Nederland kan op verzoek van Aruba, Curaçao en Sint Maarten onder-steuning bieden bij de sociale en economische ontwikkeling en het verbeteren van de situatie omtrent de overheidsfinanciën.

Nederland bevordert gezamenlijk met de openbare lichamen de sociale en economische ontwikkeling op Bonaire, Sint Eustatius en Saba.

Ten aanzien van de landen Aruba, Curaçao en Sint Maarten

Aruba, Curaçao en Sint Maarten zijn volledig zelf verantwoordelijk voor de beleidvorming en -uitvoering in de landen. De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) kan op basis van (individuele) verzoeken van de landen beleidsmatige assistentie bieden om hen te ondersteunen, bijvoorbeeld door middel van het delen van kennis en het leveren van expertise.

Ten aanzien van de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba

De openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba maken onderdeel uit van het staatsbestel van Nederland. In de Grondwet is bepaald dat voor deze eilanden regels kunnen worden gesteld en andere specifieke maatregelen kunnen worden getroffen met het oog op de economische en sociale omstandigheden, de grote afstand tot het Europese deel van Nederland, hun insulaire karakter, kleine oppervlakte en bevolkingsomvang, geografische omstandigheden, het klimaat en andere factoren waardoor deze eilanden zich wezenlijk onderscheiden van het Europese deel van Nederland.

De Minister van BZK is verantwoordelijk voor de Rijkscoördinatie van beleid met betrekking tot Caribisch Nederland. Vanuit zijn coördinerende rol beheert het Ministerie van BZK het BES-fonds en de Shared Service Organisatie Caribisch Nederland (SSO-CN). Daarnaast stemt BZK het Rijksbeleid af in de ambtelijke stuurgroep Caribisch Nederland en zo nodig via een bewindspersonenoverleg Caribisch Nederland, om integrale besluitvorming ten aanzien van de openbare lichamen te bevorderen.

De Minister van BZK ondersteunt vanuit de begroting van Koninkrijksrelaties de openbare lichamen door middel van het delen van kennis en het leveren van expertise ter verbetering van het openbaar bestuur en economisch perspectief.

In 2019 heeft het Ministerie van BZK gezamenlijk met Aruba en Curaçao voorbereidingen getroffen en voor Curaçao middelen overgeheveld ten behoeve van de uitvoering van diverse (bijstands)projecten in het kader van Venezuela. De uitvoering van deze projecten vindt plaats in 2020.

Uitgaven

4.1 Curaçao, Sint Maarten en Aruba

Subsidies

Diverse subsidies

Het Ministerie van BZK heeft een subsidie van € 0,3 mln. verstrekt aan de door Aruba aangedragen Stichting Fundacion pa Hende Muher den Dificultad (FHMD), die opvang en capaciteit realiseren voor slachtoffers van huiselijk geweld, mensenhandel en mensensmokkel. Met de bijdrage van het Ministerie van BZK kunnen in 2020 extra woonunits worden gecreëerd voor vrouwen en kinderen (Kamerstukken I, 2018/19, 29653, nr. H).

Met het Nederlandse deel van de FDA-restmiddelen zijn diverse subsidies verstrekt, onder andere aan Stichting Casa Cuna (weeshuis van Aruba), de Stichting Monumentenfonds Aruba en de Stichting Deugdelijk Bestuur Aruba.

Opdrachten

Opdrachten landen

Vanuit dit budget zijn onder meer kosten in het kader van het Samenwerkingsconvenant Curaçao en het Groeiakkoord Curaçao gefinancierd. Voor de afronding van de Rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) op Bonaire is bij tweede suppletoire begroting 2019 € 1 mln. op deze regeling vrijgemaakt en overgeheveld naar het instrument Bijdragen aan medeoverheden van artikel 4.2.

Inkomensoverdrachten

Toeslagen op pensioenen NA

Conform de regeling vaste verrekenkoers pensioeninkomen voormalig Nederlands-Antilliaans (NA) en Arubaanse pensioengerechtigden, zijn koersverschillen gecompenseerd. Daarnaast heeft de Stichting Pensioenfonds Caribisch Nederland (PCN) in 2019 een bedrag van € 1,2 mln. ontvangen. Deze bijdrage vloeit voort uit de in mei 2018 getekende overeenkomst met PCN ter versterking van het pensioenfonds voor Caribisch Nederland. Het kabinet voelt zich als overheidswerkgever verantwoordelijk voor de pensioenen van de ambtenaren in dienst van de Rijksdienst Caribisch Nederland, de openbare lichamen en scholen en zorginstellingen in Caribisch Nederland. De middelen zijn op grond van een interdepartementale afspraak meerjarig incidenteel bij eerste suppletoire begrotingswet toegevoegd. Het verschil tussen de realisatie en budget (na toevoeging van deze bijdrage van € 1,2 mln.) is toegevoegd aan de wisselkoersreserve op artikel 7.

Bijdragen aan medeoverheden

Bijdragen landen

Het Ministerie van BZK heeft per Miljoenennota 2020 een extra bijdrage ontvangen om de vreemdelingenbewaring op Curaçao uit te breiden en te verbouwen.

De autoriteiten van Aruba en Curaçao hebben op verzoek van het Ministerie van BZK de benodigde planvorming ontwikkeld, zodat Nederland op diverse terreinen (financiële) ondersteuning in het kader van Venezuela kon bieden.

Met het Nederlandse deel van de FDA-restmiddelen is de Landsrecherche Aruba versterkt middels inzet van het Recherchesamenwerkingsteam (RST).

Er is een financiële bijdrage geleverd aan het Talent Ontwikkelingsprogramma Curaçao voor ambtenaren en aan Sint Maarten is een bedrag beschikbaar gesteld voor de oprichting van de integriteitskamer.

Bijdragen aan (inter)nationale organisaties

Diverse bijdragen

Via het kleine projecten fonds wordt door de Vertegenwoordiging van Nederland in Curaçao, Aruba en Sint Maarten aan diverse lokale projecten bijgedragen. Het gaat om projecten die een bijdrage leveren aan de lokale maatschappij, op sociaal, cultureel, educatief of op sportterrein. Waar mogelijk houdt het project ook rekening met lange termijneffecten (duurzaamheid).

4.2 Caribisch Nederland

Subsidies

Subsidies Caribisch Nederland

Het Ministerie van BZK heeft een financiële bijdrage geleverd aan: 1) het Museon, om een tentoonstelling te organiseren over thema’s als Caribische cultuur, identiteit en Koninkrijksverbanden; 2) Universiteit Utrecht, om te komen tot het equivalent van de Europese Erasmusbeurs maar dan binnen het Koninkrijk; en 3) Stichting WeConnect, om het werven van TOP Trainees mogelijk te maken en om Caribische studenten in Europees Nederland voorlichting te geven over onder andere Caribische carrièremogelijkheden. Deze activiteiten dragen bij aan mobiliteit, kennisroulatie en lokale capacitybuilding.

UNICEF heeft een nieuw programma opgezet om de komende jaren de openbare lichamen te helpen met het ontwikkelen van de kinderrechten. Er wordt onder andere steun geboden bij de kinderrechteneducatie, communicatie voor ontwikkeling en monitoren van de aanbevelingen uit de Situation analysis.

Voor de bovenstaande subsidies hebben bij eerste en tweede suppletoire begroting 2019 herschikkingen plaatsgevonden vanuit onder andere het instrument opdrachten.

Opdrachten

Onderzoek, Kennisoverdracht en Communicatie

Er heeft een financiële bijdrage voor een filmproject over Bonaire plaatsgevonden. Het thema is onder andere jonge professionals. Daarmee is een koppeling gemaakt met het TOP programma.

Opdrachten Caribisch Nederland

In het kader van het Bestuursakkoord 2018-2022 heeft het Ministerie van BZK een onderzoek naar de governance van overheidsbedrijven uit laten voeren. Tevens zijn er diverse kleine opdrachten gegund aan lokale partijen die in trainingen en coaching hebben voorzien van lokale bestuurders, eilandsraadsleden en ambtenaren. Er is geïnvesteerd in TOP Bonaire en het TOP Traineeship, waarmee aan capaciteitsversterking is gewerkt.

Bij eerste suppletoire begroting 2019 hebben er vanaf deze regeling diverse herschikkingen plaatsgevonden. Zo zijn de integrale middelen om de uitvoeringskracht van de openbare lichamen te vergroten in het sociaal domein herschikt naar het instrument bijdragen aan medeoverheden. Ook zijn er middelen herschikt naar het instrument subsidies voor subsidies aan onder andere UNICEF. Daarnaast zijn er bij slotwet 2019 middelen herschikt naar het instrument bijdragen aan medeoverheden om de bijdrage aan de afronding van de rioolwaterzuiveringsinstallatie op het juiste instrument te verantwoorden.

Inkomensoverdrachten

Pensioenen en uitkeringen politieke ambtsdragers

Uit de eindafrekening van het Werkliedenpensioenfonds, dat wordt beheerd door het Algemeen Pensioenfonds Curaçao (APC), bleek een tekort ten aanzien van werklieden afkomstig uit Bonaire en Saba. In afwachting van de gecontroleerde verantwoordingsverslagen 2013-2018, heeft in 2019 finale afrekening plaatsgevonden, inclusief een voorlopige rentevergoeding. Vanaf 2019 worden de uitkeringen verstrekt door de openbare lichamen Bonaire en Saba. Verder is een bijdrage geleverd ten behoeve van de pensioenen en wachtgeld voor oud politici van Caribisch Nederland.

Bij eerste suppletoire begroting 2019 zijn er middelen herschikt vanuit het instrument opdrachten voor de bijdrage aan het werkliedenpensioenfonds. Daarnaast zijn bij tweede suppletoire begroting 2019 bijdragen vanuit diverse departementen ontvangen voor het versterken van het vermogen van het Pensioenfonds Caribisch Nederland (PCN).

Bijdragen aan medeoverheden

Bijzondere uitk. sociaaleconomische initiatieven

Voor het laatste jaar was er vanuit de regeling integrale middelen budget beschikbaar voor uitkeringen aan de openbare lichamen ten behoeve van sociaaleconomische initiatieven. Een groot deel hiervan is aangewend voor het programma Bes(t) 4 kids en de naschoolse opvang. Ten behoeve van ondersteuning bij het opzetten en uitvoeren van het programma Bes(t) 4 kids op de eilanden zijn bij eerste en tweede suppletoire begroting extra middelen beschikbaar gesteld vanuit de begrotingen van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Tevens is er bij eerste suppletoire begroting 2019 door het Ministerie van SZW een additionele bijdrage geleverd voor het plaatsen van werkzoekenden op de arbeidsmarkt. Bij tweede suppletoire begroting 2019 zijn daarnaast extra middelen overgeheveld vanuit de Sociale Verzekeringsbank (via een overboeking vanuit het Ministerie van SZW) voor diverse sociaaleconomische initiatieven in Caribisch Nederland.

Onderzoek, kennisoverdracht en communicatie

Er is € 3,2 mln. aan het openbaar lichaam Bonaire verstrekt om de uitvoeringskracht te versterken. Dit bedrag wordt aangewend om de afspraken uit het Bestuursakkoord 2018-2022 na te komen en wordt ingezet om de organisatie verder te ontwikkelen en deze te bestendigen. Deze middelen zijn bedoeld voor capaciteit, opleidingen, ICT-ondersteuning en het verbeteren van het financieel beheer, om tot een robuust en duurzaam bestuurlijk en ambtelijk apparaat te komen.

Er is een bedrag van € 1,6 mln. aan het Openbaar Lichaam Saba verstrekt om de uitvoeringskracht te versterken en de organisatie verder te bestendigen. Het Ministerie van BZK werkt in nauw contact met het Openbaar Lichaam Saba om de eigen organisatie verder te ontwikkelen om de uitdagingen het hoofd te kunnen bieden.

Bij tweede suppletoire begroting 2019 is met het oog op de speerpunten uit de kabinetsreactie op de Tijdelijke wet taakverwaarlozing (Kamerstukken II 2017/18, 31568, nr. 196) en de aanstaande verkiezingen op Sint Eustatius (Kamerstukken II 2019/20, 35300 IV, nr. 6) in totaal € 3,7 mln. beschikbaar gesteld ten behoeve van de reorganisatie van het ambtelijk apparaat en voor afronding van het verbeterplan voor het financieel beheer op Sint Eustatius.

Om bovenstaande bijdragen op het juiste instrument te verantwoorden zijn bij eerste en tweede suppletoire begroting 2019 vanuit de begroting van BZK (VII) middelen overgeheveld. Daarnaast zijn er binnen artikel 4 middelen herschikt.