De Douane draagt bij aan een solide financiering van de Europese en nationale overheid, aan een veilige samenleving en aan een sterke, aantrekkelijke en eerlijke interne markt waarmee de welvaart in de Europese Unie (EU) en Nederland wordt bevorderd. Dit doet de Douane door als handhavingsdienst toezicht te houden op het EU-grensoverschrijdende goederenverkeer en daarbij te controleren op de naleving van fiscale en niet-fiscale regels en door het bonafide bedrijfsleven daarbij te faciliteren. Douanerechten en nationale belastingen (accijnzen en verbruiksbelastingen en omzetbelasting bij invoer) worden zo veel mogelijk tijdig, juist en volledig geheven en geïnd.
Kortweg bestaat de opdracht van de Nederlandse Douane uit de ABC-doelen:
– Afdracht: zorgen dat opbrengsten zo juist, tijdig en volledig mogelijk zijn;
– Beschermen: de samenleving zo goed mogelijk beschermen tegen onveilige en ongewenste goederen;
– Concurrentiepositie: bijdragen aan het versterken van de concurrentiepositie van de Europese Unie.
De minister van Financiën is verantwoordelijk voor en heeft een regisserende rol op het terrein van het beleid en de wet- en regelgeving inzake douaneformaliteiten en douanerechten. Dit is hoofdzakelijk Europese wet- en regelgeving. Daarnaast is de minister verantwoordelijk voor de wet- en regelgeving inzake binnenlandse accijnzen en verbruiksbelastingen.
Op grond van het Douanewetboek van de Unie, Europese verordeningen, de Algemene douanewet en andere nationale wet- en regelgeving handhaaft de Douane fiscale en niet-fiscale wet- en regelgeving.
Met de uitvoering van de reguliere taken en door samenwerking met ketenpartners draagt de Douane bij aan de integrale aanpak van ondermijning. Het doel is hierbij om barrières op te werpen tegen ondermijnende (drugs)criminaliteit van productiegebieden van drugs in het buitenland tot afzetmarkten in de EU.
De minister bevordert via de inzet van de Douane de naleving van wet- en regelgeving. Dit gebeurt door het leveren van passende en faciliterende dienstverlening door bijvoorbeeld zorg te dragen voor een goed werkend aangiftesysteem. Maar ook door processen juist en tijdig uit te voeren, door adequaat toezicht uit te oefenen en door naleving te stimuleren en waar nodig deze naleving bestuurs- of strafrechtelijk af te dwingen.
Strategie Douane
De ambitie van de Douane is om tot de beste douanediensten ter wereld te behoren, die door slim te werken legale handel optimaal faciliteert, de samenleving adequaat beschermt, en douanerechten, accijnzen en andere belastingen volgens de wetgeving correct heft en int.
Deze ambitie wordt langs drie doelstellingen opgepakt:
– Sturen op maatschappelijke effecten: om toekomstige verdere taakuitbreidingen het hoofd te bieden onderzoekt de Douane op welke manier de meeste meerwaarde kan worden gecreëerd voor burgers en bedrijven.
– Realiseren van de digitale transformatie: de inzet op de benodigde digitale transformatie gaat bijdragen aan efficiëntere inzet van het personeel en een meer actorgerichte handhaving.
– Medewerker centraal: verbetering van de efficiëntie en het behoud van medewerkers door te investeren in ondersteuning van medewerkers en het optimaliseren van processen.
Kwantitatieve doelstellingen
De algemene doelstelling van de Douane en de hierboven beschreven strategie komt, langs de lijnen van de ABC-doelen, tot uiting in onderstaande meetbare gegevens.
Prestatie-indicator | Waarde 2022 | Waarde 2023 | Streefwaarde 2024 | Streefwaarde 2025 |
Afdracht: Juiste invoeraangiften | 98 | n.v.t. | ≥100 | ≥100 |
Beschermen: Uitvoering afspraken niet-fiscale taken | 99% | 99% | ≥95% | ≥95% |
Concurrentiepositie: Waardering bedrijfsleven | 108,7 | 101,4 | ≥100 | ≥100 |
Afgehandelde bezwaren binnen de Awb-termijn | 71% | 66% | ≥90% | ≥90% |
Afgehandelde klachten binnen de Awb-termijn | 98% | 80% | ≥95% | ≥95% |
Afdracht: Juiste invoeraangiften
De A-doelstelling van de Douane zorgt ervoor dat opbrengsten zo juist, tijdig en volledig mogelijk zijn. De prestatie-indicator Juiste invoeraangiften geeft weer hoe groot het aandeel juiste invoeraangiften is in het totaal aantal invoeraangiften. Dit wordt uitgedrukt in een indexcijfer waarbij het jaar 2016 geldt als indexjaar.
De Douane zorgt dat de afdracht van douanerechten, belastingen bij invoer en binnenlandse accijnzen zo juist, tijdig en volledig mogelijk zijn. Dit houdt in dat de verschuldigde douanerechten, belastingen en accijnzen worden vastgesteld, geheven en geïnd. De geïnde bedragen worden afgedragen aan:
– De Europese Unie (douanerechten);
– De Nederlandse schatkist (accijnzen, verbruiksbelasting en omzetbelasting bij invoer).
De juistheid van de invoeraangifte is een belangrijke graadmeter voor de fiscale regelnaleving. Een juiste invoeraangifte betekent dat de juiste afdracht van de bij invoer verschuldigde belastingen kan worden vastgesteld. Door handhavingsinterventies beïnvloedt de Douane de regelnaleving, met als doel deze op een hoger peil te brengen. Bedrijven kunnen in verschillende systemen een aangifte van invoer doen.
Beschermen: Uitvoering afspraken niet-fiscale taken
De B-doelstelling betreft de opdracht om de samenleving te beschermen tegen onveilige en ongewenste goederen. Onder deze opdracht vallen alle niet-fiscale douanetaken, zoals die zijn vastgelegd in de wettelijk verplichte convenanten (op grond van Algemene Douanewet 1:3 lid 5) tussen de opdrachtgevende beleidsdepartementen en de Douane. Samengevat betreft dit de beleidsterreinen 'Veiligheid, Gezondheid, Economie en Milieu', waarmee de Douane tevens bijdraagt aan de integrale aanpak van ondermijnende criminaliteit. De begrotingsindicator geeft de mate aan waarin de Douane deze taken heeft kunnen uitvoeren.
Concurrentiepositie: Waardering bedrijfsleven
De Douane heeft de opdracht bij te dragen aan het versterken van de concurrentiepositie van de Europese Unie. Dit doet de Douane enerzijds door toe te zien op de naleving van Europese maatregelen voor marktordening, bijvoorbeeld antidumpingheffing, of het weigeren van producten die tot stand zijn gekomen door uitbuiting. Anderzijds bevordert de Douane een snelle en goede douaneafhandeling, resulterend in zo min mogelijk logistiek oponthoud en administratieve lasten voor het bedrijfsleven.
De indicator «waardering bedrijfsleven» geeft weer hoe bedrijven de douaneafhandeling ervaren. In samenspraak met het bedrijfsleven zijn aspecten in de dienstverlening vastgesteld die zowel de Douane als het bedrijfsleven belangrijk vinden. Deze aspecten worden jaarlijks gemeten in de begrotingsindicator. De waardering wordt uitgedrukt in een indexcijfer met als indexjaar 2015. Met het bedrijfsleven worden afspraken gemaakt over verbeteracties rondom dienstverlening en toezichtslasten.
Afgehandelde bezwaren binnen Algemene wet bestuursrecht (Awb) termijn
Burgers en bedrijven die het niet eens zijn met een beslissing kunnen een bezwaarschrift indienen bij de Douane. Deze prestatie-indicator betreft het aantal binnen Awb beslistermijn afgedane bezwaarschriften ten opzichte van het totaal aantal afgedane bezwaren.
Afgehandelde klachten binnen de Awb termijn
Burgers en bedrijven die ontevreden zijn over gedragingen of processen van de Douane kunnen een klacht indienen. Deze prestatie-indicator betreft het aantal binnen Awb-beslistermijn afgedane klachten ten opzichte van het totaal aantal afgedane klachten.
De doelstellingen, prioriteiten en initiatieven van de Douane zijn gericht op het verbeteren van de dienstverlening, het handhaven van naleving van regelgeving en het bevorderen van een soepele grensoverschrijdende handel.
Het takenpakket van de Douane groeit, in aantal en complexiteit. De herziening van de Douane Unie en het nieuwe Douanewetboek van de Unie (DWU) brengen aanzienlijke veranderingen in onze uitvoering en handhaving. Daarnaast neemt het aantal taken toe en stijgen de handelsvolumes, in het bijzonder de forse groei van de e-commerce. De sterk groeiende handelsvolumes maken de traditionele handhavingsaanpak die is gebaseerd op fysieke controles van individuele e-commerce zendingen onhoudbaar. Voor deze zendingen is een specifieke handhavingsaanpak ontwikkeld gericht op fiscale risico’s.
Alle ontwikkelingen hebben ook implicaties voor het bedrijfsleven. De Douane betrekt het bedrijfsleven, met name via het Overleg Douane Bedrijfsleven. Daarin komen veel zaken aan bod. Zo maakt de Douane afspraken met bedrijven over gewenste verbeteringen in het aangiftegedrag en door vervolgens hierop te monitoren. Andere voorbeelden van zaken die met het bedrijfsleven worden besproken zijn de herziening van het DWU, dienstverlening, de menselijke maat en de implementatie van nieuwe (EU-)systemen.
Ook het tegengaan van ondermijning en de uitvoering van de sanctiemaatregelen tegen Rusland en Belarus vormen belangrijke taken voor de Douane. Op het gebied van ondermijning lopen er verschillende trajecten waar de Douane aan deelneemt, zowel op internationaal, nationaal als lokaal niveau. Voorbeelden zijn de toenemende internationale samenwerking met partnerdiensten in onder meer Zuid-Amerikaanse landen, de Europese havenalliantie (Ports Alliance), de programma's Zicht op Cameratoezicht en Weerbare Haventerminal, de inzet van drones, het Hit and Run Postteam (HARP) en de deelname aan de Nationale Samenwerking tegen Ondermijnende Criminaliteit (NSOC).
De toenemende werklast vormt in de context van de krappe arbeidsmarkt en het tekort aan IV-capaciteit een uitdaging voor de Douane. Om het werk goed te blijven doen, terwijl de werklast en de complexiteit ervan toenemen, richt de Douane zich de komende jaren op drie pijlers: 1) de mogelijke sturing op maatschappelijke effecten, 2) digitaal transformeren en 3) medewerker centraal. Dit komt ook terug in de beleidsagenda.
Omschrijving | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Verplichtingen | 773.480 | 1.063.441 | 837.396 | 832.451 | 810.465 | 802.938 | 802.729 |
Uitgaven (1) + (2) | 767.609 | 1.063.441 | 837.396 | 832.451 | 810.465 | 802.938 | 802.729 |
(1) Apparaatsuitgaven | 510.383 | 579.269 | 569.535 | 570.226 | 547.617 | 542.683 | 542.671 |
Personele uitgaven | 504.940 | 569.442 | 564.366 | 564.007 | 541.398 | 536.464 | 536.429 |
Eigen personeel | 470.087 | 510.270 | 544.020 | 546.729 | 529.999 | 530.195 | 530.999 |
Inhuur externen | 32.777 | 58.502 | 19.676 | 16.608 | 11.169 | 6.039 | 5.200 |
Overig personeel | 2.076 | 670 | 670 | 670 | 230 | 230 | 230 |
Materiële uitgaven | 5.443 | 9.827 | 5.169 | 6.219 | 6.219 | 6.219 | 6.242 |
ICT | 900 | 2.174 | 1.466 | 2.435 | 2.435 | 2.435 | 2.458 |
Bijdrage aan SSO's | 117 | 163 | ‒ 322 | ‒ 322 | ‒ 322 | ‒ 322 | ‒ 322 |
Overig materieel | 4.426 | 7.490 | 4.025 | 4.106 | 4.106 | 4.106 | 4.106 |
(2) Programma-uitgaven | 257.225 | 484.172 | 267.861 | 262.225 | 262.848 | 260.255 | 260.058 |
Bekostiging | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Overige bekostiging | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Bijdrage aan ZBO's/RWT's | 2.588 | 1.208 | 1.488 | 1.488 | 1.488 | 1.488 | 1.488 |
Overige bijdrage ZBO's/RWT's | 2.588 | 1.208 | 1.488 | 1.488 | 1.488 | 1.488 | 1.488 |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 30.949 | 219.672 | 196 | 196 | 196 | 196 | 196 |
Wereld Douane Organisatie | 0 | 196 | 196 | 196 | 196 | 196 | 196 |
Bijdragen vertragingsrente EU | 30.692 | 219.476 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Bijdrage aan overige (inter)nationale organisaties | 257 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Opdrachten | 14.282 | 41.096 | 40.189 | 34.579 | 35.157 | 32.493 | 32.296 |
ICT opdrachten | 1.699 | 3.088 | 17.150 | 8.602 | 8.598 | 8.682 | 8.682 |
Overige opdrachten | 12.584 | 38.008 | 23.039 | 25.977 | 26.559 | 23.811 | 23.614 |
Bijdrage aan agentschappen | 5.779 | 3.410 | 3.514 | 3.514 | 3.514 | 3.514 | 3.514 |
Bijdrage overige agentschappen | 5.779 | 3.410 | 3.514 | 3.514 | 3.514 | 3.514 | 3.514 |
Rente | 0 | 3.000 | 3.000 | 3.000 | 3.000 | 3.000 | 3.000 |
Belasting- en invorderingsrente | 0 | 3.000 | 3.000 | 3.000 | 3.000 | 3.000 | 3.000 |
(Schade)vergoeding | 84 | 0 | 55 | 55 | 55 | 55 | 55 |
(Schade)vergoedingen | 84 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Vergoeding proceskosten | 0 | 0 | 55 | 55 | 55 | 55 | 55 |
Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken | 203.543 | 215.786 | 219.419 | 219.393 | 219.438 | 219.509 | 219.509 |
Toegerekende uitgaven van Belastingen | 203.543 | 215.786 | 219.419 | 219.393 | 219.438 | 219.509 | 219.509 |
Ontvangsten (3) + (4) | 1.642 | 18.196.611 | 18.485.399 | 20.336.703 | 20.654.664 | 20.824.337 | 21.013.252 |
Programma-ontvangsten (3) | 0 | 18.196.006 | 18.484.794 | 20.336.098 | 20.654.059 | 20.823.732 | 21.012.647 |
waarvan: Belastingontvangsten | 0 | 18.185.906 | 18.474.694 | 20.325.998 | 20.643.959 | 20.813.632 | 21.002.547 |
Bekostiging | 0 | 500 | 500 | 500 | 500 | 500 | 500 |
Doorbelasten kosten vervolging | 0 | 500 | 500 | 500 | 500 | 500 | 500 |
Rente | 0 | 5.600 | 5.600 | 5.600 | 5.600 | 5.600 | 5.600 |
Belasting- en invorderingsrente | 0 | 5.600 | 5.600 | 5.600 | 5.600 | 5.600 | 5.600 |
Boetes en schikkingen | 0 | 4.000 | 4.000 | 4.000 | 4.000 | 4.000 | 4.000 |
Ontvangsten boetes en schikkingen | 0 | 4.000 | 4.000 | 4.000 | 4.000 | 4.000 | 4.000 |
Apparaatsontvangsten (4) | 1.642 | 605 | 605 | 605 | 605 | 605 | 605 |
2025 | |
|---|---|
juridisch verplicht | 89% |
bestuurlijk gebonden | 0% |
beleidsmatig gereserveerd | 11% |
nog niet ingevuld/vrij te besteden | 0% |
Budgetflexibiliteit
Bijdrage aan ZBO's/RWT
De bijdrage aan ZBO's en RWT's zijn beleidsmatig gereserveerd.
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties
Douane is verantwoordelijk voor de heffing en inning van de Traditionele Eigen Middelen (TEM, invoerrechten) en de tijdige terbeschikkingstelling van deze eigen middelen aan de Europese Commissie (EC). De heffing, inning en terbeschikkingstelling van TEM door de Nederlandse Douane zijn gebaseerd op wetgeving van de EU. De lidstaten hoeven bedragen niet ter beschikking van de EC te stellen als deze niet kunnen worden geïnd door redenen die niet aan hen te wijten zijn. De EC beoordeelt deze casussen en kan alsnog het verschuldigde TEM bedrag opeisen, inclusief progressieve verschuldigde vertragingsrente. De vertragingsrente is 100% juridisch verplicht.
Opdrachten
Voor de correcte toepassing van de douanewetgeving worden opdrachten gegeven om ICT-systemen aan te passen. In de Algemene Douanewet staan de toezichtstaken en bevoegdheden uitgewerkt. Voor de uitvoering van de Algemene Douanewet geeft Douane opdrachten voor de inkoop van Douane specifieke middelen, bijvoorbeeld speurhonden, detectiesystemen, werktuigen, meldkamervoorzieningen en laboratoria. De post ICT opdrachten is voor 100% juridisch verplicht en de post Overige opdrachten is voor 50% juridisch verplicht en voor de overige 50% beleidsmatig gereserveerd.
Bijdrage agentschappen
Dit betreft met name de bijdrage aan de Rijksrederij van Rijkswaterstaat en is 100% juridisch verplicht vanuit samenwerkingsovereenkomsten.
Uitgaven
Apparaatsuitgaven
Personele uitgaven
Dit betreft alle personele uitgaven inclusief externe inhuur voor de Douane.
Materiële uitgaven
Dit betreft de materiële uitgaven van de Douane en omvat Douane-specifieke diensten, middelen en communicatie. De standaarddiensten huisvesting en de toerusting van de ambtenaren van de Douane (telefoon, laptop, werkplek, mobiele devices, etcetera) lopen via dienstonderdelen van de Belastingdienst en deze uitgaven worden verantwoord op artikel 1 Belastingen.
Programma-uitgaven
Opdrachten
Voor de correcte toepassing van de douanewetgeving worden opdrachten gegeven om ICT-systemen aan te passen. In de Algemene Douanewet staan de toezichtstaken en bevoegdheden uitgewerkt. Voor de uitvoering van de Algemene Douanewet geeft de Douane opdrachten voor de inkoop van Douane specifieke middelen, bijvoorbeeld speurhonden, detectiesystemen, werktuigen, meldkamervoorzieningen en laboratoria.
Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken
Met de toerekening van uitgaven die de Belastingdienst ten behoeve van de Douane doet wordt inzicht gegeven in de integrale uitgaven die voor de Douane worden gemaakt. Deze toerekening wordt jaarlijks herijkt in de ontwerpbegroting.
In onderstaande tabel is de toerekening van de uitgaven die de Belastingdienst ten behoeve van de Douane doet, verdeeld naar de verschillende activiteiten. Het toegerekende bedrag is per activiteit gebaseerd op een tussen de Belastingdienst en de Douane overeengekomen verdeelsleutel, gebaseerd op aantallen fulltime-equivalent (fte), werkplekken of ICT-capaciteit.
Activiteit | Bedrag |
|---|---|
IV | 111.954 |
Huisvesting en facilitaire zaken | 70.565 |
HRM-activiteiten | 10.672 |
Management informatie en Data Analyse | 4.142 |
Kanaal & Ketenregie en Kanaal Digitaal/ Webcare | 1.140 |
Team Handel en Team OLGA grote ondernemingen | 1.809 |
Internationale Fiscale Behandeling (IFB) | 145 |
Gegevens- en betalingsverkeer | 332 |
Bijkomende indirecte kosten per BD-medewerker cf Handleiding Overheidstarieven | 18.659 |
Totaal | 219.419 |
Ontvangsten
Programma-ontvangsten
Belastingontvangsten
Vanaf 2024 worden op artikel 9 Douane de belastingontvangsten begroot die geheven en geïnd worden via de Douanesystemen. Het gaat om invoerrechten, accijnzen, verbruiksbelasting en een deel van de omzetbelasting.
In artikel 1 Belastingen staat een samenvattende tabel met de aansluiting van de belastingontvangsten van hoofdstuk IX met de Miljoenennota 2025. De Miljoenennota bevat een toelichting op de belastingontvangsten.
Bekostiging
Vanaf 2024 zijn de aan de belastingontvangsten gerelateerde kosten vervolging begroot. Deze post is in mindering gebracht op de begroting van artikel 1 Belastingen.
Rente
Vanaf 2024 zijn de aan de belastingontvangsten gerelateerde belasting- en invorderingsrente begroot. Deze post is in mindering gebracht op de begroting van artikel 1 Belastingen.
Boetes en Schikkingen
Vanaf 2024 zijn de aan de belastingontvangsten gerelateerde boetes en schikkingen begroot. Deze post is in mindering gebracht op de begroting van artikel 1 Belastingen.