A Algemene doelstelling

Het verbeteren van de informatiepositie van de burger in zijn relatie met de overheid, het bevorderen van maatschappelijk initiatief (actief burgerschap) en het bijdragen aan een adequate dienstverlening voor burgers door het zorgen voor:

• – veilige en betrouwbare digitale voorzieningen voor efficiënt gebruik van overheidsinformatie en -gegevens;

• – de bescherming van de rechten van burgers tegen ongewenste aspecten van digitalisering;

• – het waarborgen van toegankelijke en veilige dienstverlening.

B Rol en verantwoordelijkheid

Vanuit de verantwoordelijkheid voor goed openbaar bestuur maakt de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) werk van openbaarheid van bestuur en toegang tot overheidsinformatie. Dit is enerzijds van belang voor burgers om zo mee te kunnen doen in de samenleving, anderzijds voor verantwoording en legitimatie van de overheid naar de burger. De Minister van BZK heeft een stimulerende rol bij het bevorderen van de participatieve democratie en een agenderende rol op het terrein van de relatie tussen de informatiesamenleving en openbaar bestuur. De informatiesamenleving vraagt om open data en digitale transparantie van de overheid, rekening houdend met het gebruikersperspectief. De Minister van BZK pakt, samen met de Minister van Economische Zaken en Klimaat (EZK) de rol om voortdurend de beleidsagenda op het terrein van de informatiesamenleving en overheid te herijken aan de eisen van de tijd. In 2017 is deze verantwoordelijkheid gecentraliseerd onder de Minister van BZK.

De Minister van BZK is verantwoordelijk voor een doelmatig, doeltreffend en democratisch openbaar bestuur en een goede organisatie daarvan, met het oog op een adequate dienstverlening. Het burgerperspectief is daarbij het vertrekpunt. Burgers dienen veilig en betrouwbaar zaken te kunnen doen met de overheid. Hierbij wordt fraude tegengegaan en wordt niet onnodig naar bij de overheid bekende gegevens gevraagd. De Minister van BZK is stelselverantwoordelijk voor de inrichting en governance van de generieke onderdelen van de digitale overheid en organiseert een aantal voorzieningen. Samen met de Minister van EZK zorgde zij er als coördinator voor dat er samenhang is tussen digitale dienstverlening voor burgers en bedrijven. In 2017 is deze verantwoordelijkheid gecentraliseerd onder de Minister van BZK. Daarbij coördineert de Minister van BZK door overheidsbreed afspraken te maken over de generieke digitale infrastructuur. In het verlengde van de verantwoordelijkheid een adequate digitale dienstverlening te bevorderen, ligt de verantwoordelijkheid te zorgen voor maatregelen die burgers rechten geven en beschermen tegen ongewenste aspecten van digitalisering. Innovaties en ontwikkelingen op ICT-gebied van voorzieningen, uiteraard met oog voor degene die minder of niet digivaardig zijn, zijn daarbij essentieel.

De Minister van BZK heeft een kaderstellende rol op het gebied van de e-overheid. Kaderstellen gebeurt in de vorm van wetgeving, standaarden, architectuurkaders en richtlijnen. Hierbij worden vanuit het belang van een goed informatiebeleid en adequate dienstverlening regels gesteld. Onder deze verantwoordelijkheid valt de inrichting, beschikbaarstelling, instandhouding, werking, beveiliging en betrouwbaarheid van voorzieningen voor elektronisch berichtenverkeer en informatieverschaffing, alsmede van voorzieningen voor elektronische authenticatie en registratie van machtigingen in het burgerservicenummer (BSN)-domein1.

De Minister van BZK is verantwoordelijk voor het beleid rondom het vaststellen van de identiteit alsmede de verstrekking van reisdocumenten op basis daarvan. Ook is de Minister van BZK verantwoordelijk voor de vastlegging van persoons- en adresgegevens in de Basisregistratie Personen (BRP). In dat kader houdt de Minister van BZK toezicht op de uitvoering van de Paspoortwet, monitort de uitvoering van de wet BRP en ondersteunt de gemeenten die primair verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van deze wetten. De Minister van BZK faciliteert hiermee het juiste gebruik van persoons- en adresgegevens door andere overheidsinstanties. Het tegengaan van fraude met persoons- en adresgegevens en reisdocumenten vormt hiervan een integraal onderdeel.

C Beleidsconclusies

Operatie BRP

In juli 2017 is, mede naar aanleiding van een zeer kritisch advies van het Bureau ICT-Toetsing (BIT), de operatie BRP en de inbeheername van de BRP gestopt (TK 27 859, nr. 111). In november 2017 heeft de Staatssecretaris de commissie BRP ingesteld om terug te kijken op het verloop van de Operatie vanaf 2009 (TK 27 859, nr. 115) De commissie BRP zal in het voorjaar van 2018 rapporteren.

Open Overheid

In juni 2017 is de looptijd van het tweede actieplan open overheid in overleg met het Open Government Partnership (OGP) verlengd tot en met juni 2018, zodat Nederland beter in de pas loopt met de evaluatiecycli van het OGP. Het actieplan richt zich op een meer open overheid, door toegang tot overheidsinformatie, het afleggen van verantwoording aan en samenwerking met de samenleving te bevorderen. Het actieplan Open Overheid bestaat uit negen actiepunten op deze thema’s. In 2017 is de tussentijdse zelfevaluatie uitgevoerd en gepubliceerd (https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/digitale-overheid/documenten/rapporten/2017/10/03/open-government-partnership-zelfevaluatierapport-nederland-2017). Deze zelfevaluatie gaat o.a. in op het proces van de totstandkoming van het tweede nationaal actieplan open overheid, geleerde lessen en behaalde tussenresultaten op elk van de actiepunten. Hieruit blijkt dat alle actiepunten goed op schema liggen en dat het de verwachting is dat alle resultaten aan het eind van de looptijd van het actieplan zijn behaald.

Aanpak fraudebestrijding

De doelstelling van het project Landelijke Aanpak Adreskwaliteit (LAA) om de kwaliteit van de basisregistratie personen te verhogen is in 2017 ruim voldoende behaald. Per eind 2017 nemen 238 gemeenten deel aan LAA, wat 77,3% van de bevolking dekt. De hit rate over alle signalen in 2017 ligt op 45%. Dit betekent dat bij 45% van de geselecteerde adresbezoeken (in 2017 15.160 bezoeken) bij minstens één persoon op het adres een incorrecte inschrijving is geconstateerd.

Burgerschap

De focus bij het thema burgerschap lag in 2017 bij het democratisch burgerschap van jongeren en hun betrokkenheid bij de politiek. Zo heeft de Minister van BZK in reactie op de motie Fokke over jongeren en politiek op 12 april 2017 een brief aan de Tweede Kamer gestuurd over de wijze waarop de politieke betrokkenheid van jongeren verder kan worden versterkt.

Op 8 december 2017 is de beleidsdoorlichting burgerschap (BZK-begroting artikel 6.4) naar de Tweede Kamer gezonden (Kamerstuk 30 985, nr. 25 met bijlage). Doorgelicht zijn de middelen die het Ministerie van BZK over de jaren 2012 t/m 2016 heeft uitgegeven aan doe-democratie, ProDemos en het Nationaal Comité 4 en 5 mei. Totaal betrof het budget circa € 30 mln. Uit het rapport blijkt dat met name de subsidie aan ProDemos doelmatig en doeltreffend is geweest, gezien de kwaliteit van de programma’s, het bereik en de tevredenheid. Voor het Nationaal Comité is de subsidie niet direct te relateren aan daarmee bereikte resultaten, maar is ook daar het beeld dat de (bescheiden) subsidie van het Ministerie van BZK functioneel is ingezet. Voor de doe-democratie is niet «hard» na te gaan wat de effectiviteit van de subsidie precies is geweest, omdat het een stimuleringsprogramma betrof zonder vooraf geformuleerde einddoelen. Wel is waarneembaar dat steeds meer gemeenten in de afgelopen periode burgerinitiatieven zijn gaan ondersteunen en faciliteren, en burgers op verschillende manieren betrokken zijn bij de besluitvorming over publieke thema’s.

Generieke Digitale Infrastructuur

In 2016 zijn de uitgangspunten voor de duurzame financieringsafspraken voor de voorzieningen van de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI) vastgesteld. Deze afspraken zijn in 2017 onder regie van de Digicommissaris verder uitgewerkt voor de voorzieningen DigiD, MijnOverheid en Digipoort. Dit heeft geleid tot de vaststelling van een algemene doorbelastingssystematiek en doorbelastingsvoorstellen voor DigiD en MijnOverheid. De beheer- en exploitatiekosten van deze voorzieningen worden vanaf 2018 doorbelast aan organisaties die gebruik maken van de voorzieningen.

Digitaal 2017

Eind 2017 is de eindrapportage van het programma Digitaal 2017 naar de Tweede Kamer gezonden, (Tweede Kamer, 2017–2018, 26 643, nr. 495). Het doel was dat burgers en ondernemers uiterlijk in 2017 zaken met de overheid, zoals het aanvragen van een vergunning, digitaal kunnen afhandelen. Medio 2017 was de stand van zaken dat gemiddeld 90% van de meest gebruikte overheidsproducten in digitale vorm beschikbaar is voor burgers en ondernemers. Rijksorganisaties scoren zelfs 97% digitale beschikbaarheid van de meest gebruikte producten. Door alle investeringen in de overheidsdienstverlening is de waardering van de gebruikers daarvoor in de afgelopen jaren steeds verder toegenomen. Het wetsvoorstel voor wijziging van de Algemene wet bestuursrecht, waarmee burgers en ondernemers het wettelijke recht krijgen om aanvragen van bijvoorbeeld een vergunning digitaal bij de overheid in te kunnen dienen als dat ook schriftelijk kan, is eind juni 2017 voor advies aan de Raad van State voorgelegd, het wetgevingstraject loopt door in 2018.

Wet Digitale Overheid

De Wet Generieke Digitale Infrastructuur (Wet GDI) is hernoemd tot Wet Digitale Overheid. In 2017 zijn de reacties uit de consultatie verwerkt en is het wetsontwerp naar de Raad van State gezonden. De taken en verantwoordelijkheden van de Minister van EZK inzake de Elektronische toegangsdiensten (ETD)(authenticatie en rapporteren voor en door bedrijven) zijn in november 2017 overgedragen aan de Minister van BZK. Ook de verantwoordelijkheid voor invoering van de eIDAS verordening per 29 september 2018 is overdragen aan de Minister van BZK. De overdracht van deze verantwoordelijkheden betekent dat de Minister van EZK niet meer de mede ondertekenaar van de Wet Digitale Overheid is.

eID

De centrale doelstellingen van het programma eID zijn het verhogen van het betrouwbaarheidsniveau van de digitale toegang tot overheidsdienstverlening en het waarborgen van de continuïteit van het stelsel van elektronische identificatie en authenticatie. Naar aanleiding van de consultatie van de Wet GDI/DO is het eID stelsel vereenvoudigd om de uitvoerbaarheid te waarborgen (TK 26 643, nr. 476).

Voor het waarborgen van de continuïteit van de digitale dienstverlening is het gewenst dat er een tweede inlogmiddel beschikbaar komt. Daartoe is via een marktconsultatie geïnventariseerd of er een privaat middel is dat hierin kan voorzien. De resultaten van deze consultatie komen in januari 2018 beschikbaar. Op basis hiervan wordt in het voorjaar van 2018 besloten of er tot een aanbesteding wordt overgegaan.

Studiegroep rapport Maak Waar!

In april is het rapport van de studiegroep Informatiesamenleving en Overheid, Maak Waar!, opgeleverd. Het rapport bevat adviezen en aanbevelingen voor de rol en aanpak van de overheid bij de opgaven en uitdagingen binnen de informatiesamenleving, met als doel deze te verbeteren. In 2017 zijn een aantal bijeenkomsten georganiseerd met partijen binnen en buiten de overheid waarin het rapport inhoudelijk is gedeeld en besproken. Daarbij is ook gesproken over de manier waarop de aanbevelingen in beleid en uitvoering kunnen worden geïmplementeerd. Daarmee is een eerste stap gezet in het verbeteren van het functioneren van de digitale overheid. Een concrete aanbeveling betreft de bundeling van de verantwoordelijkheid voor digitale overheid voor burgers en bedrijven, dit is in het kabinet Rutte III bestendigd en belegd bij de Staatssecretaris van BZK. De Staatssecretaris neemt daarmee, naast de verantwoordelijkheden van de Minister van EZK op dit terrein, ook de rol van de Digicommissaris als interbestuurlijk regisseur over.

D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

E Toelichting op de financiële instrumenten

Verplichtingen

Het verschil tussen de verplichtingenstand (€ 147 mln.) en de uitgavenstand (€ 198 mln.) is vooral het gevolg van het moment van het versturen van de opdrachtbrieven. De opdrachtbrieven voor 2017 zijn eind 2016 verstuurd en dit is in 2017 niet in gelijke mate voor de opdrachten voor 2018 gedaan.

Uitgaven

6.2 Informatiebeleid en ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen

Subsidies

(Door)ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen

In het kader van Digitaal 2017 hebben verschillende organisaties een subsidie ontvangen van de Minister van BZK. Het Digitaal Hulpplein heeft subsidie ontvangen om mensen te helpen met het leren van basisvaardigheden of het krijgen van hulp in de buurt. Ook is subsidie verleend aan de Koninklijke Bibliotheek met als doel cursussen aan te bieden op het gebied van taal en digitale vaardigheden in een aantal bibliotheken met als doel zowel de mensen die leerbaar zijn als de mensen die nooit digivaardig zullen worden effectief te helpen naar ofwel een cursus ofwel ondersteuning. Daarnaast is subsidie verstrekt aan het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING) voor het Kenniscentrum Dienstverlening. De resultaten van dit programma zijn te lezen in de eindrapportage (Kamerstuk 26 643, nr. 495).

Communicatie, kennisdeling en onderzoek

In 2017 is een subsidie verstrekt aan het adolescentenpanel (€ 0,3 mln.) voor een onderzoek naar de ontwikkeling van democratische waarden en burgerschapsvaardigheden onder jongeren door de Universiteit van Amsterdam (Politicologie en Pedagogische Wetenschappen). Dit levert een bijdrage aan het beleid op het terrein van burgerschapsvorming en de activiteiten van bijvoorbeeld ProDemos op dat terrein. Verder is een subsidie verstrekt aan de Open State Foundation voor het actiepunt Open Spending detaildata van het actieplan Open Overheid (€ 0,02 mln.). Via Open Spending Detaildata wordt gedetailleerde financiële informatie van Nederlandse decentrale overheden als open data beschikbaar gesteld, maar ook gevisualiseerd via OpenSpending.nl. De subsidie is gebruikt voor praktijkbeproevingen gericht op kwaliteitsverbetering.

Opdrachten

(Door)ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen

Naar aanleiding van de beleidsdoorlichting (Kamerstuk 30 985, nr. 19) zijn in 2017, bij miljoenennota, in de tabel budgettaire gevolgen van beleid (artikel 6.2) de regelingen «digitale dienstverlening» en «informatiebeleid» toegevoegd. Hiermee wordt de samenhang tussen de beleidsdoelstellingen en de daarbij behorende budgetten inzichtelijker. Als gevolg hiervan is er een budgettaire verschuiving te zien.

Daarnaast zijn verschuivingen te zien als gevolg van technische herschikkingen binnen het artikel, zodat de middelen op de juiste instrumenten worden verantwoord. Het betreft met name de middelen voor agentschap Logius en de RDW ten behoeve van de ontwikkeling eID en agentschap UBR.

In 2017 is een opdracht verstrekt voor de uitvoering, implementatie en opschaling van de negen actiepunten van het actieplan Open Overheid 2016 – 2018. Het Leer- en Expertisecentrum Open Overheid (LEOO) heeft in 2017 in opdracht van de Minister van BZK vraagstukken omtrent open overheid in kaart gebracht en kennis- en ervaringsdeling georganiseerd. Ook is het LEOO betrokken geweest bij de organisatie van diverse bijeenkomsten en leerkringen. De voorbereidingen voor het derde actieplan zijn in 2017 gestart met een consultatiefase, waarbij verschillende bijeenkomsten zijn georganiseerd.

Aanpak fraudebestrijding

Er is een opdracht verstrekt aan ICTU om het project Landelijke Aanpak Adreskwaliteit (LAA) uit te voeren.

Digitale dienstverlening

Dit betreft opdrachten voor het programma Digitaal 2017, zoals de opdracht aan het platform Gebruiker Centraal en de Monitor GDI. Het programma Digitaal 2017 vervulde een agenda bepalende en faciliterende rol richting overheidsorganisaties met als doel het aanbod en kwaliteit van digitale diensten te vergroten. De resultaten van dit programma zijn te lezen in de eindrapportage (Kamerstuk 26 643, nr. 495). Daarnaast zijn er opdrachten verleend aan partijen ter bevordering van digivaardigheid en -toegankelijkheid, en opdrachten namens de studiegroep Informatiesamenleving & Overheid ten behoeve van het rapport Maak Waar!.

Informatiebeleid

Dit betreft opdrachten aan onder andere ICTU voor de werkzaamheden aan project ENSIA (Eenduidige Normatiek Single Information Audit), Regie op Gegevens en Gegevenslandschap. In het samenwerkingsverband ENSIA zijn de normenkaders van zes verschillende informatiesystemen geïntegreerd ten behoeve van lastenverlichting bij gemeenten in het auditproces. De integratie is medio 2017 afgerond en wordt nu voor het eerste jaar gebruikt in de verantwoordingscyclus. Het programma Regie op Gegevens heeft de green paper «Regie op Gegevens? Durf te doen!» opgeleverd, waarin de bevindingen van het traject over implementatie van Persoonlijk Datamanagement zijn vastgelegd. Het programma Gegevenslandschap heeft als doel het hergebruik van gegevens tussen overheden te stimuleren. In dat kader is onder meer geïnvesteerd in de uitbreiding van de Stelselcatalogus, de online catalogus die inzicht geeft in welke gegevens het Stelsel van Basisregistraties bevat, zodat deze ook breder gebruikt kan worden.

Bijdragen aan agentschappen

Aanpak fraudebestrijding

Agentschap RvIG heeft een bijdrage ontvangen voor het Centraal Meldpunt Identiteitsfraude (CMI).

Agentschap Logius

Agentschap Logius heeft bijdragen ontvangen voor de ontwikkeling van het eID stelsel en de ontwikkeling van DigiD op betrouwbaarheidsniveau Hoog. De overschrijding op dit budget wordt verklaard onder doorontwikkeling e-overheidsvoorzieningen.

Agentschap Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG)

RvIG heeft een bijdrage ontvangen voor het ontwikkelen van een voorziening voor de implementatie eIDAS verordening. Dit betreft een voorziening die de koppeling mogelijk gaat maken tussen burgers die inloggen met een buitenlands eID-middel en de Basisregistratie Personen. Dit betreft middelen van de Aanvullende Post GDI die gedurende 2017 zijn toegekend, derhalve waren deze nog niet in de begroting opgenomen.

Agentschap Uitvoering Bedrijfsvoering Rijk (UBR)

Het Kennis- en exploitatiecentrum Officiële Overheidspublicaties (KOOP), onderdeel van Uitvoeringsorganisatie Bedrijfsvoering Rijk (UBR), heeft bijdragen ontvangen voor het verbeteren van de toegankelijkheid van (decentrale) overheidsinformatie. Hieronder valt een bijdrage voor het verbeteren van de decentrale regelingenbank. Hiermee worden regelingen van gemeenten, provincies en waterschappen digitaal gepubliceerd en een bijdrage voor het mogelijk maken van officiële publicaties van medeoverheden via MijnOverheid. De overschrijding op dit budget wordt verklaard onder doorontwikkeling e-overheidsvoorzieningen.

Agentschap Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RvO)

Naar aanleiding van het rapport Kenniscentrum Open Source Software (zie ook Kamerstuk 26 643, nr. 448) heeft PIANOo, het Expertisecentrum Aanbesteden van de RVO, een bijdrage ontvangen voor het opzetten van een kennisnetwerk ter ondersteuning van inkopers bij vraagstukken op het gebied van inkoop van open source software.

Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s

Rijksdienst Wegverkeer (RDW)

De RDW heeft een bijdrage ontvangen voor het realiseren van de eID-applicatie op het rijbewijs. De eRijbewijzen worden naar verwachting vanaf mei 2018 uitgegeven. De overschrijding op dit budget wordt verklaard onder doorontwikkeling e-overheidsvoorzieningen.

Bijdragen aan medeoverheden

Bijdragen aan gemeenten

Nederlandse grensgemeenten hebben een bijdrage ontvangen voor de uitgifte van DigiD’s aan niet-ingezetenen. Hieronder valt ook de bijdrage aan het Ministerie van Buitenlandse Zaken voor de uitgifte van DigiD’s in het buitenland. In 2017 zijn rond de 20.000 uitgiften gedaan bij de balies in grensgemeenten, en 3.700 bij balies in ambassades in het buitenland.

6.3 Betrouwbare levering van e-overheidsvoorzieningen

Opdrachten

Beheer e-overheidsvoorzieningen

Dit betreft de opdracht aan ICTU voor het beheer van de Nederlandse Overheid Referentie Architectuur (NORA). NORA maakt deel uit van de GDI en bevat de vigerende, breed geldende afspraken van de digitale overheid.

Officiële publicaties en wettenbank

Dit betreft de opdrachten aan Sdu voor elektronische publicaties zoals de Staatscourant en de Wettenbank op overheid.nl.

Bijdragen aan agentschappen

Agentschap Logius

Logius heeft een bijdrage ontvangen voor het beheer en de exploitatie van e-overheidsvoorzieningen, die onderdeel uitmaken van de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI). Dit betreft onder andere DigiD en DigiD Machtigen, MijnOverheid en de Stelselvoorzieningen Digikoppeling, Digimelding, Digilevering en Stelselcatalogus. Daarnaast zijn in 2017 aanvullende middelen beschikbaar gesteld voor de vernieuwing van de berichtenvoorziening voor burgers van MijnOverheid, deze waren bij de ontwerpbegroting nog niet geraamd.

Agentschap Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG)

Agentschap RvIG heeft een bijdrage ontvangen voor de beheervoorziening Burgerservicenummer.

Agentschap Uitvoeringsorganisatie Bedrijfsvoering Rijk (UBR)

6.4 Burgerschap

Subsidies

Nationaal Comité 4/5 mei

Het Nationaal Comité 4 en 5 mei ontvangt jaarlijks van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een subsidie voor het bevorderen van het debat en de voorlichting rondom de thema’s vrijheid, burgerschap, democratie en rechtsstaat. Dit wordt jaarlijks op de 14 Bevrijdingsfestivals gerealiseerd via een deel van het inhoudelijke programma onder de noemer Debat en Dialoog. De Bevrijdingsfestivals zijn in staat om een groot en jong publiek in aanraking te laten komen met de voornoemde thema’s. In 2017 stond het credo »Geef vrijheid door», en op deze Bevrijdingsdag trokken de Bevrijdingsfestivals ook weer honderdduizenden bezoekers.

ProDemos

ProDemos zet zich in voor het vergroten van de betrokkenheid en kennis van onze democratische rechtsstaat bij burgers en dan in het bijzonder jonge mensen. ProDemos doet dit onder andere door middel van rondleidingen in het Haagsche politieke centrum, educatieve programma’s, bijeenkomsten en trainingen. In Den Haag en elders op locatie namen in totaal ruim 218.000 mensen deel aan ProDemos-activiteiten, waaronder ongeveer 124.000 scholieren. Ruim 8.000 mensen namen deel aan lezingen, colleges, debatten en andere evenementen. De website heeft een bereik van circa 326.000 bezoekers per jaar en er worden jaarlijks circa 24.000 digitale en papieren nieuwsbrieven verzonden. Hiervoor ontvangt ProDemos een jaarlijkse reguliere subsidie.

Programma burgerschap

Er zijn aan diverse partijen subsidies verstrekt in het kader van weerbare democratie, regeldruk en het betrekken van jongeren bij de politiek.

Opdrachten

Democratie

Er zijn opdrachten uitgevoerd gericht op het tegengaan van (georganiseerde) criminaliteit, het bevorderen van maatschappelijke verbinding en het oplossen van knelpunten als het gaat om informatie-uitwisseling en privacy.

Programma burgerschap

In het kader van het bevorderen van democratisch burgerschap van jongeren en hun betrokkenheid bij de politiek hebben in 2017 verschillende activiteiten plaatsgevonden, waaronder de jongerenconferentie die de Minister van BZK op 9 maart 2017 samen met ProDemos organiseerde in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van maart 2017. Ook was het Ministerie van BZK in 2017 gastheer van het programmaonderdeel het «Prinsjesdebat» voor jongeren op maandag 18 september 2017 tijdens de week van het Prinsjesfestival. Verder is op initiatief van het Ministerie van BZK een Innovation Challenge gelanceerd op het platform BattleofConcepts.nl. Hiermee werden young professionals en studenten uitgedaagd om met een antwoord te komen op de vraag hoe twintigers en dertigers meer betrokken kunnen worden bij de politiek.

Voor het vergroten van de responsiviteit van het openbaar bestuur en het verbeteren van de kwaliteit van de besluitvorming en rechtsbescherming zijn in 2017 verschillende activiteiten georganiseerd, hulpmiddelen ontwikkeld en vonden drie bijeenkomsten met de Regieraad Responsieve Overheid plaats om ten behoeve van het nieuwe Kabinet een programma responsieve overheid te ontwikkelen. Hiervoor heeft een herschikking plaatsgevonden.

6.5 Reisdocumenten en basisadministratie personen

Opdrachten

Operatie Basisregistratie personen (BRP)

Naast de operatie BRP zijn uit deze post ook kosten voor het opdrachtgeverschap bekostigd. Na het stopzetten van de Operatie BRP, is in de tweede helft van 2017 het programma Operatie BRP volledig afgebouwd. Hiermee zijn de ontwikkelwerkzaamheden van het programma volledig beëindigd en is de ontwikkelorganisatie volledig ontbonden (TK 27 859, nr. 120). Voor het programma Operatie BRP wordt een eindafrekening opgesteld.

Bijdragen aan agentschappen

Agentschap Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG)

Bijdrage aan medeoverheden

Er is een voorschot van € 105.000 verstrekt aan de gemeente Saba voor het opbouwen van een Front-Office Back-Office op Saba, als onderdeel van dossier BES-PIVA. Er heeft een herschikking plaatsgevonden om gebruik te kunnen maken van het juiste instrument.

Ontvangsten

Dit betreft ontvangsten naar aanleiding van afgerekende voorschotten van ICTU, RvIG en Logius en bijdragen van afnemers voor de vernieuwing van de berichtenvoorziening van MijnOverheid en het resultaat reisdocumenten van RvIG. Daarnaast is in februari 2017 € 4,8 mln. euro opgenomen uit het Schommelfonds ter financiering van de operatie BRP.