Inleiding
Missie Logius
De missie van Logius luidt: «Logius, de dienst digitale overheid van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, biedt publieke dienstverleners een samenhangende ICT-infrastructuur, zodat burgers en bedrijven betrouwbaar, snel, groen en gemakkelijk elektronisch zaken met hen kunnen doen.» Logius levert daartoe producten en diensten op het gebied van Toegang, Gegevensuitwisseling, Informatiebeveiliging en Standaardisatie.
Kerntaken
-
• het beheer en de exploitatie van bestaande producten;
-
• de inbeheername van nieuwe producten;
-
• de doorontwikkeling van reeds in beheer genomen producten;
-
• stimulering van Veilig Gebruik.
In 2012 is door het ministerie van Financiën een groenlichtmeting uitgevoerd. Dit heeft ertoe geleid dat Logius met ingang van 2013 de definitieve status van baten-lastendienst heeft gekregen. Verder zijn door Logius in het afgelopen jaar een aantal belangrijke stappen gemaakt op het gebied van organisatie en professionalisering. Dit heeft zich gericht op drie onderdelen, te weten inrichting van besturing en controle met nieuw ingerichte financiële administratie met een volledig intracomptabele order- en projectadministratie en de focus op kernactiviteiten.
In het kader van de herziene strategie richt Logius zich op haar kernactiviteiten en in het bijzonder (alleen) op producten met marktpotentieel, welke wordt beoordeeld door middel van een businesscasestudy (BCS). Deze strategiewijziging heeft eveneens tot gevolg dat een aantal projecten en pilots van onvolwassen producten zijn afgestoten en ondergebracht bij andere beheerorganisaties, zoals NL Alert, Informatieknooppunt, Zoekdienst en de inspectieviews.
Bedrijfsvoering
Doelmatigheidsverbetering
Doelmatigheidsverbetering betreft voor een groot deel forse besparingen op de overheidsuitgaven, forse administratieve lastenvermindering en forse verbetering van de dienstverlening aan burgers en bedrijven. De producten en diensten van Logius leveren een meetbare bijdrage aan een positieve businesscase van de klant; de bijdrage kan zowel kwantitatief als kwalitatief zijn. Een voorbeeld is de digitalisering van de verzenden brieven door de Belastingdienst. Dit levert de Belastingdienst een forse besparing op. Verdere winst komt van het steeds meer gebruik maken van voorzieningen (bijv. meer aansluitingen en meer authenticaties) van Logius. In 2012 heeft dit geleid tot verlaging van de kosten van voorzieningen, zoals DigiD en Digipoort OTP. Dit vertaalt zich door in de gunstigere doelmatigheidsindicatoren van betreffende voorzieningen.
Periodiek laat Logius een benchmark uitvoeren om aan te tonen dat zij haar taken doelmatig uitvoert. In maart 2012 is wederom een benchmark afgerond om de marktconformiteit (prijs/kwaliteit) van enerzijds de Logius extern betrokken diensten en anderzijds de dienstverlening van Logius zelf aan haar klanten te meten. De benchmark betreft de kosten voor gebruik, beheer, onderhoud en (additionele) dienstverlening van de producten DigiD voor Burgers; Digipoort; Haagse Ring (onderdeel van Diginetwerk) en Stelselcatalogus. De uitkomst van deze benchmark laat zien dat het meerendeel van de producten of onderdelen marktconforme prijzen hebben. Logius heeft naar aanleiding van de uitkomsten een analyse gemaakt van de benchmarkresultaten, inclusief een extrapolatie naar de andere producten van Logius. In 2012 zijn naar aanleiding van deze analyse enkele concrete maatregelen genomen: het opnemen van de benchmarkclausule in contracten, een betere commerciële uitnutting van contracten gedurende de gehele looptijd en het inzichtelijk maken van keuzen in beschikbaarheidseisen.
Kostenefficiëntie
In 2012 is de kostenefficiëntie op het gebied van contract- en leveranciersmanagement verder verbeterd. Er is een rationalisatie van alle hostingcontracten doorgevoerd en opnieuw aanbesteed (kavel «managed services»). Daarmee worden in de toekomst de diverse hosting-omgevingen teruggebracht tot één hosting-omgeving en -contract.
Voorts is de beperking van de inhuur van externen in 2012 in gang gezet. Dit heeft geleid tot meer productieve uren tegen lagere personele kosten. Tot slot leidt de kwaliteitverbetering van de financiële informatievoorziening tot betere inzichten in de kostenontwikkeling, waardoor gerichtere kostenbeheersing kan plaatsvinden.
Klanttevredenheid
Elk jaar wordt een klanttevredenheidsonderzoek uitgevoerd onder de beleidsopdrachtgevers. De uitkomsten van het onderzoek 2011 zijn meegenomen in de verdere verbetering van de organisatie. Enkele verbeterpunten zijn:
-
• aanscherpen klachtenprocedure, zodat doorlooptijd wordt versneld en een juiste afhandeling van de klacht;
-
• communiceren op de website wat de reikwijdte is van de dienstverlening van Logius;
-
• onderzoeken hoe Logius kan ondersteunen bij het verbeteren in de communicatie naar eindgebruikers;
-
• publiceren van de releasekalender op de website, zodat klanten beter kunnen anticiperen op komende ontwikkelingen.
Exploitatie
(1) | (2) | (3)=(2)–(1) | (4) | |
---|---|---|---|---|
Omschrijving | Oorspronkelijk vastgestelde begroting | Realisatie | Verschil realisatie en oorspronkelijk vastgestelde begroting | Realisatie 2011 |
Baten | ||||
Omzet moederdepartement | 30.885 | 42.755 | 11.870 | 39.154 |
Omzet overige departementen | 40.822 | 34.755 | – 6.067 | 28.843 |
Omzet derden | 205 | 4.490 | 4.285 | 7.686 |
Rentebaten | 0 | 0 | 0 | 0 |
Vrijval voorzieningen | 0 | 0 | 0 | 0 |
Bijzondere baten | 0 | 0 | 0 | 0 |
Totaal baten | 71.912 | 82.000 | 10.088 | 75.683 |
Lasten | ||||
Apparaatskosten | 68.329 | 74.943 | 6.614 | 76.223 |
– personele kosten | 22.776 | 23.322 | 546 | 25.774 |
– materiële kosten | 45.553 | 51.621 | 6.068 | 50.449 |
Afschrijvingskosten | 1.592 | 1.027 | – 565 | 381 |
– immaterieel | 0 | 0 | 0 | 0 |
– materieel | 1.592 | 1.027 | – 565 | 381 |
Overige lasten | 237 | 129 | – 108 | 71 |
– dotaties voorzieningen | 0 | 0 | 0 | 0 |
– rentelasten | 237 | 13 | – 224 | 71 |
– bijzondere lasten | 0 | 116 | 116 | 0 |
Totaal lasten | 70.158 | 76.099 | 5.941 | 76.675 |
Saldo van baten en lasten | 1.754 | 5.901 | 4.147 | – 992 |
Omzet
Voor alle producten beheer & exploitatie en voor de projectmatige werkzaamheden zoals de nieuwe ontwikkelingen, in beheer names, werk in opdracht en de overige producten, geldt dat de omzet de in rekening gebrachte werkelijke (project) kosten zijn. Echter met dien verstande dat waar het gaat om de langlopende en – over de jaargrens van 2012 lopende- projecten (SBR, DigiInkoop/E(B)F etc.) de omzet vastgesteld is op de werkelijk in 2012 gemaakte kosten. Dit betekent dat het resultaat aan het einde van het project vastgesteld wordt.
Omzet moederdepartement
De opbrengsten van het moederdepartement hebben betrekking op de omzet van de producten waarvan BZK beleidsopdrachtgever is. Het betreft de omzet voor:
-
• beheer & exploitatie van de producten zoals DigiD (voor burgers), DigiD Machtigen, Digikoppeling, Digilevering en Digimelding, Digipoort OTP, Eenmalig inloggen, PKI Overheid, Stelselcatalogus en Zoekdienst;
-
• in beheer name van nieuwe producten in de loop van 2012 zoals DigiD Machtigen, Digilevering, Stelselcatalogus en Zoekdienst;
-
• doorontwikkeling van met name DigiD, DigiD Machtigen, Digikoppeling grote berichten en Digilevering;
-
• het stimuleren van het gebruik van de producten die in beheer zijn en in beheer komen.
Omzet overige departementen
De opbrengsten van de overige departementen bestaan uit de omzet voor: Ondersteuning van het programma Electronisch Bestellen en Factureren (EZ & BZK/ DGOBR).Ontwikkeling en implementatie van het Standard Business Reporting (SBR)-programma en Bureau Forum Standaardisatie (EZ) en Veiligheidsprojecten NCV, NL-Alert en Informatieknooppunt (V&J).
Voor zowel moeder- als overige departementen is totaal € 5,8 mln. meer omzet gemaakt dan gepland. Dit wordt veroorzaakt door een hogere omzet voor B&E € 1,1 mln, Doorontwikkeling € 1,1 mln, SBR 4,5 mln en DigiInkoop/E(B)F € 6,3 mln en een lagere omzet voor Inbeheernames € 2,3 mln en MijnOverheid € 5 mln.
Omzet derden
De omzet derden is fors hoger dan oorspronkelijk geraamd. Dit wordt vooral veroorzaakt door de bijdragen van derden in de programma’s Mijn Overheid en SBR.
Kosten
Personele kosten
Tot de personele kosten worden gerekend de lonen en salarissen van eigen personeel en de kosten van inhuur voor de capaciteit die vereist is voor het kunnen uitvoeren van alle geplande activiteiten. De toename in de omzet is voor een belangrijk deel opgevangen door de inzet van eigen personeel. Het feit dat de totale personeelspost maar een «beperkte» stijging laat zien is dus voor een belangrijk deel te verklaren door de substitutie van extern naar intern personeel. Dit betreft een efficiencyslag in het kader van de taakstelling en een doelmatigheidsverbetering.
Materiële kosten
De materiële kosten zijn ten opzichte van 2011 beperkt toegenomen. Dit wordt veroorzaakt door een toename in de orderportefeuille.
Afschrijvingen
De daling van de afschrijvingskosten wordt veroorzaakt door het later dan gepland ontwikkelen en activeren van de investeringen uit hoofde de opschaling MijnOverheid.
Rentelasten
De rentelasten vallen lager uit als gevolg van het feit dat de lening ten behoeve van de investeringen voor de aanschaf van hard- en software in verband met de eigendomsoverdracht van de Berichtenbox van de RDW en voor de opschaling van software Berichtenbox pas eind van 2012 is geëffectueerd.
Bijzondere lasten
Het bedrag onder bijzondere lasten betreft een saldo uit afrekeningen van voorgaande jaren.
Resultaat
Het saldo van baten lasten voor Logius over 2012 is een winst van € 5,902 mln en kan worden verklaard uit 2 componenten, te weten:
Een positief saldo op de overhead als gevolg van lagere kosten overhead en meer dekking overhead als gevolg van het maken van meer direct productieve uren. (De lagere kosten worden veroorzaakt door het efficiënter inkopen en omdat de realisatie lager was dan de prognose.)
Een bezettingswinst als gevolg van het maken van meer direct productieve uren tegen een lager inkoop tarief. Meer productieve uren dan gepland heeft te maken met meer opdrachten van (beleids)opdrachtgevers.
Balans
Balans 2012 | Balans 2011 | |
---|---|---|
Activa | ||
Immateriële activa | 0 | |
Materiële activa | 5.398 | 393 |
– grond en gebouwen | 44 | 57 |
– installaties en inventarissen | 100 | 132 |
– overige materiële vaste activa | 5.254 | 204 |
Voorraden | 0 | 0 |
Debiteuren | 9.407 | 4.456 |
Nog te ontvangen | 687 | 3.462 |
Liquide middelen | 53.470 | 20.687 |
Totaal activa | 68.962 | 28.998 |
Passiva | ||
Eigen Vermogen | 7.102 | – 992 |
– exploitatiereserve | 1.200 | 0 |
– onverdeeld resultaat | 5.902 | – 992 |
Voorzieningen | 0 | 0 |
Leningen bij het MvF | 5.650 | 220 |
Crediteuren | 5.067 | 4.406 |
Nog te betalen | 51.143 | 25.364 |
Totaal passiva | 68.962 | 28.998 |
Materiële activa
De investeringen voor 2012 hebben betrekking op de aanschaf van hard- en software in verband met de eigendomsoverdracht van de Berichtenbox van de RDW en de opschaling hiervan.
Debiteuren
Voor een aantal grote opdrachten zijn de facturen aan het eind van het jaar opgenomen in de administratie waardoor het saldo debiteuren stijgt.
Nog te ontvangen
De nog te ontvangen bedragen zijn voornamelijk baten voor detacheringen, nog te ontvangen projecten en nog te ontvangen bedrijven.
Liquide middelen
De stijging van de liquide middelen ten opzichte van de beginbalans wordt veroorzaakt door vooruit ontvangen bedragen voor werkzaamheden in het eerste kwartaal 2013 en teveel ontvangen voorschotten 2012.
Eigen vermogen
Het eigen vermogen overschrijdt de toegestane maximumomvang van 5% van de gemiddelde jaaromzet, berekend over de laatste drie jaar. Bij de eerstvolgende suppletoire begrotingswet wordt aangegeven hoe dit wordt hersteld.
Leningen bij het Ministerie van Financiën
In 2012 is een nieuwe uitvraag van een lening gedaan voor de investeringen van MijnOverheid. Dit betreft de Berichtenbox € 4,3 mln. en de opschaling van de Berichtenbox € 2,6 mln. Eind 2012 bleek de te activeren opschaling € 0,9 mln. vertraagd. De werkzaamheden van de opschaling lopen door in 2013, waarmee de activering van deze kosten doorschuift naar 2013.
Nog te betalen
Deze post bestaat onder andere uit resultaten van projecten € 13,7 mln.. Enerzijds betreffen dit voorschotten voor werkzaamheden die doorlopen in het eerste kwartaal 2013. Anderzijds betreft dit teveel ontvangen voorschotten 2012 die nog moeten worden afgerekend met de opdrachtgevers. Verder zijn er nog te ontvangen facturen van € 8,9 mln. Hiervan hebben de kosten betrekking op 2012. Daarnaast is er vooruit gefactureerd 2013 aan beleidsopdrachtgevers € 17,0 mln. en is vooruit ontvangen € 9,6 mln.. Dit laatste is op initiatief van diverse departementen vooruitbetaald. Als laatste is een reservering opgenomen voor eindejaarsuitkering, vakantiedagen en vakantietoeslag opgenomen van € 0,5, mln.
Kasstroomoverzicht
Oorspronkelijk vastgestelde begroting (1) | Realisatie (2) | Verschil realisatie en oorspronkelijk vastgestelde begroting (3)=(2)–(1) | ||
---|---|---|---|---|
1. | Rekening-courant RHB 1 januari 2012 | 0 | 20.687 | 20.687 |
2. | Totaal operationele kasstroom | 1.651 | 29.988 | 28.337 |
Totaal investeringen (–/–) | – 6.980 | – 6.031 | 949 | |
Totaal boekwaarde desinvesteringen (+) | 0 | 0 | 0 | |
3. | Totaal investeringskasstroom | – 6.980 | – 6.031 | 949 |
Eenmalige uitkering aan moederdepartement (–/–) | 0 | 0 | 0 | |
Eenmalige storting door het moederdepartement (+) | 0 | 2.192 | 2.192 | |
Aflossingen op leningen (–/–) | – 1.551 | – 246 | 1.305 | |
Beroep op leenfaciliteit (+) | 6.880 | 6.880 | 0 | |
4. | Totaal financieringskasstroom | 5.329 | 8.826 | 3.497 |
5. | Rekening-courant RHB 31 december 2012 (=1+2+3+4) | 0 | 53.470 | 53.470 |
De operationele kasstroom is fors hoger dan begroot. Dit wordt veroorzaakt door een hoger resultaat € 4,2 mln, het onterecht niet opnemen van de afschrijvingen in de begroting € 1 mln, een toename van de kortlopende vorderingen van € 2,2 mln en een toename van de kortlopende schulden van € 25 mln. De toename kortlopende schulden betreffen openstaande verkoopfacturen per 31 december 2012 die betrekking hebben op geleverde prestaties in 2012. De toename van de kortlopende schulden betreft voornamelijk vooruitgefactureerde bedragen voor het 1e kwartaal 2013 en vooruitontvangen bedragen die door diverse departementen zijn gestort.
Doelmatigheid
Omschrijving | realisatie 2009 | realisatie 2010 | realisatie 2011 | begroting 2012 | realisatie 2012 |
---|---|---|---|---|---|
Generiek Deel | |||||
Tarieven/uur | nvt | € 153 | € 135 | nvt | € 135 |
FTE-totaal (excl. externe inhuur) | nvt | 82 | 110 | 125 | 136 |
% FTE primair proces | nvt | 84 | 84 | 76 | 78 |
% FTE Overhead | nvt | 16 | 16 | 24 | 22 |
Saldo van baten en lasten (%) | nvt | – 0,5 | – 1,3 | 2,4 | 7,2 |
Klanttevredenheid | nvt | 6,9 | 6,8 | 7 | mrt. 2013 bekend |
Betrouwbaarheid/TPM | nvt | ja | ja | ja | ja |
Periodieke Benchmark producten Logius | nvt | uitgevoerd | gestart | uitgevoerd | |
Specifiek deel | |||||
Omzet per productgroep (in %) | |||||
. Beheer & exploitatie | nvt | 54 | 54 | 83 | 51 |
. In beheername trajecten | nvt | 7 | 1 | 1 | |
. Doorontwikkeling | nvt | 4 | 8 | 8 | 8 |
. Stimulering gebruik | nvt | 2 | 2 | 4 | 2 |
. Projecten | nvt | 33 | 34 | 5 | 38 |
DigiD | |||||
. Aantal nieuw aangesloten overheidsorganisaties | nvt | 17 | 30 | 150 | 20 |
. Aantal burgers met DigiD | nvt | 8,1 mln. | 8,8 mln. | 8,9 mln. | 9,9 mln. |
. Aantal DigiD authenticaties | nvt | 37,2 mln. | 52,9 mln. | 60 mln. | 75,5 mln. |
PKI-Overheid | |||||
. Aantal nieuwe certificaatverstrekkers | nvt | 0 | 7 | 0 | 0 |
Digipoort (OTP) | |||||
. Aantal aangesloten bedrijven | nvt | 480 | 604 | 1500 | 244 |
. Aantal berichten via Digipoort | nvt | 38,6 mln. | 72 mln. | 65,0 mln. | 70,8 mln. |
Overige indicatoren** | |||||
Vragen/klachten | |||||
. Aantal vragen/klachten | nvt | 14 | 30 | ||
. Snelheid van eerste reactie | nvt | 3 dagen | 3 dagen | 3 dagen | |
. Snelheid van afhandeling | nvt | 39 dagen | 14 dagen | 15 dagen | |
Tijd tussen verzoek klant en realisatie | |||||
. Doorlooptijd | nvt | niet aangeleverd | |||
Contract- en leveranciersmanagement | |||||
. Prijsbenchmark | nvt | gestart | afgerond | ||
Aantal inhuurkrachten vs. eigen medew. | nvt | – | – | 93% | |
Proces inbeheername nieuwe producten | |||||
. Tijdigheid van overdracht/conform planning | 100% | ||||
. Operationeel conform klantverwachting | 100% | ||||
DigiD: | |||||
Kostprijs per abonnement (naar authenticaties) | |||||
. Klein gebruiker | nvt | € 1.028 | – | € 0 | |
. Middel gebruiker | nvt | € 11.307 | – | € 75 | |
. Groot gebruiker | nvt | € 61.676 | – | € 12.000 | |
. Zeer groot gebruiker (individuele abonn. prijs) | nvt | € 0,1 tot € 2,8 | – | € 386.000 | |
Kostprijs per aansluiting (eenmalig) | nvt | € 670 | – | € 768 | |
Kostprijs per authenticatie | nvt | € 0,17 | – | € 0,15 | |
Digipoort: | |||||
Kostprijs per abonnement (jaarlijks) | |||||
. Klein | nvt | € 53.000 | – | € 37.857 | |
. Middel | nvt | € 402.000 | – | € 287.143 | |
. Groot | nvt | € 3.216.000 | – | € 2.923.636 |
Toelichting op indicatoren
Algemene conclusie is dat de volwassen producten goedkoper worden door meer gebruik en de tarieven zijn ondanks de BTW stijging en een stijging van de personele lasten, lager.
-
• Benchmark: elke 2 jaar wordt een van de producten van Logius getoetst op marktconformiteit. Hierbij gaat het om producten die minimaal 2 jaar in beheer zijn.
-
• Betrouwbaarheid: om de kwaliteit van de IT-beheerprocessen aan te tonen, laat Logius jaarlijks de IT-beheerorganisatie door een onafhankelijke partij certificeren. Dit certificaat is een Third Party Mededeling (TPM). Het betreft hier producten die twee jaar of langer in beheer zijn.
-
• Klanttevredenheid: jaarlijks organiseert Logius een onderzoek naar klanttevredenheid met betrekking tot de prestaties betreffende de dienstverlening. De doelstelling is jaarlijks een score van minimaal een 7 te behalen.
-
• DigiD: de kostprijs per aansluiting is toegenomen. Dit wordt veroorzaakt door groepsaansluitingen, waarvan de kosten niet uit de totale kosten van aansluitingen zijn de scheiden.
Impact/effecten van de taakstellingen
De trendmatige stijging van de lasten (de jaarlijkse inflatie) is door het efficiënter werken opgevangen. Daarnaast zijn in 2012, door slimmer uitbestedingskavels samen te stellen en slimmere contracten met de leveranciers te sluiten, de kosten verlaagd, waarmee de generieke taakstelling van 2012 ad € 1,1 mln is gedekt.