inspectie een eigen plan ingediend. ZBO’s met minder dan 500 fte zijn opgenomen in de plannen van de kerndepartementen. Ook hebben alle Rijksorganisaties sinds de start in 2021 een programmaorganisatie voor de verbetering van de informatiehuishouding opgezet en zijn ze aan de slag gegaan met de verbeteropgave. Deze partijen ontvangen middelen voor verbetering van de informatiehuishouding. Er is een planning & control cyclus ontworpen en geïmplementeerd om op de doelstellingen en projecten te kunnen monitoren en sturen.

In 2022 heeft Open op Orde al extra prioriteit gegeven aan de informatiehuishoudingskant van openbaarmaking, om rijksorganisaties te helpen bij de implementatie van de Woo die 1 mei 2022 is ingegaan, en de nieuwe categorieën beslisnota’s die per 20 september 2022 bij Kamerstukken meegestuurd worden. Ook is gewerkt aan beleid rondom archiveren websites, e-mail, chatberichten en social media, inclusief het werken aan de benodigde ondersteunende technische voorzieningen. Om in de toenemende digitale stroom van informatie te kunnen zoeken en vinden zijn in 2022 rijksbreed geavanceerde voorzieningen aanbesteed die door alle rijksonderdelen kunnen worden gebruikt, inclusief het geautomatiseerd lakken. Daarnaast is geïnvesteerd in het aantrekken van informatieprofessionals en het vergroten van het opleidingsaanbod voor informatieprofessionals. Ook is begin 2022 de Regeringscommissaris Informatiehuishouding gestart als aanjager en ambassadeur om het onderwerp informatiehuishouding vanuit een onafhankelijke rol, overheidsbreed verder te brengen.

In de openbaarheidsparagraaf van dit jaarverslag wordt een nadere toelichting gegeven op de Wet open overheid (Woo), daarin wordt ingegaan op de actieve- en passieve openbaarmaking en de verbetering van de informatiehuishouding door het ministerie van BZK.

Duurzaamheid

Vanuit haar regierol heeft BZK de verduurzaming van de rijksbedrijfsvoering bevorderd. In 2022 is een voorstel en aanpak voor gasbesparing opgesteld, zijn verduurzamingsmaatregelen voor de ICT voorzieningen geformuleerd, heeft verduurzaming een plek gekregen binnen de nieuwe CAO van het Rijk en is het rijksbrede programma DenkDoeDuurzaam opgestart om in samenwerking met alle ministeries de verduurzaming van de rijksorganisatie te versnellen. In de Jaarrapportage bedrijfsvoering Rijk is de voortgang op de duurzaamheidsdoelen uitgebreider beschreven. Het algemene beeld is dat er meer voortgang is gerealiseerd, maar er extra stappen nodig zijn om in 2030 klimaatneutraal te zijn, grondstofgebruik te reduceren en arbeidsomstandigheden in de inkoopketen te verbeteren.

Hybride Werken

Het ministerie van BZK heeft als werkgever Rijk in 2022, in samenwerking met de departementen, dienstverleners en medezeggenschap, verdere stappen gezet in het faciliteren van het hybride werken, zoals het verder toesnijden van de CAO Rijk op het hybride werken, het aanpassen van de Arbocatalogus Rijk en het openen van enkele Rijksontmoetingspleinen waar rijksambtenaren kunnen aanlanden voor een werkplek of om elkaar te ontmoeten. Zo’n 80% van de medewerkers blijkt bij metingen zeer positief over het hybride werken, met name vanwege de ervaren betere werk-privé balans. Bijna driekwart van de medewerkers gaat maximaal twee keer per week naar kantoor en wil dat ook zo. Over de bijdrage van hybride werken aan het effectief samen werken en aan het onderhouden van een goede sociale verbinding met collega’s en met de organisatie zijn medewerkers weliswaar positief, maar in iets mindere mate met 55% en ruim 60%. Hier ligt ruimte voor verbetering. In 2022 is een beleidsvisie ‘Hybride werken 2027: hybride samen werken is vanzelfsprekend’ opgesteld, om richting te geven aan alle betrokkenen voor de verdere verbeteringen voor het hybride werken. De al lopende verbetertrajecten zijn in de visie meegenomen.

Standen van de uitvoering

In de kabinetsreactie op het rapport Werk aan Uitvoering (WaU) is aan de Tweede Kamer de toezegging gedaan dat uitvoeringsorganisaties een «Stand van de Uitvoering» zullen opstellen om de aandacht voor de uitvoering structureel te versterken en om de voortgang op de verschillende domeinen van de uitvoering te kunnen volgen. Ook de kabinetsreactie op het rapport Ongekend Onrecht en het rapport van de Tijdelijke Commissie Uitvoeringsorganisaties van de Kamer hebben het belang van de uitvoering en dienstverlening onderstreept.

• – door de staatssecretaris Digitalisering en Koninkrijksrelaties over standen uitvoering van de Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG) en Logius (Kamerbrief over Standen van de Uitvoering | Kamerstuk | Rijksoverheid.nl)

Uitgaven

7.1 Werkgevers- en bedrijfsvoeringsbeleid

Subsidies (regelingen)

Diverse subsidies

Er diverse subsidies verstrekt voor kennisontwikkeling.

De Vereniging voor Overheidsmanagement (VOM) heeft een bijdrage in de vorm van een subsidie ontvangen ten behoeve van diverse initiatieven die bijdragen aan de professionalisering van het management binnen het openbaar bestuur, zoals periodieke Reuring! Cafés en de organisatie van de prijs voor de Beste Overheidsorganisatie van het jaar.

Het Instituut voor Publieke Sector Efficiency Studies (IPSE) is een instituut dat onderzoek doet naar de productiviteitsontwikkeling en doelmatigheid binnen de publieke sector. Om de kennisontwikkeling op dit vlak te ondersteunen ten behoeve van het management van overheidsorganisaties en de beleidsontwikkeling heeft het ministerie van BZK een subsidie aan IPSE verstrekt.

Het European Institute of Public Administration (EIPA) heeft een bijdrage in de vorm van een subsidie ontvangen voor een internationaal vergelijkend onderzoeks-programma om de kennisbasis betreffende de prestaties van de overheid te versterken.

Zowel stichting Onbeperkte denkers als stichting de Normaalste Zaak heeft een bijdrage ontvangen in de vorm van een subsidie om de arbeidsparticipatie van mensen met een arbeidsbeperking te bevorderen.

Overlegstelsel

De Stichting Centrum voor Arbeidsverhoudingen Overheidspersoneel (CAOP) heeft een subsidie ontvangen met als doel bij te dragen aan aantrekkelijk werkgeverschap en de kwaliteit en wendbaarheid van overheidsorganisaties.

De Centrale van Middelbare en Hogere Functionarissen bij overheid, onderwijs, bedrijven en instellingen (CMHF) en de Christelijke Centrale van Overheids- en Onderwijspersoneel (CCOOP) hebben de slotbetaling ontvangen van de verstrekte subsidies ten behoeve van o.a. het versterken en toerusten van leden van medezeggenschapsorganen en de invoering van de Wet Normalisering Rechtspositie Ambtenaren (WNRA).

Ondersteuning koepels implementatie WOO

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), het Interprovinciaal Overleg (IPO) en het Waterschapshuis hebben op grond van de Subsidieregeling ondersteuning implementatie Wet open overheid (Stcrt. 2022, 5675) in 2022 middelen ontvangen om respectievelijk gemeenten, provincies en waterschappen te ondersteunen bij de implementatie en uitvoering van de Wet open overheid. De middelen zijn bij1e suppletoire begroting toegevoegd vanaf Artikel 6 Overheidsdienstverlening en informatiesamenleving. De middelen kunnen onder andere worden ingezet voor het aanstellen van een of meerdere projectleiders Woo, het uitvoeren van praktijkbeproevingen, het uitwerken van het meerjarenplan (artikel 6.2 Woo) voor de desbetreffende bestuurslaag en het geven van voorlichting aan bestuursorganen. De toegekende subsidies hebben betrekking op de periode 1 januari 2022 tot 1 januari 2027.

POK – Leiderschap, Diversiteit & Inclusie

Radboud Universiteit Nijmegen heeft een subsidie ontvangen ten behoeve van het opzetten van een monitor om de mate van inclusie binnen de rijksdienst in kaart te brengen.

POK – Veilig werk en meldklimaat

VNG-connect heeft een bijdrage ontvangen in de vorm van een subsidie ten behoeve van de ondersteuning van het project veilig werk- en meldklimaat.

POK - ondersteuning melders

Met ingang van 1 september 2022 is voor de duur van een jaar een subsidie verstrekt aan de Stichting Slachtofferhulp Nederland voor het aanbieden van psychosociale ondersteuning aan klokkenluiders. Deze subsidie is verstrekt in het kader van een pilot waarmee wordt beoogd ervaringsgegevens te verzamelen ten aanzien van de psychosociale ondersteuning van klokkenluiders.

Opdrachten

Bedrijfsvoeringsbeleid

Via het programma Rijksacademie voor digitalisering en informatisering overheid (RADIO) en het programma Werken aan Uitvoering (WAU) zijn opdrachten gegeven waarmee de kennis over bedrijfsvoering en het effectief werken in de bedrijfsvoering beter beschikbaar gesteld wordt. Ook zijn opdrachten gegeven voor de procedure Privacy Advies Rijksoverheid (PAR), voor een onderzoek naar de Rijkspas en de toegangkelijkheid van overheidsgebouwen.

Kwaliteit Management Rijksdienst

De Algemene Bestuursdienst (ABD) bestaat uit ongeveer 1800 managementfuncties bij de Rijksoverheid. BZK faciliteert de topambtenaren op deze functies (ABD’ers) in hun ontwikkeling. Het leer- en ontwikkelaanbod bestaat uit een breed spectrum aan leerinterventies die bijdragen aan het ontwikkelen van leiderschapsgedrag van ambtelijk leiders. Deze leerinterventies bieden concrete handvatten voor het werken met de handelingsrichtingen uit de rijksbrede visie op publiek leiderschap (2022). De focus ligt daarbij op het vergroten van het vermogen van leiders om te ‘leren-leren’ en hun leiderschapsgedrag blijvend te ontwikkelen. Om het brede leer- en ontwikkelaanbod voor de gehele groep ABD’ers mogelijk te maken is bij de 1e en 2e suppletoire begroting budget toegevoegd.

In 2022 is bovendien de digitale leeromgeving (DLO) vernieuwd en geprofessionaliseerd. Hierin kunnen ABD’ers het actuele leer- en ontwikkelaanbod vinden, zich inschrijven voor een gevarieerd aanbod dat deels tijd- en plaatsonafhankelijk gevolgd kan worden en gebruikt kan worden bij het leren en ontwikkelen zelf.

Werkgeversbeleid

De minister van BZK richt zich vanuit haar coördinerende rol op de ondersteuning van het integriteitsbeleid van de ministeries en zet zich in voor een veilige werkomgeving binnen het openbaar bestuur. Het achterhalen en monitoren van integriteits- en veiligheidsincidenten is een belangrijke opgave voor het ministerie van BZK. Daartoe zijn in 2022 verschillende onderzoeksopdrachten verstrekt. Het betreft hier de Monitor Integriteit en Veiligheid 2022 en een onderzoek naar instrumentarium om onder andere de meldingsbereidheid te vergroten.

In 2022 is onder meer gewerkt aan een nieuwe ambtseed voor rijksambtenaren, waarvoor ook een Flitspeiling is gedaan onder burgers. Ook is verder ingezet op de professionalisering van vertrouwenspersonen. Veel aandacht is uitgegaan naar het voorkomen en bestrijden van vooroordelen, racisme en discriminatie en andere ongewenste omgangsvormen bij rijksambtenaren en het versterken van een veilige werkomgeving. Concrete voorbeelden hiervan zijn de omstandertrainingen en workshops voor vertrouwenspersonen, gericht op het tegengaan van discriminatie en racisme binnen de rijksoverheid en de opdrachten die zijn verstrekt in het kader van de «Week van integriteit», met onder meer een talkshow, lezingen en een theatervoorstelling. Ook zijn In 2022 diverse opdrachten verstrekt om een norm over agressie en geweld tegen ambtenaren te ontwikkelen en te lanceren voor alle ambtenaren in het openbaar bestuur. Die norm is in het laatste kwartaal 2022 opgeleverd.

Doorontwikkeling Rijksbrede ICT-voorziening

Rijksbrede ICT-voorzieningen zijn conform afspraken uit de Interdepartementale Commissie Bedrijfsvoering Rijk (ICBR) doorontwikkeld en vernieuwd. Conform de kostenverdeelnotitie waarmee dit interdepartementaal geregeld wordt, zijn de financiele middelen voor regie, beheer en ontwikkeling verdeeld. Deze rijksbrede voorzieningen omvatten onder meer het Rijksportaal, het videovergaderen en de samenwerkingsfunctionaliteit.

Informatiehuishouding

Voor het op orde brengen van de informatiehuishouding en het verbeteren van de informatievoorziening naar burgers en parlement (openbaarmaking) is voor 2022 € 148 mln. beschikbaar gesteld. Door het uitvoeren van nulmetingen is de startsituatie van de Rijksorganisaties in beeld gebracht en zijn de actieplannen inhoudelijk en financieel beoordeeld. Voor de financiering van de vier actielijnen en het aantrekken van personeel is er bij de eerste suppletoire begroting budget overgeboekt naar het ministerie Justitie & Veiligheid (€ 9,9 mln.), het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat (€ 6 mln.), het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (€ 6 mln.), het ministerie van Defensie (€ 5,4 mln.). Bij 2e suppletoire begroting is er aanvullend budget overgeboekt naar de volgende departementen/Rijksorganisaties: het ministerie van Defensie (€ 8,9 mln.), het ministerie van Justitie & Veiligheid (€ 5,5 mln.), het ministerie van Economische Zaken & Klimaat (€ 3 mln.) en het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat (€ 2,5 mln.).

POK-Ambtelijk Vakmanschap

Samenwerken over de grenzen van departementen heen wordt steeds noodzakelijker, onder meer vanwege de groeiende complexiteit van maatschappelijke opgaven. Het programma Grenzeloos Samenwerken beoogt bij te dragen aan een bewustwordingsproces bij rijksambtenaren ten aanzien van het belang van rijksbrede samenwerking aan maatschappelijke opgaven.

• – Opleidingen

  Sinds april 2022 is een netwerkacademie operationeel, die leeractiviteiten, ondersteuning en borging levert voor grenzeloos en opgavegericht samenwerken en dit organiseert vanuit de praktijk. Daarnaast is een aantal specifieke leerinterventies ingezet die het ambtelijk vakmanschap moeten vergroten, zoals bijvoorbeeld:

  -  een boekje met beelden van goed werk qua samenwerking;

  -  diverse dialoogsessies met als doel om de ruimte voor het geven en ontvangen van tegenspraak te vergroten;

  -  leergangen Bewust Ambtelijk Vakmanschap en Bewust ambtelijk leiderschap;

  In diverse bestaande opleidingstrajecten binnen het Rijk is aansluiting gezocht met het gedachtengoed rond grenzeloos samenwerken.

• – Leiderschap

  De ontwikkeling van leiderschap is een belangrijk onderdeel van de beweging naar grenzeloos samenwerken. Om dit te kracht bij te zetten,

  - is een community van en voor programmadirecteuren opgericht, als netwerk voor inspiratie en verbinding,

  - zijn leergroepen van programmadirecteuren in hun professionele ontwikkeling begeleid, diverse leerateliers en workshops rond de praktijk van het werken in complexe opgaven georganiseerd en is veel effort gestoken in de professionele ontwikkeling van rijktrainees, de HBO trainees, de I-Rijkstrainees en talentenprogramma's van de Rijksdienst.

Dit met als insteek om invulling te geven aan ambtelijke professionaliteit en opgavegericht werken.

Om de middelen ten behoeve van het POK plan ambtelijk vakmanschap op de juiste instrumenten te verantwoorden, is bij de 1e suppletoire begroting € 1,2 mln. gerealloceerd naar artikel 11, Apparaat voor capaciteitsuitgaven en circa € 1,1 mln. is gerealloceerd naar het instrument bijdrage aan agentschappen ten behoeve van de inzet van UBR Rijksconsultants.

POK - Staat van de Uitvoering

Bij 1e suppletoire begroting 2022 is dit budget gerealloceerd naar het instrument Bijdrage ZBO/RWT's.

POK - Leiderschap, diversiteit en inclusie

Er zijn diverse acties in gang gezet om diversiteit en een inclusieve werkcultuur binnen de rijksdienst te bevorderen. Er zijn diverse opdrachten gegund om de communicatie binnen de rijksdienst over diversiteit en inclusie te versterken, onder meer door projectmatig en rijksbreed activiteiten te organiseren tijdens diversity week in oktober. Er is een onderzoek uitgezet naar succesvolle interventies om een inclusieve werkcultuur te bevorderen, zodat van elkaar geleerd wordt en interventies evidence based kunnen worden ingezet. Dit onderzoek wordt begin 2023 opgeleverd. Er is een meerjarig project gestart om een inclusiemonitor te ontwikkelen, waarin periodiek de mate van inclusie binnen de rijksdienst kan worden gemeten, zowel kwalitatief als kwantitatief. Rondom het VN-verdrag handicap is een aantal korte termijnacties opgepakt, een handreiking ontwikkeld voor organisaties om aan dit verdrag te kunnen voldoen en wordt een werkplan (inclusief communicatie-aanpak) uitgewerkt. Dit is van belang om collega’s met een handicap volwaardig te kunnen laten deelnemen in het arbeidsproces.

POK – Bevorderen veilig werk- en meldklimaat

Er wordt ingezet op het bevorderen van een veilig werk- en meldklimaat bij organisaties (werkgevers). Dit moet ertoe leiden dat mogelijke misstanden sneller en beter bespreekbaar zijn binnen organisaties en dat misstanden sneller opgelost kunnen worden. Een veilig werk- en meldklimaat zorgt ervoor dat medewerkers vertrouwen mogen hebben in een goede opvolging en afwikkeling van uitgesproken signalen en de gedane melding(en).

In 2022 is een opdracht gegund aan een gedragsdeskundig bureau om te adviseren welke concrete gedragingen van werkgevers bijdragen aan een veilig werk- en meldklimaat. Daarnaast is een opdracht gegund aan TNO voor een advies hoe een periodiek onderzoek naar interne meldprocedures vorm kan worden gegeven.

POK - Ondersteuning van melders van misstanden

Om ervaringsgegevens te verzamelen voor het organiseren van ondersteuning van klokkenluiders op de langere termijn is met ingang van 1 januari 2022 een pilot mediation en juridische ondersteuning gestart bij de sector Rijk. De inhoud van deze pilot is tezamen met vakbonden in het Sectoroverleg Rijk bepaald. De pilot richt zich op twee voorzieningen uit de CAO Rijk. In de pilot wordt nagegaan of de aangeboden ondersteuningsvoorzieningen mogelijke drempels wegnemen voor een melder om een melding van een vermoeden van een misstand te doen of door te zetten. De looptijd van de pilot is twee jaar.

Personele inzet crisisopvang

In het voorjaar is de doorstroom en opvang van asielzoekers hevig onder druk komen te staan. Het kabinet heeft - vanwege de ernst van de situatie – aanleiding gezien in juni de nationale crisisstructuur te activeren met het doel snel extra opvangcapaciteit te creëren. Het inrichten van de crisisstructuur en de snelheid waarmee beleid gerealiseerd is, heeft een groot beslag gelegd op de ambtelijke capaciteit (van het ministerie van BZK). Het kabinet heeft besloten de veiligheidsregio’s capaciteit toe te zeggen in de vorm van maximaal 30 medewerkers, 7 dagen per week, per veiligheidsregio, om te ondersteunen bij de werkzaamheden van de opvanglocaties. Namens het kabinet faciliteert het ministerie van BZK de extra personele inzet. De maatregelen van het inzetten van medewerkers hebben als belangrijkste doel om te garanderen dat er voldoende personele inzet is voor het faciliteren van opvangplekken voor asielzoekers. Middelen hiervoor zijn bij 2e incidentele suppletoire begroting toegevoegd. Er is besloten de steun in de vorm van extra personele inzet door te zetten in 2023. Het restant van het budget is middels een kasschuif toegevoegd aan de begroting van 2023.

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

Bedrijfsvoeringsbeleid

Aan stichting ICTU is een bijdrage verstrekt voor het doorontwikkelen van het Rijks-ICT-dashboard, om in lijn met de I-strategie Rijk de transparantie van de informatievoorziening te verbeteren.

Werkgeversbeleid

De stichting ICTU ontvangt jaarlijks een bijdrage voor de exploitatie van de door het ministerie van BZK ontwikkelde, en door heel veel publieke organisaties gebruikte, benchmarkinstrumenten (InternetSpiegel en Vensters voor bedrijfsvoering). Deze instrumenten zijn bedoeld om publieke organisaties te helpen bij het professionaliseren van hun werkgeverschap en bedrijfsvoering.

Tot slot beheert ICTU ook enkele onderzoekspanels die op verzoek van het ministerie van BZK ad-hoc worden bevraagd. Daar is ook in 2022 weer veelvuldig gebruik van gemaakt.

Het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) heeft een bijdrage ontvangen voor het onderhoud van het WNT-register.

POK - Staat van de Uitvoering

Naar aanleiding van de kabinetsreactie op het rapport «Ongekend onrecht» is de eerste Staat van de Uitvoering gerealiseerd waarmee beter zicht gecreëerd wordt op het functioneren en presteren van de uitvoeringsorganisaties. De stichting ICTU heeft hiervoor een bijdrage ontvangen.

POK - Ondersteuning van melders van misstanden

Stichting ICTU heeft een bijdrage ontvangen voor een flitspanelonderzoek met als doel de bekendheid van de voorzieningen uit de CAO Rijk die ondersteuning bieden aan klokkenluiders na te gaan.

Diverse Bijdragen

Voor het werk van het programma Open op Orde, actielijn 1 van de Informatie Huishouding (IHH) en met steun van de Regeringscommissaris voor Digitalisering, zijn bijdragen gegeven voor de HR-ICT rijksdienst. Zo is onder meer samen met de RADIO gewerkt aan E-learnings voor actieve openbaarmaking en een Digitale kaartenset Actieve openbaarmaking.

Bijdrage aan medeoverheden

Compensatie Waterschappen Woo (incidenteel)

De waterschappen hebben bij 1e suppletoire begroting een bijdrage ontvangen ter compensatie van de incidentele kosten voor de implementatie van de op 1 mei 2022 in werking getreden Wet open overheid (Woo). De middelen worden in het kader van de implementatie van de Wet open overheid onder andere ingezet voor de verbetering van processen en de organisatie, het aanschaffen en/of aanpassen van systemen en het opleiden van medewerkers. De bijdragen hebben betrekking op de periode 1 januari 2022 tot en met 31 december 2026. In 2022 hebben de waterschappen het eerste bedrag ontvangen.

Bijdrage aan agentschappen

UBR (arbeidsmarkt communicatie)

UBR Personeel heeft een bijdrage ontvangen voor onder andere het uitvoeren van de rijksbrede arbeidsmarktcommunicatie. Hierbij draagt UBR Personeel bij aan het doel om het Rijk te positioneren als één aantrekkelijke werkgever en in verbinding te blijven met zowel de externe als de interne arbeidsmarkt. Via verschillende kanalen wordt het diverse en brede werkaanbod van het Rijk getoond, zoals op de vacaturesite WerkenvoorNederland.nl en online op sociale media-kanalen zoals LinkedIn. Tevens zorgt UBR Personeel op het gebied van arbeidsmarktcommunicatie voor een betere verbinding met en tussen de rijksorganisaties en voor een betere zichtbaarheid en aansluiting bij wensen van interne en externe kandidaten.

Vanuit het thema I-vakmanschap uit de I-strategie Rijk wordt aan UBR bijgedragen om specifieke HR-ICT trajecten vorm en inhoud te geven. Het betreft bijdragen aan de projecten: het I-Traineeship, het I-Partnerschap Rijk-Hoger Onderwijs, de Rijks I-Stage, I-Match, I-Arbeidsmarktcommunicatie. Aanvullend is het project Monitoring en de verbijzondering van het Functiegebouw Rijk voor het IV-domein (KWIV). Dit vormt een solide basis voor de toekomstige monitoring van de te verwachten ICT-tekorten.

Bedrijfsvoeringsbeleid

Het afgelopen jaar was het eerste van een meerjarig programma waarmee BZK verduurzaming van de rijksbrede bedrijfsvoering bij alle ministeries heeft ondersteund in het streven naar klimaatneutraliteit in 2030. Het gaat hierbij om het vergroten van het gebruik van hernieuwbare energie, het verduurzamen van de rijkshuisvesting en kantoren, het verminderen van vliegreizen en stimuleren van anders reizen door en voor medewerkers en het verduurzamen van ICT en de facilitaire dienstverlening. Inmiddels is sprake van een zichtbare duurzame beweging maar het realiseren van voldoende schaalgrootte is beperkt gerealiseerd. Mede met behulp van een roadmap, de nadere invulling van het begrip klimaatneutraliteit en het opstellen van een kader voor CO2 compensatie en met behulp van de op duurzaamheid en innovatie gerichte inkoopstrategie van het Rijk wordt de verduurzaming van de bedrijfsvoering in 2023 geïntensiveerd. Vanuit meerdere ministeries zijn er bij de 1e suppletoire begroting middelen ontvangen voor de financiering van de ondersteuning van het programma.

Werkgeversbeleid

UBR heeft diverse bijdragen ontvangen. Het onderdeel KOOP heeft de jaarlijkse bijdrage ontvangen voor de ontwikkeling en het beheer van het register voor overheidsinstellingen.

Het onderdeel UBR Rijksconsultants heeft meerdere bijdragen ontvangen voor de inzet van Rijksconsultants, onder andere ten behoeve van de organisatie van de week van de integriteit, procesbegeleider datagedreven HR en vervolg opleiding sociale veiligheid.

Het onderdeel UBR Personeel heeft een bijdrage ontvangen voor het uitvoeren van diverse opdrachten voor de implementatie van het werkgeversbeleid.

Om de middelen ten behoeve van het POK plan ambtelijk vakmanschap op de juiste instrumenten te verantwoorden, is bij de 1e suppletoire begroting circa € 1,1 mln. gerealloceerd naar het instrument bijdrage aan agentschappen ten behoeve van de inzet van UBR Rijksconsultants.

Vanuit meerdere ministeries zijn er bij de 1e suppletoire begroting middelen ontvangen van circa € 1,1 mln. voor de financiering van de ondersteuning van het Rijksloket Advies en Bemiddeling Arbeidszaken (RABA) en de Geschillencommissie. Het gaat hier om een rijksbrede voorziening.

Bedrijfsvoeringsbeleid

Via het programma RADIO en het programma Werken aan Uitvoering (WAU) is bij agentschappen geinvesteerd in de kennis van verschillende processen van de bedrijfsvoering. Onder andere betreft dit de procedure Privacy Advies Rijksoverheid (PAR) en een werkwijze voor de toegangkelijkheid van overheidsgebouwen.

2022 was het eerste van een meerjarig programma waarmee het ministerie van BZK verduurzaming van de rijksbrede bedrijfsvoering bij alle ministeries heeft ondersteund in het streven naar klimaatneutraliteit in 2030. Het gaat hierbij om het vergroten van het gebruik van hernieuwbare energie, het verduurzamen van de rijkshuisvesting en kantoren, het verminderen van vliegreizen en stimuleren van anders reizen door en voor medewerkers en het verduurzamen van ICT en de facilitaire dienstverlening.

Doorontwikkeling Rijksbrede ICT-voorziening

Rijksbrede ICT-voorzieningen zijn conform afspraken uit de Interdepartementale Commissie Bedrijfsvoering Rijk (ICBR) doorontwikkeld en vernieuwd. Conform de kostenverdeelnotitie waarmee dit interdepartementaal geregeld wordt, zijn de financiele middelen voor regie, beheer en ontwikkeling verdeeld. Deze rijksbrede voorzieningen omvatten onder meer het Rijksportaal, het videovergaderen en de samenwerkingsfunctionaliteit.

Diverse bijdragen

Voor het werk van het programma Open op Orde, actielijn 1 van de Informatie Huishouding (IHH) en met steun van de Regeringscommissaris voor Digitalisering, zijn bijdragen gegeven voor de HR-ICT rijksdienst, vanuit het informatiehuishoudingsbudget. Zo is onder meer samen met de RijksAcademie voor Digitalisering en Informatisering Overheid (RADIO) gewerkt aan E-learnings voor actieve openbaarmaking en een Digitale kaartenset Actieve openbaarmaking.

KOOP

Het Kennis- en Exploitatiecentrum Officiële Overheidspublicaties (KOOP) heeft in 2022 een bijdrage ontvangen voor de doorontwikkeling en implementatie van het Platform Open Overheidsinformatie (PLOOI). Door middel van dit platform moeten bestuursorganen op termijn verplichte categorieën documenten actief openbaar maken. Deze verplichting komt voort uit de Wet open overheid (Woo) die op 1 mei 2022 in werking is getreden. Met de bijdrage heeft KOOP in 2022 onder andere gewerkt aan de digitale infrastructuur voor het ontsluiten van actief openbaar gemaakte documenten en ondersteuning gegeven aan de implementatiestrategie. Voor de financiering zijn middelen beschikbaar gesteld vanuit de Informatie Huishouding enveloppe. Deze zijn bij 1e suppletoire begroting toegevoegd aan de regeling. Eind 2022 is de koers van de doorontwikkeling van PLOOI gewijzigd. Dit heeft plaatsgevonden naar aanleiding van een toets door het AcICT (adviescollege ICT-toetsing) waarin onder meer is geconstateerd dat de oplossingsrichting niet passend is voor de Woo en een herontwerp werd aanbevolen op basis van een eenvoudige oplossing waarin de aansluitlast voor bestuursorganen minimaal is.

7.2 Pensioenen en uitkeringen

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

Stichting Administratie Indonesische Pensioenen

Dit betreft de pensioenregelingen van (voormalige) Nederlandse ambtenaren uit de voormalige overzeese gebiedsdelen en hun nagelaten betrekkingen.

Ontvangsten

De ontvangsten hebben betrekking op de jaarlijkse verrekening voor de Garantiewet Surinaamse Pensioenen met het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Daarnaast zijn er niet-begrote ontvangsten gerealiseerd die onder meer betrekking hebben op ontvangsten van de afrekening van de subsidie 2021 aan het Centrum voor Arbeidsverhoudingen Overheidspersoneel en de vaststelling van de bijdrage aan UBR Personeel voor de jaaropdracht 2020.

Conform de afspraken in de Interdepartementale Commissie Bedrijfsvoering Rijk (ICBR), verwoord in de kostenverdeelnotitie, worden ontvangsten gerealiseerd voor rijksbrede ICT-voorzieningen, voor de versterking van HR-ICT rijksdienst en voor diensten van RADIO.