Algemene beleidsdoelstelling

Het waarborgen van de rechtszekerheid en de mensenrechten in de Nederlandse Antillen en Aruba

Het waarborgen van de fundamentele mensenrechten en vrijheden, de rechtszekerheid en de deugdelijkheid van bestuur is ook in de nieuwe staatkundige verhoudingen een aangelegenheid van het Koninkrijk (artikel 43 van het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden). In verband met deze waarborgfunctie heeft de bestrijding van grensoverschrijdende criminaliteit, terrorisme en de grensbewaking een hoge prioriteit. Nederland heeft hiertoe ook in 2010 nauw samengewerkt met Aruba, Curaçao en Sint Maarten in het Recherchesamenwerkingsteam (RST) en met de Kustwacht in het Caribisch gebied van het Koninkrijk. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft in 2010 bijgedragen aan de instandhouding van deze twee organisaties.

Daarnaast is ook in 2010 vanuit de begroting van Koninkrijksrelaties bijgedragen aan de ondersteuning van de rechterlijke macht en het Openbaar Ministerie. Dit alles om de rechtszekerheid en veiligheid voor de burgers te verhogen. In de nieuwe staatkundige verhouding, en met de inwerkingtreding van de rijkswet Gemeenschappelijk Hof en de rijkswet Openbaar Ministerie, is Nederland direct partij bij de rechtspleging in het Caribische deel van het Koninkrijk. Met de uitzending van rechters en officieren naar Curaçao, Sint Maarten en Aruba blijft Nederland ook daar in 2011 bijdragen aan de ondersteuning van de rechterlijke macht en het openbaar ministerie.

Zorgelijk voor de werkzaamheden van de verschillende opsporingsdiensten is het ontbreken van een wettelijke basis voor de inzet van bijzondere opsporingsmethoden. Ondanks het voornemen van de minister van Justitie van de Nederlandse Antillen om de daartoe gemaakte landsverordening nog voor transitie te behandelen in de Staten, is deze wettelijke basis in 2010 nog niet gerealiseerd. De betreffende landsverordening zal naar verwachting voor de zomer 2011 door de Staten van Aruba, Curaçao en Sint Maarten behandeld worden. Voor Caribisch Nederland is via een ministeriële regeling wel een wettelijke basis voor het gebruik van bijzondere opsporingsmethoden gecreëerd.

Financiële toelichting

De uitgaven voor de ondersteuning van de rechterlijke macht en het Openbaar Ministerie zijn in 2010 ruim € 4 mln. lager uitgevallen dan aanvankelijk begroot. Dit verschil wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door lagere uitgaven aan de bijdrage aan het functioneren van de Kustwacht. Ook aan ondersteuning van het Openbaar Ministerie is minder uitgegeven dan aanvankelijk begroot. Daarnaast zijn de ontvangsten gerelateerd aan de Kustwacht hoger uitgevallen dan aanvankelijk begroot, doordat het voormalig Land Nederlandse Antillen in 2010 zowel haar bijdrage voor 2009 als voor 2010 heeft voldaan.

Een deel van de gerealiseerde uitgaven heeft betrekking op de onvermijdelijke departementale kosten op Bonaire, St. Eustatius en Saba. Deze kosten zijn voor de periode van 10-10-10 t/m 31-12-2010 betaald uit de begroting van Koninkrijksrelaties, voortvloeiend uit het politieke besluit om de transitiedatum op 10-10-10 te stellen. Uit artikel 1 is hiervoor € 5,4 mln. ingezet.

1. Operationele doelstelling 1

Het versterken en waarborgen van rechtszekerheid en de mensenrechten door het bevorderen en in stand houden van structurele samenwerking tussen de landen van het Koninkrijk

Op Aruba, Curaçao en Sint Maarten is sprake van grensoverschrijdende (drugs)criminaliteit. Omdat deze problematiek de eigen capaciteit van de drie landen overstijgt, werken zij op structurele wijze samen met (Caribisch) Nederland in het kader van de waarborgfunctie. Het betreft hier de activiteiten van de Kustwacht, het Recherche Samenwerkingsteam (RST) en de ondersteuning van de zittende en staande magistratuur. De Kustwacht en het RST spelen een belangrijke rol in de bestrijding van de georganiseerde criminaliteit en werken hiertoe ook internationaal samen.

Bijdragen aan het functioneren van de Kustwacht

Met middelen uit de begroting van Koninkrijksrelaties en Defensie en met bijdragen van Aruba, Curaçao en Sint Maarten is de Kustwacht in 2010 in staat gesteld haar taken uit te voeren. Duidelijk is dat de Kustwacht één van de belangrijke schakels is in de rechtshandhavingketen.

Door de inzet van eigen personeel en geavanceerd varend en vliegend materieel heeft dit unieke samenwerkingsverband tussen de vier landen van het Koninkrijk ook in 2010 weer aansprekende resultaten geboekt. Naast de drugsvangsten die regelmatig in samenwerking met andere organisaties worden behaald, is de Kustwacht opnieuw veelvuldig ingezet bij onder andere reddingsoperaties (Search and Rescue) en als maritieme rechtshandhavinginstantie. In mei 2010 is in een gezamenlijke operatie met de Koninklijke Marine bijvoorbeeld een schip aangehouden met 1 460 kg cocaïne. De Kustwacht heeft 94 levens gered en heeft bijna 300 processen verbaal opgemaakt.

In stand houden van het Recherche Samenwerkingsteam (RST) na transitie

Het RST heeft in 2010 evenals in voorgaande jaren naast de bestrijding van de zware, grensoverschrijdende en georganiseerde criminaliteit op diverse terreinen ondersteuning geleverd aan de lokale korpsen van Curaçao en Sint Maarten. Na eerdere voorbeelden van grootschalig optreden op Bonaire en Curaçao in 2009, is er in 2010 ook op Sint Maarten voor het eerst via een zogenaamd Team Grootschalig Optreden-structuur (TGO-structuur) met de lokale diensten samengewerkt.

Bij de behandeling van de Rijkswet Politie d.d. 7 juli 2010 in de Tweede Kamer is het amendement Remkes c.s. (Kamerstukken II, 2009–2010, 32 123, nr. 20) aangenomen, dat de verlenging van het RST tot in ieder geval vier jaar na transitie regelt. Gedurende deze periode zal er gewerkt worden aan het verder verbeteren van de politieorganisaties van Curaçao, Sint Maarten en Caribisch Nederland en meer specifiek ook de inrichting van de Gemeenschappelijke Voorziening Politie (GVP). Hierna zal worden bezien of de korpsen aan de afgesproken criteria voldoen, zodat een overdracht van de taken van het RST aan de GVP in de lokale korpsen plaats kan vinden.

Leveren van ondersteuning aan de rechterlijke macht

Om een goed niveau van rechtshandhaving en rechtspleging in de drie landen en Caribisch Nederland te garanderen, is een volledige bezetting van het Gemeenschappelijk Hof en het Openbaar Ministerie van groot belang. Omdat bij de landen de personele capaciteit ontbreekt, draagt Nederland hieraan bij. In 2010 zijn gemiddeld 23 uitgezonden rechters en 14 uitgezonden officieren van justitie werkzaam geweest.

1.1 Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid