1.1 Algemene doelstelling

Het waarborgen van de rechtszekerheid, deugdelijkheid van bestuur en de mensenrechten in Aruba, Curaçao en Sint Maarten.

Doelbereiking en maatschappelijke effecten

De eigen verantwoordelijkheid van de landen voor de realisering van mensenrechten, rechtszekerheid en deugdelijk bestuur staat voorop. Er zijn factoren die het vervullen van deze verantwoordelijkheid beïnvloeden. Mondialisering en internationalisering zorgen ervoor dat landsgrenzen steeds minder een praktische betekenis hebben. Door onderlinge samenwerking kunnen de landen binnen het Koninkrijk eigenstandig de in het Koninkrijk geldende waarden garanderen. Nederland heeft hierin een belangrijke taak; dit past binnen de hulp en bijstand die de landen binnen het Koninkrijk elkaar op grond van artikel 36 van het Statuut verlenen. Ook in 2012 heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zich gericht op het waarborgen van mensenrechten, rechtszekerheid en deugdelijk bestuur binnen het Koninkrijk. Nederland werkte en werkt hier aan door samen te werken met de landen binnen het Koninkrijk op terreinen als de kustwacht, de rechtspraak en de recherche. Gezien de beperkte schaalgrootte van de landen is het voor hen moeilijk om grensoverschrijdende criminaliteit, drugssmokkel, mensenhandel en terrorisme effectief te bestrijden. Door de bijdrage van Nederland aan onder meer de Kustwacht voor het Koninkrijk der Nederlanden in het Caribisch gebied, het Recherchesamenwerkingsteam en de Gerechtelijke macht slaagde het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties er in deze effectieve maatregelen in stand te houden en gaven wij invulling aan internationale verplichtingen op het terrein van de bestrijding van georganiseerde criminaliteit.

Externe factoren

Primair dient elk der landen zorg te dragen voor de verwezenlijking van de fundamentele mensenrechten en vrijheden, de rechtszekerheid en de deugdelijkheid van bestuur. Nederland ondersteunt de overheden van Aruba, Curaçao en Sint Maarten bij het invullen van de statutair bepaalde autonomie. Het resultaat van deze inspanning is echter afhankelijk van de mate waarin overeenstemming bestaat tussen de landen over de te volgen aanpak in het bereiken van de beleidsdoelstellingen.

Budgettaire gevolgen van beleid

Financiële toelichting

De uitgaven voor de ondersteuning van de rechterlijke macht en samenwerkingsmiddelen zijn in 2012 lager uitgevallen dan aanvankelijk begroot.

Vanaf 2016 zijn vervangingsinvesteringen nodig voor de vloot van de Kustwacht voor het Koninkrijk der Nederlanden in het Caribisch gebied (hierna Kustwacht). Dit is vastgelegd in het door de Rijksministerraad goedgekeurde jaarplan 2012 van de Kustwacht. De meerjarenraming van de bijdrage aan de Kustwacht in het kader van de Waarborgfunctie (artikel 1) voorziet hier nog niet in. De raming 2012 is hiervoor bij begroting 2013 door middel van een kasschuif op aangepast. De ruimte daarvoor is binnen de Waarborgfunctie gevonden door een incidentele verlaging van de bijdrage aan het Recherche Samenwerkingsteam. Dit was mogelijk vanwege een vrijvallende reservering voor fiscalisering van buitenlandtoelagen daar. Via deze kasschuif wordt tegemoet getreden aan een deel van de vervangingsvraag.

Daarnaast had de Kustwacht de inzet van helikopters geraamd. Deze zijn uiteindelijk, gedurende enkele maanden, niet ingezet doordat ze er nog niet waren of nog niet operationeel waren. De uitgaven vallen hierdoor lager uit.

1.2 Operationele doelstellingen

1.2.1 Operationele doelstelling

Het versterken en waarborgen van rechtszekerheid en de mensenrechten door het bevorderen en in stand houden van structurele samenwerking tussen de landen van het Koninkrijk.

Doelbereiking

De gezamenlijke bestrijding van georganiseerde en grensoverschrijdende criminaliteit en de ondersteuning van de rechterlijke macht is een belangrijk element van het Nederlandse beleid binnen het Koninkrijk. Nederland draagt hier aan bij door zowel mensen als middelen ter beschikking te stellen voor deze structurele samenwerking. Onder de instrumenten staan meer concrete resultaten toegelicht.

Instrumenten

Bijdragen aan het functioneren van de Kustwacht voor het Koninkrijk der Nederlanden in het Caribisch gebied.

Conform de Rijkswet Kustwacht voor Aruba, Curaçao en Sint Maarten, alsmede de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba dragen de landen van het Koninkrijk gezamenlijk bij aan de financiële middelen ten behoeve van de Kustwacht voor het Koninkrijk der Nederlanden in het Caribisch gebied2. Het grootste aandeel wordt gefinancierd vanuit de begroting Koninkrijksrelaties. Ook het ministerie van Defensie draagt bij door middel van de inzet van defensiemiddelen. Door deze bijdragen is de Kustwacht voor het Koninkrijk der Nederlanden in het Caribisch gebied (hierna: Kustwacht) ook in 2012 in staat gesteld zijn taken uit te voeren.

De Kustwacht heeft ook in 2012 bijgedragen aan de maritieme rechtshandhaving, waarbij drugsbestrijding, mensenhandel en mensensmokkel en illegale immigratie prioriteiten waren. Daarmee was de Kustwacht voor het Caribische deel van het Koninkrijk een onmisbare schakel in de rechtshandhavingketen. Daarnaast heeft de Kustwacht een belangrijke bijdrage geleverd aan de veiligheid op het water door het uitvoeren van zoek- en reddingsoperaties (Search and Rescue) en haar toezichthoudende taken uitgevoerd, waaronder visserij- en milieu inspecties. In Caribisch Nederland lag het accent op de bescherming van het mariene milieu, waaronder de Sababank en koraalriffen, en het optreden tegen illegale (speer)visserij.

De Kustwacht beschikte in 2012 over onvoldoende varende en vliegende capaciteit. In 2012 zijn daar vijf kleine patrouille bootjes bijgekomen. Deze kleine varende capaciteit is bedoeld om te opereren in beschutte (binnen)wateren waar de waterdiepte beperkt is, zoals de ondiepere baaien. Ook is in 2012 de helikopter vervangen door twee helikopters, welke geleased worden van de Engelse firma FB Heli Services, die ook het onderhoud verzorgt. Met deze capaciteit kan de Kustwacht beter invulling geven aan zijn taken. Daarnaast maakt de Kustwacht 92 dagen per jaar gebruik van het stationsschip (met daarop ook een helikopter) van het ministerie van Defensie.

Door de inzet van eigen personeel en geavanceerd varend en vliegend materieel hebben de vier landen van het Koninkrijk via dit unieke samenwerkingsverband in 2012 wederom goede resultaten geboekt, welke jaarlijks separaat door de Minister van Defensie middels een uitgebreid Jaarverslag van de Kustwacht aan de Tweede Kamer wordt aangeboden (Kamerstuk II 2011–2012, 33 000X, nr. 88).

Deelname aan Gemeenschappelijke Grenscontrole Teams op Curaçao en Sint Maarten

Sinds 2008 levert de Koninklijke Marechaussee (KMar) vanuit een flexibel inzetbare pool met 43 fte ondersteuning op Curaçao en Sint Maarten. Deze inzet geschiedt op basis van een protocol dat ondersteuning mogelijk maakt bij grenscontroles en drugscontroles aan de grenzen en de bestrijding van migratie-, drugs, en geweldscriminaliteit. Het huidige protocol loopt tot medio 2015. De inzet van het personeel binnen de lokale politiekorpsen vindt plaats onder het gezag van de Minister van Justitie ter plaatse en onder de hiërarchische leiding van de lokale brigadecommandant van de KMar.

Op Sint Maarten is de inzet van de KMar in 2012 verschoven van ondersteuning in de grenscontrole naar ondersteuning van de opsporing, voortvloeiend uit het controleproces aan de grens (de backoffice). Op Curaçao heeft een verschuiving plaatsgevonden van de ondersteuning bij drugscontroles aan de grenzen naar grenscontrole en daaraan gekoppelde opsporing. Daarnaast ondersteunt de KMar het politiekorps van Curaçao onder andere in de aanpak van gewapende overvallen, en het politiekorps van Sint Maarten onder andere op het terrein van geweld-, migratie- en drugscriminaliteit.

Eind 2012 is een evaluatie uitgevoerd naar de inzet van de KMar vanuit de flexibele pool. De Tweede Kamer wordt in 2013 geïnformeerd over de uitkomsten van deze evaluatie.

In stand houden van het Recherche Samenwerkingsteam (RST)

Het recherchesamenwerkingsteam (RST) is een in het Caribisch deel van het Koninkrijk functionerend rechercheteam, waaraan Nederland 73 rechercheurs levert. De hoofdtaak van het RST is de bestrijding van zware, georganiseerde en grensoverschrijdende criminaliteit. Dit kwam in 2012 onder andere tot uitdrukking in verschillende interne onderzoeken naar onder meer internationale verdovende middelenhandel en een witwasonderzoek. Daarnaast handelt het RST ook rechtshulpverzoeken af. In 2012 ging het om diverse rechtshulpverzoeken vanuit verschillende landen. Het RST levert tevens ondersteuning aan de recherchediensten van de landelijke politiekorpsen. Zo heeft het RST op Sint Maarten in 2012 veel werk geleverd in het onderzoek «Vesuvius» naar een serie liquidaties in het criminele circuit.

Leveren van ondersteuning aan de rechterlijke macht

Nederland stelt op verzoek rechters en officieren ter beschikking aan Aruba, Curaçao en Sint Maarten om op die manier te komen tot een volledige bezetting van het Gemeenschappelijk Hof en het Openbaar Ministerie (OM). In 2012 zijn 34 rechters en officieren van justitie uitgezonden. Het OM in Nederland stelt de betreffende rechterlijke ambtenaren ter beschikking en vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wordt een «tropentoelage» gefinancieerd. Dit gebeurde tot 2012 op basis van de zogenoemde «Suppletieregeling» uit 1976. Deze is in 2012 vervangen door het «Voorzieningenstelsel Buitenlandtoelagen Rechterlijke Ambtenaren (VBRA).