Als adviseur voor wetgever en bestuur en als hoogste algemene bestuursrechter bijdragen aan behoud en versterking van de democratische rechtsstaat en daarbinnen aan de eenheid, legitimiteit en kwaliteit van het openbaar bestuur in brede zin, alsmede aan de rechtsbescherming van de burger.

De Grondwet en de Wet op de Raad van State vormen het wettelijk kader, waarbinnen de Raad van State zijn taken verricht. Het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden vormt de grondslag voor zijn werkzaamheden als Raad van State van het Koninkrijk.

De Afdeling Advisering is belast met het onafhankelijk toezicht op de naleving van de (Europese) begrotingsregels, als bedoeld in het Verdrag inzake stabiliteit, coördinatie en bestuur (VSCB) en artikel 5 van Verordening (EU) 473/2013.

De Afdeling advisering is krachtens de artikelen 5 en 7 van de Klimaatwet belast met de toetsing van het klimaatbeleid van de regering. Zij adviseert over de jaarlijkse Klimaatnota en het vijfjaarlijks Klimaatplan.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is verantwoordelijk voor het beheer van de begroting van de Staten-Generaal en van de begroting van de Overige Hoge Colleges van Staat, de Kabinetten van de Gouverneurs en de Kiesraad. De colleges voeren zelf het beheer over hun begroting of hun begrotingsdeel. Over de inhoud van dit beheer zijn in artikel 4.4 lid 4 van de Comptabiliteitswet 2016 afspraken vastgelegd (de zogenoemde beheerafspraken) tussen de minister en de colleges, waarin recht gedaan wordt aan hun staatsrechtelijke positie.

Inmiddels is (Staatsblad 2022, nr. 134) het wetsvoorstel Wijziging van onder meer de Wet educatie en beroepsonderwijs met het oog op de verbetering van de rechtsbescherming van mbo-studenten door de Tweede en Eerste Kamer aangenomen. De wet voorziet in de mogelijkheid voor mbo- en hbo-studenten tot het instellen van beroep bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. De beoogde ingangsdata zijn 1 januari 2023 voor hbo-studenten en 1 augustus 2023 voor mbo-studenten. De verwachte instroom van circa 400 zaken (vanaf 2023) is toegevoegd aan de prognoses in tabel 3.

Uitgaven

Institutionele inrichting

Advisering

De Afdeling advisering van de Raad van State is adviseur van regering en parlement voor wetgeving en bestuur. Zij adviseert over onder meer (initiatief) wetsvoorstellen, algemene maatregelen van bestuur, goedkeuringswetten voor internationale verdragen en de miljoenennota. Verder brengt zij gevraagde voorlichtingen en ongevraagde adviezen uit. De ongevraagde adviezen hebben betrekking op relevante juridische, beleidsmatige en/of bestuurlijke thema’s.

Daarnaast heeft de Afdeling advisering een taak als onafhankelijke begrotingsautoriteit en schrijft de Klimaatwet voor dat de Afdeling wordt gehoord over het Klimaatplan, de Klimaatnota en de Voortgangsrapportage. Het doel van deze laatste taak is het regeringsbeleid normatief te toetsen en bestuurlijk te wegen in het licht van het realiseren van de klimaatdoelstellingen.

Vanuit een onafhankelijke rol adviseert de Afdeling advisering over de kwaliteit van beleidsanalyse, beleidsvorming, wetgeving en uitvoering van regelgeving. De functie van deze adviezen is te waarborgen dat in de wetgeving en besluitvorming verschillende belangen worden meegewogen. Het gaat daarbij onder meer om continuïteit, consistentie, constitutionaliteit, rechtmatigheid, doelmatigheid, effectiviteit en de gevolgen voor (groepen) burgers, bedrijven en organisaties. De Afdeling advisering hanteert daarbij een beoordelingskader om te borgen dat de verschillende perspectieven bij de beoordeling van wet- en regelgeving worden betrokken. Het is haar ambitie om vanuit deze verschillende perspectieven, tijdig, scherp en breed te adviseren aan regering en parlement in het besef van de maatschappelijke en politieke context, maar zonder te treden in de politieke keuzes die aan een voorstel ten grondslag liggen.

In onderstaande tabel zijn de realisatie, de verwachte instroom en de planning van afhandeling van adviesaanvragen door de Afdeling advisering weergegeven.

Bestuursrechtspraak

Taak van de Afdeling bestuursrechtspraak is het op kwalitatief goede wijze afdoen van binnengekomen zaken. De Afdeling bestuursrechtspraak zorgt voor een toegankelijke rechtsgang en een goede organisatie. Rechtsbescherming en bruikbare rechtsvorming zijn daarbij belangrijke aspecten, evenals tijdigheid, kenbaarheid, voorspelbaarheid en doelmatigheid. In concrete (hoger)beroepszaken bewaakt de bestuursrechter de procedurele en materiële rechtvaardigheid, dat wil zeggen een fatsoenlijke procedure op tegenspraak met een uitkomst die strookt met wet en recht.

De Afdeling bestuursrechtspraak bestaat uit drie kamers: de Algemene kamer, de Vreemdelingenkamer en de Omgevingskamer.

Op 19 november 2021 presenteerde de Afdeling bestuursrechtspraak haar reflectierapport met de titel: ‘Lessen uit de kinderopvangtoeslagzaken’. Doel van het reflectieprogramma is te leren van het verleden, daaruit lessen te trekken en aanbevelingen te doen voor de toekomst. Dit alles om bij te dragen aan een zo goed mogelijke bestuursrechtspraak. De reflectie bestond deels uit terugkijken en deels uit vooruitkijken. De actiepunten uit het rapport worden in de komende jaren uitgevoerd.

Instroom van zaken

In onderstaande tabel zijn de in het begrotingsjaar 2021 gerealiseerde uitstroom van zaken en de instroomverwachting voor de jaren 2022 ‒ 2027 weergegeven.

Raad van State gemeenschappelijke diensten

De Raad en zijn Afdelingen advisering en bestuursrechtspraak worden ondersteund door een gemeenschappelijke ambtelijke organisatie. Dit wordt in de begroting inzichtelijk gemaakt met een separaat uitgavenartikel.

De gemeenschappelijke diensten omvatten functies die werken ten behoeve van de inhoudelijke en logistieke ondersteuning van de Raad als geheel en beide Afdelingen en zijn ondergebracht in verschillende directies. Ook verzorgen zij ieder jaar het Jaarverslag van de Raad van State en andere inhoudelijke publicaties, zoals de in mei 2021 verschenen bundel over «Digitalisering».

Ontvangsten

De ontvangsten van de Raad van State bestaan in hoofdzaak uit griffierechten.