De overheid borgt voldoende dekking in sociale fondsen.
De uitgaven die worden gedaan vanuit de sociale fondsen worden hoofdzakelijk gefinancierd via premies. In een aantal gevallen vindt de overheid het heffen van premies niet wenselijk, bijvoorbeeld om te voorkomen dat premiepercentages blijvend toenemen en daarmee een evenwichtige koopkrachtontwikkeling in de weg staan. In andere gevallen vindt de overheid financiering van een regeling vanuit de algemene middelen passend, maar wordt de regeling wel betaald uit een van de sociale fondsen. In beide gevallen worden de inkomsten van de sociale fondsen aangevuld via een of meerdere rijksbijdragen.
De Minister financiert de sociale fondsen uit de rijksbegroting, al dan niet in aanvulling op premieheffing. Zij is in deze rol verantwoordelijk voor:
– de vaststelling van de hoogte van de rijksbijdragen aan de desbetreffende sociale fondsen;
– het betalen van de rijksbijdragen aan de sociale fondsen.
Voor 2024 worden er geen beleidswijzigingen verwacht.
Omschrijving | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Verplichtingen | 20.291.413 | 20.629.733 | 28.094.182 | 28.678.252 | 29.563.656 | 30.471.789 | 30.597.445 |
Uitgaven | 20.291.413 | 20.629.733 | 28.094.182 | 28.678.252 | 29.563.656 | 30.471.789 | 30.597.445 |
Bijdrage aan sociale fondsen | |||||||
Kosten heffingskortingen AOW | 2.420.700 | 2.802.100 | 3.091.200 | 3.092.700 | 3.196.400 | 3.273.700 | 3.426.000 |
Vermogenstekort Ouderdomsfonds | 17.612.000 | 17.543.400 | 24.711.200 | 25.288.300 | 26.066.700 | 26.894.400 | 26.863.500 |
Tegemoetkoming arbeidsongeschikten | 167.394 | 179.696 | 182.923 | 185.081 | 186.563 | 188.266 | 191.077 |
Zwangere zelfstandigen | 91.319 | 104.537 | 108.859 | 112.171 | 113.993 | 115.423 | 116.868 |
Ontvangsten | 823 | 20 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Ontvangsten | |||||||
Algemeen | 823 | 20 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Geschatte budgetflexibiliteit
2024 | |
|---|---|
juridisch verplicht | 100% |
bestuurlijk gebonden | 0% |
beleidsmatig gereserveerd | 0% |
nog niet ingevuld / vrij te besteden | 0% |
De uitgaven op artikel 12 Rijksbijdragen zijn voor 100% juridisch verplicht voor het jaar 2024. Per financieel instrument wordt dit onderstaand toegelicht.
Bijdrage aan sociale fondsen
De bijdragen aan sociale fondsen zijn 100% juridisch verplicht. De rijksbijdrage in de kosten van heffingskortingen AOW en het vermogenstekort Ouderdomsfonds zijn juridisch verplicht volgens de Wet financiering sociale verzekeringen. De rijksbijdrage tegemoetkoming arbeidsongeschikten is juridisch verplicht volgens de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA), de Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen (WAZ) en de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO). De rijksbijdrage zwangere zelfstandigen is juridisch verplicht volgens de Wet arbeid en zorg. Hoofdstuk 5.1 Sociale fondsen SZW, gaat nader in op de financiering van de sociale fondsen.
Bijdrage aan sociale fondsen
Rijksbijdrage in de kosten van heffingskortingen AOW
Deze rijksbijdrage compenseert de gewijzigde premieopbrengst die het gevolg is van de invoering van de Wet inkomstenbelasting 2001. De hoogte van deze rijksbijdrage wordt jaarlijks aangepast aan de geraamde omvang van de heffingskortingen en aan de verdeling van de heffingskortingen over de verschillende premies volksverzekeringen en de inkomstenbelasting.
Budgettaire ontwikkelingen
De uitgaven aan de BIKK AOW nemen in 2024 toe. Dat komt doordat de omvang van de heffingskortingen in de inkomstenbelasting stijgt, bijvoorbeeld vanwege indexatie of omdat heffingskortingen worden verhoogd. De rijksbijdrage in de kosten van heffingskortingen stijgt dan mee.
Rijksbijdrage vermogenstekort Ouderdomsfonds
De uitgaven uit het Ouderdomsfonds worden grotendeels gedekt door de premie-inkomsten. De hoogte van de AOW-premie is echter wettelijk gemaximeerd om te voorkomen dat de groeiende AOW-uitgaven leiden tot een alsmaar stijgende AOW-premie en een onevenwichtige koopkrachtontwikkeling. Dit leidt tot een jaarlijks exploitatietekort in het Ouderdomsfonds. De rijksbijdrage Ouderdomsfonds is bedoeld om het exploitatietekort in het Ouderdomsfonds aan te vullen zodat dat fonds gemiddeld genomen een neutrale vermogenspositie heeft.
Budgettaire ontwikkelingen
De rijksbijdrage aan het Ouderdomsfonds neemt in 2024 fors toe. Dit komt enerzijds doordat in 2024 de uitgaven aan de AOW-uitkeringen meer stijgen dan de inkomsten uit de AOW-premies. Hierdoor is een hogere rijksbijdrage nodig om het verwachte tekort van het fonds aan te vullen. Daarnaast is in de rijksbijdrage voor 2023 het exploitatie-overschot van het Ouderdomsfonds van het jaar 2022 verrekend. Omdat het Ouderdomsfonds eind 2022 een positief vermogen had kon de rijkbijdrage voor 2023 bijna € 2 miljard lager zijn.
Rijksbijdrage tegemoetkoming arbeidsongeschikten
De tegemoetkoming voor arbeidsongeschikten is onderdeel van de WIA, de Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong), de WAZ en WAO. De tegemoetkomingen voor de categorieën WAO, WAZ, IVA en WGA worden gefinancierd uit een rijksbijdrage die in het Toeslagenfonds wordt gestort. Daarnaast financiert deze rijksbijdrage de uitvoeringskosten van UWV aan de tegemoetkoming. De tegemoetkomingen voor arbeidsongeschikten worden verantwoord op de beleidsartikelen 3 en 4.
Budgettaire ontwikkelingen
De rijksbijdrage stijgt mee met het aantal ontvangers van de betreffende uitkeringen. Daarnaast wordt de hoogte van de tegemoetkoming jaarlijks geïndexeerd.
Rijksbijdrage zwangere zelfstandigen
De regeling Zelfstandig en Zwanger (ZEZ) voorziet in een uitkering aan zelfstandigen voorafgaand aan en volgend op de bevalling (zie ook beleidsartikel 6). Deze regeling wordt gefinancierd via een rijksbijdrage aan het Arbeidsongeschiktheidsfonds. Ook de uitkeringen voor zwangere alfahulpen worden via deze rijksbijdrage gefinancierd. In deze rijksbijdrage zijn daarnaast de uitvoeringskosten van UWV opgenomen.
Budgettaire ontwikkelingen
De rijksbijdrage ZEZ stijgt licht omdat de uitgaven aan de regeling ZEZ in 2024 iets toenemen ten opzichte van 2023.