33 Algemene doelstelling
Een betere overheid door goede dienstverlening en minder regeldruk.
Regeldruk
Doelbereiking en maatschappelijke effecten
In de begroting voor 2011 werd uitgegaan van afbouw van het Programma Regeldruk. In het regeerakkoord Vrijheid en Verantwoordelijkheid is echter afgesproken dat de vermindering van regeldruk de komende jaren op de beleidsagenda blijft staan. Zoals beschreven in de Voortgangsrapportage Regeldruk burgers, professionals en interbestuurlijk (Kamerstukken II, 2011–2012, 29 362, nr. 195), wordt de komende periode de regeldruk verminderd door middel van een aanpak bestaande uit de volgende onderdelen:
-
– de probleemgerichte benadering;
-
– meer ruimte voor burgers en professionals;
-
– meer transparantie;
-
– meer digitalisering waar wenselijk en mogelijk;
-
– bejegening: de professional in direct contact met de burger;
-
– schrappen van regels en voorkomen nieuwe regeldruk.
De administratieve lasten van burgers als gevolg van rijksregelgeving zijn in 2011 in tijd afgenomen en in kosten gelijk gebleven. Voor de vermindering van regeldruk van professionals in de publieke sector zijn in 2011 plannen gemaakt voor deze kabinetsperiode en enkele concrete maatregelen genomen. Deze worden nader toegelicht bij operationele doelstelling 1. Het streven voor het eind van de kabinetsperiode is dat volgens professionals er sprake is van een merkbare vermindering van de regeldruk.
Budgettaire gevolgen van beleid
| Budgettaire gevolgen van beleid (in € 1 000) | Realisatie | Vastgestelde ISB begroting | Verschil | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2011 | 2011 | |
| Verplichtingen | 138 544 | 104 689 | 77 823 | 26 866 | |||
| Uitgaven | 119 465 | 139 896 | 107 125 | 102 420 | 85 035 | 77 823 | 7 212 |
| 33.25 Apparaat | 6 485 | 4 465 | 3 961 | 504 | |||
| 33.1 Administratieve lasten | 8 071 | 2 695 | 1 514 | 1 181 | |||
| 33.2 Innovatieve dienstverlening en ontwikkeling | 35 510 | 25 244 | 18 824 | 6 420 | |||
| 33.3 Beheer e-overheidsvoorzieningen | 52 354 | 52 631 | 53 524 | – 893 | |||
| * Bijdrage baten- en lastendienst BPR | 3 002 | 2 967 | 2 544 | 423 | |||
| * Bijdrage baten- en lastendienst Logius | 44 209 | 36 016 | 47 066 | – 11 050 | |||
| Ontvangsten |
|
|
| 10 557 | 9 590 | 0 | 9 590 |
Financiële toelichting
Op het artikel dienstverlenende en innovatieve overheid is meer uitgegeven dan geraamd. De ontvangsten zijn hoger dan geraamd. Onderstaand volgt een toelichting op artikelonderdeel om dit inzichtelijk te maken.
Uitgaven
33.1. Er is meer uitgegeven aan de reductie van administratieve lasten dan geraamd. In het Regeerakkoord is de doelstelling opgenomen om te komen tot een vermindering van de regeldruk en administratieve lasten voor professionals, burgers en in het interbestuurlijk verkeer. Voor de periode 2010–2015 is een programma opgesteld om die doelstelling te behalen en zijn daarvoor middelen aan de begroting toegevoegd.
33.2 Aan innovatieve dienstverlening en ontwikkeling is meer uitgegeven dan was geraamd. Dit wordt met name veroorzaakt doordat uit het Programma Implementatie Agenda ICT-Beleid (PRIMA) van EL&I een bijdrage op dit artikelonderdeel is binnengekomen ter uitvoering van projecten in het kader van het programma e-overheid. Dit bedrag is bij Voorjaarsnota 2011 zowel aan de uitgaven- als aan de ontvangstenkant van de begroting toegevoegd.
Ontvangsten
Zie toelichting bij 33.2 met betrekking tot PRIMA-gelden.
Externe factoren
Ondanks de resultaten bij regeldruk die door de vorige kabinetten zijn geboekt, is de overheid er nog beperkt in geslaagd om de tevredenheid van burgers substantieel te vergroten. Dit wordt ook verklaard door steeds veranderende verwachtingen en wensen van burgers. De overheid is er de afgelopen jaren in geslaagd om beter te presteren in de ogen van burgers; er is betere dienstverlening en minder regeldruk, maar burgers verwachten nu meer en andere dingen van de overheid (transparantie, openheid, dienstverlening).4
Realisatie meetbare gegevens
In de begroting werd als doelstelling nog genoemd het behalen van het rapportcijfer 7 voor de overheidsdienstverlening. Het kabinet Rutte heeft er in het regeerakkoord echter voor gekozen deze doelstelling niet over te nemen. Er heeft in 2011 dan ook geen kwantitatieve meting van de waardering van overheidsdienstverlening plaatsgevonden.
33 Operationele doelstelling 1
Het verminderen van de regeldruk voor burgers, professionals en medeoverheden
Doelbereiking
De kabinetsdoelstelling is een nullijn (toenames moeten worden gecompenseerd door afnames) voor de administratieve lasten van burgers tot en met 2012. In kosten zijn de administratieve lasten in 2011 gelijk gebleven en in tijdsbesteding zijn de lasten gedaald, waardoor ten opzichte van 2002 de administratieve lasten inmiddels met 31% in tijd en 30% in kosten zijn gereduceerd. Van de gemeentelijke administratieve lasten voor burgers heeft na 2010 geen meting plaatsgevonden. Hetzelfde geldt voor de merkbaarheid van de vermindering van regeldruk voor professionals. Voor de vermindering van de regeldruk van medeoverheden geldt geen kwantitatieve doelstelling. In de in 2011 gemaakte Bestuursafspraken is afgesproken dat ook medeoverheden zelf de regeldruk voor burgers, bedrijven en instellingen gaan verminderen.
Burgers
Instrumenten
Ingevoerde maatregelen die de regeldruk voor burgers in 2011 hebben verminderd, zijn onder andere afschaffing van de Onderwijskaart, overheveling van de uitvoering van de aanvullende bijstand naar de Sociale Verzekeringsbank, vereenvoudiging van monumentensubsidiëring en vele pilots van de Informele aanpak die zijn gestart (ruim 200 overheidsorganisaties in totaal eind 2011). Een andere maatregel, die past in een in gang gezette beweging naar meer merkbaarheid, is het alleen nog in bepaalde gevallen opvragen van een Verklaring van erfrecht door banken. Van de elf «burgerprofielen» waarvan het ministerie van BZK de regeldruk monitoort, profiteert het gezin het meest van de regeldrukverminderende maatregelen van het kabinet.
Professionals
Voor professionals in de publieke sector lopen er acties of zijn programma’s opgesteld door de ministeries van VenJ, OCW, SZW en VWS. Ontwikkelingen om de regeldruk voor professionals aan te pakken, zijn onder andere dat politieagenten in beslag genomen vuurwerk niet meer hoeven te tellen, maar alleen te wegen en dat 75% van de bekostigde scholen is aangesloten op de Basisregistratie onderwijsnummer (BRON) waardoor het uitwisselen van leerlinggegevens makkelijker wordt en scholen zelf minder hoeven te registreren. Verder is in 2011 de landelijke database voor de registratie van gehandicaptenparkeerkaarten in gebruik genomen, wat naar verwachting zal leiden tot minder diefstal van dergelijke kaarten. Naast dat de politieprofessional daardoor minder aangiftes van diefstal van gehandicaptenparkeerkaarten hoeft te verwerken, bespaart dit ook de betreffende gehandicapten administratieve lasten.
Interbestuurlijk
De vermindering van de interbestuurlijke lasten wordt toegelicht in artikel 31.
| 33.2 Indicatoren | Basiswaarde 2002 | Realisatie 2002–2007 | Realisatie 2008 | Realisatie 2009 | Realisatie 2010 | Streefwaarde 20111 | Realisatie 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Vermindering administratieve lasten van de burger in tijd (t.o.v. 2002) | 0% | 17% | 22% | 28% | 29% | 31% | 31% |
| Vermindering administratieve lasten van de burger in kosten (t.o.v. 2002) | 0% | 21% | 22% | 21% | 30%2 | 25% | 30% |
| Vermindering administratieve lasten voor burgers in tijd bij gemeenten (t.o.v. 2007) | 0% | 0% | – | – | – | 41% | |
| Vermindering administratieve lasten voor burgers in kosten bij gemeenten (t.o.v. 2007) | 0% | 0% | – | – | – | 21% |
Bron: Voortgangsrapportage Regeldruk burgers, professionals en interbestuurlijk, kamerstukken II, 2011–2012, 29 362, nr. 195
Dit is nog de streefwaarde van het kabinet Balkenende IV, zoals genoemd in de begroting 2011. Zoals hierboven onder «Doelbereiking» aangeven, is de nieuwe streefwaarde voor 2011 en 2012 zoals genoemd in de Voortgangsrapportage regeldruk burgers, professionals en interbestuurlijk: 0% (een nullijn) ten opzichte van het begin van deze kabinetsperiode. De realisatie volgens die doelstelling is wat betreft rijksregelgeving 2% in tijd en 0% in kosten.
33 Operationele doelstelling 2
Realisatie meetbare gegevens
Een betere dienstverlening door goed informatiebeleid, innovatie en de ontwikkeling van e-overheidsvoorzieningen.
Doelbereiking
Informatiebeleid staat in dienst van een betere dienstverlening. Het maakt informatie-uitwisseling mogelijk en creëert samenhang in de informatie die de overheid heeft. De e-overheidsvoorzieningen zoals omschreven in het Nationaal Uitvoerings Programma dienstverlening en e-overheid (NUP) dragen bij aan een betere dienstverlening en vormen hiervoor de basisinfrastructuur. Deze voorzieningen zijn voor het merendeel beschikbaar. Het afgelopen jaar is weer een aantal van de voorzieningen aan de beheerorganisatie overgedragen en zijn afspraken gemaakt over het vervolg op NUP met als leidraad één digitale overheid: betere service en meer gemak.
Instrumenten
Op 30 mei 2011 is de Overheidsbrede implementatieagenda voor dienstverlening en e-overheid, kortweg i-NUP, aan de Tweede Kamer gezonden (bijlage bij Kamerstukken II, 2010–2011, 26 643, nr. 182). Met het i-NUP is de agenda voor de e-overheid voor de periode tot en met 2014 bepaald en wordt een vervolg gegeven aan het Nationaal Uitvoeringsprogramma dienstverlening en e-overheid.
Toegang tot overheidsinformatie en diensten
Eind 2011 is het programma e-Overheid voor Burgers afgerond. Het programma heeft ICT-bouwstenen voor de e-overheid opgeleverd, MijnOverheid is opgenomen als onderdeel binnen Overheid.nl. Op overheid.nl worden producten en diensten met behulp van Samenwerkende Catalogi voor burgers ontsloten. De ICT-bouwstenen, mijnoverheid.nl en overheid.nl zijn in beheer gegeven aan Logius. Het dienstverleningsconcept Antwoord, waaronder het gebruik van 14+netnummer door gemeenten, is overgedragen aan het Kwaliteits Instituut Nederlandse Gemeenten (KING). Het Kenniscentrum Officiële Overheids Publicaties, waar onder meer wetten.nl wordt beheerd is in zijn geheel overgedragen aan De Werkmaatschappij. BZK heeft dit aangestuurd als gedelegeerd opdrachtgever namens de Programmaraad e-Overheid voor Burgers. Door deze stap kunnen potentiële gebruikers cq uitvoeringsorganisaties deze bouwstenen nu koppelen of integreren in hun eigen bedrijfsvoering.
Persoonsinformatiebeleid
Het kabinet heeft een reactie gegeven op het WRR-rapport iOverheid Kamerstukken II, 2010–2011, 26 643 nr. 211, dat aandacht vraagt voor het ontstaan van een informatie-overheid en de gevolgen daarvan. Het kabinet heeft het rapport van de WRR aangegrepen om zijn visie op de voortgaande digitalisering en de gevolgen hiervan voor burgers en voor de overheid uiteen te zetten.
Informatie-infrastructuur
In 2011 is de eerste groep basisregistraties (waaronder GBA, Kadaster, BAG) beschikbaar en in gebruik als basisregistraties. Digikoppeling, een standaard voor gegevensuitwisseling, wordt breed toegepast. Een eerste versie van Digilevering, een voorziening voor gegevensuitwisseling, is in beheer genomen en wordt beproefd. De activiteiten met betrekking tot het stelsel van basisregistraties vinden plaats in het kader van het programma I-NUP. De eerder met de kamer gecommuniceerde visie ten aanzien van het stelsel (Kamerstukken II, 2009–2010, 29 362, nr. 176) van basisregistraties is in 2011 aangescherpt.
De vormgeving van de registratie van niet-ingezetenen is in 2011 voortgezet. Voor de realisatie van het technisch systeem is op grond van de specificaties de bouwopdracht aan een externe partij gegeven. De kwaliteitsafspraken met gemeenten en deelnemers zijn vastgelegd in het kwaliteitsstatuut. De convenanten voor de dienstverlening door de gemeenten zijn voorgelegd aan de bestuurders. Voor de conversie van de bestaande deelregistraties die na inwerkingtreding van de wetbasisregistraties personen zijn alle voorbereidingen getroffen. De benodigde wetgeving is voor advies aan de Raad van State voorgelegd.
Beleidscoördinatie en monitoring
Een belangrijk deel van de overheidsorganisaties heeft beleid ingevoerd voor open standaarden en open source. Alle ministeries, uitvoeringsorganisaties en provincies hanteren het principe «pas toe of leg uit». De gemeenten en de waterschappen waren minder ver gevorderd. Van alle (middel-)grote gemeenten had eind 2010 82% het «pas toe of leg uit»-principe ingevoerd (of in voorbereiding). Van de kleinere gemeenten had ongeveer de helft beleid op dit gebied geformuleerd. De meeste ministeries en uitvoeringsorganisaties, 70% van de provincies, 62% van de waterschappen en 44% van de gemeenten hebben een implementatiestrategie open source software vastgesteld of besluitvorming daarover in voorbereiding.
Voor de webrichtlijnen zijn resultaatverplichtingen opgenomen in de implementatieagenda i-NUP. Eind 2012 moeten de gemeenten voldoen aan de minimale eisen van toegankelijkheid. Aan het niet-nakomen van deze verplichting is de consequentie verbonden dat via regelgeving verplichtingen aan gemeenten opgelegd worden.
Aan verdere toename van het gebruik van de basisregistraties zal bijgedragen worden door het door KING ontwikkelde ondersteuningsprogramma. De term OSB is inmiddels vervangen door digikoppeling. Het aantal organisaties met een Overheids Identificatie Nummer (OIN) dat geregistreerd staat in het serviceregister is in 2011 gestegen van 238 naar 358. Dit zijn partijen die Digikoppeling hebben geïmplementeerd en in staat zijn om gegevens via deze standaard met elkaar uit te wisselen. In totaal zijn er 35 businessservices geregistreerd in het serviceregister. Het daadwerkelijk aantal gegevensuitwisselingen met de standaard Digikoppeling is hoger. Allereerst omdat er achter de businessservices een veelvoud aan implementaties met Digikoppeling kan zitten en omdat partijen niet verplicht zijn om gegevensuitwisselingen te registreren.
Ruim 400 gemeenten zijn aangesloten op Regelhulp en dit aantal neemt geleidelijk aan nog steeds toe.
Een aantal overheden stelt gepersonaliseerde informatie via MijnOverheid beschikbaar: de persoonsgegevens uit de gemeentelijke basisadministratie, de voertuiggegevens van de Rijksdienst voor het wegverkeer, de eigendomsgegevens van het Kadaster, het Digitaal Klantdossier werk en inkomen, de gegevens van LBIO (houdt de status bij van onderhoudsbijdragen aan ex-partners en biedt een fiscaal jaaroverzicht).
Door KING is gestart met de «operatie NUP». In dit programma wordt voor gemeenten een ondersteuningsaanbod ontwikkeld dat gemeenten ondersteunt bij de implementatie van de NUP bouwstenen.
Realisatie meetbare gegevens
| 33.3 Kengetallen | Waarde 2008 | Waarde 2009 | Waarde 2010 | Waarde 2011 |
|---|---|---|---|---|
| Aantal burgers met DigiD-inlogcode | 6,8 mln. | 7,54 mln. | 8,1 mln | 8,9 mln. |
| Aantal burgers aangesloten op mijn overheid.nl | 10 000 | 27 760 | 80 0001 | 143 968 |
| Aantal berichten uitgewisseld via de overheidstransactiepoort per jaar | 15 mln. | 21 mln. | 38,6 mln | 72 mln. |
Bron: Logius
33 Operationele doelstelling 3
Betere dienstverlening door het beschikbaar stellen, optimaliseren en stimuleren van het gebruik van overheidsbrede infrastructurele ICT-voorzieningen.
Doelbereiking
Het accent ligt hierbij op implementatie door alle overheden van de NUP-bouwstenen. Binnen de governance van het INUP wordt met de mede-overheden en de Manifestgroep de sturing op de implementatie ter hand genomen. Knelpunten worden met deze gemeenschappelijke aanpak weggenomen. Zo is de implementatie bij gemeenten gefaciliteerd door een kasschuif uit het gemeentefonds . Daarnaast wordt door KING een samenhangend aanbod aan implementatieondersteuning voor gemeenten ontwikkeld. Dit project, operatie NUP genaamd, wordt gefinancierd door een uitname uit het Gemeentefonds en een bijdrage van het Rijk.
Toegang
Instrumenten
In 2011 is de inzet van DigiD verder uitgebreid. 8,9 miljoen mensen beschikten over een DigiD, en DigiD is bijna 53 miljoen keer gebruikt. De nieuwe functionaliteit DigiD Machtigen, waarmee burgers namens andere burgers zaken kunnen doen met de overheid, is in 2011 succesvol ingezet bij de aangifte inkomstenbelasting.
Gegevensuitwisseling
Digipoort/OTP is een generieke infrastructuur die de elektronische communicatie tussen bedrijfsleven en overheid ondersteunt en bevordert. In het afgelopen jaar werden 54 miljoen berichten uitgewisseld, een stijging van circa 40% ten opzichte van 2010.
Informatiebeveiliging
De beleidsverantwoordelijkheid voor GOVCERT is in de loop van 2011 overgegaan naar het ministerie van Veiligheid en Justitie.
Realisatie meetbare gegevens
| 33.4 Indicatoren | Waarde 2008 | Waarde 2009 | Waarde 2010 | Streefwaarde 2011 | Realisatie 2011 |
|---|---|---|---|---|---|
| 1. Klanttevredenheid GOVCERT.NL | 7,7 | 7,61 | 7,9 | 7 | 7,9 |
| 2. Klanttevredenheid Overheid.nl | 7,4 | 7,8 | 7,4 | 7 | 7,3 |
| 3. Klanttevredenheid DigiD | n.v.t | 7,1 | 7,2 | 7 | 7,1 |
| 4. TPM DigiD voor Burgers | Ja | Ja | Ja | ||
| 5. WTz3 PKIoverheid | Ja | Ja | Ja | Ja | |
| 6. TPM Overheidstransactiepoort | Ja | Ja | Ja |
Bron 1: Govcert.nl
Bron 2: Overheid.nl; Prestatiemeting 2011
Bron 3, 4, 5 en 6: Logius
| 33.5 Kengetal | Waarde 2008 | Waarde 2009 | Waarde 2010 | Waarde 2011 |
|---|---|---|---|---|
| Totaal aantal overheidsorganisaties aangesloten op DigiD | 414 | 487 | 535 | 571 |
Bron: Logius
33.1 Overzicht onderzoek naar de doelmatigheid en de doeltreffendheid van beleid
| 33.6 Beleidsdoorlichting | AD of OD | A. Start B Afgerond | Vindplaats | |
|---|---|---|---|---|
| Beleidsdoorlichting | Het verminderen van de regeldruk voor burgers, professionals en medeoverheden. | OD 33.11 | A: 2010 | Kamerstukken II, vergaderjaar 2010–2011, 30 985, nr. 6 |
| B: 2011 | ||||
| Beleidsdoorlichting | Een betere dienstverlening door goed informatiebeleid, innovatie en de ontwikkeling van e-overheidsvoorzieningen. | OD 33.21 | A: 2010 | Kamerstukken II, vergaderjaar 2010–2011, 30 985, nr. 6 |
| B: 2011 | ||||
| Beleidsdoorlichting | Betere dienstverlening door het beschikbaar stellen, optimaliseren en stimuleren van het gebruik van overheidsbrede infrastructurele ICT-voorzieningen. | OD 33.3 | A: 2014 | |
| B: 2014 |