De Nederlandse Emissieautoriteit (NEa) is de onafhankelijke nationale autoriteit voor de uitvoering van en het toezicht op marktinstrumenten die bijdragen aan een klimaatneutrale samenleving. De NEa ondersteunt bedrijven om hun verplichtingen na te leven, maar treedt ook op bij overtredingen. Ook draagt de NEa bij aan de totstandkoming van uitvoerbaar en doelmatige wet- en regelgeving.

Het gaat daarbij om het Europees Emissiehandelsysteem (EU-ETS), de HBE-systematiek (Hernieuwbare brandstofeenheden) voor het behalen van de Europese klimaatdoelen voor transport uit de Europese Richtlijn hernieuwbare energie en om diverse nationale instrumenten, waaronder de CO₂-heffing voor de industrie. In de afgelopen jaren heeft de NEa verschillende nieuwe taken opgepakt die voortvloeien uit het Europese Fit for 55 pakket en die binnenkort uitgevoerd gaan worden, zoals het EU-ETS voor de Zeevaart en voor de gebouwde omgeving en wegtransport, de Europese brandstofverordeningen voor luchtvaart en zeevaart en de koolstofgrensheffing (CBAM). Ook nationale instrumenten zoals de inframarginale elektriciteitsheffing en de bijmengverplichting voor groen gas gaat de NEa uitvoeren.

De uitvoering van de wettelijke taken van het agentschap NEa valt onder de eindverantwoordelijkheid van het bestuur van de NEa dat als zodanig een ZBO is.

Toelichting op de baten

De totale baten zijn € 0,5 mln lager uitgevallen dan de vastgesteld begroting 2023. Het verschil is een opsomming van de lagere omzet dan verwacht en hogere overige baten dan verwacht. Dit wordt hieronder toegelicht.

Omzet

De gerealiseerde omzet is € 0,8 mln lager dan begroot. De oorzaak ligt met name bij de omzet overige departementen. De omzet overige departementen betreft de bijdragen van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) voor de opdracht Energie voor Vervoer. De omzet IenW is € 0,7 mln lager dan de ontwerpbegroting 2023. Dit is het gevolg van een geactualiseerde inschatting van de snelheid en noodzaak van de beoogde capaciteitsuitbreiding en het gevolg van het wegvallen van de jaarverplichting voor binnenvaart. Hierdoor zijn in de offerte EZK minder fte’s opgenomen dan begroot. De realisatie was ongeveer gelijk aan de offerte.

Bijzondere baten

De bijzondere baten betreffen met name een tegemoetkoming vanuit het UWV voor werknemers van de NEa die in 2022 langdurig ziek of zwanger waren (€ 0,05 mln), een ontvangen creditfactuur waarmee een factuur uit 2022 gecorrigeerd werd (€ 0,05 mln) en vrijval van reserveringen voor facturen die lager uitvielen dan verwacht (€ 0,02 mln).

Rentebaten

De rentebaten over 2023 zijn een gevolg van het positieve saldo op de Rekening-Courant bij het Ministerie van Financiën.

Toelichting op de lasten

De totale lasten zijn € 1,6 mln lager uitgekomen dan in de ontwerpbegroting over 2023. De verschillen komen met name voort uit de personele kosten.

Personele kosten

De totale personele kosten zijn € 1,8 mln lager dan werd opgenomen in de ontwerpbegroting 2023.

Dit betreft grotendeels lagere kosten voor het eigen personeel (€ 1,6 mln). Ter voorbereiding op de nieuwe taken en op uitbreiding van taken waren extra personeelsleden begroot. Een groot deel hiervan is later in het jaar aangenomen dan verwacht, mede door de krappe arbeidsmarkt. Hierdoor waren de personele kosten lager dan verwacht. Bij de NEa waren begin 2022 84 fte’s in dienst, eind 2023 was dat gegroeid tot 98 fte’s.

Daarnaast betreft de lagere realisatie met name de inhuur (€ 0,3 mln), ook hiervoor geldt dat de situatie op de arbeidsmarkt in 2023 het lastig maakte om de juiste mensen in te huren.

Materiële kosten

Afschrijvingskosten

De afschrijvingskosten zijn iets hoger (€ 0,3 mln) dan begroot, omdat de geactiveerde investeringen hoger zijn uitgevallen dan begroot.

Rentelasten

De rentelasten betreffen rente voor de leenfaciliteit van het Ministerie van Financiën en de rente die betaald is voor het negatieve saldo op de Rekening-Courant bij het Ministerie van Financiën.

Overige lasten

De overige lasten bestaan uit bijzondere lasten. De bijzondere lasten betreffen nagekomen facturen over 2022 waarvoor geen transitorische post was opgenomen.

Resultaat

Het resultaat van de NEa over het jaar 2023 is € 1,1 mln positief. De grootste oorzaak hiervan is dat het percentage directe uren per persoon hoger is dan verwacht. Dit kon onder meer worden bereikt door goed te sturen op het volledig boeken van de directe uren. Ook is de (relatief duurdere) inhuur lager dan begroot.

Voorgestelde resultaatbestemming

Voorgesteld wordt het resultaat geheel toe te voegen aan de exploitatiereserve.

De bestemmingsreserve voor de Parlementaire Onderzoekscommissie Kinderopvang en de Wet open overheid (hierna POK/Woo) komt vrij te vallen (zoals ook toegelicht bij het eigen vermogen).

Toelichting op de Balans

Vaste activa

Immateriële vaste activa

In 2023 zijn nieuwe registers in ontwikkeling genomen: EHP2 en EHP Fit for 55 (voor luchtvaart en zeevaart).

In 2023 is € 1,0 mln afgeschreven en € 1,3 mln geïnvesteerd.

Vlottende activa

De debiteuren betreffen facturen voor de vrijwillige rekeninghouders van het ETS-register.

De overige vorderingen en overlopende activa bestaat bijna volledig uit nog te ontvangen creditrente voor de Rekening-Courant bij het Ministerie van Financiën.

De liquide middelen betreffen met name de Rekening-Courant bij het Ministerie van Financiën (€ 5,1 mln). In het kasstroomoverzicht is het verloop hiervan toegelicht.

Passiva

Eigen vermogen

Het eigen vermogen einde boekjaar is het totaal van de bestemmingsreserve, de exploitatiereserve, en het onverdeeld resultaat boekjaar.

Met instemming van het Ministerie van Financiën heeft NEa een bestemmingsreserve POK/Woo gevormd.

De gereserveerde gelden voor POK/Woo waren bestemd om de NEa aan te laten sluiten aan het door EZK te ontwikkelen platform PLOOI, waarvan nu wordt voorzien dat de ontwikkeling in de voorzienbare toekomst niet voltooid zal worden. De POK/Woo reserve wordt daarom terugbetaald aan het Ministerie van EZK, waardoor de bestemmingsreserve ultimo 2023 op nul komt.

De exploitatiereserve is toegenomen door het positieve resultaat in het boekjaar 2022 en afgenomen door de afroming.

Het eigen vermogen bedraagt eind 2023 € 1,7 mln. Het vermogensplafond is € 0,6 mln (5% van de gemiddelde jaaromzet over de laatste drie jaar). Het verschil ad. € 1,07 mln zal teruggestort worden naar het Ministerie van EZK.

Vermogensontwikkeling

De uitkering aan het moederdepartement betreft de afroming van het eigen vermogen over het boekjaar 2022.

De toevoeging aan de bestemmingsreserve betreft een bijdrage van het moederdepartement aan de bestemmingsreserve POK/Woo.

De onttrekking aan de bestemmingsreserve betreft de vrijval van de bestemmingsreserve POK/Woo. Zoals toegelicht bij het Eigen Vermogen.

Langlopende schulden

De lening bij het Ministerie van Financiën betreft de lening voor de zelfontwikkelde immateriële vaste activa.

Kortlopende schulden

De crediteuren betreffen alleen derden (en geen rijksoverheidsorganisaties).

Het kortlopende deel van de leningen voor 2024 is € 0,8 mln. Dit betreft de bedragen die in 2024 moeten worden afgelost van de twee huidige leningen.

De overige schulden en overlopende passiva (€ 5,6 mln) bestaan uit een schuld aan het moederdepartement (EZK) (€ 3,5 mln), een schuld aan het Ministerie van IenW (€ 0,3 mln), schulden aan overige ministeries (in totaal € 0,1 mln), schulden aan derden (€ 0,4 mln) en salarisgerelateerde schulden (€1,3 mln, dit betreft met name vakantiedagen).

De schuld aan EZK betreft de terug te betalen omzet, vanwege de lagere realisatie van de geboekte directe uren (€ 2,6 mln), terug te storten boetes en vergoedingen voor vrijwillige rekeninghouders van het ETS (€ 0,1 mln), nog door EZK door te belasten kosten voor diensten die NEa afneemt van FM Haaglanden (€ 0,3 mln) en van HRM (€ 0,1 mln) en de terugbetaling van de POK/Woo gelden (€ 0,4 mln).

De reden dat er omzet moet worden terugbetaald, is dat bij het opstellen van de offerte rekening werd gehouden met veel meer in te zetten uren. Ter voorbereiding op de nieuwe taken en voor uitbreiding van taken zijn in de offerte 2023 extra personeelsleden opgenomen. Een groot deel hiervan is later in het jaar aangenomen dan verwacht, mede door de krappe arbeidsmarkt. Hierdoor zijn directe uren lager dan verwacht.

De schuld aan IenW betreft de terug te betalen omzet, vanwege de iets lagere realisatie van de geboekte directe uren en de terug te storten boetes.

Toelichting Kasstroomoverzicht

Het kasstroomoverzicht geeft aan hoeveel kasmiddelen in de verslagperiode beschikbaar zijn gekomen en op welke wijze gebruik is gemaakt van deze middelen.

Operationele kasstroom

Bij het bepalen van de operationele kasstroom is uitgegaan van het saldo van baten en lasten, dat is gecorrigeerd voor de afschrijvingen, aflossingen en de mutaties in de balansposten kortlopende activa en passiva.

Investeringskasstroom

In 2023 heeft de NEa € 1,3 mln geïnvesteerd in de immateriële vaste activa. Dit betreft alle registers die bij de NEa zelf ontwikkeld worden.

Financieringskasstroom

In 2023 heeft de NEa € 0,6 mln aan eigen vermogen afgedragen aan het moederdepartement. Verder heeft de NEa budget gekregen ten behoeve van de projecten Parlementaire Onderzoekscommissie Kinderopvang (POK) en de Wet open overheid (Woo) van € 0,15 mln.

In 2023 is er een beroep gedaan op de leenfaciliteit voor € 1,4 mln en is € 0,71 mln afgelost op de leenfaciliteit.

Toelichting doelmatigheidsindicatoren

De NEa tarieven zijn in 2023 gemiddeld 12% gestegen t.o.v. 2022. Vier procent is het gevolg van de daling van het aantal productieve uren, door de extra IKB-uren die zijn toegekend in de nieuwe CAO. De overige stijging is het gevolg van de hogere salarissen. Deze stijging is extra hoog, omdat bij de berekening van tarieven 2022 de salarisstijging in 2022 nog niet was meegenomen. Bij de berekening van de tarieven 2023 zijn dus salarisstijgingen van twee jaar meegenomen.

Het percentage directe uren (77%) is gedaald, maar wel boven de norm van 70%.

Naleving ETS

Twee van de zes vergunningen zijn buiten de wettelijke termijn afgegeven, omdat ze door procesveranderingen en de komst van nieuwe medewerkers relatief laat op naam van een medewerker zijn gezet. Dit proces is nu verbeterd.

Het percentage afgehandelde meldingen ligt boven de norm.

Het toezichtprogramma is niet volledig uitgevoerd. Er is bewust voor gekozen een deel van de mensen hiervoor prioritair in te zetten bij het opbouwen van nieuwe taken. En met een relatief nieuw team ligt de focus nu vooral op het verder opbouwen van kennis en verhogen van de kwaliteit van de output. Het is de verwachting dat daardoor de doorlooptijden van bijvoorbeeld het uitvoeren van een handhavingsonderzoek of AVS-onderzoek kunnen worden verkort.

Naleving EV

Het toezichtprogramma is volledig uitgevoerd.

De rapportage Naleving jaarverplichting t-1 EV en brandstoffen luchtverontreiniging is 2 dagen te laat gepubliceerd. Nea heeft de rapportage wel tijdig verstuurd naar het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.