Om te voldoen aan de wettelijke normen van de primaire waterkeringen in beheer bij de waterschappen en het Rijk en een bijdrage te leveren aan het beheer van de rijkswateren. Het artikel waterveiligheid is gerelateerd aan beleidsartikel 11 (Waterkwantiteit) in het jaarverslag Hoofdstuk XII.

Toelichting

Ad 1) Ten opzichte van de begroting is de gerealiseerde verplichtingenstand lager. Dit komt met name door verplichtingenschuiven naar latere jaren bij de HWBP-2 projecten Waddenzeedijk Texel (– € 229 miljoen; vertraging veroorzaakt door nog niet afgeronde onderzoeken inzake de variant met de gekozen «zandige» oplossing) en de Hoogwaterkering Den Oever (– € 48 miljoen; vertraging door complexiteit van het project en onduidelijkheid over stabiliteit ondergrond). Daarnaast zijn er in 2014 minder verplichtingen aangegaan bij de projecten van het programma Ruimte voor de Rivier (– € 144 miljoen; verplichtingen doorgeschoven vanwege vertraging bij een aantal projecten: Kribverlagingen, Westenholte en Schelle) en de Zandmaas (– € 10 miljoen; verplichtingen doorgeschoven vanwege vertraging bij Ooijen-Wansum). Verder wordt de lagere stand veroorzaakt door vertragingen bij de Steenbekledingen Wester- en Oosterschelde (– € 41 miljoen), Steenbestortingen Westerschelde (– € 3 miljoen) en maatregelen in relatie tot rivierverruiming (– € 11 miljoen).

Ad 2) De hogere productie bij de waterschapprojecten wordt met name veroorzaakt door het versneld uitvoeren van de Zwakke Schakels Noord-Holland.

Ad 3) De lagere uitgaven bij de rijksprojecten zijn het gevolg van de verlenging van de planstudie van het project Omringkade Marken in verband met een onderzoek naar een meerlaagse veiligheidsvariant. Daarnaast is er asbest gevonden tijdens de werkzaamheden aan de Keersluis Meppelerdiep waardoor de uitvoering is vertraagd.

Ad 5) De lagere realisatie wordt grotendeels (– € 18 miljoen) veroorzaakt door de overheveling van het HWBP-budget IJsselsprong naar het Provinciefonds en door de overheveling van budgetten in de fase verkenning- en planuitwerkingen (onderdeel 1.02.01) naar de realisatiefase (onderdeel 1.02.02) als gevolg van het overgaan van de budgetverantwoordelijkheid per 1 januari 2014 naar RWS.

Ad 6) De hogere ontvangsten betreffen een terugbetaling van de gemeente Arnhem van teveel betaald voorschot van het project Sanering Malburgerhaven (€ 1 miljoen), hogere ontvangstenverkregen bij het programma Ruimte voor de Rivier doordat de verkopen van vastgoed ten opzichte van de begroting voortvarend zijn verlopen (€ 7 miljoen) en de meerontvangsten van Hoogheemraadschap (HHRS) Delfland (€ 1 miljoen) inzake de doorbelastingen aan het HHRS Delfland voor de eenmalige afkoop van Rijkswaterstaat (RWS) met Dunea van het Beheer, Onderhoud en Monitoring van de drainage/bronneringsmaatregel waarmee de drinkwaterproductie van Dunea zeker wordt gesteld in de duinen.

1.01 Grote projecten waterveiligheid

Deze projecten, die door de Tweede Kamer de status van groot project zijn toegekend, dragen bij aan de waterveiligheid in Nederland.

Tweede Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP-2)

Onder dit programma vallen de verbetermaatregelen die zijn voortgekomen uit de periodieke toetsing conform de Waterwet. Uit de resultaten van de eerste (2001) en tweede (2006) toetsing op veiligheid van de primaire waterkeringen bleek dat een deel van deze keringen niet voldoet aan de wettelijke norm (Kamerstukken II, 2007/08, 27 625 en 18 106, nr. 103). Verder bleek uit een toets in 2003 door RWS en de keringbeheerders dat de zeeweringen langs de Noordzeekust op een aantal locaties op een termijn van twintig jaar niet meer aan de geldende veiligheidsnorm zullen voldoen. Deze locaties zijn aangemerkt als Zwakke Schakels. Op negen van deze locaties ligt tevens een opgave tot verbetering van de ruimtelijke kwaliteit, de zogenoemde prioritaire Zwakke Schakels Kust. Vanuit HWBP-2 worden subsidies verstrekt aan de waterschappen ten behoeve van de uitvoering van de vereiste verbetermaatregelen en worden de maatregelen aan de rijkskeringen betaald.

Met het afsluiten van het Bestuursakkoord Water (in 2011) dragen de waterschappen bij aan de financiering van het HWBP-2. De procedureregeling Grote Projecten is op 22 maart 2011 op het HWBP-2 van toepassing verklaard. Op basis van de uitgangspuntennotitie van de Tweede Kamer is een basisrapportage opgesteld (Kamerstukken II, 2011/12, 27 625, nr. 237).

Het HWBP-2 bestaat uit 88 versterkingsprojecten, inclusief de Zwakke Schakels. Conform de Regeling Grote Projecten heeft de Tweede Kamer in 2014 twee voortgangsrapportrages ontvangen: Voortgangsrapportage 5 (Kamerstukken II, 2013/2014, 32 698, nr. 15) en Voortgangsrapportage 6 (Kamerstukken II, 2013/2014, 32 698, nr. 17). Deze hadden betrekking op de periode 1 juli 2013 tot en met 30 juni 2014.

In 2014 is de uitvoering van de volgende projecten gestart: Spui-West, Spui-Oost, Hoeksche-Waard-Zuid, Koegraszeedijk en IJsselmeer kleibekleding-en piping maatregelen. Er zijn in 2014 vier projecten opgeleverd te weten: Noorderstrand Schouwen, Wieringermeerdijk, Hellevoetsluis en Oostmolendijk.

Het Voorkeursalternatief (VKA) voor het project Ipensloter-en Diemerdammersluizen en Houtribdijk is in 2014 vastgesteld.

Het HWBP-2 is onderdeel van het Deltaprogramma met behoud van eigen besturing, organisatie en financiering.

Toelichting

Ad 1) De lagere uitgaven zijn het gevolg van het asbest dat gevonden is tijdens de werkzaamheden aan de Keersluis Meppelerdiep. Hierdoor is de uitvoering vertraagd. Daarnaast heeft de verlenging van de planstudie in verband met een onderzoek naar de meerlaagse veiligheidsvariant bij het project Omringkade Marken voor vertraging gezorgd.

Ad 2) De hogere uitgaven worden hoofdzakelijk veroorzaakt door versnelling in het project Zwakke Schakels Noord Holland.

Ruimte voor de Rivier

In 2006 hebben de Tweede en Eerste Kamer de Planologische Kernbeslissing (PKB) Ruimte voor de Rivier unaniem aanvaard. Met de PKB wil het kabinet twee doelstellingen bereiken:

• 1. Het op het vereiste niveau brengen van de bescherming van het rivierengebied tegen overstromingen. Dit houdt in dat de veiligheid langs de Rijntakken en het benedenstroomse deel van de bedijkte Maas (vanaf Hedikhuizen) in 2015 in overeenstemming wordt gebracht met de wettelijke vereiste norm.

• 2. Een bijdrage leveren aan het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit van het rivierengebied, waardoor het rivierengebied economisch, ecologisch en landschappelijk worden versterkt.

Het programma Ruimte voor de Rivier is op 15 mei 2001 door de Tweede Kamer aangewezen als «Groot Project». De PKB bevat een besluit over het uiterlijk eind 2015 uit te voeren basispakket van 39 maatregelen en de plaats waar deze getroffen worden. De PKB geeft bovendien een doorkijk naar de lange termijnopgave voor waterveiligheid. Om flexibiliteit in te bouwen is gekozen voor een programmatische aanpak. Conform de Regeling Grote Projecten heeft de Tweede Kamer in 2014 twee voortgangsrapportages ontvangen: Voortgangsrapportage 23 (Kamerstukken II, 2013/2014, 30 080, nr. 69) en Voortgangsrapportage 24 (Kamerstukken II, 2013/2014, 30 080, nr. 71). Deze hadden betrekking op de periode juli 2013 t/m juni 2014.

In 2014 zijn de volgende projecten gestart (conform mijlpaal start realisatie):

• – Steurgat (2maatregelen)

• – Dijkverbetering Steurgat / Land van Altena

• – Dijkverbetering BM / Land van Altena

• – Berging op het Volkerak Zoommeer

• – Onderdeel Primaire Keringen

• – Uiterwaardvergraving Vianen (ook wel genoemd: Ruimte vd Lek)

• – Dijkverbetering Rivierenland (ook wel de projecten Hagenstein – Opheusden en Schoonhoven – Langerak genoemd)

• – Dijkverbetering NR / Betuwe/ Tieler / CW

• – Dijkverbetering Lek / Betuwe / CW

• – Dijkverbetering Lek / AB en de VHL

• – Dijkverlegging Cortenoever

• – Dijkverlegging Voorsterklei

• – Hoogwatergeul Veessen Wapenveld

• – Ruimte vd Rivier – IJsseldelta

Er zijn in 2014 geen projecten opgeleverd (conform mijlpaal finale oplevering).

Ruimte voor de Rivier is onderdeel van het Deltaprogramma met behoud van eigen besturing, organisatie en financiering.

Toelichting

Ad 1) Vanwege het voorspoedige verloop van werkzaamheden voor Ruimte voor de Rivier (uitvoering en vastgoedverwerving van de dijk teruglegging bij Lent, de uiterwaard vergraving Avelingen en de ontpoldering van de Overdiepse polder) is in 2013 € 30 miljoen meer uitgegeven. Dit bedrag is in mindering gebracht van 2014 en verklaart grotendeels het verschil tussen realisatie en begroting 2014.

Maaswerken

Op dit onderdeel worden de uitgaven van de deelprogramma’s Zandmaas en Grensmaas van het programma Maaswerken verantwoord. Maaswerken is voortgekomen uit het Deltaplan Grote Rivieren dat na de twee hoogwaters in de Rijn en de Maas in december 1993 en januari 1995 tot stand kwam. Belangrijkste doelstelling van de deelprogramma’s Zandmaas en Grensmaas is het verbeteren van de bescherming van inwoners van Limburg en Noord-Brabant tegen hoog water van de Maas.

Voor de Zandmaas (oplevering 2015) lag de focus in 2014 op continuering van de zomerbedverdieping Grave en Sambeek en tevens het opzetten van het waterpeil, de aanleg van de hoogwatergeulen in Well Aijen en Lomm en het retentiegebied Lateraalkanaal-West. Voor de Grensmaas lag de nadruk op de realisatie van de elf locaties. Binnen de deelprogramma’s Zandmaas en Grensmaas wordt ook het maatregelenpakket van de prioritaire sluitstukkaden uitgevoerd. Dit moet uiterlijk in het jaar 2020 gerealiseerd zijn.

Met de uitvoering van de deelprogramma’s Zandmaas en Grensmaas moet bescherming tot een waterstand met een overschrijdingskans van 1/250e gerealiseerd worden. In de loop der jaren is duidelijk geworden, dat hiervoor nog aanvullende maatregelen nodig zijn om het beschermingsniveau van 1/250e per jaar te bereiken (Kamerstukken II, 2010/11, 18 106 nr. 204).

Conform de Regeling Grote Projecten heeft de Tweede Kamer in 2014 twee voortgangsrapportrages ontvangen: Voortgangsrapportage 25 (Kamerstukken II, 2013/2014, 18 106, nr. 223) en Voortgangsrapportage 26 (Kamerstukken II, 2013/2014, 18 106, nr. 227). Deze hadden betrekking op de periode juli 2013 tot en met juni 2014.

Maaswerken is onderdeel van het Deltaprogramma met behoud van eigen besturing, organisatie en financiering.

Toelichting

Ad 1) Het Consortium Grensmaas (CG) werkt op diverse locaties aan het Grensmaasproject. Alhoewel de afzetvolumes van het CG achterblijven is er vooralsnog geen beroep op de leenfaciliteit gedaan waardoor het budget doorschuift naar latere jaren. Indien de afzetvolumes langdurig achterblijven bij de verwachtingen, is een beroep op de leenfaciliteit op termijn niet uit te sluiten.

De kengetallen hieronder geven informatie over de stand van zaken van maatregelen ter verbetering van de waterveiligheid onder het Tweede Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP-2), en de programma’s Ruimte voor de Rivier (RvdR) en Maaswerken. Het geeft een meerjarig inzicht in de voortgang van de maatregelen van de betreffende programma’s. De beleidsinspanningen van de Minister van IenM die onder Hoofdstuk XII (artikel 11) vallen richten zich op de regie op deze programma’s. In de begroting van het Deltafonds wordt nader ingegaan op de uitvoering van deze projecten.

Maatregelen ter verbetering van de waterveiligheid

1.02 Overige aanlegprojecten

Naast de grote projecten op het gebied van waterveiligheid zijn hieronder de overige aanlegprojecten beschreven.

Verkenningen en planuitwerkingsprogramma

Het verkenningen- en planuitwerkingsprogramma dient om een probleem of een initiatief met een maatschappelijke meerwaarde op het gebied van Waterbeheer te verkennen en om daarna, indien nodig, uit alternatieven de beste oplossing voor het probleem te zoeken en voor te bereiden voor de uitvoering. Op dit artikelonderdeel worden diverse projecten en programma’s verantwoord die zich in de MIRT-verkenningen en planuitwerkingsfase bevinden.

Afsluitdijk (versterking en inbouw van pompen)

In 2014 is verder gewerkt aan de planuitwerking en voorbereiding realisatie van het project Afsluitdijk. Het startdocument en de kennisgeving MER voor het Rijksinpassingsplan zijn gepubliceerd. Eind 2014 zijn afspraken gemaakt met de regio over het meenemen van regionale ambities rondom natuur (vismigratierivier), duurzame energie en recreatie & toerisme in het DBFM-contract van RWS. Medio 2015 zal het ontwerp Rijksinpassingsplan worden gepubliceerd. Hierin wordt toegelicht op welke wijze de benodigde dijkversterking en uitbreiding van waterafvoercapaciteit tezamen met de regionale ambities worden opgepakt. De start van de realisatie van het project is gepland in 2017.

Ambities Afsluitdijk

Op 23 december 2011 is aan de regio maximaal € 20 miljoen toegezegd voor een bijdrage aan de bekostiging van ambities rond de Afsluitdijk. Regionale partijen kunnen een projectvoorstel bij het Rijk indienen dat in aanmerking komt voor een bijdrage. De regionale partij draagt zorg voor minimaal eenzelfde bedrag als het bedrag dat door het Rijk beschikbaar wordt gesteld.

In 2014 zijn geen aanvragen door de regio ingediend. Hierdoor schuift het bedrag van € 3,5 miljoen door naar latere jaren. Dit bedrag blijft evenwel beschikbaar voor latere jaren.

Integrale verkenning Legger Vlieland en Terschelling

In 2014 is opdracht gegeven voor de planuitwerking legger Vlieland en Terschelling. Naar verwachting wordt in 2015 het projectbesluit genomen.

Ooijen-Wanssum

In 2014 is de planuitwerkingsfase van de gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum voortvarend voortgezet door de provincie Limburg.

IJsselsprong Zutphen

Voor het project IJsselsprong Zutphen is de bijdrage IenM vastgesteld op € 18 miljoen. Deze is in 2014 overgeboekt. Hiermee is het project IJsselsprong Zutphen beëindigd en valt het resterende budget van bijna € 0,4 miljoen vrij. Dit budget wordt overgeheveld naar het aanverwante budget Budget Investeringen Ruimtelijke Kwaliteit (BIRK)/Nieuwe Sleutelprojecten (NSP) op Hoofdstuk XII.

Zandhonger Oosterschelde

Voor de aanpak van de zandhonger is in 2007 een MIRT-verkenning gestart, inclusief praktijkproeven. Hieruit komt naar voren dat het suppleren van zand op intergetijdengebieden (platen, slikken, schorren) de meest effectieve maatregel is. Conform de MIRT-verkenning is de aanpak van de Roggenplaat het meest urgent. Het Rijk (EZ en IenM) heeft samen met Provincie Zeeland, Natuurmonumenten en Nationaal Park Oosterschelde een financieringsvoorstel uitgewerkt voor de aanpak van Roggenplaat, bestaande uit een bijdrage van € 5 miljoen door regio en Natuurmonumenten, € 1 miljoen door EZ en € 6,3 miljoen door IenM. Met dit voorstel is in het BO MIRT Zeeland van 13 november 2014 ingestemd. De zandsuppleties op de Roggenplaat zijn voorzien in 2017–2018.

Tidal Test Centre Grevelingen

Markt en regio willen in het kader van innovatieve deltatechnologie (Topsector Water) een Tidal Test Centre bouwen (TTC) in de Grevelingendam. In het BO MIRT Zeeland van 31 oktober 2013 is hiertoe afgesproken dat het Rijk in de Grevelingendam de Flakkeese Spuisluis in werking stelt. Hierdoor komt beperkt getij terug in het oostelijk deel van de Grevelingen en ontstaat er een geschikte locatie voor het testen van (innovatieve) turbines, waarmee energie kan worden gewonnen uit de getijdenbeweging. In 2014 is door RWS de aanbestedingsprocedure gestart voor de inwerkingstelling van de Flakkeese Spuisluis. Deze sluis kan naar verwachting in de loop van 2016 in werking worden gesteld. Dan zal in dat deel van de Grevelingen ook de waterkwaliteit verbeteren.

Rijksstructuurvisie Grevelingen-Volkerak-Zoommeer

Ook voor het project Grevelingen en Volkerak-Zoommeer is in 2014 een mijlpaal behaald. Op 10 oktober publiceerde het Kabinet de Ontwerp-rijksstructuurvisie Grevelingen en Volkerak-Zoommeer, waarin een ontwikkelvisie voor het gebied is opgenomen. De ontwikkelvisie omvat het terugbrengen van beperkt getij op de Grevelingen en het zout maken van het Volkerak-Zoommeer (inclusief beperkt getij). Waterberging op de Grevelingen is niet kostenefficiënt gebleken in vergelijking met dijkversterking. De Ontwerp-rijksstructuurvisie is het vertrekpunt voor een gezamenlijk programma van Rijk en regio om te komen tot bekostiging van de benodigde maatregelen om de ontwikkelvisie te realiseren. Daarbij wordt aangesloten bij de uitvoering van de Deltabeslissing Zoetwater.

Toelichting

Ad 1) De start van de planuitwerking heeft meer tijd gevraagd dan voorzien, en het projectbesluit zal in 2015 worden genomen.

Realisatieprogramma

Om een bijdrage te leveren aan het voldoen aan de wettelijke normen van de primaire waterkeringen in beheer bij het Rijk én een bijdrage te leveren aan het beheer van de rijkswateren.

Hoogwaterbeschermingsprogramma

Uit de Derde Landelijke Rapportage Toetsing primaire waterkeringen (in 2011) bleek dat 1.302 kilometer aan dijken, dammen en duinen niet aan de normen voldoet. Circa 2.448 kilometer voldoet wel. Van de 1.777 getoetste kunstwerken voldoen 978 aan de gestelde eisen, 799 voldoen niet. Van de keringen die niet aan de norm voldoen is een groot deel opgenomen in lopende uitvoeringsprogramma’s, zoals het tweede Hoogwaterbeschermingsprogramma. Al bij eerdere toetsingen voldeden deze keringen niet aan de normen. Voor de nieuwe opgave (gerekend vanaf de derde toetsing) is een nieuw Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) gestart, waarin de waterschappen en IenM samenwerken. De opgave van het HWBP bedraagt 725 kilometer dijken, dammen en duinen en 232 kunstwerken.

In 2014 zijn de volgende projecten gestart (schop in de grond):

• – Jannezand

• – Alexanderhaven

• – Eemdijk-Spakenburg

• – Dalfsen

• – Oevererosie Klaphek

Er zijn in 2014 geen projecten opgeleverd.

Rivierverruiming, niet zijnde Ruimte voor de Rivier

Langs de Maas, de Rijn, de Waal en de Lek worden rivierverruimingsprojecten uitgevoerd om een grotere waterafvoer te kunnen opvangen, de zogeheten NURG (Nadere Uitwerking Rivieren Gebied) projecten. Het NURG-programma wordt samen met het Ministerie van Economische Zaken (EZ) uitgevoerd en draagt naast veiligheid ook bij aan de ruimtelijke kwaliteit van het rivierengebied door de aanleg van nieuwe natuur. Het project Heesseltsche Uiterwaarden zal na 2015 gereed zijn. Zeven NURG-projecten zijn ook van belang voor het realiseren van de waterveiligheids-doelstellingen van de PKB Ruimte voor de Rivier. Eén project, Afferdensche en Deestsche waarden, zal na 2015 afgerond worden. Besloten is om niet te versnellen vanwege hoge meerkosten, gecombineerd met een groot risico dat de versnelling alsnog niet gerealiseerd zou worden. Dit is in Voortgangsrapportage Ruimte voor de Rivier (nr. 24) gemeld aan de Tweede Kamer.

Dijkversterking (vooroeververdedigingen) en Herstel steenbekledingen

Bij de uitvoering in 2014 van de vooroeververdedigingen (steenbestortingen) in de Oosterschelde, is een bestort testvak voorzien van een ecologische afwerking. In samenspraak met de omgevingspartijen is hiertoe een geïntegreerd ontwerp opgesteld. Rekening houdend met de ervaringen bij het testvak zullen in het volgende cluster van bestortingen de vooroevers in de Oosterschelde eveneens voorzien worden van een ecologische afwerking. Het herstel van de steenbekledingen in Zeeland zal daarnaast in 2015 afgerond worden. In totaal is dan langs de Wester- en Oosterschelde 321 kilometer aan steenbekledingen vervangen.

Toelichting

Ad 1) Met ingang van 1 januari 2014 is het budget voor HWBP overgeboekt van het Verkenningen- en planstudieprogramma naar het Realisatieprogramma. Dit was nádat de begroting 2014 was vastgesteld. De in 2014 gerealiseerde uitgaven hebben betrekking op bij diverse projecten, met name de voorfinanciering van de waterschapprojecten <€ 25 miljoen (€ 23 miljoen), IIsseldijk Gouda (€ 6 miljoen) en programmakosten innovatie (€ 5 miljoen).

Ad 2) De bouw van het bedieningsgebouw en de hal/meetkamer voor de Deltagoot is vertraagd. Dit is onder andere veroorzaakt doordat een van de vier speciaal voor Deltares ontworpen en samengestelde, hydraulische plunjers tijdens het transport zo ernstig beschadigd is dat deze opnieuw moet worden gefabriceerd. Op dit moment vindt de afwikkeling van het project plaats.

Ad 3) De lagere realisatie in 2014 wordt verklaard door twee projecten. Bij de Steenbestorting heeft de gunning voor het deelproject vooroeververdediging Cluster 2 (deel 2) later plaatsgevonden doordat meer tijd nodig was voor de voorbereidingen van de vergunning met betrekking tot de Oosterschelde-zijde. Bij de Steenbekleding is budget aangepast in lijn met de planning van het project waardoor middelen vanuit 2014 zijn doorgeschoven.

Ad 4) De lagere realisatie is met name het gevolg van vertraging in de projecten Afferdense en Deestse Waarden en Heesseltsche Waarden. Er is vertraging geweest door diverse oorzaken (het opstellen van contractstukken voor dwarsstromingonderzoeken, een negatief advies van de tenderboard door het ontbreken van een technisch manager, geen vaststelling van het bestemmingsplan omdat er geen beheersovereenkomst was tussen VANL-TCW en Staatsbosbeheer en vertraging in de grondaankoop). De VANL-TCW is een vereniging van agrarische ondernemers en burgers die zich inzet voor een economisch duurzame land en tuinbouw.

1.1.03 Studiekosten

Dit betreft enerzijds studie- en onderzoekskosten voor het Deltaprogramma (MIRT Onderzoeken) en anderzijds de overige studiekosten op het gebied van waterveiligheid.

Studie- en onderzoekskosten Deltaprogramma

Hieronder vallen studie- en onderzoekskosten ten behoeve van het Deltaprogramma (MIRT Onderzoeken). Het Deltaprogramma is een programma van maatregelen, voorzieningen, onderzoeken en ambities gericht op de lange termijn veiligheid en zoetwatervoorziening van Nederland. Op Prinsjesdag 2014 zijn de deltabeslissingen, voorkeursstrategieën en Deltaplannen als onderdeel van de Begroting 2015 gepresenteerd. Binnen het Deltaprogramma is gewerkt met negen deelprogramma’s (drie generieke en zes gebiedsgerichte deelprogramma’s), waarvan de onderstaande vooral betrekking hebben op waterveiligheid.

• • Deltamodel: Dit is een geïntegreerde set van modellen om het waterhuishoudkundig systeem van Nederland door te rekenen voor het Deltaprogramma. Het Deltaprogramma heeft het in 2013 gebruikt om de effecten van maatregelen op het gebied van waterveiligheid en zoetwatervoorziening te berekenen. In 2014 zijn die ervaringen gebruikt om het Deltamodel te verbeteren en is het model benut voor de verdere uitwerking van maatregelen uit het Deltaprogramma.

• • Veiligheid: De Deltabeslissing Waterveiligheid is afgerond in het Deltaprogramma 2015, met daarin opgenomen de geactualiseerde waterveiligheidsnormen gebaseerd op technische studies en gebiedsgerichte veiligheidsstrategieën. Deze deltabeslissing is overgenomen in de tussentijdse wijziging van het Nationaal Waterplan.

• • Rivieren: In 2014 is de voorkeurstrategie voor rivieren vastgesteld in de vorm van een krachtig samenspel van dijkversterking en rivierverruiming om de veiligheid ook op de lange termijn te borgen. De strategie is per riviertak (Maas, IJssel, Waal en Nederrijn/Lek) nader uitgewerkt. Deze strategie houdt rekening met de verwachte hogere rivierafvoeren in de toekomst op de Rijn en Maas, met de nieuwe normering en legt de verbinding met regionale ambities op het gebied van natuur, ruimtelijke kwaliteit en ruimtelijke ontwikkeling en met het Hoogwaterbeschermingsprogramma. Deze voorkeurstrategie is opgenomen in het Deltaprogramma 2015.

• • Kust: In 2014 is de beslissing Zand tot stand gekomen als onderdeel van de deltabeslissingen/Deltaprogramma 2015. Uitgangspunt is dat de zandbalans langs de kust op orde blijft en dat het kustfundament duurzaam in evenwicht blijft met de zeespiegelstijging. Zandsuppleties zorgen voor het handhaven van de kustlijn (draagt bij aan de kustveiligheid en areaal behoud) en hebben tevens betekenis voor de lokale en regionale doelen met betrekking tot een economisch sterke en aantrekkelijke kust.

1.04 GIV/PPS

Bij infrastructuurprojecten waarbij sprake is van publiek-private samenwerking (PPS) bestaat de betaling uit een geïntegreerd bedrag voor aanleg, onderhoud én financiering gedurende een langdurige periode. De meest toegepaste vorm is DBFM (Design, Build, Finance, Maintain) waarbij de overheid pas na oplevering betaalt voor een dienst (beschikbaarheid) in plaats van mijlpalen voor een product tijdens de bouwfase.

In de brief van 14 juni 2011 (Kamerstukken II, 2010/11, 32 500 A, nr. 83; Prioritering Investeringen Mobiliteit en Water) is een lijst van in totaal 32 potentiële DBFM-projecten opgenomen. Op dit moment zijn nog geen geïntegreerde projecten bij de hoofdwatersystemen afgerond, zodat er op dit artikel (nog) geen uitgaven hoeven te worden verantwoord. RWS is de voorbereiding van het project Afsluitdijk gestart, gericht op een aanbesteding in 2015/2016. Het onderzoek naar de PPS-kansen van twee andere projecten uit de lijst van 32, te weten Volkerak Zoommeer en Verkenning Grevelingen, is aangehouden tot na vaststelling van de voor dit gebied op te stellen Rijksstructuurvisie.

1.09 Ontvangsten

Ontvangsten waterschapsprojecten

IenM ontving in 2014 ruim € 124 miljoen van de waterschappen als bijdrage voor het Hoogwaterbeschermingsprogramma, conform het regeerakkoord en het Bestuursakkoord Water. De bijdrage van de waterschappen komt totaal uit op € 131 miljoen in 2014. Het overgrote deel hiervan zal worden toegevoegd aan het budget van HWBP-2. Hiervan worden de 100% subsidies voor de projecten bekostigd. Een klein deel van de bijdrage komt ten goede aan het (nieuwe) HWBP. Hiervan worden de 90%-subsidie betaald. De resterende 10% wordt betaald per project door het uitvoerende waterschap. Dit verklaart waarom de bijdrage van de waterschappen lager is dan € 131 miljoen.

Vanaf 2016 dragen de waterschappen bij aan de indexatie 2012. De middelen van de waterschappen worden eerst ingezet voor de waterschapsprojecten van het HWBP-2 en vervolgens voor het HWBP. Het in 2013 door de Tweede en Eerste Kamer aangenomen wetsvoorstel Wijziging van de Waterwet (doelmatigheid en bekostiging hoogwaterbescherming) (Kamerstukken II, 2012/13, 33 465) is per 1 januari 2014 in werking getreden. De wet regelt dat het Rijk en de waterschappen elk de helft van de kosten van het Hoogwaterbeschermingsprogramma gaan betalen.