A Algemene doelstelling
De burger heeft recht op behoorlijke behandeling door de overheid. Meestal gebeurt dat ook, maar het lukt niet altijd. Dan kan de burger terecht bij de Nationale ombudsman. De missie van de Nationale ombudsman is: Wij geloven dat het perspectief van burgers geborgd moet worden in alles wat de overheid doet.
Door burgers (op weg) te helpen als het misgaat tussen hen en de overheid.
Door burgers de weg te wijzen naar het juiste loket. Door ze te empoweren met adviezen en tools. En door op een effectieve manier onderzoek te doen. (reactief)
Door overheden uit te dagen anders te kijken naar diensten, processen en innovaties.
Door met een team van specialisten te kijken naar alles wat de overheid doet. Door na te denken over manieren waarop het anders en beter kan. Met meer oog voor het perspectief van de burger. Om overheden hier vervolgens op aan te spreken. En ze uit te dagen om zaken te verbeteren. (pro-actief).
De Kinderombudsman en de Veteranenombudsman hebben tot doel te bevorderen dat de rechten van respectievelijk jeugdigen en veteranen worden geëerbiedigd door bestuursorganen en door privaatrechtelijke organisaties. De Kinderombudsman en de Veteranenombudsman zijn onderdeel van de Nationale ombudsman.
B Rol en verantwoordelijkheid
De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor het beheer van de begroting van de Overige Hoge Colleges van Staat en Kabinetten van de Gouverneurs. De Colleges voeren zelf het beheer over hun begroting of hun begrotingsdeel. Over de inhoud van dit beheer bestaan afspraken (de zogenoemde beheerafspraken) tussen de Minister en de Colleges, waarin recht gedaan wordt aan hun staatsrechtelijke positie.6
C Beleidswijzigingen
De komende tijd zal overleg zijn met het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties over de financiering van uitvoering van de Wettelijke taken in Caribisch Nederland door de Nationale ombudsman en de Kinderombudsman. Afhankelijk van de uitkomsten van dit overleg geeft de Nationale ombudsman zijn beleid voor wat betreft zijn werkzaamheden in Caribisch Nederland vorm.
De uit te voeren evaluatie van de Wet Kinderombudsman kan beleidswijzigingen tot gevolg hebben.
D1 Budgettaire gevolgen van beleid
Beleidsartikel 3 De Nationale ombudsman
| 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Verplichtingen: | 17.674 | 15.297 | 15.230 | 15.159 | 15.162 | 15.172 | 15.180 | |
| Uitgaven: | 17.016 | 15.297 | 15.230 | 15.159 | 15.162 | 15.172 | 15.180 | |
| 3.1 | Reguliere klachten | 14.472 | 13.124 | 13.057 | 12.986 | 12.989 | 12.999 | 13.007 |
| 3.2 | Klachten van lagere overheden | 2.544 | 2.173 | 2.173 | 2.173 | 2.173 | 2.173 | 2.173 |
| Ontvangsten: | 3.192 | 2.189 | 2.189 | 2.189 | 2.189 | 2.189 | 2.189 | |
E Toelichting artikelonderdeel
3.1 Reguliere klachten
De Nationale ombudsman beoordeelt op verzoek van burgers de behoorlijkheid van het optreden van de departementen, de zelfstandige bestuursorganen, Caribisch Nederland, en de politie in Nederland. De organisatie gebruikt bij zijn taakuitoefening diverse instrumenten, zoals het adviseren en informeren van burgers en instanties, het plegen van interventies, het schrijven van rapporten, het doen van aanbevelingen en het uitvoeren van bemiddelingen. Maar ook het schrijven van artikelen en het geven van lezingen en aandacht in de media zijn belangrijke instrumenten om de doelen te behalen.
Daarnaast voert de Nationale ombudsman uit eigen beweging onderzoek uit naar de behoorlijkheid van overheidsoptreden in individuele en structurele kwesties.
Dit is vaak gebaseerd op klachten of ontvangen signalen. Met dit onderzoek beschermt de ombudsman burgers en instanties tegen onbehoorlijk overheidsoptreden wanneer die burgers zelf niet of onvoldoende in staat zijn om klachten in te dienen, of als er door onderzoek structurele verbeteringen kunnen worden geïnitieerd. Jaarlijks worden een twintigtal onderzoeken uit eigen beweging uitgevoerd.
De Kinderombudsman bevordert dat de rechten van jeugdigen worden geëerbiedigd door overheidsinstanties en door privaatrechtelijke organisaties, door middel van het voorlichten en geven van informatie over de rechten van jeugdigen, het gevraagd en ongevraagd advies geven aan de regering en de Tweede Kamer over wetgeving en beleid dat rechten van jeugdigen raakt, het doen van onderzoek naar eerbiediging van de rechten van jeugdigen naar aanleiding van klachten of uit eigen beweging. Ook houdt de Kinderombudsman toezicht op de wijze waarop klachten van jeugdigen of hun wettelijke vertegenwoordigers door de daartoe bevoegde instanties worden behandeld.
De Veteranenombudsman bevordert dat de rechten van veteranen worden geëerbiedigd door overheidsinstanties en door privaatrechtelijke organisaties. Naast de behandeling van klachten van veteranen, voert de Veteranenombudsman ook onderzoeken uit eigen beweging uit bij structurele aandachtpunten. Daarnaast heeft de Veteranenombudsman ook de taak om regering en Tweede Kamer te informeren over zijn bevindingen. De Veteranenombudsman adviseert gevraagd én ongevraagd de regering en Tweede Kamer over de uitvoering van de Veteranenwet en over beleid dat een behoorlijke behandeling van veteranen raakt.
De Nationale ombudsman ontvangt zowel klachten over de rijksoverheid als klachten over de decentrale overheden zowel in Nederland als in Caribisch Nederland.
| Klachten | 2014 | 2015 | 2016 |
|---|---|---|---|
| Per post | 3.640 | 3.750 | |
| Digitaal | 7.710 | 9.420 | |
| Totaal schriftelijk | 11.350 | 13.170 | |
| Mondeling | 24.920 | 24.980 | |
| Totaal | 36.270 | 38.150 |
• Deze aantallen zijn inclusief klachtbehandeling decentrale overheden en exclusief de klachtbehandeling door de Kinderombudsman en Veteranenombudsman.
• Het aantal klachten is afgerond op tientallen
De Nationale ombudsman heeft een inspanningsverplichting op zich genomen om de aan de organisatie door het kabinet Rutte I opgelegde bezuiniging te realiseren. Dit is uitgevoerd door middel van digitalisering van het primair proces en het geleidelijk aanpassen van de organisatie van de klachtbehandeling. Daarnaast is efficiency bereikt door een andere manier van werken. Wat betreft de inspanningsverplichtingen zoals opgenomen in Rutte II, heeft de organisatie onderzocht waar bezuinigingen mogelijk zijn en heeft deze ook doorgevoerd.
Met het aantreden van de Nationale ombudsman per 31 maart 2015 is ook de behoefte om de organisatie en de medewerkers zelfstandiger en kwalitatief beter te laten opereren. Ook frictiekosten zijn hierbij onvermijdbaar. Hiermee staat het totale budget onder grote druk.
3.2 Klachten van lagere overheden
Naast de provincies, de waterschappen en bijna alle gemeenschappelijke regelingen nemen 281 gemeenten (72%) deel aan de Nationale ombudsman voor hun klachtbehandeling. Mede door deze hoge dekkingsgraad fungeert de Nationale ombudsman als kenniscentrum voor klachtbehandeling door decentrale overheden.
Ontvangsten
Betreffen voornamelijk ontvangsten voor activiteiten van de Nationale ombudsman in opdracht van provincies, waterschappen en gemeenten, voor detacheringen binnen de rijksoverheid en voor de uitvoering van internationale projecten.