Het borgen van de veiligheid door de tenuitvoerlegging van strafrechtelijke sancties, het bevorderen van het nemen van preventieve maatregelen door burgers en bedrijven, het versterken van de positie van slachtoffers, het beschermen van jeugdigen die in hun ontwikkeling worden bedreigd in de opvoed- en leefsituatie en het realiseren van een effectieve aanpak van jeugdcriminaliteit en geweld in huiselijke kring.

Tenuitvoerlegging van sancties en strafrechtelijke maatregelen22:

• • De Minister heeft een uitvoerende rol bij de tenuitvoerlegging van vrijheidsbenemende straffen en maatregelen door de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI).

• • Ten aanzien van de forensische zorg heeft de Minister een regisserende rol. Hij is verantwoordelijk voor de tijdige beschikbaarheid van de juiste, kwalitatief hoogwaardige zorg, waar nodig in combinatie met afdoende beveiliging.

• • De uitvoering van toezicht in strafrechtelijk kader, advisering aan het OM en de rechter over justitiabelen en taakstraffen is opgedragen aan drie erkende reclasseringsorganisaties. Ook hier heeft de Minister een regisserende rol. De taken van de reclasseringsorganisaties dragen bij aan het terugdringen van recidive.

Integriteit en Kansspelen

• • De Minister stimuleert preventie door het beschikbaar stellen van integriteitsinstrumenten zoals de Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) en het toezicht op rechtspersonen. De Minister draagt stelselverantwoordelijkheid voor het kansspelbeleid en de daaraan verbonden regelgeving. De Minister wil ervoor zorgen dat Nederlandse burgers op een veilige en verantwoorde manier kunnen deelnemen aan kansspelen.

Slachtofferzorg

• • De Minister kent een financierende rol op het gebied van slachtofferzorg. De Minister draagt beleidsverantwoordelijkheid voor de zorg – in brede zin – aan slachtoffers en nabestaanden die getroffen zijn door een strafbaar feit en is verantwoordelijk voor de uitvoering van het slachtofferbeleid.

Jeugdbescherming en jeugdsancties23

• • De uitvoering en financiering van de jeugdbescherming en de jeugdreclassering is per 1 januari 2015 gedecentraliseerd naar de gemeenten. De Minister van Veiligheid en Justitie heeft na de decentralisatie een regisserende rol en vervult hiermee zijn stelselverantwoordelijkheid.

• • De Minister heeft een uitvoerende rol voor de taken die belegd zijn bij de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) en de Justitiële Jeugdinrichtingen (JJI) van DJI.

• • De Minister heeft een regisserende rol ten aanzien van de preventie en aanpak van jeugdcriminaliteit. De Minister heeft een samenwerkingsrelatie met de gemeenten/steden, brancheorganisaties en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) betreffende de aanpak van jeugdcriminaliteit en High Impact Crimes (HIC). Sturing geschiedt door middel van regelgeving en kaderstelling.

• • De Minister is verantwoordelijk voor het stelsel op het gebied van interlandelijke adoptie en heeft daarbinnen, als Centrale Autoriteit, tevens een uitvoerende rol.

Doeltreffender aanpak zeer jeugdige daders

Het effect van straffen van (zeer) jeugdige daders wordt in de wetenschap en binnen de rechtspraak ter discussie gesteld. Dit belast de justitiële jeugdketen, terwijl het effect op de veiligheid van de maatschappij en de positieve ontwikkeling van de jeugdige beperkt blijft. Minder belasting en meer effect moet worden bereikt door het jeugdstrafrecht vooral waar dat echt noodzakelijk is (als ultimum remedium) in te zetten en door de focus op preventie (door middel van o.a. onderwijs, zorg en bescherming) te versterken. Als bijdrage daaraan wordt een voorstel uitgewerkt over de verhoging van de leeftijd van de strafrechtelijke aansprakelijkheid van 12 jaar naar – in beginsel – 14 of 16 jaar. Ontwikkelingspsychologisch onderzoek toont aan dat jongeren onder de 14 jaar over het algemeen nog niet in staat zijn tot volwaardige deelname aan een strafproces. Nederland hanteert voor Europese begrippen momenteel een jonge leeftijd als ondergrens. De maatregel vergt een gelijktijdige versterking in de samenwerking met andere beleidsdomeinen, zoals onderwijs en jeugdhulp.

Het kind centraal in een efficiëntere en effectievere jeugdbeschermingsketen

Bij de uitvoering van de jeugdbescherming zijn veel instellingen betrokken. Het is belangrijk mogelijkheden te onderzoeken om de keten waar mogelijk te verkorten. In dat kader wordt een voorstel uitgewerkt waarbij de RvdK zelf een besluit kan nemen over het treffen van een jeugdbeschermingsmaartregel. Die besluiten zijn nu nog voorbehouden aan de rechter. Op dit moment wordt een advies van de Raad tot een OTS in 90 tot 95% van de gevallen overgenomen door de rechter. In het uit te werken voorstel kunnen de ouders de rechter inschakelen wanneer zij het niet eens zijn met de beslissing van de Raad.

Investering vakmanschap DJI

Het kabinet investeert in 2017 en 2018 voor 10 mln. in het vakmanschap bij DJI. Dit wordt gedaan met het oog op de toename multi-problematiek en heeft als doel het effectiever terugdringen van recidive. De middelen staan vooralsnog gereserveerd op de Aanvullende post van de Rijksbegroting.

Budgetflexibiliteit

34.1 Apparaatsuitgaven Raad voor de Kinderbescherming

De Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) heeft de taak om kinderen te beschermen indien de ontwikkeling van het kind in gevaar komt. De RvdK heeft een taak op terrein van bescherming, gezag en omgang, straf en adoptie. De geraamde meerjarige productie van de RvdK is weergegeven in onderstaande tabel.

34.2 Preventieve maatregelen

Bijdragen aan agentschappen

Dienst Justis

De Dienst Justis toetst of personen antecedenten hebben die het uitoefenen van bepaald werk in de weg staan. Daarnaast toetst Justis of partijen die bepaalde verklaringen, vergunningen en subsidies aanvragen, aan integriteitseisen voldoen. Deze screening van betrouwbaarheid vermindert veiligheidsrisico’s en draagt zo bij aan een integere en veiligere samenleving.

Bijdrage aan medeoverheden

Overig preventieve maatregelen: High Impact Crimes (HIC)/Verwarde personen

Veiligheid en Justitie werkt nauw samen met andere departementen en gemeenten op het gebied van innovatie, preventie, onderzoek en het terugdringen van recidive door het bieden van perspectief. In dit kader worden veel gezamenlijke initiatieven geïnitieerd en wordt vanuit Veiligheid en Justitie ondersteuning geboden bij de opstart en implementatie van trajecten die een bijdrage leveren aan de verduurzaming van de lokale aanpak van HIC.

Vanuit Veiligheid en Justitie wordt op lokaal en regionaal niveau ondersteuning geboden om te komen tot een sluitende persoonsgerichte aanpak. Speerpunten hierbij zijn het verstevigen van informatievoorziening en ketensamenwerking, de aanpak van onverzekerdenproblematiek rondom ex-gedetineerden en het inrichten van continuïteit van zorg, zodat kwetsbare mensen niet tussen wal en het schip terechtkomen. Zo start VenJ proeftuinen t.b.v. onverzekerde ex-gedetineerden, geeft VenJ een bijdrage aan gemeenten voor pilots i.h.k.v. GGD op wijkniveau en steunt VenJ de VNG d.m.v. een subsidie in haar aanpak van verwarde personen.

Subsidies

Integriteit (en filantropie)

Overig preventieve maatregelen: High Impact Crimes

Het voorkomen en aanpakken van High Impact Crimes is de gezamenlijke verantwoordelijkheid van de overheid, burgers, bedrijven en andere maatschappelijke instellingen. Continu aandacht vanuit deze partijen is noodzakelijk om de geboekte resultaten te verduurzamen en pas te houden met nieuwe ontwikkelingen. Veiligheid en Justitie ondersteunt hierbij door innovatie en de verduurzaming van effectief gebleken interventies te stimuleren. Deze subsidies worden verstrekt aan organisaties en stichtingen op het gebied van aanpak HIC, woninginbraken, aanpak geweld, straatroof etc. Voorbeelden van subsidieontvangers zijn Stichting Consument en Veiligheid, het CCV, Koninklijke Horeca Nederland en sportverenigingen in het kader van Alleen Jij Bepaalt (AJB).

Opdrachten

Kansspelbeleid

Burgers moeten op een veilige en verantwoorde manier aan kansspelen kunnen deelnemen. Daarom wordt het kansspelbeleid gemoderniseerd. Onder deze post worden de middelen geraamd voor opdrachten in het kader van deze modernisering.

Overig preventieve maatregelen: High Impact Crimes

Veiligheid en Justitie zet in op het vasthouden en verduurzamen van de afgelopen jaren geboekte resultaten. Onder deze post worden de middelen geraamd voor opdrachten die hier een bijdrage aan leveren.

Garanties

Faillissementscuratoren

De Garantstellingsregeling faillissementscuratoren zorgt voor de afwikkeling van faillissementen waarin sprake lijkt te zijn van kennelijk onbehoorlijk bestuur, maar in de boedel mogelijk onvoldoende geld aanwezig is om onderzoek te doen of een procedure te starten om onrechtmatig aan de boedel onttrokken gelden en goederen terug te halen. Een aanpassing van het garantiekader wordt uitgewerkt.

34.3 Tenuitvoerlegging strafrechtelijke sancties en vreemdelingenbewaring

Bijdragen aan agentschappen

Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI)

In de agentschapsparagraaf van DJI worden de capacitaire en financiële gevolgen toegelicht. Ook de uitgaven die DJI doet voor de capaciteit Caribisch Nederland (BES) zijn terug te vinden in de agentschapsparagraaf van DJI.

Centraal Justitieel Incasso Bureau (CJIB)

Het CJIB is het inning- en incassogezicht van de overheid en vervult een centrale rol bij de afhandeling van strafrechtelijke beslissingen. Daarnaast coördineert en informeert het CJIB binnen de executieketen. Hiermee levert het CJIB een belangrijke bijdrage aan het gezag van de overheid. In de agentschapsparagraaf van het CJIB is nadere informatie, zoals de productiegegevens, te vinden.

Bijdragen aan ZBO’s en RWT’s

Reclasseringsorganisaties

Er zijn drie erkende reclasseringsorganisaties: Reclassering Nederland, de Stichting Verslavingsreclassering GGZ (SVG) en het Leger des Heils Jeugdbescherming & Reclassering. De drie organisaties werken nauw met elkaar samen, zij het dat ze elk hun eigen aandachtsgebied hebben:

• • De SVG richt zich vooral op cliënten met verslavingsproblematiek;

• • Het Leger des Heils Jeugdbescherming & Reclassering heeft als doelgroep met name de dak- en thuisloze cliënten binnen de reclassering;

• • Reclassering Nederland kent geen specifieke doelgroep, maar bedient alle andere cliënten.

De reclasseringsorganisaties kennen drie hoofdproductgroepen: adviezen, toezichten en werkstraffen. Voor adviezen worden de reclasseringsorganisaties lump sum gefinancierd. Toezichten en werkstraffen worden op basis van P*Q gefinancierd. De geraamde meerjarige productie toezichten en werkstraffen van de drie reclasseringsorganisaties is weergegeven in onderstaande tabel.

Centraal Administratie Kantoor

Het Ministerie van VenJ heeft het CAK (een ZBO ressorterend onder de verantwoordelijkheid van het Ministerie van VWS) aangewezen als uitvoerder van de regeling voor een bijdrage aan de kosten van slachtofferzorg, die in 2017 wordt geïmplementeerd. De implementatiekosten die gemoeid zijn met uitvoering van deze maatregel worden op de begroting van VenJ als een bijdrage aan het CAK opgenomen. Het wetsvoorstel dat deze bijdrage regelt ligt op dit moment bij de Eerste Kamer ter behandeling.

Bijdrage aan medeoverheden

Overig Tenuitvoerlegging strafrechtelijke sancties en vreemdelingenbewaring

Middelen worden ingezet voor een bijdrage van VenJ aan gemeenten in het kader van nazorg ex-gedetineerden. Gemeenten benutten deze bijdrage om lokaal nazorgtrajecten voor ex-gedetineerden te financieren.

Subsidies

Overig Tenuitvoerlegging strafrechtelijke sancties en vreemdelingenbewaring

Middelen worden ingezet voor diverse (incidentele) subsidies op het terrein van sanctiebeleid.

Opdrachten

Forensische Zorg

VenJ is stelselverantwoordelijk voor de gehele forensische zorgketen, van indicatiestelling tot uitstroom. Hiervoor bewaakt zij de kwaliteit van het stelsel van forensische zorg en worden optimale voorwaarden geschapen en uitgaven gedaan om het stelsel in stand houden en te verbeteren, zoals (mede-) financiering van het programma Continuïteit van zorg. De inkoop van Forensische Zorg wordt door DJI gedaan en de uitvoering van zorg ligt bij (private) zorginstellingen. De begrootte uitgaven hiervan zijn terug te vinden in de agentschapsparagraaf van DJI.

Vrijwilligerswerk gedetineerden

Dit betreft de middelen voor vrijwilligerswerk bij gedetineerden om zo de kansen op een duurzame resocialisatie en het terugdringen van recidive te vergroten. Op basis van het subsidiekader Vrijwilligerswerk bij de Sanctietoepassing kunnen vrijwilligersorganisaties in aanmerking komen voor een subsidie. Zowel grote vrijwilligersorganisaties als Humanitas, Exodus, Bonjo en Gevangenzorg Nederland, als kleine vrijwilligersorganisaties kunnen hiervoor in aanmerking komen. De vrijwilligersactiviteiten kennen een grote mate van diversiteit. Onder meer worden individuele bezoeken afgelegd in de inrichtingen, wordt bijgedragen aan kerkdiensten, worden spreekuren gehouden en cursussen aangeboden. Ook wordt aandacht besteed aan de relaties van gedetineerden, onder meer door ouder-kind-bezoeken mede mogelijk te maken en door achtergebleven familieleden van gedetineerden te ondersteunen.

Uitvoeringskosten ketenregie tenuitvoerlegging

Op dit artikel zijn middelen ten behoeve van de uitvoeringskosten ketenregie gereserveerd met als doel om de tenuitvoerlegging van straffen en maatregelen te verbeteren en de ketenregie in de uitvoeringsketen strafrechtelijke beslissingen (USB) te optimaliseren. In dit kader wordt budget aan ketenpartners ter beschikking gesteld voor de financiering van de verbeteringen binnen de USB-keten, onder meer ten behoeve van het Administratie- en Informatie Centrum voor de Executieketen (AICE). In 2017 ligt het zwaartepunt bij de invoering van nieuwe ICT-trajecten en verbeterinitiatieven waarvoor incidentele middelen benodigd zijn. Na 2017 worden voornamelijk middelen ingezet voor de structurele uitvoeringskosten van ketenregie en -beheer.

Overig Tenuitvoerlegging strafrechtelijke sancties en vreemdelingenbewaring

Middelen worden ingezet voor diverse (incidentele) projecten en opdrachten op het terrein van sanctiebeleid. Voorbeelden hiervan zijn Stichting Consument en Veiligheid, het CCV, Koninklijke Horeca Nederland en sportverenigingen in het kader van Alleen Jij Bepaalt (AJB).

34.4 Slachtofferzorg

Bijdragen aan ZBO’s en RWT’s

Commissie Schadefonds Geweldsmisdrijven

De commissie Schadefonds Geweldsmisdrijven krijgt jaarlijks een bijdrage vanuit VenJ voor de bureaukosten.

Slachtofferhulp Nederland (SHN)

Slachtofferhulp Nederland biedt gratis juridische, praktische en emotionele ondersteuning aan slachtoffers, getuigen of nabestaanden na een misdrijf, verkeersongeluk of calamiteit. Slachtofferhulp Nederland ontvangt van VenJ een bijdrage om dit mogelijk te maken.

Subsidies

Stichting Slachtoffer in Beeld (SiB)

Slachtoffer in Beeld brengt slachtoffers en daders op vrijwillige basis met elkaar in contact, begeleid door een professionele bemiddelaar Slachtoffer in Beeld is een zusterorganisatie van Slachtofferhulp Nederland.

Opdrachten

Slachtofferzorg

In het visiedocument Recht doen aan slachtoffers24 zijn beleidsdoelen ten aanzien van de versterking van de positie van slachtoffers beschreven. De financiële consequenties van de projecten die hieruit voortvloeien worden onder de post opdrachten slachtofferzorg gedekt.

Opdrachten Schadefonds Geweldsmisdrijven

Onder deze post worden de financiële uitkeringen voor slachtoffers met ernstig psychisch of fysiek letsel geraamd, indien deze schade niet op andere wijze wordt vergoed. Deze uitkering wordt verstrekt via het Schadefonds Geweldsmisdrijven.

Voorschotregelingen schadevergoedingsregeling

Slachtoffers en nabestaanden van een geweld- of zedenmisdrijf kunnen in aanmerking komen voor een voorschot, als de veroordeelde 8 maanden na het onherroepelijk worden van het vonnis nog niet alle opgelegde schadevergoeding heeft betaald.

34.5 Jeugdbescherming en jeugdsancties

Bijdragen aan agentschappen

DJI-Jeugd

DJI zorgt voor de tenuitvoerlegging van straffen en vrijheidsbenemende maatregelen, die na een beslissing van een rechter zijn opgelegd. Voor jeugdigen vindt deze tenuitvoerlegging plaats in een justitiële jeugdinrichting (JJI). In de agentschapsparagraaf van DJI worden de capacitaire en financiële gevolgen toegelicht.

Bijdragen aan ZBO’s en RWT’s

Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdrage (LBIO)

Het LBIO verricht in opdracht van VenJ wettelijke taken op het gebied van onderhoudsbijdragen (inning kinder- en partneralimentatie en inning internationale alimentatie).

Halt

Halt voert in opdracht van VenJ de Halt-afdoening uit.

Bijdrage aan medeoverheden

BES voogdijraad

De BES voogdijraad heeft civielrechtelijke en strafrechtelijke taken (civiele onderzoeks- en rekestrerende taak en de uitvoering van jeugdreclassering).

Subsidies

Jeugdbescherming

De middelen worden ingezet voor subsidiëring van het Centrum Internationale Kinderontvoering (IKO) en de Stichting Adoptievoorzieningen (SAV). In opdracht van VenJ verricht het IKO advies en mediation wanneer sprake is van internationale kinderontvoering. SAV verricht in opdracht van VenJ administratieve taken en voorlichting op het gebied van adoptie.

Overig Jeugdbescherming en jeugdsancties

De middelen worden ingezet voor diverse (incidentele) subsidies op het terrein van jeugdbeleid en de aanpak van vechtscheidingen.

Opdrachten

Risicojeugd en jeugdgroepen: Integrale aanpak Kindermishandeling en Jeugdgroepen

Huiselijk geweld, kindermishandeling en seksueel misbruik zijn belangrijke problemen in Nederland. Dit geldt in het bijzonder voor minderjarige slachtoffers. Doordat het geweld veelal achter gesloten deuren plaatsvindt, is een belangrijke doelstelling het vergroten van de zichtbaarheid van de problematiek. Bestrijding omvat vele aspecten: preventie, hulpverlening, jeugdbescherming, huisverbod en het strafrecht. In 2017 worden nieuwe opdrachten in het kader van Licht Verstandelijk Beperkten (LVB), Veiligheidshuizen in relatie tot Verwarde Personen en Kindermishandeling verwacht.

Taakstraffen/erkende gedragsinterventies

In het kader van het coördineren van taakstraffen zet de Raad voor de Kinderbescherming opdrachten voor erkende gedragsinterventies in de markt uit gericht op passende interventies voor de betrokken jeugdigen. Kosten zijn ook gemoeid met onderzoek naar de gedragsinterventies.

Overig Jeugdbescherming en jeugdsancties

De middelen worden ingezet voor diverse projecten en onderzoeken op het terrein van jeugdbeleid, waaronder adolescentenstrafrecht en de Transitie Autoriteit Jeugd.

Ontvangsten

De ontvangsten bestaan met name uit de door CJIB ontvangen administratiekostenvergoedingen.