De Kiesraad fungeert als centraal stembureau voor de verkiezingen van de Tweede Kamer, de Eerste Kamer en het Europese parlement. De Kiesraad registreert partijaanduidingen, nummert kandidatenlijsten en stelt de officiële verkiezingsuitslagen voor deze verkiezingen vast. Daarnaast is de Kiesraad het adviesorgaan voor het kabinet en parlement op het terrein van het kiesrecht en de organisatie en uitvoering van verkiezingen. Verder verschaft de Kiesraad informatie aan gemeenten, provincies, politieke partijen, burgers en media over kiesrecht en verkiezingen.

De Kiesraad treedt het gehele jaar door op als kennis- en informatiepunt over kiesrecht en verkiezingen voor gemeenten, provinciale griffies, politieke partijen, kiezers en media. Voorts adviseert de Kiesraad de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State over kiesrechtelijke geschillen waarbij de Kiesraad niet zelf partij is.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is verantwoordelijk voor het beheer van de begroting van de Overige Hoge Colleges van Staat, de Kabinetten van de Gouverneurs en de Kiesraad. De colleges voeren zelf het beheer over hun begroting of hun begrotingsdeel. Over de inhoud van dit beheer bestaan afspraken (de zogenoemde beheerafspraken) tussen de minister en de colleges, waarin recht gedaan wordt aan hun staatsrechtelijke positie (Comptabiliteitswet 2016, artikel 4.4 lid 4).

De Kiesraad bracht in 2020 acht adviezen uit. De advisering in 2020 werd sterk gekenmerkt door de gevolgen van de Covid-19-pandemie. Het werd duidelijk dat er bijzondere maatregelen getroffen moesten worden om het verkiezingsproces doorgang te laten vinden. Dit leidde in juni tot een advies op initiatief van de Kiesraad over de dag van stemming met bijzondere maatregelen in het kader van Covid-19. De overige zeven adviezen werden uitgebracht op verzoek van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), waaronder vier adviezen over de wet- en regelgeving die betrekking heeft op de bijzondere maatregelen.

In 2020 zijn namen (aanduidingen) en logo’s geregistreerd of gewijzigd van politieke partijen die willen deelnemen aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer (TwK) en het Europees Parlement (EP). Het register voor de TwK-verkiezing is in 2020 uitgebreid met 43 aanduidingen tot 89 aanduidingen.

In 2020 werd vier keer beroep ingesteld tegen een besluit van de Kiesraad in zijn functie als centraal stembureau. In deze rechtszaken trad de Raad als verweerder op. In alle vier de gevallen werd het beroep tegen het besluit van de Kiesraad door appellant ingetrokken waardoor geen uitspraak is gedaan.

De Kiesraad benoemt nieuwe leden in (tijdelijke) vacatures in de Eerste Kamer en Tweede Kamer en in vacatures (Nederlandse leden) in het Europees Parlement. In 2020 heeft de Kiesraad drie nieuwe leden benoemd in het Europees parlement in de drie extra ontstane zetels als gevolg van het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie.

Bij verkiezingen maken politieke partijen, gemeenten en hoofdstembureaus en centrale stembureaus gebruik van Ondersteunende Software Verkiezingen (OSV). In 2020 is gewerkt aan het vervangen van de OSV-software door een geheel nieuwe versie, OSV2020, waarbij de bestaande functionaliteiten van OSV worden omgezet naar de nieuwe versie. In deze nieuwe versie zijn de in 2017 geconstateerde kwetsbaarheden in OSV opgelost en heeft de beveiliging en het up-to-date zijn van de softwarecomponenten grote prioriteit. Onderdeel van de realisatie van de nieuwe versie is het laten uitvoeren van penetratietesten en onafhankelijke toetsing. OSV2020 is voor het eerst ingezet bij de gemeentelijke herindelingsverkiezingen 2020. Ook is eraan gewerkt om de OSV2020-software geschikt te maken voor de Tweede Kamerverkiezing van maart 2021. Naast de vernieuwde OSV2020 versie, is een aanbesteding van het beheer, exploitatie en ontwikkeling van de digitale hulpmiddelen voor de verkiezingen in voorbereiding. De Kiesraad werkt samen met het ministerie van BZK en de VNG aan de verdere realisatie en aanbesteding van de digitale hulpmiddelen verkiezingen.

In 2020 is gewerkt aan de transitie van de Kiesraad tot verkiezingsautoriteit. Met de transitie wordt bepaald op welke manier de Kiesraad als verkiezingsautoriteit kan bijdragen aan een robuust verkiezingsproces en welke bevoegdheden hiervoor nodig zijn, waarbij het uitgangspunt is dat de verkiezingsautoriteit in staat moet zijn om uitspraken te doen over de betrouwbaarheid van de verkiezingen. Het transitietraject is een omvangrijke en complexe operatie die niet alleen de werkzaamheden van de Kiesraad raakt, maar ook die van de gemeenten en het ministerie van Binnenlandse Zaken. De veranderingen moeten hun weerslag in regelgeving krijgen. De ontwikkeling van een nieuw digitaal hulpmiddel om de uitslag van de verkiezingen te berekenen maakt ook onderdeel uit van de transitie.

Met het oog op de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021 werd medio oktober 2020 een Informatiepunt Verkiezingen ingesteld. Het Informatiepunt beantwoordt vragen van gemeenten, provinciale griffies, politieke partijen, kiezers en media. Tot eind 2020 behandelde het Informatiepunt 1036 vragen, waaronder veel vragen over verkiezingen in relatie tot maatregelen m.b.t. Covid-19.

Uitgaven

Kiesraad

Bij de 1e suppletoire begroting 2020 heeft een ophoging van de begroting plaatsgevonden met € 0,885 mln. in 2020 voor de ontwikkeling van de nieuwe versie van OSV (hier zijn tevens middelen voor in 2021). Daarnaast is budget toegevoegd aan de begroting ten behoeve van de landelijke verkiezingen in 2021 en de decentrale verkiezingen in 2022. Tevens zijn er middelen toegevoegd aan de begroting van de Kiesraad voor het beheer en onderhoud van OSV. Ten slotte is € 0,138 mln voor ICT-ondersteuning beschikbaar gesteld.

Bij gelegenheid van de 2e suppletoire begroting 2020 heeft een ophoging van de begroting plaatsgevonden van € 0,067 mln. als gevolg van loon- en prijsbijstelling 2020. Daarnaast heeft een kasschuif plaatsgevonden van 0,886 mln. vanwege uitloop in de planning van de werkzaamheden aan OSV. Er is bij gelegenheid van de 2e suppletoire begroting € 0,25 mln. in mindering gebracht op het budget van de Kiesraad voor 2020 in verband met een geprognotiseerde onderrealisatie.

Nieuwe versie verkiezingssoftware

In 2019 is gestart met het vervangen van de huidige OSV-software door een geheel nieuwe versie van de software. Door een uitloop in de planning van werkzaamheden bij leverancier verschuiven daarmee samenhangende uitgaven van 2020 naar 2021.

Beheer en onderhoud OSV2020 en landelijke verkiezingen 2021 en decentrale verkiezingen 2022

In 2020 zijn beveiligingsonderzoeken uitgevoerd op OSV2020, waarbij na elk beveiligingsonderzoek ook een hertest plaatsvond. Ook is in 2020 een toetsing uitgevoerd daar de OSV2020-software dient te voldoen aan het in de Kieswet opgenomen kader voor software dat wordt toegepast bij de vaststelling van de verkiezingsuitslag; Na volledige acceptatie van de software vangt in de loop van 2021 het regulier onderhoud aan.