Het bevorderen van goed bestuur door een bijdrage te leveren aan het versterken van de rechtsstaat van de landen Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Dit krijgt vorm door samenwerking op het gebied van veiligheid, rechtshandhaving en grensbewaking en ondersteuning van de landen Aruba, Curaçao en Sint Maarten.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is verantwoordelijk voor:

Stimuleren

• – Rechtshandhaving en veiligheid zijn aangelegenheden van de landen van het Koninkrijk. De minister is verantwoordelijk voor het stimuleren van de versterking van de rechtsstaat in Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Dit doet de minister door de landen te ondersteunen en invulling en uitvoering te geven aan samenwerkingsregelingen en rijkswetten. Daarbij werkt de minister nauw samen met de betrokken bewindspersonen van Justitie en Veiligheid en van Defensie die de operationele capaciteit voor de ondersteuning en versterking leveren.

Deze ondersteuning komt voort uit artikel 36 van het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden waarin is bepaald dat de landen binnen het Koninkrijk elkaar hulp en bijstand verlenen, en komt tot stand door het treffen van onderlinge regelingen op grond van artikel 38, eerste lid, van het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden.

Bestrijding ondermijning

In 2021 hebben het Recherche Samenwerkingsteam (RST), Openbaar Ministerie (OM) Curaçao, Sint Maarten en Bonaire, Saba en Sint Eustatius (OM Cariben) en het Gemeenschappelijk Hof van Justitie in het kader van Team Bestrijding Ondermijning (TBO) middelen gekregen om capaciteit beschikbaar te stellen voor de ondermijningsaanpak in de Caribische landen. Dat deze aanpak werkt laten de resultaten zien (Kamerstukken II 2020/21, 35925 IV, nr. 37). Verder zijn er in 2021 gesprekken gevoerd met het RST, OM Cariben, OM Aruba en het Hof over de verdeling van de extra gelden die vrijkomen in 2022 naar aanleiding van het sluiten van de landspakketten (Kamerstukken II 2019/20, 35420, nr. 177 en nr. 186).

Grensbewaking

In 2021 hebben de vier landen van het Koninkrijk stappen gezet ter versterking van het grenstoezicht. In februari 2021 is hiertoe het protocol inzake de versterking grenstoezicht in de Caribische landen getekend. Hierin zijn afspraken gemaakt over de uitzending van Nederlands personeel van de Koninklijke Marechaussee en de Douane Nederland. Verder stelde Nederland eind 2021 zowel met Aruba als met Curaçao plannen van aanpak vast ter versterking van het grenstoezicht op basis van afspraken uit de landspakketten.

Uitgaven

Bijdrage aan medeoverheden

Overige bijstand aan de landen

In 2021 is naar aanleiding van de landspakketten een protocol ten behoeve van de versterking van het grenstoezicht overeengekomen. Conform dit protocol is voor de versterking van het grenstoezicht per Caribisch land aan een plan van aanpak gewerkt. Daarin staan de wijze en het tijdspad van het versterken van het grenstoezicht en de daarvoor benodigde middelen en menskracht beschreven. De plannen van aanpak van Aruba en Curaçao zijn in december vastgesteld en de vaststelling van het plan van aanpak van Sint Maarten volgt in 2022. BZK stelt in 2021 en 2022 in totaal incidenteel € 16 mln. beschikbaar voor de (materiële) toerusting van de lokale diensten van de Caribische landen ter versterking van het grenstoezicht op basis van de plannen van aanpak. Voor de implementatie van beide plannen van aanpak heeft Nederland in 2021 in totaal € 8 mln. ter beschikking gesteld. Dit geld was met name bedoeld voor de (materiële) uitrusting van de lokale diensten. Aruba en Curaçao ontvingen elk € 4,0 mln., welke zij zullen besteden in 2022.

Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken

Grensbewaking (Defensie)

Nederland heeft in 2021 wederom 43 fte van de Koninklijke Marechaussee (KMar) aan de Caribische landen ter beschikking gesteld voor de versterking van het grenstoezicht. De inzet vond plaats onder lokaal gezag van de Ministers van Justitie en op verzoek van de landen. Het Ministerie van BZK heeft de kosten vergoed.

Naar aanleiding van afspraken in het protocol inzake grenstoezicht wordt door de Koninklijke Marechaussee en Douane extra personeel (71 fte KMar en 16 fte Douane) beschikbaar gesteld. In 2021 zijn er voorbereidingen getroffen voor het leveren van personeel, maar hebben daadwerkelijke uitzendingen nog niet plaatsgevonden. Hierdoor is er in 2021 minder uitgegeven dan was begroot. De uitzending zal conform de vastgestelde plannen van aanpak vanaf 2022 aanvangen.

Recherchecapaciteit (JenV)

Zoals vastgelegd in de Rijkswet politie van Curaçao, van Sint Maarten en van Bonaire, Sint Eustatius en Saba en het herziene Protocol inzake gespecialiseerde Recherchesamenwerking heeft het Recherche Samenwerkingsteam (RST) in 2021 uitvoering gegeven aan de bestrijding van zware, georganiseerde en grensoverschrijdende criminaliteit. Daarnaast heeft het RST de afhandeling van internationale rechtshulpverzoeken op dit gebied verricht. In het Convenant Financieringssystematiek recherchesamenwerkingsteam is opgenomen dat het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de politieke verantwoordelijkheid voor het beschikbaar stellen van de middelen behoudt. Voor de realisatie en financiële verantwoording wordt verwezen naar het jaarverslag van het Ministerie van Justitie en Veiligheid.

Rechterlijke macht (JenV)

In de vastgestelde begroting voor 2021 was € 8,5 mln. begroot voor de rechterlijke macht. Daarvan is € 2,1 mln. per eerste suppletoire begroting 2021 voor het Parket Procureur Generaal en het Gemeenschappelijk Hof van Justitie in het kader van de ondermijningsaanpak naar de begroting van het Ministerie van JenV overgeboekt. De uitgaven zijn in 2021 iets hoger dan andere jaren, doordat in 2021 eenmalig dertien maanden aan uitzendkosten zijn betaald in plaats van de gebruikelijke twaalf maanden.

Douane (Financiën)

Doordat de plannen van aanpak eind 2021 zijn vastgesteld, zal in 2022 worden begonnen met het inzetten van extra Douane personeel. Hierdoor is net als bij de KMar in 2021 minder uitgegeven dan was begroot.