De overheid borgt voldoende dekking in sociale fondsen.

De uitgaven die worden gedaan door de sociale fondsen worden hoofdzakelijk gefinancierd via premie-inning. In een aantal gevallen acht de overheid (volledige) financiering via premieheffing niet wenselijk, bijvoorbeeld om te voorkomen dat premiepercentages blijvend toenemen en daarmee een evenwichtige koopkrachtontwikkeling in de weg staan. In andere gevallen acht de overheid financiering van een regeling via de algemene middelen passender, maar wordt wel gekozen voor uitvoering via de sociale fondsen. De sociale fondsen worden in dat geval via rijksbijdragen voorzien van voldoende financiering.

• – het betalen van de rijksbijdragen aan de sociale fondsen.

Op 1 januari 2020 is de Wet houdende maatregelen met betrekking tot de transitievergoeding bij ontslag wegens bedrijfseconomische omstandigheden of langdurige arbeidsongeschiktheid van kracht geworden. Deze wet regelt een vergoeding voor werkgevers voor de kosten van de transitievergoeding die zij moeten betalen als een werknemer vanwege langdurige arbeidsongeschiktheid uit dienst gaat.

De compensatieregeling transitievergoeding bij langdurige arbeidsongeschiktheid wordt uitgevoerd door UWV. Het recht op compensatie werkt terug tot 1 juli 2015, waardoor er in de eerste jaren sprake is van hogere uitgaven. Bij het opstellen van de wet was het idee dat de uitgaven aan de regeling ten laste zouden komen van het Algemeen werkloosheidsfonds (Awf). Om de uitgaven te financieren is de Awf-premie licht verhoogd. Voor financiering via het Awf is gekozen omdat overheidswerkgevers geen Awf-premie betalen. Daar stond tegenover dat overheidswerkgevers, in principe, ook geen recht hadden op compensatie. Een uitzondering daarop zijn de werkgevers in het openbaar onder bijzonder onderwijs. Zij betalen geen Awf-premie, maar hebben wel recht op compensatie. Voor het openbaar onderwijs regelt de wet daarom een nieuwe rijksbijdrage aan het Awf die hun deel van de compensatieregeling financiert. Deze rijksbijdrage is dus in 2020 voor het eerst verstrekt.

Bijdrage aan sociale fondsen

De bijdragen aan de sociale fondsen worden overgemaakt van de begroting van SZW aan verschillende fondsen bij SVB en UWV. Hoofdstuk 10, Sociale fondsen SZW, gaat nader in op de financiering van de sociale fondsen.

Rijksbijdrage in de kosten van heffingskortingen (BIKK) AOW

Deze rijksbijdrage compenseert de gewijzigde premieopbrengst die het gevolg is van de invoering van de Wet inkomstenbelasting 2001. De hoogte van deze rijksbijdrage wordt jaarlijks aangepast aan de geraamde kosten van de heffingskortingen en aan wijzigingen van de belasting- en premietarieven in de eerste schijf.

Budgettaire ontwikkelingen

De rijksbijdrage is iets lager uitgevallen dan in de begroting verwacht. Dit komt doordat de geraamde omvang van de heffingskortingen gedurende 2020 naar beneden is bijgesteld.

Rijksbijdrage vermogenstekort Ouderdomsfonds

De uitgaven uit het Ouderdomsfonds worden maar deels gedekt door de premie-inkomsten. De hoogte van de AOW-premie is namelijk wettelijk gemaximeerd om te voorkomen dat de groeiende AOW-uitgaven leiden tot een alsmaar stijgende AOW-premie en een onevenwichtige koopkrachtontwikkeling. Dit leidt tot een jaarlijks exploitatietekort in het Ouderdomsfonds. De rijksbijdrage Ouderdomsfonds is bedoeld om het exploitatietekort in het Ouderdomsfonds aan te vullen zodat er een neutrale kaspositie voor dit fonds bestaat.

Budgettaire ontwikkelingen

De rijksbijdrage is hoger uitgevallen dan in de begroting werd geraamd. Dit komt voornamelijk doordat de geraamde inkomsten vanuit AOW-premie zijn gedaald. Daarnaast is het in 2019 gerealiseerde vermogenstekort van het Ouderdomsfonds in 2020 via de rijksbijdrage aangevuld.

Rijksbijdrage tegemoetkoming arbeidsongeschikten

De tegemoetkoming arbeidsongeschikten is een jaarlijkse vergoeding voor de extra ziektekosten van mensen die (gedeeltijk) arbeidsongeschikt zijn. De tegemoetkoming is opgenomen in de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (IVA en WGA), de Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wajong), de Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen (WAZ) en de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO). De tegemoetkomingen voor de categorieën WAO, WAZ, IVA en WGA worden gefinancierd uit een rijksbijdrage die in het Toeslagenfonds wordt gestort. In deze rijksbijdrage zijn ook de uitvoeringskosten van UWV opgenomen. De uitgaven aan de tegemoetkomingen voor arbeidsongeschikten worden verantwoord op de beleidsartikelen 3 en 4.

Budgettaire ontwikkelingen

De rijksbijdrage is aangepast aan de onderliggende uitgaven. De rijksbijdrage komt daarmee iets hoger uit dan geraamd in de begroting.

Rijksbijdrage zwangere zelfstandigen (ZEZ)

De regeling Zelfstandig en Zwanger (ZEZ) voorziet in een uitkering aan zelfstandigen voorafgaand aan en volgend op de bevalling (zie ook beleidsartikel 6). Deze regeling wordt gefinancierd via een rijksbijdrage aan het Arbeidsongeschiktheidsfonds. Ook de uitkeringen voor zwangere alfahulpen worden via deze rijksbijdrage gefinancierd. In deze rijksbijdrage zijn daarnaast de uitvoeringskosten van UWV opgenomen.

Budgettaire ontwikkelingen

De rijksbijdrage is aangepast aan de onderliggende uitgaven. De rijksbijdrage komt daarmee iets hoger uit dan geraamd in de begroting.

Rijksbijdrage transitievergoeding

De Wet transitievergoeding bij ontslag wegens bedrijfseconomische omstandigheden of langdurige arbeidsongeschiktheid regelt vanaf 1 april 2020 compensatie voor werkgevers voor verstrekte transitievergoedingen aan werknemers van wie de dienstbetrekking is geëindigd na langdurige arbeidsongeschiktheid. De regeling kent terugwerkende kracht tot 1 juli 2015. Dit wetsvoorstel wordt grotendeels gefinancierd via werkgeverspremies. Voor een klein deel is er een rijksbijdrage aan het Algemeen Werkloosheidsfonds.

Budgettaire ontwikkelingen

De rijksbijdrage is niet gewijzigd.