Artikel
De overheid bevordert de maatschappelijke samenhang en sociale stabiliteit door participatie en inburgering van iedereen met een migrantenachtergrond. Resultaat is dat genoemde personen, net als iedere andere burger, zelfredzaam zijn en – naar vermogen – deelnemen aan de samenleving.
Algemene doelstelling
Bij het integratiebeleid ligt de nadruk op de participatie van de individuele migrant, waarbij een beroep op de migrant gedaan wordt om middels de in Nederland aanwezige kansen en mogelijkheden zijn of haar capaciteiten ten volle te benutten. Ten aanzien van het maatschappelijk verkeer is het uitgangspunt dat migranten de in Nederland geldende normen en waarden erkennen.
Rol en verantwoordelijkheid
De Minister stimuleert met behulp van financiële instrumenten de zelfredzaamheid en deelname aan de samenleving van arbeidsmigranten. Hij financiert inkomensondersteuning met een sociaal leenstelsel en een uitkeringsregeling (remigratieregeling). Hij is verantwoordelijk voor:
-
• De vormgeving, het onderhoud en de werking van het participatie- en inburgeringstelsel;
-
• De visie en samenhang van het integratiebeleid en de daarvoor benodigde kennis;
-
• Het aanspreken van de vakdepartementen op hun verantwoordelijkheid ervoor te zorgen dat reguliere voorzieningen toegankelijk en effectief zijn voor alle burgers;
-
• De uitvoering van de Remigratiewet, de Wet inburgering en de Wet inburgering buitenland.
Beleidsconclusies
De in 2013 met het beleid beoogde resultaten en prestaties zijn goeddeels gerealiseerd. De gewijzigde Remigratiewet treedt evenwel niet per 1 juli 2013 maar per 1 juli 2014 in werking. Enkele kerncijfers over de uitkomsten van het integratiebeleid zijn nog niet beschikbaar. Naast de in de begroting 2013 genoemde resultaten en prestaties is in samenwerking met gemeenten een aanpak ontwikkeld voor de invoering van een participatieverklaring voor nieuwkomers en is een onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden voor een arbeidsmarktmodule als onderdeel van het inburgeringsprogramma. In samenwerking met privaatgefinancierde internaten en gemeenten is een kwaliteit- en toezichtkader ontwikkeld voor vrijwillig toezicht en is samen met het Ministerie van VWS een wetsontwerp opgesteld om dit toezicht wettelijk te verankeren. Uit onderzoek van Regioplan naar de bijdrage van inburgering aan de participatie van migranten in de Nederlandse samenleving56 bleek verder dat (verplichte en vrijwillige) inburgering een positief effect heeft op participatie in de vorm van betaald werk voor de groepen nieuwkomers.
Budgettaire gevolgen van beleid
| artikelonderdeel | Realisatie 2009 | Realisatie 2010 | Realisatie 2011 | Realisatie 2012 | Realisatie 2013 | Begroting 2013 | Verschil 2013 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Verplichtingen | – | – | – | – | 87.409 | 166.387 | – 78.978 |
| Uitgaven | 0 | 0 | 0 | 238.495 | 95.434 | 172.387 | – 76.953 |
| Subsidies | 0 | 0 | 0 | 12.198 | 13.016 | 9.930 | 3.086 |
| Forum | 0 | 0 | 0 | 5.885 | 5.795 | 5.820 | – 25 |
| LOM | 0 | 0 | 0 | 3.280 | 6.191 | 3.078 | 3.113 |
| Vluchtelingenwerk | 0 | 0 | 0 | 3.033 | 1.030 | 1.032 | – 2 |
| Opdrachten | 0 | 0 | 0 | 10.102 | 16.843 | 14.599 | 2.244 |
| Programma inburgering | 0 | 0 | 0 | 8.523 | 11.037 | 7.551 | 3.486 |
| Programma integratie | 0 | 0 | 0 | 1.579 | 4.103 | 5.348 | – 1.245 |
| Remigratie | 0 | 0 | 0 | 0 | 1.703 | 1.700 | 3 |
| Bijdrage aan mede-overheden | 0 | 0 | 0 | 166.776 | 0 | 73.700 | – 73.700 |
| Gemeenten | 0 | 0 | 0 | 166.776 | 0 | 73.700 | – 73.700 |
| Bijdrage aan agentschappen | 0 | 0 | 0 | 4.201 | 11.000 | 18.558 | – 7.558 |
| DUO | 0 | 0 | 0 | 4.201 | 11.000 | 18.558 | – 7.558 |
| Bijdrage aan ZBO's/RWT's | 0 | 0 | 0 | 41.061 | 51.605 | 40.493 | 11.112 |
| SVB | 0 | 0 | 0 | 36.852 | 38.156 | 36.403 | 1.753 |
| COA | 0 | 0 | 0 | 4.209 | 13.449 | 4.090 | 9.359 |
| Leningen | 0 | 0 | 0 | 4.157 | 2.970 | 15.107 | – 12.137 |
| DUO | 0 | 0 | 0 | 4.157 | 2.970 | 15.107 | – 12.137 |
| Ontvangsten | 0 | 0 | 0 | 3.578 | 178.858 | 27.566 | 151.292 |
Het beleidsterrein Integratie en maatschappelijke samenhang was tot en met 2012 op de begroting van het Ministerie van BZK opgenomen. De uitgaven en ontvangsten 2012 zijn ontleend aan het jaarverslag 2012 van BZK
A. Subsidies
Toelichting financiële instrumenten
De hoger dan begrote uitgaven aan het Landelijk Overleg Minderheden (€ 3,1 miljoen) is het gevolg van de met de organisatie overeengekomen gewijzigde financieringssystematiek in verband met de afbouw van de subsidie (€ 2,45 miljoen) en een nabetaling over 2012 op basis van de definitieve vaststelling van de subsidie over 2012 (€ 0,65 miljoen).
B. Opdrachten
B1. Programma Inburgering
Budgettaire ontwikkelingen
Op het programma inburgering zijn de uitgaven € 3,5 miljoen hoger dan begroot. Dat hangt samen met de nabetaling aan gemeenten naar aanleiding van de definitieve vaststelling van de bijdrage voor de uitvoering van de (oude) Wet Inburgering, waarmee aan inburgeringplichtigen een aanbod kon worden gedaan.
Beleidsrelevante kerncijfers
De kerncijfers op het terrein van de inburgering hebben zowel betrekking op het aantal (geslaagde) inburgeraars, voorbereiding op inburgering en maatschappelijke begeleiding betreffende asielgerechtigde nieuwkomers en op het sociaal leenstelsel. Tot 1 januari 2013 kregen inburgeringplichtigen een aanbod van de gemeenten. Vanaf 1 januari 2013 zijn inburgeringplichtigen zelf verantwoordelijk voor hun inburgering en de bekostiging daarvan. Wel kunnen zij een lening bij DUO aanvragen. Dit kon ook onder het oude stelsel, maar toen was de noodzaak daartoe minder. Asielmigranten kunnen aanspraak maken op een voorziening voor hun inburgering. Dat loopt eveneens via het leenstelsel.
| Realisatie 2011 | Realisatie 2012 | Realisatie 2013 | |
|---|---|---|---|
| Inburgeringsplichtige nieuwkomers die een kennisgeving van DUO krijgen (x 1.000)1 | nvt3 | nvt3 | 11 |
| Inburgeraars die slagen voor het inburgeringexamen of NT2-examen (x 1.000)1 | 31 | 23 | 17 |
| Asielgerechtigde nieuwkomers die hebben deelgenomen aan de voorbereiding op inburgering in de opvang van de COA (x 1.000)2 | 2,8 | 2,1 | 2,6 |
| Asielgerechtigde nieuwkomers die deelnemen aan de maatschappelijke begeleiding door gemeenten (x 1.000)2 | nvt3 | nvt3 | 1,7 |
| Aantal aan inburgeraars toegekende leningen (x 1.000)1 | 0,4 | 0,9 | 2,6 |
B2. Programma Integratie
Budgettaire ontwikkelingen
Op het programma integratie zijn de uitgaven € 1,2 miljoen lager dan begroot. Dit komt doordat aanbestedingen meer tijd vergden en daardoor later werden afgerond dan voorzien. De daaraan gerelateerde uitgaven vinden daarom pas in 2014 plaats.
Beleidsrelevante kerncijfers
De mate van realisatie van het integratiebeleid wordt afgemeten aan de ontwikkeling van drie kerncijfers. Het streven is er daarbij op gericht dat alle bevolkingsgroepen in Nederland op genoemde indicatoren evenredig participeren.
| Realisatie 2011 | Realisatie 2012 | Realisatie 2013 | |
|---|---|---|---|
| Percentage nettoarbeidsparticipatie van de bevolking 15–64 jaar | |||
| Niet-westerse migranten | 54 | 53 | 50 |
| Autochtone Nederlanders | 70 | 70 | 69 |
| Verschil | – 16 | – 17 | – 19 |
| Percentage met startkwalificatie van de niet schoolgaande bevolking 15–64 jaar | |||
| Niet-westerse migranten 2e generatie | 70 | 72 | 72 |
| Autochtone Nederlanders | 72 | 73 | 74 |
| Verschil | – 2 | – 1 | – 2 |
| Aantal verdachten per 1.000 van de bevolking van 12 jaar en ouder | |||
| Niet-westerse migranten | 352 | 312 | –3 |
| Autochtone Nederlanders | 82 | 82 | –3 |
| Verschil | 232 | 232 | –3 |
C. Bijdrage aan medeoverheden
Als gevolg van een technische en budgetneutrale begrotingsmutatie (zie ook onder Ontvangsten artikel 2) is het budget voor de betaling aan SZW van de inburgeringsbijdrage aan het participatiebudget ad € 73,7 miljoen overbodig geworden en komen te vervallen.
D. Bijdrage aan agentschappen
De bijdrage aan DUO betreft de uitvoeringskosten voor taken die door DUO worden uitgevoerd voor het Ministerie van SZW, zoals organisatie van de inburgeringexamens, de uitvoering van het sociaal leenstelsel, informatievoorziening aan inburgeraars, gemeenten en instellingen en de handhaving van de inburgeringplicht bij nieuwkomers vanaf 2013. De uitgaven zijn al via de twee suppletoire wetten neerwaarts bijgesteld. Uiteindelijk is € 7,6 miljoen minder uitgegeven dan begroot. Voorts zijn door DUO vergoedingen uitgekeerd op grond van de oude Wet Inburgering aan inburgeraars die zonder hulp van de gemeente hun inburgeringdiploma hebben behaald of die op een hoger niveau het inburgeringexamen hebben afgelegd dan strikt genomen noodzakelijk zou zijn. Deze middelen zijn door SZW beschikbaar gesteld.
E. Bijdrage aan ZBO’s/RWT’s
Budgettaire ontwikkelingen
De bijdrage aan de SVB voor de uitvoering van de Remigratiewet is € 1,8 miljoen hoger uitgekomen dan begroot. Dit komt doordat er meer mensen vertrekken met een remigratievoorziening dan eerder geraamd. Daarmee wordt geanticipeerd op de wijziging van de Remigratiewet die vanaf 1 juli 2014 gaat gelden. Bij de 2e suppletoire wet heeft bijstelling van de begroting plaatsgevonden.
De hogere dan begrote bijdrage aan COA (€ 9,4 miljoen) vloeit voort uit de verantwoordelijkheid van de organisatie om vanaf 1 januari 2013 zorg te dragen voor de verdeling en uitbetaling van de bijdragen aan gemeenten die bestemd zijn voor de maatschappelijke begeleiding van inburgeringplichtige asielmigranten. De betreffende asielmigranten worden via de maatschappelijke begeleiding wegwijs gemaakt in het maatschappelijk verkeer binnen de gemeente en bekend gemaakt met de wijze waarop inburgering georganiseerd kan worden. Voor asielmigranten die in 2013 een verblijfsvergunning hebben ontvangen wordt een bedrag van € 2.000 per persoon uitbetaald. Voor latere lichtingen zal dit € 1.000 per persoon bedragen. De tijdelijke verhoging van het bedrag in 2013 is bedoeld om gemeenten in de opstartfase tegemoet te komen.
Beleidsrelevante kerncijfers
Resultaten van het beleid op het punt van de remigratie worden uitgedrukt in het aantal remigranten met een periodieke uitkeringen.
F. Leningen
Het verstrekken van leningen aan asielgerechtigden en gezinsvormers/gezinsherenigers is achtergebleven bij de verwachtingen. De uitgaven zijn € 12,1 miljoen lager dan begroot. Per 1 januari 2013 zijn inburgeringplichtigen zelf verantwoordelijk voor de organisatie en bekostiging van hun inburgering. De overheid biedt een faciliteit in verband met deze verantwoordelijkheid door middel van een sociaal leenstelsel. Voor asielgerechtigde inburgeraars zal de lening bij een succesvolle inburgering worden kwijtgescholden.
Het achterblijven van het aantal gerealiseerde leningen voor asielgerechtigden is toe te schrijven aan een lager aantal aanvragen door nieuwkomers dan verwacht in samenhang met de maximale termijn die geldt voor de inburgering. Voor nieuwkomers geldt dat zij binnen drie jaar ingeburgerd dienen te zijn. Dit kan voor de nieuwkomers aanleiding zijn om niet direct in het eerste jaar, maar in het tweede of derde jaar te beginnen. Bovendien kunnen inburgeraars ook een opleiding volgen zonder een lening af te sluiten.
G. Ontvangsten
De ontvangsten zijn € 151 miljoen hoger dan begroot. Dit is het gevolg van de definitieve vaststelling van de bijdrage aan gemeenten in voorgaande jaren voor de uitvoering van de (oude) Wet Inburgering, waarmee aan inburgeringplichtigen een aanbod kon worden gedaan.