Budgetflexibiliteit

De budgetflexibiliteit naar aanleiding van de wijzigingen uit de 1^e suppletoire begroting is ongeveer 46%. Dit betekent dat 54% van het beschikbare kasbudget juridisch verplicht is. Van de 46% van de flexibele budgetten is 35% bestuurlijk gebonden. Dit betreft onder andere budgetten voor NGF-projecten. De resterende 10% is beleidsmatig gereserveerd.

Vergeleken met de stand uit de Ontwerpbegroting 2024 is het percentage juridisch verplicht gedaald met 5%. Dit komt onder andere door de toekenning van middelen voor twee nieuwe NGF-projecten via een Nota van Wijziging op de Ontwerpbegroting 2024 en aanvullende budgetten voor de afwikkeling van coronamaatregelen. Hierdoor is ook het percentage van bestuurlijk gebonden budgetten gestegen van 20% bij de Ontwerpbegroting naar 35%. Het percentage voor de beleidsmatig gereserveerde budgetten is met 11% gedaald ten opzichte van de Ontwerpbegroting 2024.

Toelichting

Verplichtingen

Uitgaven

Subsidies

MKB-Innovatiestimulering Topsectoren (MIT)

De MIT-regeling kent een centraal, en een decentraal deel. Het decentrale deel wordt uitgevoerd door de provincies. Het Rijk hevelt hiervoor middelen over aan de provincies middels een specifieke uitkering (SPUK). De uitbetaling van deze SPUK gebeurt vanaf het instrument MKB-Innovatiestimulering Topsectoren (MIT) onder de categorie 'Bijdragen aan medeoverheden'.

Tegemoetkoming vaste lasten

Betreft een bijgestelde raming van € 52 mln voor de Tegemoetkoming vaste lasten (TVL) om te voldoen aan lopende beroep- en bezwaarzaken die nog gegrond verklaard kunnen worden. De berekening voor deze aanvullende middelen is gebaseerd op de reeds afgewikkelde beroep- en bezwaarzaken, waarvan 46% gegrond is verklaard.

NGF-project Groenvermogen van de Nederlandse economie

Voor het NGF-project Groenvermogen zijn alle niet bestede middelen uit 2023 (€ 284,3 mln) toegevoegd aan het budget voor 2024 via de specifieke eindejaarsmarge die voor alle NGF-projecten geldt. Ook is er een toekenning van € 99 mln uit het Nationaal Groeifonds overgeheveld vanuit de NGF-begroting. Tevens worden de uitvoeringskosten (€ 0,2 mln) voor dit NGF-project naar het RVO-instrument overgeheveld. Per saldo wordt hierdoor het kasbudget voor 2024 opgehoogd met € 383,1 mln.

NGF-project Oncode-PACT

Voor het NGF-project Oncode-PACT zijn alle niet bestede middelen uit 2023 (€ 20,9 mln) toegevoegd aan het budget voor 2024 via de specifieke eindejaarsmarge die voor alle NGF-projecten geldt.

NGF-project Circulaire Plastics

Voor het NGF-project Circulaire Plastics zijn alle niet bestede middelen uit 2023 (€ 69,2 mln) toegevoegd aan het budget voor 2024 via de specifieke eindejaarsmarge die voor alle NGF-projecten geldt.

NGF-project NXTGEN HIGH TECH

Voor het NGF-project NXTGEN HIGH TECH zijn alle niet bestede middelen uit 2023 (€ 14,8 mln) toegevoegd aan het budget voor 2024 via de specifieke eindejaarsmarge die voor alle NGF-projecten geldt.

NGF-project PhotonDelta

Voor het NGF-project PhotonDelta zijn alle niet bestede middelen uit 2023 (€ 30,7 mln) toegevoegd aan het budget voor 2024 via de specifieke eindejaarsmarge die voor alle NGF-projecten geldt.

Indirectie Kosten Compensatie ETS

Vanwege de gestegen energiekosten en ten behoeve van een level playing field voor de energie-intensieve industrie wordt de subsidieregeling voor compensatie van bedrijven voor hun Indirecte ETS kosten (IKC-ETS) wederom voor één jaar opengesteld. Deze regeling zal in 2024 worden opengesteld en compensatie uitkeren over de indirecte kosten in 2023. Dekking voor deze regeling in 2024 is gevonden binnen de subsidie Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE).

Verduurzaming industrie

Dit betreft het saldo van verschillende begrotingsmutaties op instrumenten voor de Verduurzaming van de Industrie waaronder toevoeging van een bedrag van € 9 mln voor verduurzaming MKB (voortzetting SVM). Een overheveling naar het Provinciefonds voor de uitbreiding van de expertpool vergunningen bij de omgevingsdienst in het kader van de Maatwerkaanpak (€ 5,8 mln), uit het Klimaatfonds zijn middelen vrijgemaakt voor Biobased Bouwen (€ 4,2 mln). Verder betreft het overheveling van budget voor de DEI+ regeling (€ 40 mln) naar artikel 4 van de EZK-begroting en middelen voor de uitvoering van TSE-haalbaarheidsstudies en de overboeking van budget voor uitvoeringskosten RVO (€ 5,1 mln).

IPCEI Cloudinfrastructuur en services

Voor het project IPCEI Cloudinfrastructuur en services (CIS) is het kas- en verplichtingenritme aangepast. De beschikking is in 2023 afgegeven en de uitfinanciering is recent gestart na afronding van het vertraagde (pre-)notificatietraject van de Europese Commissie. Het ritme is aangepast op basis van de verwachte uitfinancieringsperiode, welke langer doorloopt dan initieel geraamd.

IPCEI Micro elektronica

Voor het project IPCEI Micro elektronica (ME2) is het kas- en verplichtingenritme aangepast. De uitfinanciering is recent gestart na afronding van het vertraagde (pre-)notificatietraject van de Europese Commissie. Het ritme is aangepast op basis van de verwachte uitfinancieringsperiode, welke langer doorloopt dan initieel geraamd.

Tegemoetkoming Energiekosten

In 2024 wordt de Tegemoetkoming Energiekosten (TEK) subsidie vastgesteld op basis van de energieprijzen uit 2023. Ondernemers hadden op basis van de TEK, in afwachting van de vaststelling, recht op een voorschot van 35% van de maximale subsidie. De verwachting is dat de komende jaren nog kosten gemaakt worden voor nabetalingen onder andere ten aanzien van de vaststelling en uitvoeringskosten van RVO.

Brexit Adjustment Reserve

Voor de Brexit Adjustment Reserve (BAR) wordt er per saldo € 81,1 mln toegevoegd in 2025. Dit betreft onder andere een overheveling van LNV van niet bestede middelen bij LNV van in totaal € 63 mln, het opvragen van de Eindejaarsmarge over 2023 van € 9,7 mln, en het opvragen van de resterende middelen op de Aanvullende Post bij Financiën voor de uitvoeringskosten omtrent de BAR van € 8,4 mln. Deze middelen zijn benodigd voor de afrekening met de EU welke naar verwachting in 2025 plaats zal vinden, hierom worden deze middelen volgens de begrotingssystematiek opgevraagd in 2024 en vervolgens met een kasschuif doorgeschoven naar 2025.

Qredits duurzaamheid

Vanuit het klimaatfonds is € 10 mln rentesubsidie beschikbaar gesteld voor duurzaamheidsleningen tot max. € 50.000 voor het klein mkb ter stimulering van verduurzaming en energiebesparing. Met deze subsidie kan Qredits duurzaamheidsleningen aanbieden met een lage rente. Bovenstaande is in lijn met het amendement 15 De Jong en Aartsen dat aangenomen is tijdens de begrotingsbehandeling van de Ontwerpbegroting 2024 van EZK.

Garanties

Garantie Ondernemersfinanciering Corona

De Garantie Ondernemersfinancirieng Corona (GO-C) is reeds per 1 juli 2022 gesloten voor nieuwe aanvragen. Het aantal aanvragen was lager dan in eerste instantie verwacht. Hierdoor zijn er minder schade uitbetalingen de komenden jaren en wordt daarom het budget met in totaal € 30 mln verlaagd over de jaren 2024, 2025 en 2026.

Opdrachten

Stikstofaanpak piekbelasters industrie

Voor een aantal specifieke (bovenwettelijke) stikstofmaatregelen op het gebied van industrie, bouw en mobiliteit is er in totaal € 87 mln beschikbaar gesteld vanuit LNV, verdeeld over de jaren 2024 tot en met 2028. Specifiek voor de industrie wordt hier invulling aangegeven middels de Stikstofaanpak Piekbelasters Industrie. Een groot gedeelte van deze middelen (totaal 67 mln) wordt ingezet voor een bredere en algemene aanpak, namelijk de Aanpak Piekbelasters Industrie (API). Hiermee is de bedoeling dat middels een specifieke biedingsprocedure projecten worden uitgevoerd voor het reduceren van ammoniakemissies. Daarnaast wordt € 20 mln ingezet voor een specifieke bovenwettelijk stikstofreductiemaatregel in de ammoniakemissies. Gezamenlijk maakt dit dat met deze middelen er vanuit de industrie ook een bijdrage wordt geleverd aan de stikstofproblematiek.

Bijdrage aan agentschappen

Bijdrage RVO.nl

Dit betreft het ter beschikking stellen van middelen voor de jaarlijkse RVO-opdracht van DG Bedrijfsleven & Innovatie in 2024. Zowel beleidsmiddelen, als HGIS-middelen (via NFIA).

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

Bijdrage aan TNO

Voor TNO is het kasbudget voor de jaren 2024 tot en met 2029 opgehoogd als gevolg van aanvullende onderzoeksvragen en -projecten welke TNO uitvoert. Hiervoor hebben verschillende departementen budget overgeheveld naar de EZK-begroting. Voor 2024 wordt het kasbudget opgehoogd met € 14,9 mln.

Kamer van Koophandel

Het budget van de Kamer van Koophandel wordt verhoogd met € 15,3 mln in verband met verschillende opdrachten in het kader van Werk aan Uitvoering (WaU), een bijdrage vanuit de VNG voor het gebruik van de gegevens uit het Handelsregister en diverse bijdrages voor het UBO-register, de digitaliseringsrichtlijn, mobiliteitsrichtlijn en kosten van het CBS.

Bijdrage aan medeoverheden

MKB-innovatiestimulering Topsectoren (MIT)

De MIT-regeling kent een centraal, en een decentraal deel. Het decentrale deel wordt uitgevoerd door de provincies. Het Rijk hevelt hiervoor middelen over aan de provincies middels een specifieke uitkering (SPUK). De overheveling van het budget voor het decentrale deel gebeurt vanaf dit instrument.

Bijdrage aan (inter)nationale organisaties

Topsectoren overig

In de jaren 2028 en 2029 wordt er € 81,3 mln overgeheveld van het instrument Innovatieprogramma's algemeen naar het instrument voor Faciliteiten Toegepast Onderzoek (FTO). Deze middelen zijn in 2021 initieel tijdelijk op «Topsectoren overig» gezet en zijn in 2022 overgeheveld naar het FTO instrument. Het restant van de middelen in 2028 en 2029, welke buiten de meerjarenperiode van de begroting 2022 vielen, wordt hiermee op het juiste instrument geplaatst. Hiernaast vinden er een aantal kleinere mutaties plaats voor onder andere de POA-bijdragen aan de Topsectoren.

Faciliteiten toegepast onderzoek TO2 en RKI

Voor de Faciliteiten Toegepast Onderzoek is er in de jaren 2028 en 2029 € 81,3 mln overgeheveld vanaf het instrument Innovatieprogramma's algemeen (zie ook Topsectoren overig). Hiernaast heeft er voor de middelen van de FTO een kas- en verplichtingenschuif plaatsgevonden. De kasmiddelen zijn in het juiste ritme gezet voor de uitfinanciering van de 1^e ronde van de FTO, welke eind 2023 bekend is geworden.

Ontvangsten

Diverse ontvangsten

Het ontvangstenbudget wordt met € 10 mln naar beneden bijgesteld als gevolg van een correctie op een boeking naar aanleiding van Amendement 364140-XIII nr. 15.

Tegemoetkoming vaste lasten

Betreft een bijgestelde ontvangstenraming van € 100 mln voor de Tegemoetkoming vaste lasten (TVL). Naar verwachting zal er meer worden ontvangen dan initieel geraamd op basis van nog de lopende bezwaar- en beroepzaken.

Tegemoetkoming Energiekosten

Doordat de energieprijzen lager uitvielen dan verwacht blijkt dat bij veel bedrijven een (deel) van de Tegemoetkoming Energiekosten (TEK) subsidie voorschot terugbetaald dient te worden. De RVO hanteert ruime terugbetalingsmogelijkgheden van twee tot drie jaar, daanaast zijn maatwerkafspraken mogelijk. De ontvangstenraming is hierop aangepast.

Toelichting op de Begrotingsreserves

De begrotingsreserves zijn bedoeld om inkomsten uit premies en uitgaven voor schades, die over de jaren kunnen fluctueren, te verevenen. De reserve dient als buffer voor uitgaven door EZK in geval bedrijven niet aan hun terugbetalingsverplichtingen kunnen voldoen inzake leningen bij financieringsinstellingen waarop EZK een borgstelling heeft afgegeven.

Er zijn begrotingsreserves voor de Borgstelling mkb-kredieten (BMKB, inclusief BMKB-C), de BMKB groen, de Garantie Ondernemings-financiering (GO, inclusief de GO-C), de Groeifaciliteit (GF), de Garantie MKB-financiering en Klein Krediet Corona (KKC). De GO, GF, KKC en Garanties MKB-financiering betreffen kostendekkende garanties, waarvan de te realiseren premieontvangsten naar verwachting toereikend zijn voor het afdekken van eventuele verliesdeclaraties. Ultimo 2024 wordt op basis van de gerealiseerde ontvangsten en uitgaven vastgesteld of een onttrekking of storting dient plaats te vinden.

De begrotingsreserve van de BMKB bestaat uit een begrotingsreserve voor de reguliere BMKB en de BMKB-C. Vooralsnog is geen storting in de reserve BMKB geraamd. Aan het eind van 2024 zal op basis van de gerealiseerde ontvangsten en de schadedeclaraties de storting of onttrekking aan de reserve BMKB worden vastgesteld.

De begrotingsreserve van de BMKB groen is in 2022 aangemaakt als aparte reserve voor het groene luik onder de BMKB. Vooralsnog is geen storting in de reserve BMKB groen geraamd. Aan het eind van 2024 zal op basis van de gerealiseerde ontvangsten en de schadedeclaraties de storting of onttrekking aan de reserve BMKB groen worden vastgesteld.

De begrotingsreserve van de GO bestaat uit een begrotingsreserve voor de reguliere GO en de GO-C. De regeling is gesloten voor nieuwe aanvragen en de openstaande garanties zijn afgenomen. Daarom is er in 2024 een onttrekking geraamd van € 20,8 mln. Aan het eind van 2024 zal op basis van de gerealiseerde ontvangsten en de schadedeclaraties de storting of onttrekking aan de reserve GO worden vastgesteld.

Vooralsnog is geen storting in de reserve Groeifaciliteit geraamd. Aan het eind van 2024 zal op basis van de gerealiseerde ontvangsten en de schadedeclaraties de storting of onttrekking aan de reserve Groeifaciliteit worden vastgesteld.

Vooralsnog is geen storting in de reserve Garantie MKB-financiering geraamd. Aan het eind van 2024 zal op basis van de gerealiseerde ontvangsten en de schadedeclaraties de storting of onttrekking aan de reserve Garantie MKB-financiering worden vastgesteld.

Vooralsnog is geen storting in de reserve Klein Krediet Corona (KKC) geraamd. Aan het eind van 2024 zal op basis van de gerealiseerde ontvangsten en de schadedeclaraties de storting of onttrekking aan de reserve KKC worden vastgesteld.