Base description which applies to whole site

12: Tegemoetkoming onderwijsbijdrage en schoolkosten

Artikel

Algemene doelstelling

De tegemoetkoming onderwijsbijdrage en schoolkosten zorgt ervoor dat (ouders van) leerlingen in het voortgezet onderwijs, deelnemers in de beroepsopleidende leerweg (tot 18 jaar) en studenten aan een lerarenopleiding de financiële mogelijkheden hebben om onderwijs te volgen.

Rol en verantwoordelijkheid

De minister is verantwoordelijk voor de toegankelijkheid van het onderwijs in Nederland. OCW waarborgt met de Wet tegemoetkoming onderwijsbijdrage en schoolkosten (WTOS) de toegankelijkheid van en de deelname aan het onderwijs door de financiële belemmeringen van deelname weg te nemen voor de volgende doelgroepen:

  • ouders van deelnemers aan de beroepsopleidende leerweg (bol) in het mbo tot 18 jaar, van minderjarige leerlingen aan het niet-volledig en rechtstreeks bekostigd voortgezet onderwijs (vo) en van minderjarigen in het voortgezet algemeen volwassenenonderwijs (vavo) (TS17-);

  • scholieren in het voortgezet onderwijs van 18 jaar en ouder (VO18+);

  • leerlingen (ook deeltijd) in het voortgezet algemeen volwassenenonderwijs of (voortgezet) speciaal onderwijs (TS 18+ vavo en (v)so);

  • studenten aan de lerarenopleiding die geen recht (meer) hebben op studiefinanciering op grond van de WSF 2000 (TS 18+, tlo).

Ouders zijn ervoor verantwoordelijk dat hun minderjarige kind onderwijs volgt. Daar waar ouders gezien hun inkomen niet draagkrachtig genoeg zijn om de kosten van hun schoolgaande minderjarige kinderen alleen te dragen, voorziet de overheid in een (gedeeltelijke) tegemoetkoming. Vanaf 18 jaar ligt de verantwoordelijkheid voor het volgen van onderwijs primair bij de leerling/student zelf. Hij/zij kan dan zelf in aanmerking komen voor een tegemoetkoming.

Beleidsconclusies

De afschaffing van het lesgeld in het voortgezet onderwijs en het cursusgeld voor minderjarige leerlingen in het middelbaar beroepsonderwijs, de invoering van de gratis schoolboeken in het voortgezet onderwijs en de ophoging van het kindgebonden budget heeft effect gehad op de WTOS-tegemoetkomingen. Die werden voor deze groepen verlaagd of geheel afgeschaft. Met actieve communicatie is eind 2011 getracht om de WTOS-regelingen bij de resterende doelgroepen beter onder de aandacht te brengen. Dit heeft in 2012 effect gehad.

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 12.1 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 12 (bedragen x € 1.000)
         

Realisatie

Vastgestelde begroting

Verschil

 

2008

2009

2010

2011

2012

2012

2012

Verplichtingen

271.660

162.639

119.358

111.158

107.389

129.624

– 22.235

Waarvan garantieverplichtingen

             

Totale uitgaven

271.660

162.639

119.358

111.158

107.389

129.624

– 22.235

TS 17-

180.352

70.983

24.681

23.142

20.866

32.134

– 11.268

TS 18+

12.238

11.037

9.143

6.752

6.248

8.975

– 2.727

VO 18+

61.423

63.445

66.586

67.135

66.210

71.106

– 4.896

Waarvan relevante uitgaven

58.922

61.813

65.034

65.276

64.900

69.470

– 4.570

Waarvan niet-relevante uitgaven

2.501

1.632

1.552

1.859

1.310

1.636

– 326

               

Programma-uitgaven overig

             

Dienst Uitvoering Onderwijs

17.647

17.174

18.948

14.129

14.065

17.409

– 3.344

Totaal ontvangsten

17.906

15.525

14.188

16.273

4.644

13.847

– 9.203

TS 17–

8.266

5.295

2.158

1.604

1.110

1.470

– 360

TS 18+

1.215

782

1.041

935

574

1.388

– 814

VO 18+

8.425

9.448

10.989

13.734

2.960

10.989

– 8.029

Bron: realisatiegegevens DUO

Toelichting:

Uitgaven

De uitgaven bij elk van de drie WTOS-regelingen is in 2012 lager dan begroot. Bij de regeling TS17- zijn de uitgaven in 2012 lager dan begroot, ondanks de hiervoor vermelde actieve communicatie eind 2011 over het gebruik van de regeling.

De uitgaven van de Dienst Uitvoering Onderwijs op dit beleidsartikel houden verband met de kosten in 2012 voor de uitvoering van de diverse WTOS-regelingen.

Ontvangsten

De ontvangsten hebben betrekking op terugbetalingen van teveel of onterecht verstrekte WTOS-uitkeringen. Het verschil van – € 8,0 miljoen bij de ontvangsten VO 18+ houdt verband met een onjuiste raming 2012, omdat op dit artikelonderdeel abusievelijk ook bepaalde WSF-ontvangsten (artikel 11) waren geraamd.

Toelichting op de instrumenten

Tabel 12.2 Aantal gebruikers per regeling
         

Realisatie

Vastgestelde begroting

Verschil

 

2008

2009

2010

2011

2012

2012

2012

Aantal gebruikers TS 17-

299.773

235.855

35.858

42.294

36.032

47.300

– 11.268

Aantal gebruikers TS 18+

10.876

10.306

8.459

6.585

6.331

8.500

– 2.169

Aantal gebruikers VO 18+

31.889

33.664

34.337

35.943

35.758

36.900

– 1.142

Bron: realisatiegegevens DUO

Toelichting:

De daling van de aantallen gebruikers per WTOS-regeling in 2012 ligt in lijn met de daling van de uitgaven zoals in tabel 12.1 vermeld.

Artikel

Licence