13 | Spoorwegen | Ontwerp-begroting 2021 (1) | Mutaties via NvW en amendementen (2) | Vast-gestelde begroting 2021 (3)=(1+2) | Mutaties 1e suppletoire begroting (4) | Stand 1e suppletoire begroting (5)=(3+4) | Mutatie 2022 | Mutatie 2023 | Mutatie 2024 | Mutatie 2025 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Verplichtingen | 8.792.639 | 8.792.639 | 253.294 | 9.045.933 | 226.438 | 2.802 | 33.457 | 43.418 | ||
Uitgaven | 9.072.039 | 9.072.039 | 270.818 | 9.342.857 | 46.176 | ‒ 64.720 | 38.446 | 89.074 | ||
waarvan juridisch verplicht | 98% | 24% | ||||||||
13.02 | Beheer onderhoud en vervanging | 1.497.541 | 1.497.541 | 47.089 | 1.544.630 | 15.189 | ‒ 49.799 | 77.486 | 18.000 | |
13.03 | Aanleg | 262.627 | 262.627 | 197.322 | 459.949 | 30.987 | ‒ 14.921 | ‒ 39.040 | 71.074 | |
13.03.01 | Realisatieprogramma personenvervoer | 206.487 | 206.487 | 158.171 | 364.658 | 17.059 | ‒ 5.352 | ‒ 54.077 | 80.744 | |
13.03.02 | Realisatieprogramma goederenvervoer | 12.897 | 12.897 | 187 | 13.084 | ‒ 6.059 | 7.090 | 30.313 | ‒ 6.789 | |
13.03.04 | Verk. en planuitw. personenvervoer | 38.383 | 38.383 | 26.150 | 64.533 | 29.475 | 5.785 | 11.082 | ‒ 20.158 | |
13.03.05 | Verk. en planuitw. goederenvervoer | 4.860 | 4.860 | 12.814 | 17.674 | ‒ 9.488 | ‒ 22.444 | ‒ 26.358 | 17.277 | |
13.04 | Geïntegreerde contractvormen/PPS | 164.871 | 164.871 | 26.407 | 191.278 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
13.07 | Rente en aflossing | 7.147.000 | 7.147.000 | 0 | 7.147.000 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Ontvangsten | 198.538 | 198.538 | 9.672 | 208.210 | 750 | 750 | ||||
13.09 | Ontvangsten | 198.538 | 198.538 | 9.672 | 208.210 | 750 | 750 | |||
Toelichting
Actualisatie programma Spoorwegen
Het programma op artikel 13 is geactualiseerd en daarop zijn de bijbehorende projectbudgetten aangepast. Hieronder zijn de precieze aanpassingen uiteengezet.
Verplichtingen
De verplichtingenophoging met € 253,3 miljoen in 2021 is voornamelijk het gevolg van de technische verwerking van het saldo over 2020 (- € 61 miljoen), verschillende schuiven naar voren naar aanleiding van de actualisatie van de projectbudgetten voor onder andere programma fietsparkeren, geluid- en maatregelenpakket HSL-Zuid en de sporendriehoek Noord Nederland (per saldo € 243 miljoen), de kasschuif naar voren ten behoeve van Beheer, Onderhoud en Vervanging (in 2021 € 45,8 miljoen), overboekingen over artikelen (€ 12 miljoen) en overboekingen vanuit het Infrastructuutfonds naar Hoofdstuk XII (€ 14,4 miljoen).
13.02 Beheer, onderhoud en vervanging
De verhoging van dit artikelonderdeel in 2021 met € 47,1 miljoen is voornamelijk het gevolg van een kasschuif naar voren van in totaal € 90 miljoen waarvan € 29,1 miljoen (€ 45,8 miljoen aan verplichtingen) in 2021. Daarnaast is het saldo over 2020 (€ 4,4 miljoen) technisch verwerkt en zijn er diverse mutaties doorgevoerd (€ 13,5 miljoen). Dit wordt hieronder nader toegelicht.
Saldo 2020
In 2021 is het saldo uit 2020 (€ 4,4 miljoen) technisch verwerkt. Dit betekent dat in 2020 € 4,4 miljoen minder is uitgegeven dan oorspronkelijk begroot. Het betreft de btw op de gebruiksvergoeding ProRail (€ 6,8 miljoen). Als gevolg van Corona heeft ProRail circa € 40 miljoen minder gebruiksvergoeding ontvangen in 2020. De compensatie van de btw-gebruiksvergoeding door IenW valt hierdoor bijna € 7 miljoen lager uit. Daarnaast heeft de afrekening van het voorschot op de subsidie 2019 plaatsgevonden (- € 2,4 miljoen). Hiertegenover staan ook € 2,4 miljoen hogere ontvangsten. Het saldo wordt in 2021 aan dit artikelonderdeel toegevoegd, zodat de omvang van de budgetten meerjarig ongewijzigd blijft.
Actualisatie programma beheer, onderhoud en vervanging
Het betreft hier een kasschuif naar voren van in totaal € 90 miljoen uit de jaren 2026 tot en met 2029 naar de jaren 2021 tot en met 2025. Hiervan heeft € 29,1 betrekking op 2021.
Bijdragen derden
Het betreft hier de bijdrage van de provincie Groningen voor Beheer, Onderhoud en Vervanging (€ 1,2 miljoen) en de afrekening van het voorschot van de subsidie aan ProRail over 2019 (€ 2,4 miljoen).
Overboekingen over en binnen artikelen
Vanuit artikel 17 wordt € 2,8 miljoen overgeboekt naar artikel 13.02 ten behoeve van de afwikkeling van grondverwerving HSL-Zuid door ProRail. Daarnaast wordt er € 7 miljoen overgeboekt vanuit de beschikbaarheidsvergoeding Infraspeed (artikel 13.04) naar artikel 13.02 omdat diverse werkzaamheden met betrekking tot de HSL-Zuid door ProRail zullen worden uitgevoerd in plaats van door Infraspeed.
13.03 Aanleg
De verhoging van dit artikelonderdeel in 2021 met per saldo € 197,3 miljoen wordt voornamelijk veroorzaakt door de kasschuif met het rijksbrede budgettaire beeld (€ 324,6 miljoen). Daarnaast wordt het verschil veroorzaakt door de technische verwerking van het saldo over 2020 (per saldo ‒ € 147,8 miljoen), verschillende kasschuiven (per saldo ‒ € 3 miljoen), overboekingen over artikelen (per saldo € 8,8 miljoen) en overboekingen tussen Hoofdstuk XII en het Infrastructuurfonds (per saldo € 14,4 miljoen).
Saldo 2020
In 2021 is het saldo uit 2020 (- € 147,8 miljoen) technisch verwerkt. Dit betekent dat in 2020 € 147,8 miljoen meer is uitgegeven dan oorspronkelijk begroot. Dit betreft onder andere Spoorcapaciteit 2030 (€ 19 miljoen), Programma Fietsparkeren (€ 13,7 miljoen), Regiospecifiek Pakket Zuiderzeelijn (RSP) Landelijke Markt en Capaciteitsanalyse (LMCA) Noord Nederland (€ 13 miljoen) en programma Landelijk Verbeterprogramma Overwegen (LVO) (€ 13,6 miljoen). Zie voor een nadere toelichting het jaarverslag 2020 en de 2e suppletoire begroting 2020. Het saldo wordt in 2021 van dit artikelonderdeel afgeboekt, zodat de omvang van de budgetten meerjarig ongewijzigd blijft.
Actualisatie programma aanleg
Om de kasbudgetten in 2021 aan te laten sluiten op de actuele uitgavenplanning van de projecten en programma's zijn aanpassingen noodzakelijk. Op de volgende projecten en programma's vinden in 2021 de grootste aanpassingen plaats, voornamelijk als gevolg van geactualiseerde uitgavenplanningen door ProRail:
– Maatregelenpakket HSL-Zuid (hieronder vallen ook prestaties- en geluid HSL-Zuid) (+ € 20 miljoen): De grote opdrachten aan Infraspeed voor windschermen en geluidschermen fase 1 zijn in 2020 verstrekt. De opdracht voor geluidschermen fase 2 zal in 2021 worden verstrekt. De windschermen zijn in 2020 gerealiseerd en de geluidschermen zullen (voor een groot deel) in 2021 worden gerealiseerd. Hiervoor zijn de kasreeksen aangepast.
– Toegankelijkheid stations (+ € 8,3 miljoen): In 2020 heeft een herijking van het totale programma plaatsgevonden. De uitgavenplanning is hierop aangepast.
– Fietsparkeren bij stations (- € 34,7 miljoen): De aanbesteding van de verbindingstunnel tussen bestaande en nieuwe stalling bij Den Haag CS is twee keer mislukt en komen te vervallen. De projectovereenkomst tussen ProRail en de gemeente moet hierop worden aangepast. Omdat de geplande bijdrage van ProRail aan de tunnel onderdeel is van de overeenkomst is de uitgavenreeks, in afwachting van een nieuwe overeenkomst, doorgeschoven naar later jaren. Het programma bestaat verder uit een groot aantal deelprojecten waarvan de kasreeksen zijn herzien op basis van geactualiseerde termijnbetalingen aan de diverse aannemers.
– Sporendriehoek Noord Nederland (- € 21,2 miljoen): Het niet toekennen van de aangevraagde Trein Vrije Periode’s bij het deelproject Hoogeveen snelheidsverhoging (aanpassing spoorboog) heeft geleid tot het verschuiven van de werkzaamheden. De uitgavenstroom is hierop aangepast.
– Programma Behandelen en Opstellen (- € 16,6 miljoen): Omdat de definitieve scopebepaling van een aantal deelprojecten binnen dit programma meer tijd kost dan eerder aangenomen verschuiven de uitgaven naar latere jaren.
– Kleine projecten personenvervoer (- € 10,5 miljoen): Deze reservering bestaat uit meerdere kleine projecten met een beperkte financiële omvang. Omdat de uitvoering van een aantal projecten is vertraagd of verschoven is de uitgavenreeks hierop aangepast.
– Overwegenaanpak LVO (- € 9,4 miljoen): De verschuiving van de uitgavenreeks wordt met name verklaard doordat bij de diverse projecten de afstemming met de omgeving en de stakeholders meer tijd vergt dan verwacht.
– Grensoverschrijdend spoorvervoer (€ 6,8 miljoen): Het is de verwachting dat eerder voor 2020-2022 geplande bijdragen voor het project Heerlen-Aken in 2021 in één keer aan de provincie worden overgemaakt. Om die reden zijn de geplande uitgaven samengevoegd.
– Beter Benutten Decentraal Spoor (- € 6,5 miljoen): In 2021 is € 6,5 miljoen doorgeschoven omdat dit bedrag in 2021 niet tot betaling komt. Naar verwachting zal het programma begin 2022 financieel worden afgesloten. Eventuele nabetalingen vinden dan plaats.
– Spoorcapaciteit 2030 (- € 5,5 miljoen): De definitieve scopebepaling en uitwerking van de deelprojecten en programma’s kost meer tijd dan aangenomen. De uitgavenplanning is hierop aangepast.
– Ontsnippering (- € 5,2 miljoen): Het programma bestaat uit een groot aantal deelprojecten. Met name bij het deelproject Notterveld is sprake van een uitloop van de werkzaamheden als gevolg van de stikstofproblematiek. De uitgavenreeks is hierop aangepast.
Het projectbudget van Zwolle-Herfte is verhoogd. Gedurende de uitvoering van het project bleek bij de toenmalige aanbesteding dat de (financiële) risico’s onvoldoende in beeld waren en er een tekort zou ontstaan. Vanuit de investeringsruimte Spoor is hiervoor € 45,6 miljoen toegevoegd, wat heeft geleid tot een aangepaste kasreeks in 2021 (+ € 23,3 miljoen).
Kasschuif met het generale beeld
De programma actualisaties zijn doorgevoerd via de budgetten voor planuitwerking en verkenningen (13.03.01 en 13.03.02) en realisatie (13.03.03 en 13.03.04). Om die budgetten in het juiste ritme te zetten is er een kasschuif met het generale beeld doorgevoerd op de budgetten voor planuitwerking en verkenning en realisatie. De kasschuif heeft twee effecten; enerzijds sluiten de budgetten aan op de actuele programmering op projectniveau, anderzijds is er overprogrammering gecreëerd op de aanlegbudgetten om tot volledige uitputting te komen.
Overboekingen over artikelen
Vanuit artikel 13.03 studie- en innovatiebudget wordt € 1,5 miljoen overgeboekt naar artikel 12.03 Externe Productiekosten (EPK) planstudie. Dit betreft een bijdrage aan het vervolgonderzoek naar de bereikbaarheid Ameland 2030.
Overboekingen investeringsruimte
Vanuit de overige reserveringen op artikel 20 is € 7,5 miljoen overgeboekt naar artikel 13.03 kleine projecten personenvervoer ten behoeve van dekking voor de aanvraag van klimaatbestendige en circulaire Infraprojecten van ProRail. Daarnaast is € 2 miljoen overgeboekt naar artikel 13.03 kleine projecten goederenvervoer ten behoeve van GVV.
Overboekingen HXII
In 2021 is € 22,8 miljoen overgeboekt naar het Infrastructuurfonds op artikel 13.03 en is totaal € 8,4 miljoen overgeboekt naar Hoofdstuk XII. De overboeking van € 22,8 miljoen is het gevolg van de Verantwoordingsonderzoeken van de Algemene Rekenkamer voor de jaren 2018 en 2019 waarbij alle bestaande decentralisatieuitkeringen (DU's) getoetst moesten worden op beleids- en bestedingsvrijheid. Bij diverse DU's bleken dusdanige voorwaarden te bestaan dat er als een gevolg van die voorwaarden onvoldoende sprak was van beleids- en bestedingsvrijheid voor de ontvangende medeoverheden. Deze DU’s zijn per 1 januari 2021 beëindigd. Er dient een andere wijze van bekostigen gekozen te worden die beter past bij de bestaande voorwaarden. De bijbehorende financiële middelen zijn teruggestort op het Infrastructuurfonds artikel 13.03. Daarnaast is in totaal € 8,4 miljoen overgeboekt naar Hoofdstuk XII ten behoeve van de NS Intercity (IC) Dordrecht-Breda (€ 1,5 miljoen), de Specifieke Uitkering Wunderline (€ 4,3 miljoen) en het exploitatietekort van de nachttrein Wenen-Amsterdam (€ 2,2 miljoen).
13.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS
De verhoging van dit artikelonderdeel in 2021 met per saldo € 26,4 miljoen wordt veroorzaakt door een technische verwerking van het saldo over 2020 (€ 33,4 miljoen) en een overboeking naar artikel 13.02 (- € 7 miljoen).
Saldo 2020
In 2021 is het saldo uit 2020 (€ 33,4 miljoen) technisch verwerkt. Dit betekent dat een deel van de uitgaven die eerder in 2020 waren voorzien zijn doorgeschoven naar 2021. Het saldo van 2020 wordt in 2021 aan dit artikelonderdeel toegevoegd, zodat de omvang van de budgetten meerjarig ongewijzigd blijft. Daarnaast is € 7 miljoen overgeboekt naar artikel 13.02 omdat een deel van de werkzaamheden niet door Infraspeed maar door ProRail zal worden uitgevoerd.
Overboekingen over artikelen
In 2021 is € 7 miljoen overgeboekt vanuit de beschikbaarheidsvergoeding Infraspeed (artikel 13.04) naar artikel 13.02 omdat diverse werkzaamheden met betrekking tot de HSL-Zuid door ProRail zullen worden uitgevoerd in plaats van door Infraspeed.
13.09 Ontvangsten
In 2021 zijn de hogere ontvangsten (€ 9,7 miljoen) met name het gevolg van de technische verwerking van het saldo over 2020. Dit wordt met name veroorzaakt doordat de bijdrage van het Havenbedrijf Rotterdam voor het onderhoud van de sporen op de Tweede Maasvlakte (€ 5,0 miljoen) en de bijdrage van Gelderland aan de regionale lijnen (€ 0,9 miljoen) zijn doorgeschoven naar 2021 en doordat de bonus voor het behalen van de prestaties in 2019 met NS is verrekend (€ 6 miljoen). Daarnaast is de compensatie van NS voor de treindiensten naar België doorgeschoven naar 2021 (- € 2,5 miljoen). Daarnaast hebben in 2021 voorschotafrekeningen met ProRail plaatsgevonden (€ 0,3 miljoen).