Toelichting per maatregel

K1. Aanpassingen algemene heffingskorting (AHK)

De AHK wordt verlaagd met 335 euro in 2025 en het afbouwpunt van de AHK wordt gekoppeld aan de hoogte van het wettelijk minimumloon.

K2. Aanpassen tarieven inkomstenbelasting

De tarieven in de inkomstenbelasting worden aangepast en in plaats van twee, komen er drie tarieven. Het tarief in de eerste schijf wordt verlaagd naar 35,36% in 2028. Dit zorgt ervoor dat werken meer gaat lonen. Het tarief in de tweede schijf wordt 37,44% in 2028 en het tarief derde schijf blijft 49,50%.

K3. Aanpak knelpunt partnerbegrip kindgebonden budget

Het knelpunt in de Wet op het kindgebonden budget (WKB) in het partnerbegrip rondom niet vrijwillig elders verblijvende partners wordt opgelost.

K4. Verhoging kindgebonden budget

De uitkeringen krachtens de Wet op het Kindgebonden Budget worden verhoogd via de kindbedragen met circa 184 euro in 2025, oplopend tot circa 412 euro in 2028. Daarnaast wordt deze toeslag sneller afgebouwd, oplopend naar 8,5% in 2028 (nu: 6,75%). De verhoging van het kindgebonden budget ondersteunt kwetsbare huishoudens.

K5. Vereenvoudiging huurtoeslag

De afbouwpaden voor AOW'ers en niet-AOW'ers in de huurtoeslag worden geharmoniseerd. Daarnaast wordt er een lineaire afbouw ingesteld per 2026, die in 2025 wordt benaderd.

K6. Verhoging huurtoeslag

De eigen bijdrage in de huurtoeslag wordt verlaagd met 11,58 euro per maand.

K7. Bevriezen dubbele AHK bijstand

De AHK-factor in de bijstand blijft 1,575 in 2025 tot en met 2027.

K8. Reservering Caribisch Nederland

Tijdens de koopkrachtbesluitvorming is vanaf 2025 9 miljoen euro gereserveerd om de koopkracht voor Caribisch Nederland te verbeteren. Deze middelen zijn gereserveerd op de aanvullende post omdat de maatregelen nader moeten worden uitgewerkt.

Toelichting per maatregel

G1. Reservering voorjaar

Beleidsopties bij onderwerpen zoals Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel (OCTAS), Participatiewet, Toeslagenwet, Caribisch Nederland en werkende armen (kinderopvang) moeten nog worden uitgewerkt. Hiervoor zijn middelen gereserveerd op de aanvullende post van Financiën. Deze middelen worden betrokken bij de voorjaarsbesluitvorming 2025.

G2. Integraal pakket problematische schulden

Het kabinet voert een pakket aan maatregelen in om problematische schulden fundamenteel aan te pakken. Dit pakket is gebaseerd op het basispakket uit het IBO Problematische schulden. Zo breiden we de basisdienstverlening schuldhulp verder uit en scherpen we de (wettelijke) kwaliteitseisen voor schuldhulpverlening aan, zodat verschillen in het aanbod en het bereik van schuldhulpverlening tussen gemeenten verkleind worden. Daarnaast heeft het kabinet de ambitie om een integraal schuldenoverzicht in te voeren, zodat mensen meer inzicht in hun financiën krijgen. We verbeteren het stelsel van publieke en private invordering door te investeren in vroegsignalering en te kijken naar de rol die gerechtsdeurwaarders daarin kunnen vervullen. Ook moeten de kosten van invordering minder snel oplopen en moeten schuldeisers intensief samenwerken. Voordat het CJIB aanmaningkosten in rekening brengt, wordt er eerst een gratis betalingsherinnering verstuurd. Daarnaast wordt het CJIB in staat gesteld om mensen die verkeren in situaties van overmacht beter te helpen door de verhogingen bij verkeersboetes (Wet administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften) kwijt te kunnen schelden. Tot slot gaat het kabinet kleinere kredieten beter reguleren. Het kabinet werkt de maatregelen de komende tijd verder uit. Bij de verdere uitwerking van het pakket worden de maatregelen getoetst op doelmatigheid, uitvoerbaarheid en juridische haalbaarheid. De kosten van individuele maatregelen kunnen hoger of lager uitvallen. Hierbij geldt dat de maatregelen in totaal moeten passen binnen de budgettaire reservering voor dit pakket.

G3. Aanpassing handhaving sociale zekerheid

Het kabinet werkt aan het wetstraject aanpassen handhaving sociale zekerheid. Hierdoor krijgt de uitvoering de ruimte om bij een vergissing in de sociale zekerheid niet altijd over te gaan tot sanctionering en is het bijvoorbeeld mogelijk om korter durende maatregelen op te leggen bij mensen die een fout hebben gemaakt.

G4. Schoolmaaltijden

Het Programma Schoolmaaltijden wordt verlengd. Het totale bedrag voor verlenging bedraagt 135 miljoen euro structureel. Hiervan wordt 45 miljoen euro gedekt uit de envelop Groepen in de knel.

G5. Aanpassen toeslagpartnerbegrip: oplossing voor achterblijvers noodgedwongen elders verblijvende partner

Mensen met een noodgedwongen elders verblijvende partner worden voortaan als alleenstaanden behandeld voor alle toeslagen met uitzondering van de huurtoeslag. In de huidige regelgeving zijn deze mensen toeslagpartner als ze getrouwd of geregistreerd partner zijn. Wanneer er sprake is van een partner in detentie, een nareizende partner of een partner Vertrokken Onbekend Waarheen, kan deze partner echter vaak niet bijdragen aan het huishouden. De maatregel zorgt ervoor dat deze mensen de alleenstaande ouderkop (ALO-kop) ontvangen (3500 euro) en de hogere andere toeslagen die horen bij de situatie als alleenstaande. Daarmee voorkomt de maatregel financiële problemen, kinderarmoede en potentieel grote terugvorderingen.

G6. Niet meer met terugwerkende kracht vaststellen van grondslagen toeslagen op basis van verblijfstitel en recht kinderbijslag

De grondslagen van alle toeslagen worden niet meer met terugwerkende kracht vastgesteld bij wijzigingen op basis van verblijfstitel en recht op kinderbijslag. De grondslag van toeslagen worden dan pas bijgesteld vanaf de datum van een beslissing door Sociale Verzekeringsbank en Immigratie- en Naturalisatiedienst. Op dat moment is de burger bekend met de gewijzigde situatie. Dit voorkomt schulden en problemen bij het innen van terugvorderingen.

G7. Verlengen aanvraagtermijn toeslagen

De aanvraagtermijn van de zorg- en huurtoeslag wordt verlengd van 1 september t+1 naar het einde van dat jaar. Dit sluit beter aan bij vaste verandermomenten. Dit maakt het stelsel helderder, waardoor burgers meer zekerheid hebben vaker gebruik maken van toeslagen waar ze recht op hebben.

G8. Verhogen forfait aftrekbaar bedrag extra vervoerskosten door ziekte of invaliditeit in de inkomstenbelasting

Het forfait voor het fiscaal aftrekbaar bedrag bij extra vervoerskosten door ziekte of invaliditeit wordt verhoogd naar 0,60 euro per kilometer. Deze maatregel wordt ook eenvoudiger voor burgers doordat een vast bedrag in aftrek kan worden gebracht in plaats van de werkelijke meerkosten (leefkilometers).

G9. Netto in plaats van bruto terugvorderen

Terugvorderingen bij uitkeringsgerechtigden worden netto in plaats van bruto uitgevoerd. Dat gebeurt door de brutovordering gedeeltelijk kwijt te schelden en het nettobedrag terug te vorderen. Vervolgens wordt juridisch bezien of terugvorderingen niet langer kunnen worden aangemerkt als negatief inkomen. Uitkeringsgerechtigden krijgen hun uitkering netto op hun rekening maar moeten een eventuele terugvordering bruto, inclusief loonheffingen, terugbetalen als de terugvordering de jaargrens passeert (terugvordering binnen hetzelfde jaar is netto-netto). Het verschil tussen bruto en netto kunnen zij later via hun belastingaangifte terugkrijgen, maar dat kan in de tussentijd leiden tot liquiditeitsproblemen. Daarnaast is het terugvragen complex, en kan niet iedereen het volledige bedrag terugkrijgen.

G10. Reservering voor aanpak armoede Caribisch Nederland

Met deze middelen kan de uitvoeringscapaciteit en dienstverlening op de eilanden versterkt worden voor armoedebeleid en schuldhulpverlening. Daarnaast kan SZW hiermee de monitoring van de armoedeproblematiek verbeteren. Dat is belangrijk, want de Commissie sociaal minimum Caribisch Nederland concludeert dat in 2023 ten minste een derde van de inwoners in Caribisch Nederland in armoede leefde.

G11. Individuele Plaatsing en Steun (IPS) gemeentelijke doelgroep

Voor mensen met een (ernstige) psychische aandoening is structureel budget voor IPS beschikbaar. Daarmee krijgt deze doelgroep begeleiding bij het verkrijgen en behouden van betaald werk. Bovendien krijgt de doelgroep hulp bij het combineren van betaald werk en de bestaande uitkering. Met dit budget kan in 2025 ook één cohort van de gemeentelijke doelgroep (mensen in de Participatiewet) meerjarig worden geholpen.

G12. Tijdelijke verlenging energiefonds

Voor 2025 en 2026 wordt 60 miljoen euro per jaar beschikbaar gesteld om een energiefonds in te richten dat steun biedt aan huishoudens die hun energierekening niet kunnen betalen. Een voorwaarde daarvoor is dat private partijen bereid zijn om aan dit fonds bij te dragen. Voor 2025 worden de middelen toegevoegd aan de begroting van SZW. Voor 2026 worden de middelen gereserveerd op de aanvullende post.