Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) werkt aan een slagvaardig en betrouwbaar openbaar bestuur waarop inwoners kunnen vertrouwen en wat oog heeft voor de menselijke maat. Een openbaar bestuur dat samen met de samenleving in staat is de maatschappelijke opgaven op te lossen. Veranderingen in onze maatschappij beïnvloeden hoe ons bestuur en onze democratie werkt. Om waarden als legitieme besluitvorming, slagkrachtig openbaar bestuur en transparantie daarbij te behouden en democratische waarden en vrijheden te borgen en versterken, is continue aandacht nodig voor de werking en inrichting van democratie en bestuur.

De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft de zorg voor het goed functioneren van het openbaar bestuur van ons land.

Inwoners verlangen in toenemende mate maatwerk van de overheid. Dat vraagt om een overheid die in kan spelen op hun individuele behoeften en om kan gaan met uiteenlopende maatschappelijke opgaven op verschillende schaalniveaus. Daarnaast zijn er grote maatschappelijke opgaven die we als overheden alleen samen met de samenleving kunnen oplossen. Om hier goed op in te kunnen spelen organiseren we de overheid zo dicht mogelijk bij de burger en met betrokkenheid van de burger.

Met het oog op de doelen binnen dit beleidsartikel is een gezamenlijke inzet van gemeenten, provincies, waterschappen en het Rijk nodig.

De slagvaardigheid en legitimatie van het openbaar bestuur vraagt om een zo helder mogelijke taakverdeling tussen de overheden, financiering die daarbij aansluit, draagkracht in de uitvoering, onderlinge afstemming en samenwerking, betrokkenheid van burgers, ruimte voor maatwerk en zorg voor en toerusting van de mensen werkzaam in het openbaar bestuur. aanpassing

De minister is hoeder van de Grondwet (GW).

De minister is verantwoordelijk voor:

Stimuleren

• – Om de slagvaardigheid van het openbaar bestuur te versterken stimuleert de minister de samenwerking tussen overheden en het werken als één overheid, onder meer via de Regio Deals, Agenda stad, City Deals en Regio's aan de grens.

• – Ter versterking van het democratisch bestel werkt de minister aan een sterkere verbinding van inwoner en overheid, aan betere toerusting en ondersteuning van politieke ambtsdragers en aan een weerbaarder bestuur. De minister stimuleert en faciliteert betrokken partijen en draagt zorg voor kennisontwikkeling en –verspreiding. Concrete voorbeelden zijn Netwerk Weerbaar bestuur en Kennispunt Lokale Politieke Partijen.

• – De minister stimuleert, vanuit haar verantwoordelijkheid voor de Grondwet, het mensenrechtenbeleid in Nederland.

• – De minister heeft een stimulerende rol voor een betrouwbare overheid door medeondertekening van de Algemene wet bestuursrecht. Deze wet is kaderstellend voor een behoorlijk bestuur.

• – De minister draagt (mede in reactie op het rapport Ongekend onrecht) zorg voor een betere dienstverlening aan de burger vanuit alle onderdelen van de overheid (Kamerstukken II 2020/21, 35510, nr. 4).

• – Medeoverheden worden gecompenseerd voor de uitgaven en derving van inkomsten als gevolg van het kwijtschelden van publieke schulden aan gedupeerden van de toeslagenaffaire (Stcrt. 2021, 47680).

• – Om de leefsituatie en het perspectief van bewoners in de kwetsbaarste gebieden te verbeteren, stimuleert de minister de interdepartementale en interbestuurlijke samenwerking via het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid. De minister faciliteert alle betrokken partijen door zorg te dragen voor kennisontwikkeling en –verspreiding.

Financieren

• – Op basis van de Financiële-verhoudingswet (Fvw) is de minister - samen met de Staatssecretaris van Financiën (de fondsbeheerders) - verantwoordelijk voor het beheer van het gemeente- en provinciefonds. De middelen voor beide fondsen kennen een eigen begroting (gemeentefonds en provinciefonds) maar het beheer kan niet los gezien worden van de rest van het stelsel. Op basis van de Gemw en PW is de minister verantwoordelijk voor het stelsel van decentrale belastingen.

• – Tevens financiert de minister de rechtspositionele regelingen van (voormalige) politieke ambtsdragers.

Regisseren

• – Op basis van artikel 2 van de Fvw wordt van beleidsvoornemens van het Rijk, die leiden tot een wijziging van de uitoefening van taken of activiteiten door provincies of gemeenten, aangegeven wat de financiële gevolgen zijn van deze wijziging voor provincies of gemeenten. Hiernaast dient te worden aangegeven via welke bekostigingswijze de financiële gevolgen voor de provincies of gemeenten kunnen worden opgevangen. Hierover vindt overleg plaats met de minister van BZK en de minister van Financiën.

• – Op basis van de Gemeentewet (Gemw) en Provinciewet (PW) is de minister daarnaast verantwoordelijk voor de interbestuurlijke verhoudingen en het Rijksbeleid dat de medeoverheden raakt. De minister coördineert hierbij het overleg tussen het Rijk en de medeoverheden. Door de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) waarvoor de minister verantwoordelijk is, kunnen gemeenten, provincies en waterschappen samenwerken in publiekrechtelijke constructies.

• – Betrouwbare en transparante verkiezingen zijn essentieel voor het vertrouwen in de democratie. De minister is verantwoordelijk voor de Kieswet (KW), die de verkiezingen voor de leden van de Eerste Kamer en Tweede Kamer der Staten-Generaal, het Europees Parlement, Provinciale Staten, algemene besturen van waterschappen, eilandsraden en gemeenteraden regelt.

• – De minister is verantwoordelijk voor de aanpak van discriminatie en de daarbij behorende wetgeving, zoals de Algemene wet gelijke behandeling en de Wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen. De mininister heeft een coördinerende rol in de aanpak van discriminatie.

• – De minister coördineert aan rijkszijde de integrale aanpak van de grootstedelijke problematiek vanuit het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid.

  De minister kan op basis van de Wet bijzondere maatregelen grootstedelijke problematiek op verzoek van de gemeenteraad wooncomplexen of straten aanwijzen waarin aan woningzoekende huurders eisen kunnen worden gesteld of voorrang wordt verleend. Op basis van de Wet aanpak woonoverlast (artikel 151d van de Gemw) is de minister stelselverantwoordelijk om hiermee gemeenten de mogelijkheid te bieden ernstige en herhaaldelijke hinder voor omwonenden tegen te gaan door middel van het opleggen van een gedragsaanwijzing.

  Daar waar het juridisch instrumentarium ontoereikend is voor het oplossen van de grootstedelijke problematiek en een integrale aanpak in de weg staat, zal door de minister meer ruimte worden gecreëerd voor experimenten en maatwerk.

Uitvoeren

• – Politieke partijen vervullen een cruciale rol in de democratie. De minister voert de Wet financiering politieke partijen(Wfpp) uit en financiert deze ook.

• – De minister geeft uitvoering aan het Nederlandse decoratiestelsel en aan de ontslag- en benoemingsprocedures van burgemeesters, commissarissen van de Koning en leden van de Hoge Colleges van Staat.

• – Om het stelsel van het openbaar bestuur te ondersteunen voert de minister onderzoek uit en ontwikkelt zij kennisproducten, zoals de Staat van het Bestuur en de website www.findo.nl.

Wet op de politieke partijen

Het kabinet werkt in 2024 verder aan het voorstel voor de Wet op de politieke partijen (Wpp), dat regels bevat over de transparantie van de interne organisatie, transparantie over politieke advertenties, financiering en subsidiëring van decentrale partijen en een specifieke regeling voor het verbieden van politieke partijen. In het wetsvoorstel wordt een Autoriteit Wet op de politieke partijen opgericht, waarvoor vanaf 2024 structureel € 1,8 mln. beschikbaar wordt gesteld binnen de begroting van BZK. In het wetsvoorstel wordt de grondslag gecreëerd voor een subsidieregeling voor decentrale politieke partijen van € 8,5 mln. jaarlijks in de periode 2024-2028, die door de Autoriteit wordt uitgekeerd. Binnen dit bedrag wordt ook het Kennispunt Lokale Politieke Partijen gefinancierd met € 0,35 mln. per jaar. De totstandkoming en ingangsdatum van deze subsidieregeling is afhankelijk van de inwerkingtreding van de Wpp.

Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid

In een aantal gebieden in Nederlandse steden staat de leefbaarheid steeds meer onder druk. Hier is sprake van een concentratie en stapeling van problemen op het gebied van onderwijs, werkloosheid, armoede, gezondheid, de kwaliteit van de woon- en leefomgeving, veiligheid en georganiseerde en ondermijnende criminaliteit. De minister voor VRO is coördinerend minister voor het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV), dat er naar streeft om de leefsituatie en het perspectief van bewoners van de kwetsbaarste gebieden te  verbeteren. Door een integrale regeling en bijbehorende specifieke uitkering waaraan verschillende ministeries bijdragen, wordt invulling gegeven aan motie Ceder (Kamerstukken II 2021/22, 35 925 VII, nr. 24), die de regering verzoekt om in het NPLV schotten tussen beleidsbudgetten weg te halen en rijksregels aan te passen die een integrale aanpak in de weg staan.

Geschatte budgetflexibiliteit

Juridisch verplicht

Van het totale uitgavenbudget op artikel 1 is 75,0% juridisch verplicht en dit betreft met name de volgende instrumenten:

Subsidies (regelingen)

Het budget is voor 80% juridisch verplicht. Het betreft onder andere subsidies aan de politieke partijen, de Oorlogsgravenstichting (OGS), ProDemos en Multiproblematiek en Basisinfrastructuur als gevolg van de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag.

Bijdrage aan medeoverheden

Het budget is voor 77% juridisch verplicht. Het betreft met name de vierde tranche van de Regio Deals en de bijdragen voor de SPUK Kansrijke wijk. Daarnaast betreft het een bijdrage inzake de Groeiopgave Almere en de ontvlechting van drinkwaterbedrijf Evides aan de Zeeuwse overheden.

Inkomensoverdrachten

Het budget is voor 100% juridisch verplicht. Het betreft pensioenen en uitkeringen aan voormalige ministers en staatssecretarissen en uitkeringen aan voormalige herindelingsburgemeesters en waarnemend burgemeesters.

1.1 Bestuur en regio

Subsidies (regelingen)

POK - Multiproblematiek

In 2023 heeft het ministerie van BZK een subsidie verstrekt voor het inrichten van een lerend stelsel binnen de gemeentelijke uitvoering waarbij de aanpak van multiproblematiek centraal staat. Het doel is om vanuit de uitvoeringspraktijk te leren wat goed gaat en wat beter kan, en wat door de uitvoering zelf kan worden opgepakt en waar een beleids- of stelselwijziging voor nodig is. Dit lerend stelsel wordt in 2024 verder uitgebouwd en loopt door tot 2025.

POK - Antidiscriminatie

De minister van BZK is verantwoordelijk voor de aanpak van discriminatie en de daarbij behorende wetgeving, zoals de Algemene wet gelijke behandeling en de Wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen. De minister van BZK heeft een coördinerende rol in de aanpak van discriminatie. De minister van BZK verstrekt subsidies om aan deze taak te kunnen voldoen.

Oorlogsgravenstichting

Namens de Nederlandse overheid onderhoudt de Oorlogsgravenstichting (OGS) wereldwijd ongeveer 50.000 graven van Nederlandse oorlogsslachtoffers. Deze graven liggen in meer dan vijftig landen, verspreid over vijf continenten. Het zwaartepunt ligt daarbij in Indonesië. Tevens verzorgt de stichting ruim 10.000 graven van militairen van de geallieerde strijdkrachten in Nederland. De OGS ontvangt een subsidie voor de uitvoering hiervan op basis van de Subsidieregeling Oorlogsgravenstichting.

Bestuur en regio

Het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO) ontvangt een subsidie voor het onderzoek naar een laagdrempelige informatievoorziening over economische en financiële aspecten van medeoverheden. De subsidieregeling COELO is per 1 januari 2022 verlengd (na het uitvoeren van een evaluatie) tot 31 december 2026.

Het Kenniscentrum Europa Decentraal (KED) ontvangt een subsidie. Dit is een gezamenlijk initiatief van het ministerie van BZK, het Interprovinciaal Overleg (IPO), de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Unie van Waterschappen (UvW), dat zich richt op toepassing en verspreiding van kennis en expertise over Europees recht bij de medeoverheden.

Voor het programma Agenda Stad (City Deals) ontvangt onder andere Stichting Platform31 een subsidie voor de ondersteuning en doorontwikkeling van het Programma Agenda Stad en voor de coördinatie van de Dag van de Stad. Steden worden in de gelegenheid gesteld een uitgebreid voorstel in te dienen om gaststad van de Dag van de Stad te worden.

POK - Basisinfrastructuur

Ook in 2024 zal het ministerie van BZK subsidies verstrekken voor activiteiten in opvolging van de Kabinetsreactie op de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK). Dit betreft onder andere activiteiten ter vergroting van de uitvoeringskracht bij gemeenten voor de ondersteuning van inwoners in kwetsbare posities en het ophalen van signalen uit de praktijk (inrichten van een feedbackloop).

Opdrachten

Bestuur en regio

De kennisopbouw en -uitwisseling over en in het openbaar bestuur richt zich vooral op het vergroten van het feitelijke inzicht in (de slagkracht van) het openbaar bestuur. Daarnaast zullen bredere vraagstukken bekeken worden in samenhang met de brede lijnen uit de Actieagenda Sterk Bestuur. In 2024 zullen daarom een aantal trajecten worden vervolgd of in gang worden gezet rondom monitoring, de evaluatie van de Actieagenda Sterk Bestuur, en praktijkgerichte trajecten rondom regionale samenwerking en taakdifferentiatie. Ook zal gestart worden met het opstellen van de Staat van het Bestuur 2025.

Voor het Programma Regio's aan de grens worden opdrachten verstrekt voor onder andere onderzoek en kennisontwikkeling, organisatie van (kennis)bijeenkomsten voor regio’s aan de grens, de organisatie van de grenslandconferentie, monitoring en evaluatie van de grenseffecten toets, verzameling van grensstatistieken en de uitvoering van de aanbevelingen van de Bestuurlijke werkgroep Donner-Berx.

In de jaren 2023 en 2024 zijn en worden op verzoek van de Kamer evaluaties uitgevoerd in de herindelingsgemeenten Maashorst en Dijk en Waard (Kamerstukken II 2020/21, 35619, nr. 12 en Kamerstukken II 2020/21, 35621, nr. 7). Voor deze evaluaties worden onafhankelijke externe bureaus ingeschakeld. In 2023 is in de gemeente Maashorst reeds gestart met de uitvoering van een 0-meting. De overige werkzaamheden in beide gemeenten vinden plaats eind 2024.

POK - Antidiscriminatie

De minister van BZK is verantwoordelijk voor de aanpak van discriminatie en de daarbij behorende wetgeving, zoals de Algemene wet gelijke behandeling en de Wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen. De minister van BZK heeft een coördinerende rol in de aanpak van discriminatie. De minister van BZK verstrekt opdrachten om aan deze taak te kunnen voldoen.

Regio Deals

Naast de personele kosten lopen er verschillende onderzoek- en monitoringstrajecten gericht op het vergroten van kennis over brede welvaart in Regio’s ten behoeve van de regio's en de Regio Deals. Daarnaast loopt er een onderzoek naar de effectiviteit van het instrument Regio Deals en lopen er community’s of practises voor de lopende deals en toekomstige deals uit de 5^e en 6^e tranche. Daarnaast gaan er jaarlijks middelen naar het onderhouden en bijhouden van een website, nieuwsbrieven, diverse communicatie tools en diverse fysieke en online bijeenkomsten om regio's te informeren over Regio Deals, de geleerde kennis verder te brengen en regio's elkaar te laten inspireren. Zo wordt er ook gewerkt aan een jaarlijkse dag van de regio naar voorbeeld van de Dag van de Stad.

Antidiscriminatie

Er worden structureel middelen ingezet om te voldoen aan de beleidsprioriteiten op het gebied van het tegengaan van discriminatie en racisme in de maatschappij. Deze middelen zijn onder andere voor de financiering voor een juridisch loket in Caribisch Nederland, de versterking van de antidiscriminatievoorzieningen en de uitvoering van het nationaal programma tegen discriminatie en racisme.

Bijdrage aan medeoverheden

Groeiopgave Almere

De gemeente Almere ontvangt jaarlijks, sinds 2021, een specifieke uitkering voor de Groeiopgave Almere. Doel van de uitkering is gemeente Almere in staat te stellen zijn bijdrage aan de gemaakte groeiafspraken te leveren. Deze uitkering loopt door tot uiterlijk 2036 en wordt elke vijf jaar geëvalueerd. De middelen voor deze uitkering zijn overgeheveld vanuit de algemene uitkering van het gemeentefonds. Bij beëindiging van deze uitkering (per 2037 of tussentijds) vloeien de middelen voor de daarop volgende jaren weer terug in de algemene uitkering van het gemeentefonds.

Evides

Als onderdeel van het pakket «Wind in de zeilen» ondersteunt de Rijksoverheid de provincie Zeeland (en hiermee indirect alle Zeeuwse aandeelhouders en dus de Zeeuwse overheden) bij de ontvlechting van drinkwaterbedrijf Evides (Kamerstukken II 2019/2020, 33358, nr. 28). Dit geschiedt door een totale bijdrage van € 10 mln. van het Rijk aan de provincie Zeeland om de aankoop van Evides mogelijk te maken (Kamerstukken II 2020/2021, 33358, nr. 34). Een overzicht van de Rijksuitgaven Wind in de zeilen is opgenomen in bijlage 8 bij deze begroting. In 2024 wordt hiervoor de laatste termijn overgemaakt van € 1,31 mln.

Regio Deals

Voor 2024 is er een bedrag van € 335,4 mln. in de begroting opgenomen. Dit betreft de helft van de middelen die beschikbaar zijn voor de vierde tranche en de helft van de middelen voor de vijfde tranche. De middelen voor de Regio Deals worden namelijk in twee termijn overgeboekt aan de regio ’s met wie een convenant wordt gesloten in het kader van de Regio Deals. Voor de vierde tranche was 286,2 mln. beschikbaar en zijn in 2023 convenanten voor afgesloten. Vanuit deze tranche wordt in 2024 dus € 143,1 mln. overgeboekt naar de regio’s via een specifieke uitkering. Voor de vijfde tranche is € 384,6 mln. beschikbaar. Hiervoor is in 2023 een uitvraag aan alle regio’s in Nederland gedaan voor het indienen van proposities. Regio’s kunnen tot en met 31 oktober 2023 voorstellen indienen. Alle binnengekomen proposities worden beoordeeld aan de hand van het afwegingskader. Op basis van deze beoordeling besluit het kabinet begin 2024 over toekenning van middelen voor de Regio Deals. Vervolgens worden met de geselecteerde regio’s een concrete, te ondertekenen Regio Deal uitgewerkt. Het streven is dat de eerste Deals van de vijfde tranche medio 2024 tussen Rijk en regio worden gesloten en dat de uitvoering van deze Deals na de zomer 2024 starten en de eerste helft van de middelen (€ 192,3 mln.) aan de regio’s wordt overgeboekt.

Bijdrage aan agentschappen

RWS

Rijkswaterstaat ontvangt voor de periode 2021 tot en met 2024 een bijdrage in verband met het beheren van een landelijk, digitale, kenniscentrum voor gemeenten die te maken hebben met explosieven uit de Tweede Wereldoorlog. Het ministerie van BZK is opdrachtgever van dit kenniscentrum. Het kenniscentrum gaat onder andere onderzoek doen om de kennis over het opsporen van explosieven te vergroten. De evaluatie van het kenniscentrum zal plaatsvinden in 2024.

1.2 Democratie

Subsidies (regelingen)

Politieke partijen

Politieke partijen ontvangen subsidie op grond van de Wet financiering politieke partijen (Wfpp). Een politieke partij komt voor subsidie in aanmerking als zij voldoet aan de in deze wet genoemde voorwaarden. . Als gevolg van de motie Jetten c.s. (Kamerstukken II 2019/20, 35300 IIA, nr. 8) is het beschikbare Wfpp budget met ingang van 2020 verhoogd. Tot en met 2024 betreft de verhoging jaarlijks € 8,65 mln. en met ingang van 2025 structureel € 5 mln.. De aanpassing van de Wfpp, waarin deze verhoging wordt meegenomen, is op 12 april 2022 aangenomen door de Tweede Kamer. Bij de definitieve vaststelling van de subsidie over 2022 zal de subsidie worden aangepast aan de nieuwe zetelverdeling in de Tweede Kamer.

ProDemos

ProDemos, Huis voor Democratie en Rechtsstaat, ontvangt een subsidie voor activiteiten gericht op het vergroten van de betrokkenheid en kennis van de democratische rechtsstaat, zoals het programma Parlement op School en het verzorgen van bezoeken van scholieren aan het parlement met de daarbij behorende educatieve programma’s.

Verbinding inwoner en overheid

Er worden subsidies verstrekt om de bewustwording en de weerbaarheid van burgers rondom de verspreiding van online desinformatie te vergroten.

Het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners (LSA) en de Landelijke Vereniging van Kleine Kernen (LVKK) ontvangen subsidies ter bevordering van actieve burgerbetrokkenheid.

Toerusting en ondersteuning politieke ambtsdragers

Om te zorgen dat er voldoende goed toegeruste politieke ambtsdragers beschikbaar zijn en beschikbaar blijven, wordt subsidie verstrekt aan de beroepsgroepen van politieke ambtsdragers, te weten het Nederlands Genootschap van Burgemeesters, de Wethoudersvereniging, de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden en Statenlidnu. Ook ontvangen de Vereniging van Griffiers, de Nederlandse Vereniging van Rekenkamers en Rekenkamercommissies subsidie om passende opleidingen en programma’s te organiseren. Deze subsidieregelingen lopen af per 1 januari 2025 en zullen in 2024 worden geëvalueerd.

Het Kennispunt Lokale Politieke Partijen ontvangt in 2020-2024 een subsidie voor de ondersteuning van lokale politieke partijen, o.a. door fysieke en online trainingen aan bestuursleden en vrijwilligers.

Weerbaar bestuur

Binnen het programma Weerbaar bestuur zet het ministerie van BZK samen met het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV), beroepsverenigingen van politieke ambtsdragers, bestuurdersverenigingen van landelijke politieke partijen, koepels van medeoverheden en andere partners zich meerjarig in voor de verhoging van de weerbaarheid van decentrale politieke ambtsdragers en de ambtelijke organisatie tegen ondermijnende invloeden (Kamerstukken II 2022/2023, 28844, nr. 252. Netwerkpartners ontvangen subsidies voor trainingen en bewustwordingssessies, o.a. over agressie en intimidatie. Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) ondersteunt bij de uitvoering van de regeling preventieve beveiligingsmaatregelen ten behoeve van woningen van decentrale bestuurders.

Het CCV ontvangt ook subsidie ter bevordering van kennisuitwisseling over de toepassing van de Wet aanpak woonoverlast (artikel 151d van de Gemw) en de gebiedsgerichte aanpak van ondermijnende criminaliteit, waaronder vakantieparken (Kamerstukken II 2022/23, 32847, nr. 1070).

Vanuit het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid wordt subsidie verstrekt voor de inrichting van de programmaorganisatie en voor onderzoek, kennisdeling (onder andere via www.WijkWijzer.org), pilots en ondersteuningstrajecten in de gemeenten met een stedelijk focusgebied en daarbuiten. Er wordt een structuur ingericht tussen Rijk en gemeenten die snelle besluitvorming bevordert, zodat doorbraken kunnen worden gerealiseerd bij de aanpak van complexe casuïstiek en daar waar knelpunten in regelgeving een duurzame oplossing in de weg staan (Kamerstukken II 2021/2022, 30995, nr. 100).

In samenwerking met de Nederlandse vereniging van rekenkamers en rekenkamercommissies (NVRR) werkt BZK aan de verdere verbetering van de kwaliteit van rekenkameronderzoeken en de professionalisering van decentrale rekenkamers.

Decentrale politieke partijen

In het wetsvoorstel voor de Wet op de politieke partijen (Wpp) wordt een grondslag gecreëerd voor een subsidieregeling voor decentrale politieke partijen. De totstandkoming en ingangsdatum van deze subsidieregeling is afhankelijk van de inwerkingtreding van de Wet op de politieke partijen.

Opdrachten

Verbinding inwoner en overheid

Het ministerie van BZK zet zich als coördinerend ministerie voor de aanpak van desinformatie in op het vergroten van de weerbaarheid van de samenleving tegen de impact van desinformatie. In 2024 is er extra aandacht voor de verkiezingen voor het Europees Parlement, waarbij de betrokken organisaties bewust worden gemaakt van het mogelijke gevaar van desinformatie.

In het kader van de evaluatie van de verkiezingen worden verschillende onderzoeken worden gedaan. Er worden voorbereidingen getroffen voor de verkiezingen in juni 2024 voor het Europees Parlement, waarbij in enkele gemeenten wordt geëxperimenteerd met een nieuw model stembiljet. Door de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN) wordt met ondersteuning van het ministerie van BZK een opkomstbevorderende campagne gevoerd.

Als vervolg op het Actieplan toegankelijk stemmen 2021 worden verschillende opdrachten uitgezet. Ook wordt er, in aanvulling op de landelijke publiekscampagne waarmee kiezers worden geïnformeerd over de verkiezingen, ingezet op communicatie richting o.a. kiezers met een beperking en laaggeletterde kiezers. Er wordt gewerkt aan de mogelijkheid om te kunnen experimenteren met hulp in het stemhokje aan ook andere kiezers dan kiezers die vanwege hun lichamelijke gesteldheid niet zelfstandig kunnen stemmen. De voorbereidingen in dit wetgevingstraject worden vervolgd.

De gemeente Den Haag is conform de Kieswet verantwoordelijk voor het organiseren van de verkiezingen voor kiezers buiten Nederland, waaronder de verkiezing voor de leden van het kiescollege niet-ingezetenen voor de Eerste Kamer. De gemeente Den Haag maakt hiervoor kosten, onder andere voor het versturen van stembescheiden aan kiezers en het verrichten van de stemopneming. De gemeente Den Haag vervult voor het kiescollege niet-ingezetenen de rol van griffie om het kiescollege te ondersteunen bij de uitvoering van hun taken. De verkiezing is elke vier jaar en Den Haag ontvangt elk jaar een vierde deel van de totale kosten van een verkiezing als vergoeding.

De Kiesraad ontvangt op de begroting Overige Hoge Colleges van Staat (IIB) een bijdrage voor de transitie van de Kiesraad.

Er worden opdrachten verstrekt om democratische innovatie te onderzoeken en bevorderen en te monitoren hoe invulling wordt gegeven aan de versterking van participatie.

Het Adviescollege Nederlandse Gebarentaal ontvangt een bijdrage om de minister van BZK te adviseren over de bevordering van het gebruik van de Nederlandse gebarentaal in de samenleving.

Weerbaar bestuur

Verschillende opdrachten worden uitgezet voor het versterken van de bestuurlijke weerbaarheid. De huidige regeling preventieve beveiligingsmaatregelen uit 2021 ten behoeve van woningen van decentrale bestuurders wordt uitgebreid. Extra hulp wordt geboden aan decentrale overheden op het gebied van complexe juridische procedures vanuit de ondermijningsaanpak en bij het signaleren en versterken van kwetsbare processen in de organisatie. Er worden maatregelen genomen voor de digitale veiligheid en het verhogen van de meldings- en aangiftebereidheid onder zowel decentrale politieke ambtsdragers als ambtenaren. Met de tweejaarlijkse monitor wordt ook in 2024 de ervaring met en de beschikbare instrumenten tegen agressie en intimidatie onder decentrale politieke ambtsdragers en ambtenaren inzichtelijk gemaakt. Er wordt gewerkt aan de doorontwikkeling van Zicht op Ondermijning, ter ondersteuning van decentrale bestuurders bij de preventieve aanpak van ondermijnende effecten van criminaliteit.

In 2024 wordt verder gewerkt aan de uitvoering van een meerjarenplan Maatschappelijke onrust en ongenoegen, onder meer gericht op vakmanschap om met kritische groepen in gesprek te gaan en zelfreflectie en responsiviteit van de overheid. Ook vindt oppvolging plaats van de aanbevelingen van de Adviescommissie Weerbare Democratische Rechtsorde.

Er worden kennisbijeenkomsten georganiseerd voor betrokken gemeenten over de toepassing van selectieve woningtoewijzing op grond van de Wet bijzondere maatregelen grootstedelijke problematiek (Wbmgp).

Vanuit het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid worden opdrachten verstrekt voor onderzoek, kennisdeling (onder andere voortzetting van het Kennis- en leernetwerk Leefbaarheid en Veiligheid en de website www.WijkWijzer.org) en het uitvoeren van pilots en ondersteuningstrajecten in verschillende gemeenten (Kamerstukken II 2021/22, 30995, nr. 100).

Door onderzoek en handreikingen wordt gewerkt aan de verbetering van de kwaliteit en toerusting van het decentraal bestuur en daarbinnen de decentrale volksvertegenwoordigingen. Er wordt in kaart gebracht in welke verschijningsvormen en op welke schaal decentrale volksvertegenwoordigers kwetsbaar zijn voor ernstige integriteitsschendingen of ondermijnende activiteiten. Ook wordt geïnventariseerd hoe kroonbenoemde bestuurders in de praktijk invulling geven aan hun zorgplicht om de bestuurlijke integriteit te bevorderen (Kamerstukken II 2022/23, 28844, nr. 254).

In 2024 zal worden geëvalueerd of de openbare agenda’s van bewindspersonen en de lobbyparagraaf in memories van toelichting bij wetsvoorstellen, voldoende zijn verbeterd.

Inkomensoverdrachten

Toerusting en ondersteuning politieke ambtsdragers

Het ministerie van BZK financiert de rechtspositionele regelingen van (voormalige) politieke ambtsdragers. Het betreft pensioenen en uitkeringen aan voormalige ministers en staatssecretarissen en uitkeringen aan voormalige herindelingsburgemeesters en waarnemend burgemeesters.

Bijdrage aan ZBO/RWT

Diverse bijdragen

CBS ontvangt een bijdrage in het kader van Zicht op Ondermijning.

Bijdrage aan medeoverheden

Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid

Samen met de ministeries van SZW en OCW verkent het ministerie van BZK de mogelijkheden om een aantal departementale regelingen in het kader van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid tot één gezamenlijke SPUK samen te voegen.

Bijdrage aan agentschappen

Dienst publiek en Communicatie

De minister van BZK is verantwoordelijk voor de uitvoering van de landelijke campagne om kiezers te informeren over de verkiezingen. Hiervoor wordt een bijdrage verstrekt aan de Dienst Publiek en Communicatie (DPC) van het ministerie van Algemene Zaken.

Ontvangsten

De ontvangsten betreffen grotendeels de bijdragen van de waterschappen aan de uitvoeringskosten van de Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ). De gemeenten zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de wet en de kosten worden gezamenlijk gedragen door het Rijk, gemeenten en waterschappen. De waterschappen betalen jaarlijks hun aandeel in de uitvoeringskosten via het Rijk aan de gemeenten. Vanuit het Coalitieakkoord gaan zij voor de periode van 2022-2025 jaarlijks € 10 mln. minder bijdragen. In 2025 vindt een evaluatie plaats van de WOZ, die als basis kan dienen voor de bijdragen in 2026 en verder.

Daarnaast ontvangt het ministerie van BZK jaarlijks een bedrag van € 2,8 mln. van de waterschappen in het kader van de organisatie van de Waterschapsverkiezingen. De kosten, die de gemeenten voor de organisatie van de Waterschapsverkiezingen maken, worden vergoed door de waterschappen. Sinds 2020 gebeurt dat via een structurele toevoeging aan de algemene uitkering van het gemeentefonds van € 2,8 mln. per jaar. Dit bedrag is reeds overgeboekt vanuit de begroting van BZK (VII). Daartegenover incasseert het ministerie van BZK jaarlijks eenzelfde bedrag bij de waterschappen.