De zorg financieel toegankelijk houden.

De minister is verantwoordelijk voor:

Financieren: van de zorgtoeslag, inclusief het vaststellen van de hoogte van de zorgtoeslag en de vormgeving van het stelsel van wet- en regelgeving over de zorgtoeslag, financieren van de tegemoetkoming voor personen die in de inkomstenbelasting hun uitgaven voor specifieke zorgkosten als gevolg van heffingskortingen niet of niet geheel kunnen verzilveren.

Zorgtoeslag

In het kader van de koopkrachtbesluitvorming en de hoge energieprijzen is de zorgtoeslag in 2023 fors gestegen. Dit is bereikt door het verlagen van de normpercentages die de hoogte van de zorgtoeslag bepalen bij zowel één- als meerpersoonshuishoudens. Daarnaast is de hoogte van de zorgtoeslag ook beïnvloed (verhoogd) door het besluit om het wettelijk minimumloon te verhogen.

Voor meerpersoonshuishoudens met een inkomen tot het minimumloon is de zorgtoeslag op jaarbasis ten opzichte van 2022 (€ 2.553) vanwege de eenmalige verhoging gestegen met € 629 naar € 3.182. Voor eenpersoonshuishoudens met een inkomen tot het minimumloon is de zorgtoeslag op jaarbasis ten opzichte van 2022 (€ 1.336) gestegen met € 522 naar € 1858.

Dit heeft geleid tot hogere uitgaven en meer gebruikers van de zorgtoeslag.

Figuur 3 Kengetal: Het aantal eenpersoons- en tweepersoonshuishoudens met een (voorlopige toekenning).

Zorgtoeslag

De gehanteerde systematiek is dat in de ontwerpbegroting van VWS de netto uitgaven aan zorgtoeslag worden weergegeven. Dat wil zeggen het saldo van de verwachte uitgaven aan zorgtoeslag en ontvangsten vanwege terugvorderingen. In het Jaarverslag worden de uitgaven en de ontvangsten daarentegen afzonderlijk gepresenteerd. Bij de 1e suppletoire begroting zijn de uitgaven met € 116 miljoen opwaarts bijgesteld en bij 2e suppletoire begroting zijn de ontvangsten vanwege terugvorderingen en nabetalingen met betrekking tot voorgaande jaren ingeschat op € 570 miljoen (zowel de uitgaven- als de ontvangstenraming is met hetzelfde bedrag bijgesteld).

De gepresenteerde uitgaven van € 8,4 miljard betreft zowel de betalingen aan zorgtoeslag over 2023 als nabetalingen over voorgaande jaren, zijnde circa € 540 miljoen. Er is sprake van een onderuitputting van circa € 400 miljoen op de uitgaven over 2023, die wordt verklaard doordat er minder mensen dan verwacht zorgtoeslag over 2023 hebben ontvangen. Vanwege de eenmalige verhoging van de zorgtoeslag over 2023 is uitgegaan van circa 375.000 extra gerechtigden ten opzichte van 2022. In de realisatie is echter sprake van circa 200.000 extra gebruikers, al kan en zal dat aantal naar verwachting nog oplopen door aanvragen met terugwerkende kracht of defintieve toekenning waarbij alsnog recht wordt geconstateerd. Het aantal extra gebruikers was lastig vooraf goed in te schatten, daar door de verhoging van de zorgtoeslag een grote groep gebruikers rond modaal inkomen recht kreeg op een beperkt bedrag aan zorgtoeslag. Omdat de inkomensontwikkeling in 2023 gunstiger was dan vooraf verwacht is een lager gebruik van zorgtoeslag te verklaren. Overigens wordt nog nader bezien of het niet-gebruik is toegenomen doordat een deel van de rechthebbenden geen aanvraag heeft ingediend.

Tegemoetkoming specifieke zorgkosten (TSZ)

In 2023 zijn de uitgaven hoger dan verwacht. De inhaalslag als gevolg van de reparatie van belastingbox 3 eind 2022 en de gewijzigde heffingskortingen zorgden er voor dat in 2023 meer TSZ-aanvragen zijn gedaan en afgehandeld. Bij de tweede suppletoire begroting is het uitgavenbudget reeds verhoogd met € 25 miljoen.

Ontvangsten

De ontvangsten op het artikel tegemoetkoming specifieke kosten bedragen € 616 miljoen. Dit betreft de eerder genoemde ontvangsten zorgtoeslag van € 570 miljoen die dus nog iets hoger zijn uitgevallen. Afgelopen jaren was sprake van een gunstige inkomensontwikkeling, waardoor er sprake is van iets meer terugvorderingen en minder nabetalingen.