Stimuleren

• • Het bevorderen van kennisontwikkeling, kennisbenutting en kennisverspreiding, nieuwe technologieën (ICT) en educatie voor de bijdrage aan de maatschappelijke opgaven op het terrein van verduurzaming landbouw en visserij, voedsel, behoud en versterking biodiversiteit en natuur, klimaat, water en de economische concurrentiekracht van de Nederlandse agro- en tuinbouwsector.

• • Het bevorderen van publiek-private samenwerking gericht op het opstellen en (laten) uitvoeren van meerjarige missiegedreven innovatieprogramma’s voor Landbouw, Water en Voedsel.

• • Het bevorderen van de inzet van kennis en innovatie binnen het domein van Landbouw, Water en Voedsel, in het bijzonder in de topsectoren Agri&Food en Tuinbouw & Uitgangsmaterialen op basis van een meerjarige kennis- en innovatieagenda (KIA) en een kennis- en innovatieconvenant (KIC).

• • Het bevorderen van educatie en kennisverspreiding over voedsel richting scholen.

• • Het bevorderen van educatie en kennisverspreiding naar agrarische ondernemers.

• • Het stimuleren van internationale samenwerkingsprogramma’s voor onderzoek gericht op de maatschappelijke opgaven op het terrein van landbouw, voedsel, water, milieu en klimaat.

• • Het stimuleren van het ontwikkelen van praktijkkennis voor structureel natuurherstel en -beheer via het kennisnetwerk Ontwikkeling en Beheer Natuurkwaliteit (OBN).

• • Het stimuleren van startups bij het ontwikkelen van innovatieve manieren van werken bij het oplossen van maatschappelijke opgaven op het terrein van landbouw, voedsel, natuur, biodiversiteit, water en klimaat.

Financieren

• • Het financieren van de kennisbasis van Wageningen Research, op basis van de Subsidieregeling instituten voor toegepast onderzoek.

Regisseren

• • Regievoering op de subsidieverlening aan Wageningen Research en de opdrachtverlening RIVM voor het groene domein.

• • Het regisseren van meerjarige missiegedreven programmering van kennis en innovatie met stakeholders ten behoeve van de maatschappelijke opgaven op het terrein van landbouw, voedsel, natuur, biodiversiteit en klimaat.

Uitvoeren

• • Het uitvoering geven aan het Groenpact, samen met het groene onderwijs en het bedrijfsleven.

• • De uitvoering van wettelijke onderzoekstaken door Wageningen Research gericht op genetische bronnen, voedselveiligheid, besmettelijke dierziekten, economische informatievoorziening, natuur en milieu en visserij.

De kennis- en innovatieprogramma’s zijn gericht op vijf missies, die daarbij ondersteuning krijgen van twee sleuteltechnologieprogramma’s:

• • Kringlooplandbouw;

• • Klimaatneutrale landbouw en voedselproductie;

• • Klimaatbestendig landelijk en stedelijk gebied;

• • Gewaardeerd, gezond en veilig voedsel;

• • Duurzame Noordzee, oceanen en binnenwateren;

• • Smart Technologies in Agri-Horti-Water-Food en Biotechnologie en Veredeling.

Het budget van € 33,6 mln. is bestemd voor diverse gesubsidieerde activiteiten op het terrein van kennisverspreiding en groen onderwijs. Het overgrote deel gaat naar de volgende programma’s:

• • Voor de meerjarige kennis- en innovatieprogramma’s Duurzaam Door (DD) en Jong Leren Eten (JLE) is in 2023 een budget van € 5,7 mln. beschikbaar. Het doel van de programma’s DD en JLE is om maatschappelijke (innovatieve) initiatieven op het gebied van duurzaamheid te versterken en de kennis en bewustwording over gezond en duurzaam voedsel onder (jonge) mensen te vergroten. Beide programma’s kennen een aanpak van ‘learning by doing and doing by learning’ en de betrokkenheid van veel partijen. Bij Duurzaam Door zullen de regionale opgaven, het thema klimaatadaptatie en de doorwerking in het onderwijs extra aandacht krijgen, bij Jong Leren Eten is er aandacht voor de structurele borging van de voedseleducatie en zal er meer aandacht zijn voor het vo en mbo (TK 31 532 nr.261, 29 maart 2021).

• • In het Groenpact (derde fase 2021–2025) werkt LNV samen met bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, werknemersorganisaties en de onderwijsinstellingen in het groene domein aan de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt, vernieuwing van het onderwijs en innovaties in de praktijk. Hiervoor is in 2023 € 4,8 mln. beschikbaar. De maatschappelijke opgaven zijn leidend bij de keuze in welke delen van het onderwijs en in welke thema’s voor praktijkgericht onderzoek geïnvesteerd wordt. LNV ondersteunt het MBO Centrum voor Innovatief Vakmanschap Groen en het HBO Centre of Expertise Groen in het groene domein. Het Groenpact besteedt in 2023 meer aandacht aan het versterken van de programma’s arbeidsmarkt en kennisdelen binnen het Groenpact. Er wordt extra geïnvesteerd in Leven Lang Ontwikkelen en onderwijs en scholing voor groen ondernemerschap. Dit gebeurt vanuit de behoefte aan nieuwe waardecreatie en nieuwe verdienmodellen. Groenpact zal in 2023, naast een landelijke aanpak, ook nadrukkelijk kijken wat gebiedsgericht kan en moet worden opgepakt.

• • Voor het lopende, reguliere programma van het Kennisnetwerk Ontwikkeling en Beheer Natuurkwaliteit (OBN) (2019–2024) is in 2023 € 2,5 mln. beschikbaar. Vanuit het Programma Natuur heeft het Kennisnetwerk OBN een impuls van jaarlijks ongeveer € 1,1 mln. (geïndexeerd) ontvangen uit het kennis- en innovatiebudget van het Programma Natuur. Het kennisnetwerk genereert op een onafhankelijke manier kennis voor structureel herstel en beheer van natuurkwaliteit. Er is extra aandacht voor natuurherstelmaatregelen in het kader van de stikstofproblematiek. Ook andere thema’s komen aan de orde, zoals de waterhuishouding in de natuur, invasieve exoten en insectensterfte. De ontwikkelde kennis wordt gebruikt voor het behalen van de doelen van de Vogel- en Habitatrichtlijn, soortenbeleid, de ontwikkeling en het beheer van het cultuurlandschap en de inrichting van nieuw verworven (landbouw)gronden.

• • Voor het programma ‘Innovatie op het boerenerf’ is in 2023 € 15,1 mln. beschikbaar. Het doel van het programma is om de kennis die beschikbaar is over verduurzaming van de landbouw en praktijkgerichte innovaties sneller te laten doorstromen naar boeren en tuinders. In 2023 stelt LNV opnieuw vouchers beschikbaar waarmee agrariërs onafhankelijke en deskundige bedrijfsadviseurs kunnen inschakelen of kunnen deelnemen aan cursussen (over stikstof, natuurinclusief ondernemen of precisielandbouw) van groene hoger onderwijsinstellingen. Ook verstrekt LNV subsidie aan samenwerkingsverbanden (praktijkleernetwerken) gericht op verschillende verduurzamingsthema’s waarin agrariërs met, en van elkaar, leren. De kennis die in deze samenwerkingsverbanden wordt opgedaan en verspreid onder agrariërs is beschikbaar op het landelijk kennisplatform Groen Kennisnet. Vanaf 2023 wordt de Sabe-regeling onderdeel van het nieuwe GLB. Dat betekent dat er in de nieuwe GLB-periode ook Europese middelen beschikbaar zijn voor de kennisoverdracht naar het boerenerf.

Voor de ontwikkeling van kennis en praktijkgerichte innovaties worden opdrachten uitgezet bij kennisinstellingen, anders dan Wageningen Research, die ook bijdragen aan de missies van het thema Landbouw, Water en Voedsel. Het gaat hier om projecten bedoeld om nieuw beleid te onderbouwen, knelpunten in de beleidsuitvoering op te lossen en perspectiefvolle oplossingsrichtingen aan te dragen. Het budget voor 2023 bedraagt € 10,6 mln.. Hierna volgen enkele voorbeelden van projecten die in 2023 starten.

• • Voor het ontwikkelen van kennis ten behoeve van beleidsontwikkeling is in 2023 € 1,8 mln. beschikbaar. Het budget wordt besteed aan projecten die bijdragen aan zowel urgente beleidsdossiers als aan de missies. Ze worden uitgevoerd door een diversiteit van opdrachtnemers, zoals stichtingen, universiteiten en adviesbureaus.

• • LNV draagt € 1,9 mln. bij aan de basisfinanciering van enkele planbureaus en adviesraden die beleidsadviezen leveren. Het gaat voornamelijk om de generieke bijdrage van LNV aan het Ministerie van IenW voor het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en de generieke bijdrage aan het Ministerie van VWS voor de Gezondheidsraad.

• • Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) voert beleidsondersteunend onderzoek uit dat bijdraagt aan maatschappelijke doelen en verplichtingen, die onder andere voortkomen uit (Europese) wet- en regelgeving, zoals bijvoorbeeld monitoring. LNV is coördinerend opdrachtgever RIVM voor LNV, EZK en BZK. Hiervoor is in 2023 € 6,9 mln. programmabudget beschikbaar. Dit wordt ingezet voor de volgende thema’s:

  • • Veilig, gezond en duurzaam voedsel & Alternatieven voor dierproeven;

  • • Plantaardige Agro, Milieu en Gezondheid met daarin het monitoringprogramma Landelijk meetnet effecten mestbeleid;

  • • Stikstof en Natuur, met daarin onder andere het onderzoek naar verbetering van de modellen om stikstofemissie en -depositie te berekenen, het onderhoud van het stikstofmeetnet, AERIUS en de Atlas Natuurlijk Kapitaal;

  • • Klimaat, Energie en Economie: opdrachten over onder andere emissieregistratie, Kennisplatform Elektromagnetische Velden vanuit het ministerie van EZK;

  • • Milieu SodM: opdrachten vanuit Staatstoezicht op de Mijnen;

  • • Opdrachten vanuit het ministerie van BZK.

Een goed functionerend kennissysteem draagt bij aan de economische positie van de Nederlandse agro-, visserij- en voedselketens en levert een belangrijke bijdrage aan de oplossing van maatschappelijke vraagstukken, zoals verwoord in de missies, in het agro- en natuurdomein. De bijdrage aan Wageningen Research (WR) betreft € 108,3 mln. en bestaat uit drie onderdelen:

• • Wettelijke taken (€ 74,4 mln.): de wettelijke onderzoekstaken (WOT) op de terreinen van Besmettelijke Dierziekten (BD), Voedselveiligheid (VV), Genetische Bronnen (GB), Natuur en Milieu (N&M), Visserijonderzoek (VO) en Economische Informatievoorziening (EI) zijn ondergebracht in WOT‑programma's. Deze programma's voorzien de overheid van kennis, expertise, methoden, analyses en faciliteiten, die nodig zijn om te voldoen aan haar verplichtingen voor de uitvoering van (inter)nationale wet- en regelgeving en andere overheidstaken van nationaal en/of algemeen belang. De programma’s zijn meerjarig en worden elke 5 jaar geëvalueerd. In 2023 zijn geen evaluaties voorzien.

• • Kennisbasis (KB) (€ 25,6 mln.): de kennisbasis van Wageningen Research vormt samen met fundamenteel onderzoek van Wageningen University en andere kennisinstellingen (bijv. RIVM, PBL) de strategische kennisbasis voor het agro- en natuurdomein. Daarmee is het een langetermijnpijler onder het LNV-beleid. Voor het meerjarig kennisbasisonderzoek vormt het strategisch plan Wageningen UR 2019–2022 de basis. De minister van LNV heeft in 2022 akkoord gegeven op een verlenging met twee jaar, zodat de looptijd 2019-2024 is geworden.

• • HGIS beleidsondersteunend onderzoek (€ 3,7 mln.): het instrument HGIS betreft onderzoekprogrammering met focus op internationale voedselzekerheid.

• • Autonome bijdrage (€ 4,6 mln.): dit is een lumpsum financiering aan Wageningen Research (WR) en houdt verband met de privatisering van de toenmalige Dienst Landbouwkundig Onderzoek (DLO, nu WR) eind jaren negentig van de vorige eeuw. Met deze bijdrage kan WR een aantal leningen (vorderingen van LNV op DLO/WR) terugbetalen. Dit betreft een bestuurlijke afspraak.