De Dienst Justitiële Inrichtingen levert een bijdrage aan de veiligheid van de samenleving door de tenuitvoerlegging van vrijheidsstraffen en vrijheidsbenemende maatregelen en door de aan onze zorg toevertrouwde personen de kans te bieden een maatschappelijk aanvaardbaar bestaan op te bouwen.

Het negatieve exploitatieresultaat ad € 41,8 mln. wordt met name veroorzaakt door vakmanschap, overproductie GW, extra lasten vanwege huisvesting en energie en nog een aantal kleinere posten.

Jaarlijks wordt door DJI beoordeeld of bepaalde activiteiten onder de Vpb-plicht vallen. Er vindt momenteel een inventarisatie plaats naar mogelijk Vpb-belaste activiteiten in 2019 binnen DJI.

Baten

Omzet moederdepartement

De stand van de departementale verantwoording bedraagt in 2019 € 2.284 mln. Op deze stand is een aantal mutaties verantwoord om tot de omzet moederdepartement te komen zoals deze in de Staat van baten en lasten is verantwoord. De voornaamste mutaties betreffen de terug te betalen bijdrage frictiekosten (€ 39,2 mln.) en de vooruitontvangen bijdrage Pilot visie GW.

Omzet overige departementen

De overige ontvangsten/bijdragen zijn in de bovenstaande tabel naar aard en omvang gespecificeerd.

Omzet derden

Opbrengsten arbeidHet betreft hier de bruto externe opbrengst van de arbeid en de winkels ten behoeve van de gedetineerden € 20,4 mln. (2018: € 20,9 mln.). De kosten van de arbeid zijn verdisconteerd in de programmakosten (inzet, grond- en hulpstoffen, kosten machines, onderhoudskosten etc.) en apparaatskosten voor wat betreft de personele inzet.

Overige opbrengstenDe beëindiging van het contract met Noorwegen in 2018 leidt tot een daling van de overige opbrengsten met ongeveer € 18 mln. in 2019. De dienstverlening aan externen voor wat betreft bewakings- en beveiligingsdiensten en celcapaciteit voor arrestanten heeft in 2019 meer opbrengsten gegenereerd t.o.v. 2018.

Vrijval uit voorzieningenBij de balanspost voorzieningen is een toelichting opgenomen op de vrijval uit de voorzieningen.

Bijzondere batenDe bijzondere baten bestaan voornamelijk uit een extra huuropbrengst van € 3 mln. uit verhuur van voormalige DJI panden.

Lasten

Apparaatskosten

a. Personele kosten

De personeelskosten zijn in 2019 verantwoord voor een bedrag van € 931,6 mln. (2018: € 892,7 mln.) en zijn ten opzichte van 2018 gestegen met € 38,9 mln. hetgeen 4,18% is. De CAO-verhogingen zijn daar debet aan, nl. 2% per 1 juli 2019 en doorwerking op o.a. vakantiegeld, sociale lasten, eindejaarsuitkering en diverse premies bracht een stijging op de gemiddelde loonsom met zich mee. Daarnaast is de DJI bezig met een forse wervingscampagne. Hierdoor is er sprake van een stijging van het aantal personeelsleden met 286 fte. Aan de andere kant waren er ook veel vacatures met name op moeilijk in te vullen functies zoals psychiaters, ICT-ers en beveiligingspersoneel. De kosten van externe inhuur zijn ten opzichte van 2018 gestegen met € 8,6 mln. De stijging van de kosten externe inhuur wordt vooral veroorzaakt door de inhuur van beveiligingspersoneel (flexibeleschil) en automatiseringspersoneel in verband met enkele omvangrijke ICT-projecten. Verder wordt personeel tijdelijk ingehuurd op de momenten dat er in de inrichtingen onvoldoende eigen personeel beschikbaar is.

b. Materiële apparaatskosten

c. Materiële programmakosten

Bij de tweede suppletiore begroting zijn aanvullende middelen toegekend voor de productiestijging die zich bij de inkoop Forensische Zorg heeft voorgedaan. Daarnaast heeft extra instroom in het laatste kwartaal 2019 geleid tot nog hogere kosten ten opzichte van de toegekende middelen bij de tweede suppletiore begroting. De overige kosten zijn grotendeels in lijn met 2018.

Dotaties aan voorzieningen

De dotaties aan de voorzieningen zijn nader toegelicht bij de betreffende post in de balans.

Saldo van baten en lastenOver 2019 is een negatief exploitatieresultaat ad € 41,8 mln. gerealiseerd. Dit komt overeen met circa 1,78% van de totale omzet in 2019.

Toelichting op de debetzijde van de balans

Toelichting op de creditzijde van de balans

Specificatie bij enkele passivaposten

Het eigen vermogen bestaat uit de exploitatiereserve en het onverdeelde resultaat uit het verslagjaar.Op grond van de gemiddelde omzet over de jaren 2017, 2018 en 2019 bedraagt de maximaal toegestane stand van het eigen vermogen € 110,8 mln. De berekening van het maximale eigen vermogen is gebonden aan een maximumomvang van 5% van de gemiddelde jaaromzet berekend over de laatste drie jaar (artikel 27 lid 4 c van de Regeling agentschappen).

Het negatieve exploitatieresultaat 2019 bedraagt € 41,8 mln. en is verantwoord als onverdeeld resultaat 2019 en zal in 2020 ten laste van de exploitatiereserve worden gebracht.

Voorzieningen

ToelichtingVoorziening afkoop boekwaardeDeze voorziening is in 2019 geheel afgewikkeld. Het voor Bonaire onttrokken bedrag van € 0,7 mln. is als nog te betalen post aan het RVB opgenomen.

ReorganisatievoorzieningDe reorganisatievoorziening betreft de voorzieningen die zijn getroffen voor reorganisaties binnen DJI die niet vallen onder het Masterplan DJI. Het betreft onder meer reorganisaties van de locatie Heuvelrug in 2010, het hoofdkantoor in 2011, FPC Veldzicht in 2013, de Leuvense Poort/Corridor in 2015.Daarnaast zijn er voorzieningen voor:a. vaststellingsovereenkomstenDeze voorziening is in 2018 gevormd voor medewerkers waarmee afspraken zijn gemaakt over een vrijwillig vertrek. Dit heeft geleid tot meerjarige vaststellingsovereenkomsten met een bovenwettelijke uitkering.b. salarissuppletieHet «Van Werk Naar Werk» (VWNW)-beleid bestaat uit verschillende financiële tegemoetkomingen op diverse tijdstippen. Er is een extra financiële reservering nodig vanwege garanties op het behoud van het salarisniveau vòòr de reorganisatie. De eerste 2 jaar kunnen medewerkers de VWNW-salarisgarantieregeling aanvragen, indien zij na een reorganisatie in een lagere salarisschaal geplaatst zijn. Voor deze 2 jaars salariscompensatie periode wordt op individueel niveau een besluit opgesteld en zijn de financiële gevolgen in de VWNW-voorziening zelf opgenomen. Echter vanaf het 3e jaar ontstaat het recht op aanvragen van de VWNW-regeling «salarissuppletie».c. beveiliging en sluiting Gevangeniswezen / Vreemdelingenbewaring (GW/VB). Voor het leegstandsbeheer / objectbewaking is in 2019 in Almere, Zwaag en Zoetermeer gebruik gemaakt van inzet G4S t/m het moment van sleuteloverdracht aan het RVB, waarna het RVB het leegstandsbeheer over heeft genomen. De voorziening is in 2019 afgewikkeld.

Crediteuren

Overige schulden en overlopende passiva

Toelichting

Verschillen in dagprijs hangen voorts samen met de introductie van een nieuwe kostprijssystematiek, waarbij kosten op verbeterde manier worden toegerekend aan de begrotingsproducten. Dit verklaart onder andere voor een groot deel de mutaties in de prijzen van de reservecapaciteit jeugd en de in stand te houden jeugdplaatsen.

Ten opzichte van de begroting 2019 stijgen de kosten als gevolg van loon en prijsindexatie.

Door de stijgende gedetineerdenbezetting op de beschikbare capaciteit nemen de kosten per plaats toe. Dit doet zich met name voor bij de direct inzetbare intramurale sanctiecapaciteit.

Samenhangend met de veranderende doelgroep zijn er daarnaast in de onderliggende productmix naar verhouding meer zwaardere regimes, wat ook leidt tot een gemiddeld hogere prijs.

Daarnaast stijgen over het algemeen de kostprijzen als gevolg van met name gestegen ICT-kosten ten opzichte van waar in de begroting rekening mee werd gehouden.

Bij de intramurale inkoopplaatsen forensische zorg in GGZ instellingen is ten opzichte van de begroting een stijging en een wijziging in productmix waar te nemen.

Bij de vreemdelingenbewaring capaciteit leidt een efficiëntere benutting van gebouwen over het algemeen tot een positief effect op de kostprijzen. Intramurale inkoopplaatsen forensische zorg in GGZ instellingen.