Algemene doelstelling
Een goed functionerende rechtsorde waarbinnen samenleving en burger tot hun recht komen.
Meerjarenperspectief
Ontwikkelingen in de maatschappij zorgen voor veranderende inzichten en ideeën over een goed functionerende rechtsorde en vergen continue aandacht voor onderhoud en aanpassing van de algemene wetboeken op het terrein van strafrecht en strafvordering, burgerlijk recht en burgerlijk procesrecht en de Algemene wet bestuursrecht. De belangrijkste thema’s van het wetgevingsprogramma zijn:
-
• de bevordering van veiligheid en rechtshandhaving, o.a. door verbetering van de politieorganisatie en aanscherping van het strafrecht;
-
• een doelmatig en doeltreffende rechtspleging als voorwaarde voor een goed functionerende rechtsstaat;
-
• een juridische infrastructuur die ruimte geeft aan innovatie en ondernemen.
Ook blijft het noodzakelijk om de kwaliteit van wetgeving te bewaken en te bevorderen. Deze taak strekt zich steeds meer uit tot internationale regelgeving die haar weerslag heeft op de nationale rechtsorde.
Omschrijving van de samenhang
Veiligheid en Justitie heeft tot taak om een juridische infrastructuur in stand te houden waarin het rechtsverkeer tussen mensen onderling en tussen overheid en burgers kan floreren. Het recht ordent, biedt structuur en ruimte en beschermt. De wet moet bestendig zijn en gebaseerd zijn op de in de samenleving gedragen rechtsovertuigingen. Dat vergt voortdurende aandacht voor onderhoud, kwaliteit en aanpassing aan nieuwe ontwikkelingen op sociaal, cultureel, economisch en technologisch gebied.
Verantwoordelijkheid
De Minister van Veiligheid en Justitie is verantwoordelijk voor het tot stand brengen van wet- en regelgeving ter uitvoering van de grondwettelijke opdracht het burgerlijk recht, het burgerlijk procesrecht, het strafrecht en het strafprocesrecht in algemene wetboeken en algemene regels van bestuursrecht bij wet vast te leggen. Tevens is deze verantwoordelijk voor het rijksbreed bevorderen van de kwaliteit van wetgeving en de coherentie en consistentie daarvan. Onder deze verantwoordelijkheid valt ook de versterking van de juridische kwaliteit binnen de rijksoverheid.
Externe factoren
Nieuwe sociale, culturele en economische ontwikkelingen hebben hun weerslag op het recht en de wet. Hetzelfde geldt voor zeer uiteenlopende factoren als demografische ontwikkelingen, (terrorisme)dreigingen, de bevolkingsintensiteit en de betekenis daarvan voor economie en milieu.
Meetbare gegevens
De maatschappelijke effecten van het beleid ter bevordering van een goed functionerende rechtsorde lenen zich niet goed voor kwantificering in outcome- en outputindicatoren. Het aantal op te stellen wetten en regels vormt geen doel op zich en directe maatschappelijke effecten van instrumenten om de kwaliteit van wetgeving te versterken zijn moeilijk meetbaar. Op enkele onderdelen zijn echter wel indicaties te geven van de beoogde resultaten, zij het maximaal op het niveau van output. Bij individuele wetsvoorstellen is zo goed mogelijk op kwalitatieve wijze aangegeven wat de beoogde resultaten zijn. De kwaliteit van wetgeving wordt continu getoetst, per wetsvoorstel of ontwerp-AMvB. Dit wordt voor de behandeling in de ministerraad getoetst aan de kwaliteitscriteria zoals verwoord in de «Aanwijzingen voor de regelgeving» en bestaande toetsingskaders. Het effect van de toetsing blijkt uit de adviezen van de Raad van State en het uiteindelijk oordeel van de beide Kamers der Staten-Generaal.
De juridische functie van het Rijk is wel periodiek onderwerp van een visitatie die tot aanbevelingen tot versterking kan leiden (zie onder 11.2.).
Wel kan er enig inzicht gegeven worden in de ontwikkeling van het aantal regels en de ontwikkeling van de administratieve lasten.
Ontwikkeling aantal regels
Eén element van kwalitatief goede wetgeving is het vermijden van onnodige regelgeving. Nu zegt het aantal geldende regelingen op een bepaald moment niets over de vraag of regelgeving wel of niet onnodig is, maar het aantal regelingen is wel medebepalend voor de regeldruk die wordt ervaren.
Figuur: Aantal geldende wetten, AmvB's en ministeriële regelingen per 1 januari 2004–2011 Bron: Basiswettenbestand.
Vanaf 2004 tot 2010 is het aantal geldende wetten, AMvB’s en ministeriële regelingen gedaald, maar in 2011 was sprake van een lichte stijging van het aantal wetten, AMvB’s en ministeriële regelingen ten opzichte van 2010. Belangrijke reden hiervoor is de extra regelgeving die nodig was voor het ingaan van de nieuwe staatkundige structuur van het Koninkrijk der Nederlanden per 10 oktober 2010.
Reductie administratieve lasten bedrijven, burgers en professionals.
In het Regeerakkoord (kabinet Rutte-Verhagen) is bepaald dat de administratieve lasten voor bedrijven en burgers omlaag gaan. Daarnaast zal ook regeldruk voor professionals met een publieke taak (onder andere politie, brandweer) en voor de mede-overheden verder worden verminderd.
De administratieve lasten en regeldruk voor bedrijven dienen in 2012 ten opzichte van 2010 met 10% te zijn afgenomen. Voor het Ministerie van Veiligheid en Justitie gaat het dan om de vereenvoudiging van de regelgeving inzake BV’s en de verkorting van de winstaangifte Vennootschapsbelasting.
Na 2012 vindt een jaarlijkse reductie van 5% van de administratieve lasten voor bedrijven en burgers plaats.
Met Prinsjesdag 2011 presenteert het kabinet een kader voor nalevingskosten. Uitgangspunt van dit kader is dat nalevingskosten van nieuwe regelgeving van het kabinet binnen deze kabinetsperiode worden gecompenseerd met reducties in de nalevingskosten van bestaande regelgeving.
In het aanvalsplan op de bureaucratie en versterking van vakmanschap in de basispolitiezorg en de recherche (Minder regels, meer op straat) (Kamerstukken II, 2010–2011, 29 628, nr. 238) heeft de Minister van Veiligheid en Justitie aangekondigd de administratieve lasten van de politie in deze kabinetsperiode met 25% te verminderen en het vakmanschap te versterken. Een nulmeting wordt uitgevoerd en in 2013 zal een tussentijdse meting plaatsvinden van de bereikte reductieresultaten.
De mogelijkheden voor het aanpakken van regeldruk voor professionals die werkzaam zijn bij de brandweer, het openbaar ministerie en de rechterlijke macht zullen worden geïnventariseerd.
| Beginstand kabinet 14 oktober 2010 | Reductie 2011 | Reductie 2012 | |
|---|---|---|---|
| AL bedrijven uit VenJ-regelgeving | 1 086 mln. (euro) | – 76,8 mln. (– 7,1%) | – 126,8 mln. (– 11,7%) |
Bron: Programma Vermindering Regeldruk Bedrijven
| Beginstand kabinet 14 oktober 2010 | Reductie einde kabinetsperiode | |
|---|---|---|
| AL burgers uit VenJ-regelgeving (in tijd) | 4,1 mln. (uren) | – 763 000 |
| AL burgers uit VenJ-regelgeving (in out-of-pocket kosten) | 596,8 (euro) | – 641 000 |
Bron: Programma Vermindering Regeldruk voor burgers, professionals en interbestuurlijk
Bovenstaande reductiecijfers zullen worden bereikt met de huidige in gang gezette en gekwantificeerde maatregelen binnen het VenJ-terrein. Als gevolg van nieuwe gekwantificeerde maatregelen en wijzigingen binnen de bestaande maatregelen kunnen de reductiecijfers wijzigen. Over de voortgang van de administratieve lastenreductie wordt aan de Tweede Kamer gerapporteerd door de betreffende regiegroepen.
| 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Verplichtingen | 17 515 | 15 992 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Apparaatsuitgaven | 18 454 | 15 992 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 11.1 (Nationale) wetgeving | 7 820 | 7 260 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 11.1.1 Directie Wetgeving | 7 820 | 7 260 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 11.2 Wetgevingskwaliteitsbeleid | 10 634 | 8 732 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 11.2.1 Directie Wetgeving | 10 634 | 8 732 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Ontvangsten | 886 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
In het kader van het rijksbrede begrotingsproject Verantwoord Begroten zijn alle apparaatsuitgaven van het bestuursdepartement van Veiligheid en Justitie overgeheveld naar het artikel apparaatsuitgaven kerndepartement (artikel 91), waardoor op dit artikel een «nulbudget» resteert. Bij verdere invoering van Verantwoord Begroten bij begroting 2013 wordt de inhoud van dit artikel gereallocceerd in de overige beleidsartikelen en de beleidsagenda.
Operationele doelstelling 11.1
Het tot stand brengen van wet- en regelgeving ter uitvoering van de grondwettelijke opdracht het burgerlijk recht, het strafrecht, het burgerlijk- en strafprocesrecht in algemene wetboeken en algemene regels van bestuursrecht bij wet vast te leggen.
Motivering
Een goed functionerende rechtsorde waarbinnen samenleving en burger tot hun recht komen vraagt om nieuwe regelgeving en om aanpassing van bestaande op basis van de actuele behoeften in de samenleving. In onderstaande komen de prioritaire beleidsinstrumenten aan de orde. Daarnaast wordt het wetgevingsinstrument ingezet ter realisering van overige beleidsdoelen van Veiligheid en Justitie. Dit is terug te vinden onder de operationele doelstellingen op de overige beleidsartikelen, behoudens de regelgeving die als prioritaire activiteit van zelfstandige betekenis is.
Bevordering van veiligheid en rechtshandhaving
Instrumenten
De buurt veilig, voor bewoner en ondernemer
Om de veiligheid op straat, bij uitgaansgelegenheden en evenementen te garanderen en te vergroten is een wetsvoorstel opgesteld tot verruiming van de mogelijkheden tot preventief fouilleren, dat naar verwachting in 2012 in werking zal kunnen treden (zie artikel 25.1).
Het wetsvoorstel, waarin een regeling van het adolescentenstrafrecht en de invoering van de strafdienstplicht voor jeugdigen is opgenomen, treedt in 2012 in werking. (zie artikel 14.2). Met het oog op versterking van de gemeentelijke regie van het integraal lokaal veiligheidsbeleid is bij het parlement aanhangig het wetsvoorstel regierol gemeenten. Deze wet treedt naar verwachting in 2012 in werking.(zie artikel 25.1)
Offensief tegen ondermijnende en georganiseerde criminaliteit
Om een effectievere aanpak van terroristische organisaties mogelijk te maken, zal de Wet ter voorkoming van witwassen en financiering van terrorisme op een aantal onderdelen worden aangescherpt. In 2012 wordt ten aanzien van het wetsvoorstel uitbreiding en verbetering Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (BIBOB) de parlementaire behandeling afgerond en treedt de wet in werking. (zie artikel 13.1)
Slagkracht voor onze professionals
In 2012 treedt wetgeving in werking die de politie (en het OM) meer slagkracht geven. Het gaat hierom een nota van wijziging bij het wetsvoorstel wijziging van de Politiewet voor de totstandkoming van één nationale politie. Tevens is een voorstel voor een invoerings- en aanpassingswet nationale politie ingediend die het noodzakelijke overgangsrecht en aanpassing van andere wetgeving aan de nationale politie bevat (zie ook artikel 23). Daarnaast wordt dan een complex aan lagere regelgeving aangepast aan de nieuwe Politiewet, zoals regels voor beheer, rechtspositie en de toepassing van geweldsmiddelen. (zie artikel 23). De parlementaire behandeling van het wetsvoorstel ANPR, die het mogelijk maakt dat automatische kentekenherkenning bijdraagt aan preventie, opsporing en vervolging van strafbare feiten en aan de handhaving van fiscale verplichtingen, kan in 2012 worden afgerond.
Een doelmatige en doeltreffende rechtspleging
Slagkracht voor de rechtspraak en vermindering kosten
De burger heeft baat bij een sterke rechtsstaat. Daarin past een doelmatige en doeltreffende rechtspleging. In 2012 treedt het wetsvoorstel herziening van de gerechtelijke kaart, dat tot doel heeft een meer gespecialiseerde kwaliteit bij de gerechten en op een indeling die meer gericht is op de burgers, in werking. In 2012 worden de griffierechten verhoogd door inwerkingtreding van het wetsvoorstel verhoging griffierechten(zie artikel 12.2). In 2012 wordt verder gewerkt aan een aantal maatregelen die leiden tot minder hoge kosten voor de gesubsidieerde rechtsbijstand. Mogelijk leidt een studie naar een meer toekomstbestendig stelsel tot een herziening van de Wet op de rechtsbijstand (zie artikel 12).
Juridische beroepen
Het voorstel van wet tot wijziging van de Advocatenwet ter implementatie van aanbevelingen van de Commissie advocatuur (32 382) waarbij het toezicht op de advocatuur wordt geregeld, treedt naar verwachting in 2012 in werking.
Positie slachtoffer
Om slachtoffers een sterkere positie te geven in het strafproces is een wetsvoorstel opgesteld dat uitbreiding regelt van het spreekrecht van slachtoffers en nabestaanden. Naar verwachting zal dit wetsvoorstel dit najaar bij de Tweede Kamer worden ingediend en in 2012 worden afgehandeld (zie artikel 13.2).
Aanscherping strafrecht
In het kader van de aanscherping van het strafrecht zal in de toekomst geen taakstraf meer kunnen worden opgelegd voor ernstige zeden – en geweldsmisdrijven. Het daartoe strekkende wetsvoorstel zal naar verwachting in 2012 in werking treden. Om Nederland veiliger te maken komen er minimumstraffen voor daders die zich binnen tien jaar opnieuw schuldig maken aan een zwaar misdrijf. Burgers moeten beschermd worden, zeker tegen mensen die van een eerdere veroordeling niets geleerd hebben. Daarom zal een daartoe strekkend wetsvoorstel in 2012 in werking kunnen treden. Bij de Eerste Kamer is aanhangig het wetsvoorstel herziening ten nadele. Dit wetsvoorstel maakt terugwerkende kracht mogelijk in verband met het oplossen van cold cases. Ook is de categorie misdrijven waarvan herziening ten nadele mogelijk is, bij de in het Regeerakkoord aangekondigde nota van wijziging uitgebreid met andere ernstige delicten. De nieuwe wettelijke regeling treedt in 2012 in werking.
Stroomlijning executieketen
Teneinde de executieketen beter te stroomlijnen, is een programma centralisering executietaken opgezet. Een wetsvoorstel inzake de overdracht van de verantwoordelijkheid voor de executieketen zal begin 2012 in consultatie worden gezonden (zie artikel 13.3).
Modernisering Awb
De afgelopen jaren is een proces op gang gekomen dat leidt tot snellere, meer omvattende en meer samenhangende bestuurlijke besluitvorming en bestuursrechtelijke geschilbeslechting. Het Awb-bestuurs(proces)recht zal worden gemoderniseerd:
-
– door de Crisis- en herstelwet permanent te maken;
-
– door de inwerkingtreding van de Wet aanpassing bestuursprocesrecht. Deze wet biedt de rechter de mogelijkheid om gebreken te passeren als er niemand is benadeeld, zorgt ervoor dat er meer aandacht zal zijn voor afstemming van belangrijke richtinggevende uitspraken in hoogste instantie en voorziet in verruiming van de mogelijkheid om hoger beroep eenvoudiger af te doen;
-
– een regeling met betrekking tot schadevergoeding bij rechtmatige en onrechtmatige overheidsbesluiten;
-
– bezien of wetswijziging noodzakelijk is om de regiezitting, waarbij in elke zaak kort na binnenkomst van beroeps- en verweerschrift een zitting plaatsvindt om de gang van zaken en de processuele positie van partijen te bespreken, verder te faciliteren;
-
– een regeling voor de terugvordering van staatssteun, en
-
– een wijziging van de Awb die moet leiden tot meer kostendekkende griffierechten.
Procesrecht
De komende tijd staan vele veranderingen in het procesrecht op stapel, zowel van Europese als van nationale oorsprong. In 2012:
-
– een wetsvoorstel met aanpassingen in de Wet collectieve afwikkeling massaschade, waardoor de werking van deze wet wordt verbeterd. Daarbij wordt voor het instellen van een collectieve actie een representativiteitseis ingevoerd, om te voorkomen dat elke willekeurige stichting zich op kan werpen als belangenbehartiger, ongeacht of deze stichting een daadwerkelijke achterban vertegenwoordigt;
-
– het wetsvoorstel, dat het mogelijk maakt om prejudiciële vragen te stellen aan de Hoge Raad, zodat partijen in massazaken eerder antwoorden op belangrijke rechtsvragen hebben.
In 2012 kan de plenaire behandeling plaatsvinden van een wetsvoorstel dat de aansprakelijkheidspositie van de Nederlandse Bank en de Autoriteit Financiële Markten verder in overeenstemming brengt met de positie van vergelijkbare financiële toezichthouders van andere Europese landen.
Ruimte voor innovatie en ondernemen
Ondernemingsrecht
Het vestigingsklimaat wordt versterkt met de invoering van de versoepelde rechtsvorm van de BV. De afronding van het parlementaire proces zal in 2012 plaatsvinden. De nieuwe BV-vorm is eenvoudiger en goedkoper op te richten en wordt overigens gekenmerkt door meer flexibiliteit.
De beslechting van geschillen in NV’s en BV’s (tussen bestuur en aandeelhouders of tussen aandeelhouders onderling) via het enquêterecht kan beter. Begin 2012 wordt een wetsvoorstel ingediend bij de Tweede Kamer tot wijziging van de toegang tot de procedure en de versterking van processuele waarborgen. In 2012 zal de parlementaire behandeling kunnen worden afgerond van een wetsvoorstel waarin de mogelijkheid is opgenomen om bijzondere maatregelen te treffen bij financiële ondernemingen in problemen. Maatregelen die leiden tot de overdracht van de onderneming aan een private partij en een overname door de Staat indien de financiële instelling systeemrelevant is worden hierin onderscheiden.
Jaarrekeningenrecht
In 2012 zal gestart worden met de implementatie van de richtlijn om de verplichtingen van micro-entiteiten in het kader van de jaarrekening te verlichten. Verder wordt in 2012 onderhandeld over een ontwerp-richtlijn ter vervanging van de twee EU-jaarrekeningrichtlijnen. Daarbij is verlichting van de administratieve lasten van de jaarrekening het uitgangspunt.
Incassokosten
De hoogte van buitengerechtelijke incassokosten wordt bij wet vastgelegd. Schuldeisers en schuldenaren weten hierdoor beter waar zij aan toe zijn. Er komt hiervoor een wettelijke grondslag in Boek 6 BW en een AMvB met een concrete staffel die in 2012 in werking treden. Voor vorderingen op consumenten mag niet ten nadele van de consument van de staffel worden afgeweken.
Consumentenrecht
De inzet van het kabinet bij het consumentenrecht is het vinden van een passend evenwicht tussen een hoog beschermingsniveau voor consumenten en beperkte administratieve lasten voor bedrijven. Beide vormen voor het kabinet het uitgangspunt voor de Nederlandse inbreng bij de discussies in de Europese Unie over een herziening van het wetgevend kader voor consumentenbescherming en de begin 2012 verwachte plannen van de Europese Commissie voor een nieuwe richtlijn over consumentenbescherming bij (pakket)reizen.
Richtlijn betalingsachterstanden
In het Regeerakkoord is vastgelegd dat te late betaling van facturen door de overheid of in het verkeer tussen bedrijven zoveel mogelijk moet worden teruggedrongen. Ook in de onderlinge verhoudingen tussen bedrijven kan een betere betalingsdiscipline bijdragen aan een verbeterde liquiditeitspositie van bedrijven, die juist in deze economisch moeilijke tijden onder druk kan staan. In 2012 vindt de parlementaire behandeling plaats van wettelijke maatregelen die hieraan bijdragen, waaronder verhoging van de rente bij te late betalingen.
Overig
Bescherming van persoonsgegevens
In 2012 wordt een wijziging van de Wet bescherming persoonsgegevens ingediend bij de Tweede Kamer gericht op meer informatiebeveiliging en de bescherming van persoonsgegevens.
Polygamie
In 2012 zullen wetsvoorstellen worden ingediend bij de Tweede Kamer die de erkenning van in het buitenland gesloten polygame huwelijken beperken, onder meer door als weigeringsgrond voor zo’n erkenning op te nemen dat ten tijde van de huwelijkssluiting ten minste een van de echtgenoten zijn gewone verblijfplaats in Nederland had of de Nederlandse nationaliteit bezat.
De overige maatregelen die in 2012 aan de Tweede Kamer zullen worden voorgelegd betreffen een verbod op neef/nichthuwelijken, een verbod op kinderhuwelijken, alsmede het vergemakkelijken van de nietigverklaring van een huwelijk indien sprake is van dwang.
Meetbare gegevens
De maatschappelijke effecten van het beleid ter bevordering van een goed functionerende rechtsorde laten zich niet goed cijfermatig in beeld brengen. Wel worden hieronder ten aanzien van enkele speerpunten, voortgangsindicatoren gegeven voor 2012.
| (sub) doelstelling | Indicator/verwijzing | Streefwaarde 2012 |
|---|---|---|
| Coherentie tussen nationale en Europese rechtsorde | Snelheid implementatie Europese richtlijnen, percentage binnen de Europese normen zoals beschreven in het Scoreboard van de interne markt. | – In 0% van de geldende richtlijnen termijnoverschrijding van meer dan 2 jaar (Nederland: 0%) – In ten hoogste 1% van de geldende richtlijnen termijnoverschrijding (Nederland nu: 0,5%). |
Bron: I-Timer, elektronische Termijnbewakingssysteem implementatie Europese regelgeving
Operationele doelstelling 11.2
Het bevorderen van de kwaliteit van wetten en regels, van de onderlinge samenhang en consistentie van wetgeving en het versterken van de juridische functie van het Rijk.
Motivering
Heldere, uitvoerbare en rechtmatige wetgeving is noodzakelijk voor een rechtsorde die de vrijheid van mensen beschermt en ruimte biedt aan mensen om zich te ontplooien en aan bedrijven om te kunnen ondernemen. Wetgeving draagt hieraan bij door duidelijke regels en kaders te stellen. Hiervoor is vereist dat wet- en regelgeving voldoen aan hoge kwaliteitseisen en dat departementen voldoende juridische kwaliteit leveren. Speerpunten voor 2012 zijn: aandacht voor nut en noodzaak van wetgeving en voor de uitvoerbaarheid ervan; ruimte voor burgers, professionals, bedrijven en mede-overheden en stroomlijning en versnelling van procedures en van het wetgevingsproces zelf.
Instrumenten
Hieronder zijn de beleidsinstrumenten opgenomen die moeten bijdragen aan de kwaliteit van wetgeving en versterking van de juridische functie.
Kwaliteit van wetgeving
In 2012 wordt de bewaking van de wetgevingskwaliteit voortgezet met behulp van de volgende bestaande instrumenten:
-
• Toetsing: ontwerpwetgeving wordt getoetst voor behandeling in de ministerraad aan de algemeen aanvaarde kwaliteitscriteria als administratieve en bestuurlijke lasten, uitvoerbaarheid, handhaafbaarheid, grondrechten en internationaal en Europees recht;
-
• Kenniscentrum Wetgeving: het kenniscentrum vormt het permanente forum binnen de rijksoverheid voor de ontwikkeling van nieuwe instrumenten van wetgeving en uitwisseling van kennis en ervaring van betrokkenen bij het wetgevingsproces;
-
• Academie voor wetgeving en Academie voor overheidsjuristen: opleiden van nieuwe en zittende wetgevingsjuristen én opleiden van juristen die belast zijn met andere taken;
-
• Interdepartementale Commissie voor Constitutionele aangelegenheden en wetgevingsbeleid: de ICCW vormt het ambtelijke voorportaal van de Raad voor de Veiligheid en is tevens het interdepartementale forum voor departementsoverschrijdende juridische zaken, waaronder begrepen het algemeen wetgevingsbeleid;
-
• Interdepartementale Commissie Europees recht: draagt bij aan de samenhang van nationaal en Europees recht onder meer door bewaking van voor het nationaal recht relevante ontwikkelingen op Europeesrechtelijk terrein en door Europeesrechtelijke advisering over nationale voorstellen;
-
• Vermindering regeldruk: een bijdrage leveren aan het realiseren van de kabinetsdoelstellingen voor het verminderen van regeldruk voor burgers, bedrijven en professionals met een publieke taak. Dit kan door de regeldruk van bestaande regelgeving op het terrein van het Ministerie van Veiligheid en Justitie te verminderen en de stijging van regeldruk door nieuwe regelgeving te voorkomen.
In 2012 worden de volgende nieuwe activiteiten uitgevoerd:
Stroomlijning en versnelling van het wetgevingsproces
Om in het kader van het streven naar een compacte overheid de snelheid en de efficiëntie van het wetgevingsproces te verhogen zet het kabinet in op een betere planning en prioriteitstelling van de voorbereiding van nieuwe wetgeving.
Gebruik van ICT-instrumenten in het wetgevingsproces
Dit programma is gericht op de ontwikkeling van ICT-instrumenten ter ondersteuning van het wetgevingsproces en de kwaliteitsverbetering van wetgeving. Bijvoorbeeld een interdepartementaal wetgevingsvoortgangssysteem, een digitaal toetsloket voor het efficiënt kunnen toetsen van alle voorstellen waarvoor verplichte toetsen moeten worden uitgevoerd en een wetgevingseditor om efficiënter wet- en regelgeving te kunnen maken. In 2012 worden de ontwikkelde instrumenten geïmplementeerd zodat ministeries hiervan gebruik kunnen maken.
Implementatie integraal afwegingskader voor beleid en regelgeving
In 2011 (TK 29 515, nr. 330) heeft het kabinet besloten dat nieuwe voorstellen voor beleid en wetgeving die aan het parlement worden voorgelegd antwoord moeten geven op de centrale vragen uit het Integraal afwegingskader voor beleid en regelgeving (IAK). Dit draagt bij aan een gestructureerd «evidence-based» beleid bij de beslissing tot overheidsinterventie door onder andere wetgeving. Bestaande toetsingsinstrumenten zijn gesaneerd en geïntegreerd in een digitaal systeem dat beleidsmedewerkers en wetgevingsjuristen ondersteunt bij de ontwikkeling en verantwoording van nieuw beleid en nieuwe regelgeving. Dit is onder andere van belang om in onderraden en ministerraad de aandacht te vergroten voor de kwaliteitsaspecten van nieuw beleid en nieuwe wetgeving, waaronder de uitvoerbaarheid. In 2012 wordt de toepassing van het IAK bij de voorbereiding van beleid en wetgeving verder geïmplementeerd.
Vaker consulteren via internet
Op basis van de ervaringen in het rijksbrede experiment internetconsultatie wetgeving is besloten om vaker via internet te consulteren over voorstellen voor wet- en regelgeving. Dit vergroot de transparantie van het wetgevingsproces, versterkt de mogelijkheden voor publieke participatie en draagt bij aan de kwaliteit van voorstellen voor wet- en regelgeving. In 2012 wordt ingezet op het uitvoeren van internetconsultatie waar dat nuttig is, met name bij voorstellen die veel veranderingen aanbrengen in rechten en plichten van burgers, bedrijven en instellingen of die grote consequenties hebben voor de uitvoeringspraktijk.
Juridische functie van het Rijk en uitvoering Compacte Rijksdienst
De directies juridische zaken van de verschillende departementen werken structureel samen om ervoor te zorgen dat de ministeries juridisch «in control» zijn. De Interdepartementale Commissie voor Constitutionele aangelegenheden en wetgevingsbeleid (ICCW) speelt hierbij een centrale rol. In dit kader worden ook verdere mogelijkheden voor shared services verkend en toegepast, bijvoorbeeld voor het beheer van ICT-instrumenten in het wetgevingsproces. In het kader van het programma Compacte Rijksdienst coördineert het Ministerie van Veiligheid en Justitie in 2012 de voorbereiding van de wetgeving die nodig is voor de in dat programma voorziene clustering van de incasso van rijksvorderingen bij het Centraal Justitieel Incasso Bureau.
Implementatie van Europese regelgeving
In 2012 zal het project «Implementatieverbanden» worden afgerond. De verdere standaardisering van transponeringstabellen (verwijzingstabellen voor omzetting van Europese regelgeving in nationale regelgeving), die door dit project wordt gerealiseerd, maakt het mogelijk om deze tabellen ook voor andere doeleinden te gebruiken. Bijvoorbeeld om de relaties tussen nationale en Europese regelgeving inzichtelijker te maken en om mogelijkheden te inventariseren om de snelheid en kwaliteit van (implementatie)regelgeving te verbeteren.
Meetbare gegevens
Voor het bereiken van maatschappelijke effecten op diverse beleidsterreinen is een goede kwaliteit van wetgeving en een sterke juridische functie van het Rijk van groot belang. De directe maatschappelijke effecten van de instrumenten die ingezet worden om de kwaliteit van wetgeving te bevorderen en ter versterking van de juridische functie, zijn echter moeilijk meetbaar. Zoals in bovenstaande is aangegeven, worden diverse inspanningen verricht om de kwaliteit van wetgeving voortdurend te monitoren en te verbeteren.
In onderstaande tabel zijn streefwaarden vermeld voor de belangrijkste beleidsinstrumenten.
| Indicator | 2012 | |
|---|---|---|
| Systematisch monitoren wetgevingskwaliteit en daar algehele beleidslijn t.b.v. wetgevingskwaliteit uit destilleren | Wetsevaluaties worden systematisch bijeengebracht. In het clearing house wetsevaluatie en daar aan de hand van een analysekader geanalyseerd om informatie te verzamelen over de werking van wetgeving. | In 2012 wordt een eindrapportage opgesteld door het clearing house wetsevaluatie en door de Minister van Veiligheid en Justitie aan het parlement gezonden. |
| Integrale voorbereiding van beleid en wetgeving en verantwoording van gemaakte keuzes | Toepassing werkwijze van het integraal afwegingskader voor beleid en regelgeving (IAK) en verantwoording van gemaakte keuzes in beleid- en regelgevingsvoorstellen. | Structurele inbedding in beleids- en wetgevingsproces houdt in dat zoveel mogelijk beleidsnota’s en wetsvoorstellen worden voorbereid met behulp van het IAK en dat de gemaakte keuzes expliciet worden verantwoord in de beleidsnota of toelichting bij een wetsvoorstel. |
| Vaste verandermomenten (VVM) | Toepassing VVM en verantwoording hierover in de toelichting bij een wettelijke regeling. | In 2012 wordt een evaluatieonderzoek uitgevoerd naar de werking van het systeem van VVM en de mate waarin het systeem wordt nageleefd. De resultaten van dit onderzoek worden gerapporteerd aan de Tweede Kamer. |