A Algemene doelstelling
Het waarborgen van de rechtszekerheid, deugdelijkheid van bestuur en de mensenrechten in Aruba, Curaçao en Sint Maarten.
B Rol en verantwoordelijkheid
Elk land in het Koninkrijk heeft de zorg voor de verwezenlijking van de fundamentele menselijke rechten en vrijheden, de rechtszekerheid en de deugdelijkheid van bestuur. Het waarborgen hiervan is een aangelegenheid van het Koninkrijk. De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is op grond van de verantwoordelijkheid voor het Statuut, aanspreekbaar op de waarborgtaak van het Koninkrijk. Vanuit deze verantwoordelijkheid worden de ontwikkelingen met betrekking tot het functioneren van het openbaar bestuur en de verwezenlijking van de mensenrechten en de rechtszekerheid in de landen Aruba, Curaçao en Sint Maarten gevolgd. Het feit dat het Koninkrijk de bevoegdheid heeft in het kader van de waarborgfunctie op te treden, sterkt de instituties van de landen in hun taak om de beginselen van de democratische rechtsstaat te realiseren. De Rijksministerraad kan maatregelen nemen, als er sprake is van ernstige inbreuk op fundamentele rechten en vrijheden in een land of in een situatie waarin rechtszekerheid of deugdelijk bestuur niet langer gewaarborgd zijn en de interne controlemechanismen feitelijk disfunctioneren. Van geval tot geval zal dan moeten worden bezien of ingrijpen in de zin van artikel 43, 50 of 51 van het Statuut, noodzakelijk is en welke maatregel dan het meest passend is.
C Beleidswijzigingen
De inzet vanuit de flexibele pool van de Koninklijke Marechaussee voor de grensbewaking wordt voortgezet tot en met 31 december 2019. Vanaf 1 juli 2015 wordt de ondersteuning uitgebreid naar Aruba. Bij de verlenging van het protocol blijft de omvang van de inzet ongewijzigd.
Met het project Duradero (2014 t/m 2016) wordt capaciteit gericht ingezet op bestrijding van financieel-economische criminaliteit.
Voor de komende jaren is de essentiële interceptiecapaciteit van de Kustwacht voor het Koninkrijk, een belangrijke instelling voor de rechtshandhaving in het Caribisch Gebied, gewaarborgd. De vier landen zijn een traject overeengekomen, waarmee in 2016 en 2017 de huidige vaartuigen worden vervangen door nieuwe modellen.
D1 Tabel Budgettaire gevolgen van beleid
Beleidsartikel 1 Waarborgfunctie
| 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Verplichtingen: | 75.317 | 61.873 | 61.553 | 65.652 | 65.708 | 61.552 | 61.552 | |
| Uitgaven: | 63.859 | 61.873 | 61.553 | 65.652 | 65.708 | 61.552 | 61.552 | |
| Waarvan juridisch verplicht | 94% | |||||||
| 1.1 | Rechterlijke macht/samenwerkingsmiddelen kustwacht | 63.859 | 61.873 | 61.553 | 65.652 | 65.708 | 61.552 | 61.552 |
| Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken | 63.859 | 61.873 | 61.553 | 65.652 | 65.708 | 61.552 | 61.552 | |
| Grensbewaking | 0 | 6.100 | 6.100 | 6.100 | 6.100 | 6.100 | 6.100 | |
| Kustwacht | 0 | 35.400 | 35.402 | 39.502 | 39.558 | 35.402 | 35.402 | |
| Kustwacht en grensbewaking | 43.650 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Recherchecapaciteit | 17.277 | 15.698 | 15.698 | 15.698 | 15.698 | 15.698 | 15.698 | |
| Rechterlijke macht | 2.932 | 4.375 | 4.353 | 4.352 | 4.352 | 4.352 | 4.352 | |
| Technische Bijstand Waarborgfunctie | 0 | 300 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Ontvangsten: | 5.295 | 4.857 | 4.857 | 4.857 | 4.857 | 4.857 | 4.857 | |
D2 Budgetflexibiliteit
Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken
Van het budget 2015 is 94% juridisch verplicht, de rest is bestuurlijk gebonden als gevolg van met de landen afgesproken samenwerking op het gebied van het Gemeenschappelijk Hof en het Openbaar Ministerie. De juridische verplichting heeft betrekking op de bijdragen aan de Kustwacht voor het Koninkrijk der Nederlanden in het Caribisch gebied (Kustwacht), de grensbewaking door de Koninklijke Marechaussee (KMar) en het Recherche Samenwerkingsteam (RST).
E Toelichting op de instrumenten
1.1. Rechterlijke macht en samenwerkingsmiddelen
Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken
Grensbewaking
Nederland stelt sinds 2005 structureel personeel van de Koninklijke Marechaussee (KMar) beschikbaar ten behoeve van ondersteuning in de rechtshandhaving op Curaçao en Sint Maarten en incidenteel in Caribisch Nederland. Sinds 2008 levert een flexibele pool van 43 fte een bijdrage aan de bestrijding van de geweldscriminaliteit, het grens- en vreemdelingentoezicht, de bestrijding van mensensmokkel en -handel en de bestrijding van drugssmokkel via de luchthavens. De medewerkers van de KMar functioneren daarbij onder aansturing van de lokale diensthoofden en vallen onder het lokale gezag (Ministers van Justitie). De kosten van de flexibele pool komen ten laste van deze begroting.
Afspraken over de inzet van de KMar vanuit de flexibele pool zijn sinds 2011 vastgelegd in een protocol. Eind 2012 is de inzet geëvalueerd (zie Kamerstukken II, 2012–2013, 30 176, nr. 31). Op basis van de evaluatie zijn door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties nadere afspraken vastgelegd met de KMar over de verantwoording over de inzet binnen de flexpool. Het protocol had een initiële looptijd tot 30 juni 2015. In 2014 is het protocol verlengd tot en met 31 december 2019. Vanaf 1 juli 2015 is ook Aruba aangesloten bij de flexibele pool. Bij de verlenging van het protocol blijft de omvang van de inzet ongewijzigd.
Kustwacht
De Kustwacht is belast met de maritieme rechtshandhaving in het Caribische deel van het Koninkrijk. Drugsbestrijding, de bestrijding van vuurwapensmokkel en de bestrijding van mensenhandel, mensensmokkel en illegale immigratie hebben prioriteit. Daarnaast levert de Kustwacht een belangrijke bijdrage aan de veiligheid op het water door het uitvoeren van zoek- en reddingsoperaties en visserij-, scheepvaart- en milieu-inspecties. De Kustwacht functioneert op basis van de rijkswet Kustwacht en het jaarlijks door de rijksministerraad vast te stellen jaarplan. Dit jaarplan wordt voorbereid door de Kustwachtcommissie die is samengesteld uit vertegenwoordigers van de landen en één keer per jaar bijeenkomt.
In 2013 is een concrete operationele behoefte geformuleerd voor de vervanging van de interceptorcapaciteit van de Kustwacht. Er is geadviseerd om te kiezen voor de tijdige vervanging van de Super Rigid Hull Inflatable Boats (Super-RHIBS) door aanschaf van nieuwe vaartuigen in 2016 en 2017. Tevens is financiële dekking gevonden voor deze behoefte: de NPMNA-portefeuille (Nederlandse Participatie Maatschappij Nederlandse Antillen) met deelnemingen wordt afgebouwd. De ontvangst samenhangend met de afname van de risicoreserve wordt grotendeels aangewend voor de vervangingsinvesteringen binnen de Kustwacht, zoals te zien is in de hogere bedragen in de begrotingsstaat voor de jaren 2016 en 2017. Definitieve allocatie van deze middelen vindt plaats bij goedkeuring van de begroting van Koninkrijksrelaties voor het jaar 2016. De bijdrage van de landen bij deze vervanging wordt dan ook definitief vastgesteld. In 2014 zal de definitieve behoeftestelling worden geschreven waarna tot verwerving van de vaartuigen zal worden overgegaan.
Exclusief de inzet van defensiemiddelen en de luchtverkenningscapaciteit wordt de exploitatie van de Kustwacht voor 69% gefinancierd vanuit de begroting Koninkrijksrelaties. Aruba, Curaçao en Sint Maarten dragen respectievelijk 11%, 16% en 4% bij.
Recherchecapaciteit
-
– Het Recherche Samenwerkingsteam (RST)
Zoals vastgelegd in de rijkswet politie en het Protocol Recherche Samenwerkingsteam heeft het Recherche Samenwerkingsteam (RST) als taak de bestrijding van zware, georganiseerde en grensoverschrijdende criminaliteit. Daarnaast verricht het RST de afhandeling van internationale rechtshulpverzoeken op dit gebied. Het RST heeft vestigingen op Aruba, Bonaire, Curaçao en Sint Maarten, waar men werkt onder gezag van de lokale openbaar ministeries.
Prioriteiten voor 2015 zijn de aanpak van witwassen, mensenhandel, wapensmokkel, internationale drugshandel en bendevorming. Gemiddeld zijn er bij het RST ongeveer 70 uit Nederland uitgezonden medewerkers werkzaam, die uitgezonden worden voor een periode van 3 tot 5 jaar. Dit aantal wordt in principe aangevuld met 36 medewerkers uit de lokale korpsen en 15 overige lokaal geworven medewerkers. De betrokken Ministers van (Veiligheid en) Justitie van de landen en de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties stellen gezamenlijk de jaarstukken van het RST vast in het Justitieel Vierpartijenoverleg.
De Gemeenschappelijke Voorziening Politie (GVP) zal, zoals is vastgelegd in de rijkswet politie, op den duur de taken van het RST moeten overnemen. Artikel 57a van de rijkswet politie bepaalt dat vier jaar nadat de wet in werking is getreden (d.w.z. in oktober 2014) en daarna na twee jaar, door de Ministers gezamenlijk wordt beoordeeld in hoeverre de korpsen van de landen voldoende in staat zijn invulling te geven aan artikel 8, derde lid, van de rijkswet politie aan de hand van daartoe door de Ministers van Veiligheid en Justitie en de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties vastgestelde objectieve criteria. Indien dit nog niet voldoende het geval is, wordt per algemene maatregel van Rijksbestuur (AMvRB) een voorziening getroffen zoals in de rijkswet politie is bepaald. De rijkswet politie wordt in 2015 geëvalueerd. De resultaten van deze evaluatie worden begin 2016 verwacht.
-
– Financieel-economische onderzoeken Curaçao; project Duradero
In 2014 is gezamenlijk met Curaçao een start gemaakt met het project Duradero. Bij het project zijn 6 fte betrokken. Duradero zet in op een aantal zaken die van belang zijn vanuit het perspectief van de (preventieve) waarborgfunctie, gebaseerd op artikel 43 tweede lid, van het Statuut. Enerzijds betreft het een impuls aan het Openbaar Ministerie op Curaçao met de doelstelling om de financieel-economische expertise te verbeteren en te verduurzamen. Anderzijds zullen de onderzoeken die gedurende het project worden opgeleverd een signaal vormen. Aansprekende onderzoeken en bijbehorende veroordelingen en ontnemingen maken duidelijk dat witwassen en vermenging van boven- en onderwereld niet worden getolereerd. Dit heeft uitstraling binnen Curaçao, maar ook bijvoorbeeld richting de Financial Action Task Force (FATF) en regionale partners.
Rechterlijke macht
Om een goed niveau van rechtshandhaving en rechtspleging in de drie landen en Caribisch Nederland te garanderen, is volledige bezetting van het Gemeenschappelijk Hof en het Openbaar Ministerie van groot belang. Omdat bij de landen de personele capaciteit ontbreekt, draagt Nederland hieraan bij. Nederland stelt daarom op verzoek van de landen rechters en officieren van justitie ter beschikking. Deze treden in lokale dienst, waarbij een buitenlandtoelage wordt vergoed ten laste van deze begroting. In overleg met het Openbaar Ministerie Nederland, het Ministerie van Veiligheid en Justitie en de landen is in 2014 een onderzoek gestart naar de mogelijkheden met betrekking tot de duurzaamheid van het beleid van beschikbaarstelling, gebruik makend van de kennis en ervaring van de huidige ter beschikking gestelden. Dit onderzoek krijgt in 2015 een vervolg.
Criteria technische bijstand
De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ontwikkelt samen met de Ministeries van Veiligheid en Justitie en Defensie een systematiek om bijstandverzoeken uit de Caribische landen van het Koninkrijk op gebied van rechtshandhaving, op eenduidige wijze te wegen en te prioriteren. Voorwaardelijk aan het honoreren van dergelijke verzoeken zullen zijn afspraken over financiering, samenwerking met de andere landen binnen het Koninkrijk, de continuïteit van inzet van bestaande gemeenschappelijke voorzieningen zoals het Recherche Samenwerkingsteam (RST), de Koninklijke Marechaussee (Kmar) en de Kustwacht en het realiseren van een integrale aanpak van georganiseerde criminaliteit, financieel-economische criminaliteit, drugshandel en mensenhandel.
Ontvangsten
De ontvangsten betreffen de bijdragen van de landen aan de Kustwacht over het voorafgaande jaar.