Base description which applies to whole site

Artikel 5: Integratie en maatschappelijke samenhang

A Algemene doelstelling

Het bevorderen van maatschappelijke samenhang en sociale stabiliteit door participatie en inburgering, met als doel dat iedereen met een migrantenachtergrond net als iedere andere burger zelfredzaam is en – naar vermogen – deelneemt aan de samenleving.

De mate waarin de algemene doelstelling van het integratiebeleid is gerealiseerd, wordt afgemeten aan de ontwikkeling van de drie kengetallen, deze zijn: percentage netto-arbeidsparticipatie van de bevolking (15–64 jaar), percentage met startkwalificatie van de niet schoolgaande bevolking (15–64 jaar) en het aantal verdachten per 1.000 van de bevolking van 12 jaar en ouder. Deze gegevens zijn in april 2013 beschikbaar. Op de langere termijn wordt gestreefd naar evenredige participatie van alle bevolkingsgroepen in Nederland op genoemde indicatoren.

B Rol en verantwoordelijkheid
  • De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is verantwoordelijk voor de visie van en samenhang binnen het integratiebeleid van het kabinet en de daarvoor benodigde kennis.

  • De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid spreekt de vakdepartementen aan op hun verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat hun generieke beleid voor alle burgers even effectief werkt.

  • De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is verantwoordelijk voor de uitvoering van de Remigratiewet, de Wet inburgering, de Wet inburgering buitenland en de Wet overleg minderhedenbeleid.

Tabel 5.1

Percentage netto-arbeidsparticipatie van de bevolking 15–64 jaar

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Niet-westerse migranten

53,6

56,9

55,2

52,8

53,5

1

Autochtone Nederlanders

68,7

70,0

69,9

69,4

69,6

1

Verschil (afname)

– 15,1

– 13,1

– 14,7

– 16,6

– 16,1

1

Percentage met startkwalificatie van de niet schoolgaande bevolking 15–64 jaar

           

Niet-westerse migranten 2e generatie

68,1

67,1

67,4

67,2

69,5

1

Autochtone Nederlanders

70,5

71,4

72,2

72,9

72,4

1

Verschil (afname)

– 2,4

– 4,3

– 4,8

– 5,7

– 2,9

1

Aantal verdachten per 1.000 van de bevolking van 12 jaar en ouder

           

Niet-westerse migranten

44

41

38

33*

32

1

Autochtone Nederlanders

12

11

10

9*

9

1

Verschil (afname)

32

30

28

24*

23

1

Bron: CBS kernindicatoren jaarlijkse aanlevering conform onderzoeksopdracht

1

Cijfers niet bekend bij publicatie jaarverslag.

C Beleidsconclusies

Omdat de cijfers uit tabel 5.1 ontbreken, kunnen er geen beleidsconclusies worden getrokken.

D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid
Tabel 5 Integratie en maatschappelijke samenhang

(bedragen x € 1.000)

       

Realisatie

Oorspronkelijk Vastgestelde begroting

Verschil

   

2008

2009

2010

2011

2012

2012

2012

Verplichtingen

       

222.546

245.633

23.087

                 

Uitgaven:

       

238.496

251.633

– 13.137

                 

5.1

Faciliteren inburgering

       

187.867

197.293

– 9.426

 

Opdrachten

       

8.523

11.242

– 2.719

 

Programma inburgering

       

8.523

11.242

– 2.719

                 
 

Leningen

       

4.157

0

4.157

 

Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO)*

       

4.157

0

4.157

                 
 

Bijdragen aan baten-lastendiensten

       

4.201

21.956

– 17.755

 

Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO)*

       

4.201

21.956

– 17.755

                 
 

Bijdragen aan ZBO's / RWT's

       

4.209

4.090

119

 

Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA)

       

4.209

4.090

119

                 
 

Bijdragen aan medeoverheden

       

166.776

160.005

6.771

 

Gemeenten uitvoering Wet Inburgering

       

166.776

160.005

6.771

                 

5.2

Maatschappelijke en economische zelfredzaamheid

       

50.629

54.340

– 3.711

 

Subsidies

       

12.198

9.632

2.566

 

Forum

       

5.885

6.000

– 115

 

Programma integratie

       

3.280

2.600

680

 

Vluchtelingenwerk Nederland (VWN) e.a.

       

3.033

1.032

2.001

                 
 

Opdrachten

       

1.579

7.706

– 6.127

 

Programma integratie

       

1.579

6.006

– 4.427

 

Remigratie

       

0

1.700

– 1.700

                 
 

Bijdragen aan ZBO's / RWT's

       

36.852

37.002

– 150

 

Sociale Verzekeringbank (SVB)

       

36.852

37.002

– 150

                 
 

Ontvangsten

       

3.578

32.425

– 28.847

E Toelichting op de financiële instrumenten
5.1 Faciliteren Inburgering

Opdrachten

Programma Inburgering

Een deel van de inburgeringstaken is centraal uitgevoerd onder regie van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Met het aantreden van het kabinet Rutte II zijn deze taken overgedragen aan het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Daarbij gaat het om het onderhoud van de examens, de monitoring van de inburgeringsresultaten en het keurmerk inburgering. De uitvoering verloopt via opdrachten aan diverse organisaties.

Een deel van het budget beschikbaar voor inburgering is in 2012 niet besteed, omdat aanvragen, wensen en claims van meerdere gemeenten bij het afronden van de oude Wet Inburgering (die loopt t/m 2012) zijn afgewezen of er is besloten om pas in latere jaren te bezien.

Wet basisexamen inburgering buitenland (WIB)

Voor de zorgvuldige uitvoering van de Wet basisexamen inburgering buitenland zijn opdrachten verstrekt gericht op het faciliteren van de voorbereiding op het basisexamen inburgering in het buitenland door huwelijks- en gezinsmigranten. Onder meer is een product in de markt ontwikkeld in 2012 waarbij kandidaten wereldwijd individuele ondersteuning kunnen krijgen bij de voorbereiding voor het basisexamen inburgering buitenland met behulp van afstandsleren. Tweejaarlijks verschijnt over de stand van zaken rond het basisexamen inburgering buitenland, een monitor.

Tabel 5.2 Kengetallen inburgering Nederland1
 

Realisatie 2008

Realisatie 2009

Realisatie 2010

Realisatie 2011

Begroting 2012

Realisatie 2012

Aantal deelnemers dat voor het inburgeringsexamen is geslaagd2

7.373

18.006

27.425

25.037

25.000

17.202

Slagingspercentage

81

75

72

69

70

68

Bron: Informatiesysteem Inburgering (ISI) van DUO, stand per ultimo 2008, 2009, 2010, 2011 en 2012.

1

De meetbare gegevens (tabel 5.2 en 5.3) van de onderdelen van het integratiebeleid waarvoor de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties specifiek verantwoordelijk is, zijn hier opgenomen. Voor de meetbare gegevens inzake de delen van het integratiebeleid die worden uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van bewindslieden van andere departementen zijn de betreffende bewindslieden verantwoordelijk.

2

De geslaagden per jaar kunnen in datzelfde jaar of in eerdere jaren zijn gestart. Bijvoorbeeld: geslaagden in 2012 zijn in 2012 of in eerdere jaren gestart en hebben hun traject in 2012 met succes afgerond.

Bijdragen aan baten- lastendiensten

Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO)

Aan DUO zijn middelen ter beschikking gesteld voor de organisatie van de inburgeringsexamens, het beheer van het Informatiesysteem Inburgering (ISI) en het verstrekken van leningen en vergoedingen. Daarnaast heeft DUO in 2012 de voorbereidingen getroffen om de gewijzigde Wet inburgering uit te voeren. Dit betreft de handhaving van inburgeringsplichtige nieuwkomers per 1 januari 2013, aanpassingen van het huidige leenstelsel en de inrichting van een nieuw inburgeringsexamen.

Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s

Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA)

Het COA heeft een tweetal programma’s uitgevoerd ten behoeve van asielgerechtigden die in afwachting zijn van huisvesting binnen een gemeente. Daarmee kunnen de asielgerechtigden een beter voorbereide start maken met hun inburgering. In de loop van 2012 is gestart met aanpassing van het programma zodat het beter aansluit op de gewijzigde Wet inburgering die per 1 januari 2013 in werking is getreden.

Bijdragen aan medeoverheden

Gemeenten uitvoering Wet Inburgering (WIN)

In 2012 heeft het Rijk in totaal € 196,7 mln. beschikbaar gesteld aan gemeenten voor de uitvoering van de wet inburgering. Hiermee kunnen gemeenten inburgeraars een aanbod doen. Een deel van de bijdrage is toegevoegd aan het gemeentefonds (€ 36,7 mln.) voor uitvoeringskosten, het resterende deel is toegevoegd aan het Participatiebudget.

De afrekening van de Wet Inburgering heeft langer geduurd dan gepland, met als gevolg dat uitgaven, gepland voor 2011 in 2012 hebben plaatsgevonden.

5.2 Maatschappelijke en economische zelfredzaamheid

Subsidies

Forum

FORUM heeft in 2012 vanuit zijn expertise op het integratie beleid diverse belangrijke inhoudelijke bijdragen geleverd aan initiatieven om kennis op het beleidsterrein te vergaren en verdelen. Hierbij valt te denken aan de succesvolle Rondetafelgesprekken, themabijeenkomsten en het opstellen van de plannen van aanpak ter bevordering van criminaliteitspreventie en bestrijding van obesitas onder migranten.

VluchtelingenWerk Nederland (VWN)

Vluchtelingenwerk Nederland heeft conform de afspraken de subsidie ingezet voor de steunfunctie van de primaire dienstverlening van de regionale stichtingen van VWN aan de integratie van asielgerechtigden. De digitale kennisbron Vluchtweb voor vrijwilligers en medewerkers wordt daarvan onderhouden en een gespecialiseerde telefonisch helpdesk en de training en scholing voor vrijwilligers en medewerkers zijn bekostigd uit de subsidie.

Opdrachten

Programma integratie

Versterking regulier beleid

Voor monitoring van het integratieproces zijn opdrachten uitgevoerd door o.a. het CBS en SCP, bijvoorbeeld ten behoeve van de Jaarrapporten integratie. Ten behoeve van kennisontsluiting, methodiekontwikkeling, onderzoek en evaluatie zijn opdrachten aan diverse partijen verstrekt.

Maatschappelijke binding en burgerschap

In het kader van het programma burgerschap is de verkenning curriculum burgerschap in het primair onderwijs uitgevoerd, is er in het kader van het moderatiebeleid op het internet een moderatiewijzer ontwikkeld en is het programma «Expeditie burger» gestart. Ook is invulling gegeven aan het project «betrokken jongeren» waarbij maatschappelijk actieve jongeren (peer educators) in verschillende netwerkbijeenkomsten samengebracht worden. In 2012 is eveneens een wetsvoorstel voor het verbod op gelaatsbedekkende kleding gepresenteerd aan de Kamer.

Huwelijk- en gezinsmigratie

Op het terrein van huwelijks- en gezinsmigratie wordt ingezet op het verwerven van inzicht en kennis en op de preventie van huwelijksdwang, eergerelateerd geweld en achterlating. Er wordt een onderzoek uitgevoerd door het SCP naar de achtergronden van migratie en de leefsituatie in Nederland. Dit onderzoek is eind 2013 gereed. Daarnaast wordt ingezet op voorlichting vòòr de komst van huwelijksmigranten om hen beter voorbereid naar Nederland te laten vertrekken. De pilot in drie talen (Chinees, Turks en Marokkaans) is geëvalueerd in 2012 en wordt op basis van de evaluatie bijgesteld en uitgebreid.

Preventie huwelijksdwang

Voor de preventie van huwelijksdwang wordt ingezet op bewustwording en gedragsverandering in de gemeenschappen door het bespreekbaar maken van taboe onderwerpen. Op landelijk niveau faciliteert het kabinet de bewustwording van jongeren en hun sociale omgeving met de campagne van Movisie «Your right to choose». Ook wordt ingezet op deskundigheidsbevordering van professionals. Dit gebeurt concreet door training van docenten en de ontwikkeling van een e-learning module voor beroepsgroepen in de gezondheidszorg en hulpverlening.

Remigratie

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft aan het Nederlands Migratie Instituut (NMI) een meerjarige opdracht verstrekt ten behoeve van de voorlichting Remigratiewet voor de periode 2011–2014

Tabel 5.3 Kengetallen Aanpak rassendiscriminatie
 

20071)

20081)

20092)

2010

2011

2012

Aantal meldingen bij een antidiscriminatievoorziening van discriminatie op grond van ras.

1.835

2.003

2361

2376

2918

PM

Bron: Kerncijfers 2010 en 2011, Landelijke Branchevereniging Antidiscriminatievoorzieningen (LBA).

PM: realisatiecijfer 2012 is medio 2013 beschikbaar

Bijdragen

Sociale Verzekeringsbank

De wet is conform de afspraken uitgevoerd. De behandeling van het voorstel tot wijziging van de Remigratiewet door de Tweede Kamer heeft door de kabinetswisseling nog niet plaatsgevonden.

Tabel 5.4 Kengetallen Facilitering remigratie
 

2010

2011

2012

2013

2014

2015

Aantal remigranten met een periodieke uitkering per einde jaar

11.386

11.876

12.369

12.300

12.550

12.780

Bron: Jaarlijkse opgave van de Sociale verzekeringsbank (SVB) van het aantal rechthebbenden en de raming daarvan.

Het jaarcijfer 2012 is de realisatie volgens opgave van de SVB begin januari 2013.

Ontvangsten

Aan de ontvangstenkant is de realisatie op het beleidsterrein van Integratie en Samenleving (I&S) € 28 mln. lager dan geraamd. De reden hiervoor is dat de afrekening Brede doeluitkering Sociaal, Integratie en Veiligheid (BDU SIV) is vertraagd. De ontvangsten zullen in 2013 gerealiseerd worden bij SZW. Bij de ontvlechting van I&S van BZK naar SZW zijn hier afspraken over gemaakt.

Licence