A Algemene doelstelling

Een compacte overheid, door minder regeldruk, voorzieningen voor efficiënt gebruik van overheidsinformatie en het bevorderen van maatschappelijk initiatief (actief burgerschap).

In 2012 is de nullijn voor regeldruk gerealiseerd en konden de eerste stappen worden gezet naar een afname van 5% in 2013. In dit jaar is een start gemaakt met een programma waarmee BZK een eigen bijdrage levert aan actief burgerschap. Via samenwerkingsrelaties worden de mensen en de kennisbronnen voor het ondersteunen van deze beweging van de kracht in Nederland bijeengebracht. Het inzetten van meer ICT door de overheid is opnieuw een belangrijke schakel gebleken om de overheidsdienstverlening sneller en makkelijker toegankelijk te maken. Dat kan alleen als de ICT ook betrouwbaar en veilig is. In navolging van Diginotar is er in 2012 geïnvesteerd in meer veiligheid en de bewustwording van het belang daarvan. Het veiligheidsaspect is bij alle voorzieningen verzwaard en de governance rond dit thema is met alle overheidssectoren georganiseerd. Daarnaast is er geïnvesteerd in de kwaliteit van de gegevens in de GBA in samenwerking met gemeenten en uitvoeringsorganisaties.

Het juist vermeld staan in de basisregistraties van de overheid is in 2012 een speerpunt geworden met het tegengaan van identiteitsfraude en -fouten. Naar aanleiding van Europese afspraken zijn ouders en kinderen geïnformeerd over de nieuwe regels voor paspoorten en konden nieuwe paspoorten zonder al te grote problemen tijdig worden verstrekt.

De realisatie van het stelsel van basisregistraties stond in 2012 in het teken van de transitie van het verder vervolmaken van het aanbod naar aandacht voor het versnellen van het gebruik. Binnen het stelsel zijn verbindingen tussen Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) en Gemeentelijke Basisadministratie voor persoonsgegevens (GBA), Wet waardering onroerende zaken (WOZ), Nieuw Handelsregister (NHR) en de Basisregistratie Kadaster (BRK) gerealiseerd. Knelpunten die gebruik van het stelsel in de weg staan zijn via een vraaggerichte benadering inzichtelijk gemaakt. Gewerkt is aan het aandragen van oplossingen en het informeren van betrokkenen en belangstellenden, opdat men van elkaars ervaringen kan leren.

Het gebruik van DigiD heeft zich in het afgelopen jaar gestaag ontwikkeld. Inmiddels zijn meer dan 600 overheidsdiensten aangesloten en zijn er 9,8 miljoen gebruikers, waarvan 4,6 miljoen met DigiD basisniveau en 5,2 miljoen met DigiD middenniveau. In totaal zijn daarmee meer dan 72 miljoen authenticaties gerealiseerd (in 2011 waren dat er nog ongeveer 50 miljoen). De beschikbaarheid van DigiD was over heel 2012 99,83%.

In 2012 heeft Nederland bij de VN public service awards voor de elektronische overheid de eerste prijs van Europa en de tweede plaats van de wereld gewonnen. Reden is dat zowel het aanbod van elektronische voorzieningen en het gebruik daarvan vanuit het oogpunt van dienstverlening aan de burger vooroploopt en als voorbeeld geldt voor andere landen.

B Rol en verantwoordelijkheid

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft een regierol voor het verminderen van administratieve lasten en regeldruk voor burgers, professionals en interbestuurlijke regeldruk. Daarnaast is de minister systeemverantwoordelijk voor het stelsel van basisregistraties. Hij is vanuit de Wet gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens verantwoordelijk voor een goed functionerende Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens (GBA) en vanuit de Paspoortwet verantwoordelijk voor betrouwbare reis- en identiteitsdocumenten. De minister stelt voor de basisregistratie het beleid vast en is verantwoordelijk voor de uitvoering.

De minister is coördinerend verantwoordelijk voor het gebruik en de implementatie van e-overheidvoorzieningen en is als opdrachtgever verantwoordelijk voor de ontwikkeling en het beheer van diverse e-overheidvoorzieningen.

De minister heeft een regierol voor het bevorderen van burgerschap.

C Beleidsconclusie

Met betrekking tot de uitvoering en beoogde resultaten hebben zich in 2012 geen bijzonderheden voorgedaan. De uitvoering is verlopen conform verwachting. Een nadere toelichting op de uitgevoerde activiteiten is opgenomen bij de instrumenten van de vijf artikelonderdelen.

D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

E Toelichting op de financiële instrumenten

6.1 Verminderen regeldruk

Opdrachten

Vermindering regeldruk en administratieve lasten

In 2010 bedroegen de administratieve lasten voor burgers 78,2 mln. uur en € 945,7 mln. In 2012 gold een nullijn (toename van lasten moet worden gecompenseerd door dezelfde kwantitatieve afname) en het streven was om de lasten van burgers in 2015 met 15% te verminderen ten opzichte van 2010.

Tot het demissionair worden van het vorige kabinet lag de realisatie van deze kwantitatieve doelstelling op schema. In de Voortgangsrapportage Regeldruk (Kamerstukken II, 2011–2012 29 362, nr. 203) werd onderstaande prognose gegeven tot 2015.

6.2 Informatiebeleid en ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen

Opdrachten

(Door)ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft naar aanleiding van het kabinetsstandpunt op het rapport «iOverheid» van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (Kabinetsreactie op WRR-rapport iOverheid, Kamerstukken II, 2011–2012, 26 643 nr. 211) onderzocht hoe het portaal MijnOverheid (https://mijn.overheid.nl) verder kan worden ingezet voor de toegankelijkheid van persoonsgegevens en daarmee het versterken van de informatiepositie van de burger. Zoals in een brief aan de Tweede Kamer (Aanbieding onderzoek «Het versterken van de informatiepositie van de burger», Kamerstukken II, 2012–2013, 26 643 nr. 254) is aangegeven, is er naar aanleiding van dit onderzoek opdracht gegeven de voorbereidingen te treffen voor, mits redelijkerwijs te realiseren, additionele functionaliteiten binnen MijnOverheid voor persoonsgegevens in de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA). Tevens is in 2012 een nieuwe functionaliteit aan MijnOverheid toegevoegd die de WOZ-waarde van onroerend goed in het bezit van burgers toont.

Bestendiging maatregelen Diginotar

In 2012 is extra aandacht besteed aan het verbeteren en versterken van het PKIoverheid certificatenstelsel. Daartoe is een beleidsintensiveringsimpuls gegeven aan Logius. Dit heeft geleid tot een eengepast programma van eisen en invulling van eerstelijnstoezicht door middel van gerichte bedrijfsbezoeken bij certificatenleveranciers. Daarnaast is naar aanleiding van het rapport van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid begonnen met het voorbereiden en initaliseren van een zogenaamde Taskforce Bewustzijn Informatiebeveiliging. Deze zal zich bezighouden met het door de OVV geconstateerde gebrek aan informatiebeveiligingsbewustzijn bij bestuurders.

eNIK

ICT-beveiligingsassessements DigiD

In het kader van de verbetering van de beveiliging van de ICT-omgeving van de afnemers van DigiD, is voorgeschreven dat zij jaarlijks een ICT-beveiligingsassessement DigiD dienen te ondergaan. Conform planning hebben de grote afnemers [met name uitvoeringsorganisaties] het assessement in 2012 uitgevoerd. De andere afnemers [met name gemeenten] zullen het assessement in 2013 uitvoeren. De voorbereiding daarop is evenwel al in 2012 ter hand genomen, onder meer door het aanbieden van een ondersteuningsaanpak. Daartoe is een convenant gesloten met VNG/KING, die de uitvoering daarvan zal verzorgen. Inmiddels zijn in dit kader reeds regiobijeenkomsten gehouden waarbij uitleg is gegeven over de asessments en de ondersteuningsaanpak.

Implementatie NUP (VNG)

6.3 Betrouwbare levering van e-overheidsvoorzieningen

Opdrachten

Beheer e-overheidsvoorzieningen

Onder het beheer van de bij het ministerie van BZK ondergebrachte dienst Logius is in 2012 verdergegaan met het efficiënt en effectief leveren van e-overheidsdienstverlening via het internetportaal voor burgers; MijnOverheid. Het gebruik door het aantal burger nam in 2012 gestaag toe. Het aantal burgers dat gebruik maakt van MijnOverheid steeg van circa 150.000 naar circa 300.000. Via het MijnOverheid-portaal zijn in 2012 meer dan 1 miljoen berichten verstuurd. Ook het gebruik van andere e-overheidsvoorzieningen is toegenomen. Zo gebruiken nu bijna 10 mln burgers DigiD en is de dienstverlening van overheidsorganisaties nu mede afhankelijk van een goed functionerend DigiD. Deze ontwikkelingen sporen met de ingezette beleidslijnen

Officiële publicaties en wettenbank

Het Kenniscentrum- en exploitatiecentrum Officiële Overheidspublicaties, waar ondermeer de Staatscourant, het Staatsblad en wetten.nl worden beheerd, is per 1 januari 2012 in zijn geheel overgegaan van de Stichting ICTU naar De Werkmaatschappij. De redactionele werkzaamheden voor wetten.nl zijn na een Europese aanbesteding opnieuw gegund aan Sdu.

Bijdragen aan baten- en lastendiensten

Baten- en lastendienst Logius

Logius stimuleert het gebruik van en aansluitingen op de voorzieningen DigiD/DigiD buitenland, stelselvoorzieningen digikoppeling, -melding en levering, Public Key Infrastructure (PKI), DigiD-machtiging standaarden/voorzieningen toegankelijkheid overheidsinformatie (waaronder de webrichtlijnen), www.overheid.nl en MijnOverheid. De kosten van het beheer van de e-overheidsvoorzieningen neemt sinds een aantal jaren toe, doordat het gebruik van de voorzieningen toeneemt. In 2012 heeft de beheerorganisatie meer kosten gemaakt, dan er financiële middelen beschikbaar waren op de rijksbegroting. Door het toenemende gebruik en de voornemens van het kabinet om in 2017 de overheidsdienstverlening zoveel mogelijk te digitaliseren, zal er de komende jaren een structureel tekort ontstaan om de beheerlasten van de e-overheidsvoorzieningen te kunnen bekostigen.

6.4 Burgerschap

Subsidies

Het Comité 4 en 5 mei

Huis voor Democratie en Rechtsstaat (ProDemos)

ProDemos heeft tot doel om mensen te informeren over de democratische rechtsstaat en hen te stimuleren om een actieve rol daarin te spelen. ProDemos heeft zijn activiteiten in 2012 uitgebreid. In Den Haag en elders «op locatie» namen in totaal ruim 130.000 mensen waarvan ongeveer 72.500 scholieren, deel aan ProDemos-activiteiten die kennis en bewustwording van onze democratische rechtsstaat bevorderen. In samenwerking met vijf rechtbanken heeft ProDemos ter plekke publieksgerichte pilotprojecten uitgevoerd, variërend van educatieve programma's voor jongeren tot een meet-the-judge programma voor winkeliers en een training voor begeleiders die binnen de rechtbank groepen ontvangen. ProDemos was ook actief in het onderwijs, zo hebben bijvoorbeeld respectievelijk 729 basisscholen en 436 scholen voor voortgezet onderwijs aan kinder- en scholierenverkiezingen meegedaan.

Opdrachten

Programma Burgerschap

In de bijlagen bij de kabinetsreactie naar aanleiding van het WRR-advies «Vertrouwen in Burgers», die op 22 juni 2012 aan de Tweede Kamer is aangeboden (Kamerstukken II, 2011–2012, 29 614, nr 33) is uitgebreid verantwoord welke activiteiten bij deze verkenning zijn ondernomen en welke kwesties daarbij zijn tegengekomen. De verkenning heeft opgeleverd dat er in het veld behoefte is aan uitwisseling, erkenning van vernieuwende activiteiten, kennisontwikkeling en experimenten. Dit zijn dan ook materiële bijdragen die BZK in 2012 heeft geleverd aan de beweging van onderop. Partnerschappen met de coöperatie i.o. Kracht in Nederland, met het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken, het Actieprogramma Lokaal Bestuur van de VNG, Kenniscentra Platform31 en Movisie, Greenwish en andere ondersteuningsorganisaties van maatschappelijke initiatiefnemers en startende sociaal ondernemers, hebben de reikwijdte van de inspanningen van het ministerie hierbij aanzienlijk vergroot. Een voorbeeld waren in 2012 geslaagde conferenties als de Parade Kracht in Nederland en de De Wijk Verdient het over wijkondernemingen. De minister van BZK heeft zich tevens bereid verklaard om zo nodig regelgeving en werkwijzen aan te passen die het uitoefenen van maatschappelijke verantwoordelijkheden in de weg staan. Die bereidheid bestaat nog steeds, hoewel op deze mogelijkheid in 2012 nog geen beroep is gedaan.

6.5 Een betrouwbare GBA en betrouwbare reis- en identiteitsdocumenten

Opdrachten

Beleid GBA en reisdocumenten

In 2012 investeerde BZK met name in het ondersteunen van gebruikers en gemeenten in hun werkprocessen opdat zij optimaal kunnen meehelpen aan het verhogen van de kwaliteit. Daarnaast ging het om het aanpassen van regelgeving en het doen van een aantal onderzoeken en pilots. De stand van zaken rond deze diverse acties is toegelicht in de brief van 5 juli 2012 (Kamerstukken II, 2011–2012, 27 859, nr. 60).

Specifiek betrof het acties rond gerichte adresonderzoeken en bestandsvergelijkingen, en het versterken van de informatiepositie van de burger (inzage- en correctierecht) door de inzet van MijnOverheid. Eerste conclusies naar aanleiding van onderzoek duiden er op dat de groep niet-geregistreerden klein is (minder dan 50.000) en weinig maatschappelijke en financiële schade veroorzaakt. Voor die gevallen waarin er vraagtekens zijn over de juistheid van het adres is gericht adresonderzoek gestart. Het onderzoek adresvergelijking UWV – GBA Amsterdam is gestart, met financiële steun van het ministerie van BZK en SZW. Hierbij wordt gekomen tot een werkproces dat over alle gemeenten kan worden uitgerold in 2013. De pilot van het evaluatie-instrument is succesvol afgerond: het instrument (dat de huidige audit gaat vervangen) is goed bruikbaar voor gemeenten en wordt nog uitgebreid met monitoring van terugmeldingen. De pilot deskundigheidsbevordering burgerzakenambtenaar is gestart in samenwerking met de NVVB en loopt tot 2014, waarna bezien zal worden of het concept voor alle gemeenten toegepast kan worden. De toegezegde transparantie-maatregelen zijn uitgevoerd: autorisatieproces (voor verstrekking van gegevens uit de GBA), autorisatiebesluiten (welke gegevens worden aan welke organisatie en voor welk doel verstrekt) en resultaten audit zijn beschikbaar gesteld via de website van het ministerie van BZK.

Samen met Caribisch Nederland wordt gewerkt aan verbetering van de kwaliteit van de drie bevolkingsadministraties «PIVA». De openbare lichamen hebben in 2012 de bestuurlijke vaststelling van straatnamen en huisnummers opnieuw opgepakt, op basis van de eerste voorbereidingen die in 2009 en 2010 met financiële steun van het ministerie van BZK waren uitgevoerd.

Inzake de eventuele vervanging van de sédula door de Nederlandse identiteitskaart is een inventariserend onderzoek uitgevoerd naar de gevolgen van de beoogde vervanging. De resultaten zijn vervolgens met een beleidsvoorstel aan de openbare lichamen voorgelegd. Dit consultatieproces is nog in 2012 afgerond.

Ouders die kinderen in hun paspoort bijgeschreven hadden staan zijn geïnformeerd dat als gevolg van Europese regelgeving hun kinderen vanaf 26 juni 2012 een eigen document moesten hebben om te kunnen reizen. Aan alle kinderen waarvoor tijdig een eigen paspoort of Nederlandse identiteitskaart was aangevraagd, is voor 26 juni 2012 een document verstrekt.

Modernisering GBA

Het programma modernisering GBA realiseert het 24 uur per dag online beschikbaar maken van actuele en betrouwbare persoonsgegevens voor geautoriseerde gebruikers. Dit levert een gestandaardiseerde en moderne uitwisseling van de persoonsgegevens en een betere controle op de kwaliteit van de GBA, zoals is vastgelegd in het bestuurlijke akkoord met de VNG op 5 maart 2009 (Kamerstukken II, 2008–2009, 27 859, nr. 17). Net als in 2011 is in 2012 een Gateway Review uitgevoerd op het programma modernisering GBA. Geconstateerd werd dat de weg die vorige Gateway heeft aanbevolen goed is ingeslagen. Een andere belangrijke constatering is dat het belang en de doelen van het programma nog steeds breed worden onderschreven en dat het draagvlak groot is. Aanbevelingen betreffen onder andere een consequente sturing van opdrachtgevers en stuurgroep op product, tijd en geld en het heroverwegen van de implementatiestrategie. In mei heeft de Minister het rapport van de Gateway Review aan de Tweede Kamer toegestuurd (Kamerstukken II, 2011–2012, 27 859, nr. 59). In juli en november heeft de Minister de Tweede Kamer geïnformeerd over de uitvoering van de aanbevelingen (Kamerstukken II, 2011–2012, 27 859, nr. 60 en Kamerstukken II, 2012–2013, 27 859, nr. 61).

In juni en september hebben drukbezochte «BRPreviews» plaatsgevonden. Tijdens deze bijeenkomst konden gemeenten, afnemers en andere geïnteresseerden voor het eerst «live» kennismaken met de Basisregistratie Personen (BRP), die de GBA gaat vervangen.

Overeenkomstig de aanbeveling van de Gateway Review is de implementatiestrategie in 2012 herijkt. De implementatiestrategie richt zich op een goed geregisseerde en beheerste implementatie van de moderne basisregistratie personen (BRP) waarin gemeenten en afnemers van 2014 tot de einddatum (1 juli 2016) geleidelijk aansluiten op de BRP. Gemeenten en afnemers worden bij de voorbereidingen en de feitelijke aansluiting op de BRP ondersteund door programma mGBA, KING en het agentschap BPR. Begin 2012 hebben de gemeenten die als eerste zullen aansluiten een convenant afgesloten, daarmee zijn de eerste stappen richting de implementatie gezet. Een andere belangrijke stap in de richting van de oplevering van de BRP in 2012 was het opleveren van de GBA-V Full Service. Deze migratievoorziening is onderdeel van de implementatie.

De overschrijding van het budget wordt grotendeels verklaard door de aanpassing van het budget aan de in 2011 aangepaste.programmabegroting. Bij Voorjaarsnota 2012 is het programmabudget opgehoogd met € 3,6 mln. Bij Najaarsnota 2012 is er nog eens € 1,7 mln. aan het budget toegevoegd.

ORRA

Bijdragen aan baten-lastendiensten

Baten-lastendienst BPR

Bijdragen zijn verstrekt voor het organiseren van vijf regionale bijeenkomsten, de roadshows GBA, gericht op het verbeteren van de samenwerking tussen gemeenten en uitvoeringsorganisaties en het uitdragen van de beleidsprioriteiten op het terrein van de kwaliteit van de GBA. In verband met de uitvoering van de financieringssystematiek van de GBA, waarbij middels de afspraken op het terrein van de budgetfinanciering via departementale begrotingsoverboekingen wordt voorzien in een deel van de kosten in verband met de uitvoering van de Wet GBA. Ook is een bijdrage verstrekt ten behoeve van de korting die wordt gegeven op het tarief van de Nederlandse identiteitskaart indien de aanvrager jonger is dan 14 jaar. Ten slotte is een bijdrage verstrekt ten behoeve van het functioneren en verbeteren van de identiteitsinfrastructuur van de openbare lichamen. Dit omvat het beheer van de PIVA-V en de sédula, de ondersteuning van de openbare lichamen bij de kwaliteitsverbetering van PIVA en de inzet van BPR op het traject voor de vervanging van de sédula door de NIK (inventariserend onderzoek en vervolgacties). Aan de baten-lastendienst BPR is in 2012 een hogere bijdrage verstrekt dan oorspronkelijk was begroot. De belangrijkste oorzaak daarvan is dat er begin 2012 nog jeugd-NIK’s zijn afgerekend die eind 2011 waren aangevraagd, maar toen niet konden worden geleverd als gevolg van de grote toeloop op identiteitskaarten die eind 2011 plaatsvond. Dit heeft begin 2012 nog tot een betaling van € 2,3 mln. geleid.

Ontvangsten

Voor de ontwikkeling van e-overheidprojecten heeft het ministerie van BZK een budget van het ministerie van EZ ontvangen in het kader van het Programma Implementatie Agenda ICT beleid (PRIMA-gelden). Daarnaast heeft BZK in 2012 het resultaat van BPR op de in 2011 afgezette reisdocumenten ontvangen; dit resultaat is grotendeels ingezet voor de dekking van de kosten van de genomen maatregelen voor het opvangen van de verwachte toename van aanvragen van jeugd-NIK’s als gevolg van het vervallen van de geldigheid van de kinderbijschrijvingen in de paspoorten van ouders.