Base description which applies to whole site

4.2 Artikel 12 Hoofdwegennet

Op dit artikel worden de producten op het gebied van het hoofdwegennet verantwoord. Dit betreft de onderdelen exploitatie, onderhoud en vernieuwing, ontwikkeling, geïntegreerde contractvormen/PPS, en netwerkgebonden kosten. Deze producten zijn gerelateerd aan de beleids­ doelen en instrumenten zoals beschreven in beleidsartikel 14 Wegen en Verkeersveiligheid op de beleidsbegroting Hoofdstuk XII.

Tabel 10 Budgettaire gevolgen van de uitvoering art. 12 (bedragen x € 1.000)
     

Realisatie

Vastgestelde begroting

Verschil

Toelichting

 

2019

2020

2021

2022

2023

2023

2023

 

Verplichtingen

3.149.433

3.088.561

2.467.048

3.335.960

4.431.149

3.314.845

1.116.304

1

Uitgaven

2.400.171

2.791.219

2.952.254

3.176.794

3.210.933

3.054.850

156.083

 

Waarvan juridisch verplicht (percentage)

        

12.01 Exploitatie

3.812

4.109

4.589

9.298

5.763

4.478

1.285

 

- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

3.812

4.109

4.589

9.298

5.763

4.478

1.285

 

12.02 onderhoud en vernieuwing

638.953

827.129

844.645

1.188.303

1.034.926

1.135.979

‒ 101.053

2

12.02.01 Onderhoud

577.089

700.022

693.767

1.021.510

774.855

837.575

‒ 62.720

 

- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

577.089

700.022

693.767

1.021.510

774.855

837.575

‒ 62.720

 

12.02.04 Vernieuwing

61.864

127.107

150.878

166.793

260.071

298.404

‒ 38.333

 

12.03 Ontwikkeling

551.171

649.940

634.468

594.319

581.266

623.918

‒ 42.652

3

12.03.01 Realisatie

509.012

499.097

517.371

414.178

445.216

501.639

‒ 56.423

 

- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

15.399

19.411

58.841

25.075

22.591

21.379

1.212

 

12.03.02 Planning en studies

42.159

150.843

117.097

180.141

128.602

122.279

6.323

 

- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

18.013

24.470

25.738

45.774

19.130

14.322

4.808

 

12.03.03 Optimalisering gebruik

    

7.448

 

7.448

 

12.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS

544.906

618.182

733.664

540.204

778.672

514.098

264.574

4

12.06 Netwerkgebonden kosten HWN

661.329

691.859

734.888

844.670

810.306

776.377

33.929

5

12.06.01 Apparaatskosten RWS

492.731

525.087

560.583

584.178

631.499

582.103

49.396

 

- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

492.731

525.087

560.583

584.178

631.499

582.103

49.396

 

12.06.02 Overige netwerkgebonden kosten

168.598

166.772

174.305

260.492

178.807

194.274

‒ 15.467

 

- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

159.998

158.172

165.705

251.992

170.307

185.774

‒ 15.467

 

12.09 Ontvangsten

115.453

92.137

130.876

21.433

116.288

8.307

107.981

6

12.09.01 Ontvangsten

115.453

92.137

130.876

21.433

116.288

8.307

107.981

 

12.09.02 Tolopgave

        

Onderstaand wordt op het niveau van artikelonderdelen, de verplichtingen en ontvangsten een toelichting gegeven op de verschillen (de mutaties) tussen de begroting en de realisatie. Zie voor de gehanteerde norm de toelichting ‘normering jaarverslag’ zoals opgenomen in de leeswijzer.

1. De hogere verplichtingenrealisatie van € 1.116 miljoen is het saldo van hogere en lagere verplichtingen. De hogere verplichtingen zijn met name veroorzaakt door:

  • DBFM-projecten (€ 2.025 miljoen): dit komt voornamelijk door een hogere verplichtingenrealisatie op de A27 Houten-Hooipolder, A15 Maasvlakte-Vaanplein, A16 Rotterdam en A24 Blankenburgverbinding. Daarnaast is de loon- en prijsbijstelling toegevoegd;

  • Aanleg (- € 305,6 miljoen): wordt voornamelijk verklaard door de overheveling van het project Houten Hooipolder naar geïntegreerde contractvormen en het uitblijven van de uitspraak van de Raad van State aangaande het project A12/A15 Ressen-Oudenbroeken (ViA15).

  • Planning en Studies (- € 256,3 miljoen):

    • Voorbereiding Vrachtwagenheffing ( ‒ € 224,8 miljoen ): De verwachting was om in 2024 de totale verplichting vast te leggen voor de gehele looptijd van het contract, dit is niet gerealiseerd en daarom doorgeschoven.

    • A12/A27 Ring Utrecht (- € 31,2 miljoen): door vertraging van de werkzaamheden als gevolg van de stikstofproblematiek.

    • Stedelijk Bereikbaarheid Almere (- € 31,4 miljoen): de publicatie en daarmee inwerkingtreding van de regeling Slim, Veilig, Doelmatig en Duurzaam gebruik van mobiliteitsinfrastructuur voor toekenning van specifieke uitkeringen heeft later plaatsgevonden dan voorzien. Daarmee zijn ook de aanvragen later in behandeling genomen dan verwacht. De aanvraag van de regionale partners tot verlening van een specifieke uitkering wordt begin 2024 verwacht;

    • Veiligheid Rijks N-wegen (- € 25 miljoen): In tranche 1 is een nauwe samenwerking met RWS een maatregelenpakket voor Veiligheid Rijks N-wegen uitgewerkt waarbij snelle uitvoerbaarheid een belangrijk criterium is geweest. Daarbij heeft reeds een toets op maakbaarheid plaatsgevonden. Het betreft maatregelen op de N9, N99, N33, N18, N57 en N59. Dit bedrag is overgeboekt naar een artikelonderdeel van Rijkswaterstaat

    • Regeling Slim, Veilig en duurzaam mobiliteit ( € 22,6 miljoen ): De hogere verplichtingen zijn te verklaren doordat de verplichtingen naar voren zijn geschoven voor de Tijdelijke stimuleringsregeling slim, veilig, doelmatig en duurzaam gebruik van mobiliteitsinfrastructuur 2023-2027.

    • N65 Vught – Haaren ( € 9,6 miljoen ): De hogere verplichtingen zijn veroorzaakt om de SPUK bijdrage voor de laatste tranche van de bijdrage aan de regio.

    • Voertuigen en Digitale Infrastructuur ( € 8,2 miljoen ) : De hogere verplichtingen zijn veroorzaakt om een bijdrage aan Rijkswaterstaat te kunnen doen ten behoeve van Digitale Infrastructuur.

    • Saldo van kleine mutaties ( € 15,7 miljoen).

  • Onderhoud en vernieuwing (- € 381,7 miljoen):

    • Onderhoud (- € 62,7 miljoen):

      • Het budget benodigd voor het Basiskwaliteitsniveau van het onderhoud is in lijn gebracht met hetgeen dat voor RWS maakbaar wordt geacht (Kamerbrief 29385 nr. 119, 17-03-2023)

        (- € 135,7 miljoen), loon- en prijsbijstelling 2023 (€ 42,0 miljoen), programmamiddelen voor de aanpak Verkeersveiligheid op Rijks-N-wegen (€ 25 miljoen), loon- en prijsbijstelling 2022, nacalculatie naar aanleiding van Kabinetsbesluit bij Najaarsnota 2022 (€ 6,7 miljoen). Ook de verrekening herstelmaatregelen hoogwater Limburg: vrijwel alle schademeldingen zijn afgehandeld en betaald (€ 1,5 miljoen). Daarnaast nog het saldo van kleine mutaties (- € 2,2 miljoen).

    • Vernieuwing (- € 319 miljoen): deze lagere realisatie vindt vooral plaats bij de Vervanging en Renovatie (VenR). Dit komt met name door vertraging in de aanbesteding van de vervanging van de Brienenoordburg.

  • Optimalisering gebruik (€ 33,9 miljoen): de incidentiele subsidie Digitale Infrastructuur voor Toekomstbestendige Mobiliteit is in 2022 vastgelegd;

  • Netwerk gebonden kosten (- € 15,5 miljoen):

    Het budget benodigd voor het Basiskwaliteitsniveau van het onderhoud is in lijn gebracht met hetgeen dat voor RWS maakbaar wordt geacht (Kamerbrief 29385 nr. 119, 17-03-2023)

    (- € 29,9 miljoen), loon- en prijsbijstelling 2023 (€ 9,2 miljoen) en het saldo van mutaties < € 5 miljoen (€ 5,2 miljoen).

  • Apparaatskosten RWS (€ 49,4 miljoen): is het gevolg van de ontvangen loon- en prijsbijstelling 2023 (€ 33,0 miljoen), de bijdrage van RWS aan het programma Vernieuwing SAP (- € 6,6 miljoen) en het saldo van mutaties < € 5 miljoen (€ 23,0 miljoen).

De hogere uitgaven van € 156,1 miljoen is het saldo van hogere en lagere uitgaven. De hogere uitgaven zijn met name veroorzaakt door:

  • 2. De lagere uitgaven op artikelonderdeel 12.02 Onderhoud en vervanging (- €101,1 miljoen) zijn met name veroorzaakt door:

    • Onderhoud (- € 62,7 miljoen):

      • Het budget benodigd voor het Basiskwaliteitsniveau van het onderhoud is in lijn gebracht met hetgeen dat voor RWS maakbaar wordt geacht (Kamerbrief 29385 nr. 119, 17-03-2023)

        (- € 135,7 miljoen);

      • Loon- en prijsbijstelling 2023 (€ 42,0 miljoen);

      • Programmamiddelen voor de aanpak Verkeersveiligheid op Rijks-N-wegen (€ 25 miljoen);

      • Loon- en prijsbijstelling 2022, nacalculatie naar aanleiding van Kabinetsbesluit bij Najaarsnota 2022 (€ 6,7 miljoen);

      • De verrekening herstelmaatregelen hoogwater Limburg. Vrijwel alle schademeldingen zijn afgehandeld en betaald (€ 1,5 miljoen);

      • Saldo van kleine mutaties (- € 2,2 miljoen).

    • Vernieuwing (- € 38,3 miljoen):

      • Toegekende loon- en prijsbijstelling 2023 (€ 17,7 miljoen).

      • Brandwerendheid tunnels A16 Rotterdam (- € 17,6 miljoen): de brandwerendheid wordt uitgevoerd binnen het aanleg project. Hiervoor is budget overgeheveld naar artikelonderdeel geïntegreerde contractvormen 12.04.

      • Brandwerendheid tunnel A8 Coentunnel (- € 17,8 miljoen): de start van het project is verschoven, omdat voor de contractvoorbereidingen meer tijd nodig was.

      • A16 Rotterdam (- € 11 miljoen): voor de vervanging van het Kunstwerk 58 in de A16 bij Rotterdam is ter dekking van hogere kosten aanvullend budget overgeheveld naar het uitvoeringsproject A16 Rotterdam op artikelonderdeel geïntegreerde contractvormen 12.04.

      • Bij het programma Intelligente wegkantstations is ‒ € 10,6 miljoen niet gerealiseerd. Dit wordt veroorzaakt doordat er meer voorbereidingstijd nodig is voor de aansluiting van de stations op de keten en de voorbereiding van de contracten met de uitvoerende marktpartijen meer tijd gekost heeft.

      • Diverse kleinere mutaties (€ 1,0 miljoen).

  • 17. De lagere uitgaven op artikelonderdeel 12.03 Ontwikkeling (- € 42,7 miljoen) zijn met name veroorzaakt door:

    • Aanleg (- € 56,4 miljoen):

      • Toegekende loon- en prijsbijstelling 2023 (€ 28,7 miljoen).

      • Overprogrammering RWS (€ 162 miljoen): Rijkswaterstaat hanteert bij de aanleg realisatie programma’s een overplanning. Dit betekent dat in de ontwerpbegroting een hogere programmering van projecten wordt gehanteerd dan budget beschikbaar is. Aan het einde van het begrotingsuitvoeringsjaar zal de overplanning zijn ingelopen.

      • A27 Houten Hooipolder (- € 79,3 miljoen): het project is in 2023 overgeheveld van aanleg wegen naar geïntegreerde contractvormen, inclusief het bijbehorende budget.

      • Ring Utrecht (- € 24 miljoen): vertraging als gevolg van de stikstofproblematiek.

      • Rijnlandroute (- € 57,1 miljoen): vertraging in de uitvoering als gevolg van een brand op het bouwterrein eind 2022. Hierbij zijn er verschillende bouwmaterialen, machines en tunnelonderdelen verloren gegaan. Hierdoor treedt vertraging op in dit project.

      • A15/A12 Ressen (- € 48,1 miljoen): vanwege het uitblijven van onherroepelijk Tracé Besluit bij de Raad van State is minder uitgegeven dan vooraf gedacht. Dit komt voornamelijk door het doorschuiven van middelen naar aanleiding van de stikstofproblematiek.

      • A9 omlegging Badhoevedorp (- € 17,8 miljoen): dit betreft een meevaller. Het project is klaar en er is inmiddels ook afgerekend met de bestuurlijke partners. Dit betreft het restant dat ten gunste van de investeringsruimte op het Mobiliteitsfonds komt.

      • Geluid (- € 19,4 miljoen): in 2023 zijn lagere uitgaven om diverse redenen. De belangrijkste oorzaken zijn dat enkele maatregelen worden meegenomen in onderhoudscontracten, welke een andere uitvoeringsritme hebben dan verwacht. Daarnaast is er voor enkele maatregelen meer contractvoorbereidingstijd nodig.

      • Eurorap (- € 7,3 miljoen): lagere uitgaven omdat het project stil ligt als gevolg van de stikstofproblematiek.

      • Innova A58 (- € 6,1 miljoen): lagere uitgaven voor Living Lab, omdat de partijen die hiervan gebruik maken de kosten zelf financieren, lagere kosten voorbereiding Eindhoven - Tilburg en langere voorbereidingstijd aanbesteding aanleg verzorgingsplaatsen.

      • A7 Zuidelijke ringweg Groningen (€ 32,1 miljoen): de hogere uitgaven betreffen excessieve prijsstijgingen en extra kosten voor bevingsbestendig bouwen.

      • A1-A6-A9 Schiphol Amsterdam Almere (€ 18,3 miljoen): de hogere uitgaven zijn veroorzaakt doordat een overeenkomst ten behoeve van het vastleggen rondom vastgoed, grondverwerving en schademanagement. Deze overeenkomst wordt elk jaar opnieuw vastgesteld en is in 2023 hoger dan werd verwacht.

      • Diverse kleinere mutaties (€ 9,7 miljoen).

    • Planning en studies (€ 6,3 miljoen):

      • Veiligheid Rijk N-wegen (€ 25 miljoen): in tranche 1 is een maatregelenpakket uitgewerkt waarbij snelle uitvoerbaarheid een belangrijk criterium is geweest. Daarbij heeft reeds een toets op maakbaarheid plaatsgevonden. Het betreft maatregelen op de N9, N99, N33, N18, N57 en N59. Dit bedrag is overgeboekt naar een artikelonderdeel van Rijkswaterstaat.

      • A28/1 Knooppunt Hoevenlaken (- € 14,5 miljoen): dit betreft een lagere kasuitgave als gevolg van splitsing van de kosten voor planuitwerking en realisatie.

      • Diverse kleinere mutaties (- € 4,2 miljoen).

    • Optimalisering gebruik (€ 7,5 miljoen):

      • Digitale Infrastructuur voor Toekomstbestendige Mobiliteit ( € 7,5 miljoen): Dit betreft de kosten voor de eerste tranche van de subsidie voor Digitale Infrastructuur voor Toekomstbestendige Mobiliteit (DITM). Afgelopen najaar is de eerste tranche beschikbaar gesteld. Hierbij is aangegeven dat de meerjarige tranches bij de 1e suppletoire begroting van 2023 zouden worden overgeboekt. Middels deze overboeking wordt het restant (cumulatief € 27,3 miljoen over de periode 2023-2026) overgeboekt naar artikel 12.03.03 Optimalisering gebruik zodat de subsidie via het RVO beschikbaar kan worden gesteld.

  • 38. De hogere uitgaven op artikelonderdeel 12.04 Geïntegreerde contractvormen (€ 264,6 miljoen) zijn met name veroorzaakt door:

    • Toegekende loon-en prijsbijstelling 2023 (€ 30,3 miljoen).

    • A16 Rotterdam (105,6 miljoen): extra kosten Kunstwerk 58 (budget overgeheveld vanuit 12.02.04), aanvullende kosten brandwerendheid tunnel (budget overgeheveld vanuit 12.02.04), inlopen vertragingen als gevolg van de coronamaatregelen en dekking voor excessieve prijsstijgingen.

    • A24 Blankenburg verbinding (€ 63,8 miljoen): extra kosten als gevolg van excessieve prijsstijgingen.

    • A27 Houten Hooipolder (€ 79,3 miljoen): het project is in 2023 overgeheveld van aanleg wegen naar geïntegreerde contractvormen, inclusief het bijbehorende budget.

    • Diverse kleinere mutaties (- € 14,4 miljoen).

  • 44. De hogere uitgaven op artikelonderdeel 12.06 Netwerkgebonden kosten HWN (€ 33,9 miljoen) zijn met name veroorzaakt door:

    • Apparaatskosten RWS (€ 49,4 miljoen): is het gevolg van de ontvangen loon- en prijsbijstelling 2023 (€ 33 miljoen), de bijdrage van RWS aan het programma Vernieuwing SAP (- € 6,6 miljoen) en het saldo van mutaties < € 5 miljoen (€ 23 miljoen).

    • Overige netwerkgebonden kosten (- € 15,5 miljoen):

      het budget benodigd voor het Basiskwaliteitsniveau van het onderhoud is in lijn gebracht met hetgeen dat voor RWS maakbaar wordt geacht (Kamerbrief 29385 nr. 119, 17-03-2023)

      (- € 29,9 miljoen), loon- en prijsbijstelling 2023 (€ 9,2 miljoen) en het saldo van mutaties < € 5 miljoen (€ 5,2 miljoen).

  • 47. De hogere ontvangsten (€ 108 miljoen) zijn met name veroorzaakt door:

    • A7 Zuidelijke Ringweg Groningen (€ 88,3 miljoen): dit betreft een ontvangst van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) voor aardbeving bestendig bouwen (€ 8,1 miljoen) en de bijdrage van de provincie Groningen in de bouw van dit project (€ 80,2 miljoen). Deze bijdrage was begroot in 2022, maar is toen verschoven naar 2023 omdat de belastingdienst inzake de BTW verrekening nog akkoord moest geven.

    • Aansluitingen (€ 8,6 miljoen): er is meer ontvangen van de provincie Zuid Holland voor de bijdrage in het programma Aansluitingen. Het betreft hier de eindafrekening van de subsidie-afspraken met Provincie Zuid-Holland voor de projecten A15-N3 en A16-N3. De betaling van deze bijdragen stond gepland in 2022. Uiteindelijk heeft de betaling in 2023 plaats gevonden.

    • Diverse kleinere mutaties (€ 11,1 miljoen).

12.01 Exploitatie

Motivering

Met exploitatie streeft IenW naar een veilig en optimaal gebruik van de beschikbare weginfrastructuur en het bereiken van een voorspelbare en betrouwbare reistijd van deur tot deur op de meest duurzame manier en met oog voor de leefomgeving. Daarmee worden de verkeersveiligheid, bereikbaarheid en leefbaarheid in Nederland bevorderd.

Producten

De uitgaven voor de exploitatie hebben betrekking op het verzamelen en verspreiden van verkeersdata en op besturingssoftware voor informatiepa­nelen en andere apparatuur. Samen met de weginspecteurs van RWS resulteert dit in:

  • Verkeersbegeleiding bij grote drukte, inclusief grootschalige evenementen en crisissituaties zoals bij een weeralarm;

  • Hulpverlening, bevorderen doorstroming en informatievoorziening bij pech en ongevallen (incidentmanagement);

  • Maatregelen ter bevordering van gedisciplineerd en sociaal weggedrag, bijvoorbeeld ter voorkoming van het negeren van rode kruizen en vlucht-strookparkeren;

  • Voorlichting over rijkswegen, zoals voorlichting over de gevolgen van wegwerkzaamheden.

De meeste van deze maatregelen worden ingezet vanuit vijf regionale verkeerscentrales en een landelijke verkeerscentrale. Hierbij wordt het rijkswegennet in samenhang met het regionale wegennet beschouwd door toepassing van gebiedsgericht verkeersmanagement waarbij wordt ingezet op regionale samenwerking.

De activiteiten die door RWS centraal worden uitgevoerd, worden bekostigd uit het budget voor netwerkgebonden kosten. De verdeling naar onder meer exploitatie, onderhoud en vernieuwing is extracomptabel inzichtelijk gemaakt in de bijlage «Instandhouding».

Meetbare gegevens

Tabel 11 Specificatie bedieningsareaal m.b.t verkeersmanagement

Areaalomschrijving

Eenheid

Realisatie 2019

Realisatie 2020

Realisatie 2021

Realisatie 2022

Realisatie 2023

Begroting 2023

Toelichting

Verkeerssignalering

km op rijbaan

2.8391

2.890

2.914

2.931

2.964

2.914

1

Verkeerscentrales

aantal

6

6

6

6

6

6

 

Spitsstroken

km

310

310

308

308

293

293

2

Bron: Rijkswaterstaat, 2023

1

De waarde die gepubliceerd is in de ontwerpbegroting 2021 is hier opgenomen.

Toelichting

  • 1. In 2023 is er verkeerssignalering (de matrixborden boven de weg) bijgekomen op de A7 Zuidelijke Ringweg Groningen en op de A1 bij Apeldoorn. Dit is eerder opgeleverd dan verwacht en daarom niet voorzien in de begroting 2023. Daarnaast is er een kleine toename van het totaalcijfer door een betere bepaling van de lengte op verbindingswegen in knooppunten;

  • 2. De lengte spitsstroken is in 2023 afgenomen doordat bij het project A1 Apeldoorn - Azelo de spitsstroken tussen knooppunt Beekbergen en Twello zullen worden vervangen door volwaardige rijstroken.  

Tabel 12 Indicator verkeersmanagement
 

Realisatie 2019

Realisatie 2020

Realisatie 2021

Realisatie 2022

Realisatie 2023

Streefwaarde 2023

Toelichting

Levering verkeersgegevens: op alle bemeten wegvakken wordt betrouw­bare reis en routeinformatie ingewonnen en tijdig geleverd aan de serviceproviders

       

1. beschikbaarheid data voor derden: % van de RWS-meet­locaties dat goed functioneert

93%

93%

94%

93%

91%

90%

1

2. actualiteit data voor derden: % van de gege­vens van een meet­­minuut, dat binnen 75 sec. daarna door RWS wordt geleverd aan NDW

97%

100%

96%

100%

99%

95%

2

Bron: Rijkswaterstaat, 2023

Toelichting

  • 1. In 2023 functioneerde 91% van alle meetlocaties goed. Deze score was boven de streefwaarde van 90%;

  • 2. In 2023 was 99% van alle gegevens tijdig geleverd. Deze score was boven de streefwaarde van 95%.

12.02 Onderhoud en vernieuwing

Motivering

Door middel van onderhoud en vernieuwing worden het hoofdwegennet en de direct omgeving op orde gehouden, zodat het vervullen van de primaire functie gewaarborgd is: het faciliteren van veilig, vlot en comfortabel vervoer van personen en goederen met aandacht voor de kwaliteit van het milieu. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen regulier onderhoud enerzijds en vernieuwingen anderzijds.

Producten

Het regulier onderhoud van hoofdwegen omvat maatregelen aan verhardingen, kunstwerken (zoals bruggen, tunnels en viaducten), verkeersvoor­zieningen, landschap en milieu en voorzieningen voor verkeersmanagement (zoals signalering en verkeerscentrales). In de bijlage «Instandhouding» wordt uitgebreid ingegaan op de werking van de instandhouding van de netwerken die onder verantwoordelijkheid van IenW vallen.

12.02.01 Onderhoud

IenW zet in op een optimale veiligheid, beschikbaarheid en betrouwbaarheid van het hoofdwegennet over de hele levenscyclus van de infrstructuur. Die omhels wegen, bruggen, viaducten, tunnels, aquaducten, matrix­ borden, verkeerscentrales en verkeersvoorzieningen. Daarbij gelden de eisen ten aanzien van het landschap en het milieu rond de rijkswegen als randvoorwaarden. Onderhoud betreft zowel het preventief als het correctief onderhoud. De uitgaven voor het onderhoud bestaan hoofdzakelijk uit:

  • Uitgaven voor onderhoud van verhardingen waaronderhet herstel van vorstschade en het zoveel mogelijk voorkomen daarvan;

  • Uitgaven voor onderhoud van kunstwerken;

  • Uitgaven voor onderhoud aan (Dynamisch Verkeersmanagement) DVM-systemen zoals matrixborden, informatiepanelen en verkeerscentrales;

  • Klein variabel en vast onderhoud aan verkeersvoorzieningen, zoals onderhoud aan bermen, geleiderail, bewegwijzering, geluidsschermen en verlichting;

  • Uitgaven voor geluidmaatregelen (landschap en milieu) als gevolg van naleving van geluidproductieplafonds voor zover geen onderdeel van een aanlegproject.

Uitgesteld en achterstallig onderhoud

Conform toezegging aan de Tweede Kamer wordt in het jaarverslag aangeven wat de omvang van het uitgesteld en (eventueel) achterstallig onderhoud aan het einde van het jaar was.

Voor het Hoofdwegennet beliep het uitgesteld onderhoud per 31 december 2023 € 893 miljoen, daarvan was € 14,5 miljoen achterstallig. Ten opzichte van 2022 is het uitgestelde onderhoud met € 12 miljoen afgenomen en het achterstallig onderhoud met € 0,5 miljoen toegenomen.

Voor een overzicht van het uitgesteld en achterstallig onderhoud op alle RWS-netwerken, wordt u verwezen naar bijlage 2 bij dit jaarverslag.

Tabel 13 Uitgesteld Onderhoud Hoofdwegen
 

2019

2020

2021

2022

2023

Volume uitgesteld onderhoud

Waarvan achterstallig

Volume uitgesteld onderhoud

Waarvan achterstallig

Volume uitgesteld onderhoud

Waarvan achterstallig

Volume uitgesteld onderhoud

Waarvan achterstallig

Volume uitgesteld onderhoud

Waarvan achterstallig

Hoofdwegennet

552

7

544

12

649

19

905

14

893

14,5

Meetbare gegevens

Tabel 14 Areaal Rijkswegen
  

Eenheid

Realisatie 2019

Realisatie 2020

Realisatie 2021

Realisatie 2022

Realisatie 2023

Begroting 2023

Toelichting

Rijbaanlengte

Hoofdrijbaan

km

5.843

5.842

5.842

5.846

5.858

5.839

1

Rijbaanlengte

Verbindingswegen en op- en afritten

km

1.745

1.766

1.794

1.612

1.612

1.795

2

Areaal asfalt

Hoofdrijbaan

km2

77

77

77,2

77,3

77,3

77,3

3

Areaal asfalt

Verbindingswegen en op- en afritten

km2

15

15

15,3

14,4

14,4

15,3

2

Groen areaal

 

km2

182

183

184

184

188

184

4

Bron: Rijkswaterstaat, 2023

Toelichting

  • 1. In 2023 is er een toename rijbaanlengte hoofdrijbaan, met name als gevolg van de openstelling van de N209 op de nieuwe A16 Rotterdam: het project is eerder opgeleverd dan verwacht en daarom niet voorzien in de begroting 2023. Daarnaast is er rijbaanscheiding aangebracht op de N50 Kampen - Kampen-Zuid en N59 Hellegatsplein - Den Bommel. Doordat er nu twee gescheiden rijbanen zijn, verdubbelt de rijbaanlengte op deze trajecten;

  • 2. Het grote verschil ten opzichte van de begroting 2023 heeft een administratieve oorzaak: ventwegen langs N-wegen vallen sinds 2022 niet meer in de categorie verbindingswegen, zoals reeds gemeld in het jaarverslag 2022. Er is in 2023 een kleine toename rijbaanlengte en oppervlak verbindingswegen gerealiseerd als gevolg van A7 Zuidelijke Ringweg Groningen. Dit valt binnen de afronding;

  • 3. Het oppervlak hoofdrijbaan is licht toegenomen, met name doordat de openstellingen van de N209 op de A16 Rotterdam en de A7 Zuidelijke Ringweg Groningen in 2023 zijn gerealiseerd. Dit valt binnen de afronding;

  • 4. Het groen areaal is toegenomen als gevolg van een herziening van de beheergrenzen in Oost-Nederland.

Tabel 15 Indicator omvang areaal

Areaal

Eenheid

Realisatie 2021

Realisatie 2022

Realisatie 2023

Begroting 2023

Realisatiex € 1.0002023

Begrotingx € 1.0002023

Oppervlakte wegdek (Exclusief verzorgingsbanen)

km2

92,5

91,6

91,7

92,6

774.855

837.575

Bron: Rijkswaterstaat, 2023

Toelichting

Het totale oppervlak van de verhardingen is licht toegenomen in 2023 ten opzichte van 2022. Dit is met name het gevolg van de openstellingen van de N209 op de A16 Rotterdam en de A7 Zuidelijke Ringweg Groningen. Het grote verschil ten opzichte van de begroting heeft een administratieve oorzaak: ventwegen langs N-wegen vallen sinds 2022 niet meer in de categorie verbindingswegen, zoals reeds gemeld in het jaarverslag 2022.                                                                                   

Tabel 16 Indicatoren Beheer en Onderhoud
 

Realisatie 2019

Realisatie 2020

Realisatie 2021

Realisatie 2022

Realisatie 2023

Streefwaarde 2023

Toelichting

Files door Werk in Uitvoering, als gevolg van aanleg en gepland onderhoud (1):

1

t/m 2017: De verhouding verstoringen door aanleg, beheer en onderhoud ten opzichte van totale verstoringen (in km.min.)

       

vanaf 2018: Files door Werk in Uitvoering, als gevolg van aanleg en gepland onderhoud (in voertuigverliesuren)

3%

6%

7%

3%

4%

10%

 

Technische Beschikbaarheid (2):deel van lengte en tijd (%) dat de weg veilig beschikbaar is, zonder dat rij- of vluchtstroken zijn afgesloten als gevolg van aanleg of geplande onderhoudswerkzaamheden

99%

99%

99%

98%

99%

90%

2

Veiligheid (3):

       

a.    voldoen aan norm voor verhardingen (stroefheid en spoorvorming)

99,8%

99,7%

99,8%

99,7%

99,6%

99,7%

3

b.    voldoen aan norm gladheidbestrijding (binnen 2 uur preventief strooien).

97%

Voldoende

99%

99%

99%

95%

3

Bron: Rijkswaterstaat, 2023

Toelichting

  • 1. Bij de indicator ‘Files door Werk in Uitvoering’ worden alleen de files meegeteld die een snelheid hebben lager dan 50 km/uur en een lengte van minstens 2 km. In 2023 was 4% van alle files het gevolg van aanleg en geplande onderhoudswerkzaamheden (werk in uitvoering). Deze score is ruim onder de streefwaarde van 10%. De score is gestegen ten opzichte van 2022, maar lager dan in 2020 en 2021. Deze procentuele weergave geeft echter niet het complete beeld. De absolute omvang aan files door werk in uitvoering is gestegen in vergelijking met 2020, 2021 en 2022. Ten opzichte van 2019 is zowel het percentage files door werk in uitvoering als de absolute omvang daarvan gestegen. Dit is het gevolg van de coronamaatregelen in 2020 en 2021. De totale omvang aan files in 2020 en 2021 daalde fors t.o.v. 2019, maar de omvang aan files door werk in uitvoering daarbinnen nam niet zo sterk af. Hierdoor nam de procentuele omvang aan files door werk in uitvoering in 2020 en 2021 toe. In 2023 is de totale omvang files hoger dan in 2019 (gestegen van 48 naar 53 miljoen voertuigverliesuren) en is de omvang aan files door geplande werkzaamheden ook hoger (gestegen van 1,0 miljoen voertuigverliesuren in 2019 naar 2,5 miljoen voertuigverliesuren in 2023).

  • 2. De Technische Beschikbaarheid van de weg was in 2023 99%. Deze score was ruim boven de streefwaarde van 90%;

  • 3. Omtrent het voorkomen van verkeersonveilige situaties bestaan indicatoren die aangeven in hoeverre aan veiligheidsnormen wordt voldaan. Deze indicatoren betreffen a) de wegverharding en b) in hoeverre er tijdig wordt gestrooid om wintergladheid te voorkomen.

    • 3a: Het voldoen aan de veiligheidsnormen voor verhardingen wordt gemonitord aan de hand van de schadekenmerken stroefheid en spoorvorming. In 2023 voldeed 99,6% van de wegverhardingen aan deze normen. Daarmee werd aan de streefwaarde van 99,7% niet voldaan. Enkele jaren geleden is er overgestapt op een andere stroefheid-meet-methode. De nieuwe meetmethode heeft ook een andere norm-waarde (te vergelijken met het meten van de temperatuur, in graden Celsius en in graden Fahrenheit). Na de overgang is geconstateerd dat er meer normoverschrijdingen zijn gemeten, vooral op dichte deklagen. De indruk is dan ook dat de nieuwe norm-waarde te streng is. Ofwel: de verwachting is dat de stroefheid in werkelijkheid beter is dan dat de cijfers later zien. Nader onderzoek loopt, in afstemming met andere wegbeheerders. 

    • 3b: Het tijdig bestrijden van wintergladheid wordt gemonitord aan de hand van de situaties waarin tijdig preventief dient te worden gestrooid. Er is in 2023 99% gescoord, waarmee aan de streefwaarde van 95% voldaan is.

12.02.04 Vernieuwing

Op dit artikel staan de beschikbare budgetten voor vervanging en renovatie van het hoofdwegennet. Sinds medio vorige eeuw is in hoog tempo een groot deel van de infrastructuur aangelegd. Het is van belang dat de veiligheid en de beschikbaarheid van het hoofdwegennet in stand worden gehouden tegen de achtergrond van een beperkte technische levensduur van kunstwerken. Het einde van de levensduur kan ontstaan door de ouderdom van het kunstwerk of door intensiever gebruik dan bij het ontwerp is voorzien. Op basis van onderzoek wordt jaarlijks een analyse gemaakt voor welke kunstwerken vervanging of renovatie aan de orde is. RWS bekijkt via inspecties waar maatregelen nodig zijn. Voor een zichtperiode van ongeveer 7 jaar is dit vooruit te plannen in concrete projecten. Voor de periode daarna zijn budgetten beschikbaar, maar wordt de invulling van het programma op een later moment concreet. De werkwijze staat verder toegelicht in de bijlage «Instandhouding». In het MIRT-projectenoverzicht zijn onderliggende projecten inzichtelijk gemaakt.

12.03 Ontwikkeling

Motivering

Om een betrouwbaar netwerk te realiseren en de verwachte verkeersgroei te faciliteren, worden infrastructuurprojecten voorbereid en uitgevoerd. Zo wordt bereikt dat de noodzakelijke wegcapaciteit beschikbaar is en komt. Daarbij wordt rekening gehouden met de kaders van veiligheid en leefbaarheid.

12.03.01 Aanleg

In 2023 heeft IenW de volgende mijlpalen gerealiseerd die betrekking hebben op de aanlegprojecten:

Tabel 17 Mijlpalen Aanlegprojecten

Aanleg Mijlpalen Hoofdwegennet

  

Mijlpaal

 

Project

Start realisatie

A27 Houten-Hooipolder

 

Zuidasdok Knooppunt Nieuwe Meer

Bron: Rijkswaterstaat, 2023

Toelichting

In 2023 is de realisatie gestart van de A27 Houten-Hooipolder en Zuidasdok Knooppunt Nieuwe Meer.

Tabel 18 Projectoverzicht behorende bij 12.03.01: Aanleg Hoofdwegennet (bedragen x € 1 miljoen)
 

Kasbudget 2023

Projectbudget

Openstelling

 
 

begroting

realisatie

verschil

begroting

huidig

begroting

huidig

 

Projectomschrijving

2023

2023

 

2023

 

2023

  

Projecten nationaal

        

Nationaal

        

Kleine projecten / Afronding projecten

10

11

1

62

95

  

1

Programma snelheidsaanpassing

1

0

‒ 1

55

55

   

Programma aansluitingen

0

5

5

129

132

  

2

Quick Wins Wegen

0

0

0

12

12

   

ZSM 1+2 (spoedwet wegverbreding)

1

0

‒ 1

1.477

1.478

2016

2016

 

Noordwest-Nederland

        

A10 Amsterdam praktijk-proef FES

0

0

0

41

41

2018

2018

 

A10 Knooppunten De Nieuwe Meer en Amstel (Zuidas)

30

34

4

333

795

2032-2036

2032-2036

 

A1/A6/A9 Schiphol-Amsterdam-Almere

23

36

13

1.196

1.211

2027

2027

3

A1 Bunschoten-Knooppunt Hoevelaken

0

0

0

19

19

2015

2015

 

A2 Holendrecht-Oudenrijn

0

0

0

1.210

1.210

2012

2012

 

A9 Badhoevedorp

21

3

‒ 18

306

292

2017

2017

4

N50 Ens-Emmeloord

0

0

0

19

19

2016

2016

 

Zuidwest-Nederland

  

0

     

A15 Papendrecht-Sliedrecht

0

1

1

22

22

2021

2021

 

A4 Burgerveen - Leiden

0

0

0

541

541

2015

2015

 

A4 Delft - Schiedam

0

0

0

642

642

2015

2015

 

A4 Vlietland / N14

0

0

0

16

16

2020

2020

 

N57/59 EuroRAP (verkeersveiligheid)

9

2

‒ 7

18

21

2024

2025

5

N61 Hoek-Schoondijke

0

0

0

111

111

2015

2015

 

A4/A44 Rijnlandroute

96

39

‒ 57

561

553

Regio

Regio

6

Zuid-Nederland

        

A27 Houten-Hooipolder1

79

0

‒ 79

1.932

110

2029-2031

2029-2031

7

A2 Passage Maastricht

1

1

0

685

686

2016

2016

 

A2 't Vonderen-Kerensheide

13

15

2

337

348

2025-2027

2025-2027

 

A4 Dinteloord-Bergen op Zoom

0

0

0

260

260

2014

2014

 

A76 Aansluiting Nuth

0

0

0

60

60

Regio

Regio

 

Oost-Nederland

        

A12-A15 Ressen - Oudenbroeken (ViA15)

51

3

‒ 48

665

679

n.t.b.

n.t.b.

8

A1 Apeldoorn-Azelo: fase 1 en 2a en 2b

86

88

2

479

489

2023-2025

2023-2025

 

A1 Apeldoorn Zuid-Beekbergen

0

0

0

29

29

2017

2017

 

A50 Ewijk - Valburg

0

0

0

269

269

2017

2017

 

N35 Combiplan Nijverdal

1

0

‒ 1

319

319

2015

2015

 

N35 Wijthmen - Nijverdal

4

0

‒ 4

23

24

2018

2018

 

N35 Zwolle - Wijthmen

1

0

‒ 1

50

50

2018

2018

 

Noord-Nederland

        

A7 Zuidelijke Ringweg Groningen fase 2

92

124

32

855

907

2025

2025

9

N31 Leeuwarden (De Haak)

0

1

1

220

222

2014

2015

 

Overig

        

Fileaanpak

1

2

1

61

61

   

Meer kwaliteit Leefomgeving

1

1

0

157

158

   

Meer veilig

18

20

2

115

115

   

Afrondingen

1

 

‒ 1

3

    

Totaal aanlegprogramma

540

386

‒ 154

13.289

12.051

   

Uitgaven aanlegprogramma op MF 12.03.01 mbt planning- en studieprogramma

124

59

‒ 65

1319

1.875

  

10

Totaal aanlegprogramma

664

445

‒ 219

14.608

13.926

   

Budget realisatie (MF 12.03.01)

502

445

 

14.608

13.926

   

Overprogrammering (-)

‒ 162

0

      
1

Dit project is de realisatiefase ingegaan. In de Ontwerpbegroting 2022 was dit project nog geraamd onder de planning- en studietabel. De totaalstanden van beide projecttabellen (12.03.01 en 12.03.02) wijken dus af van de Ontwerpbegroting 2022.

Toelichting

  • 1. Toename projectbudget betreft: scope uitbreiding voor Schoon en Emmissieloos bouwen (€ 18 miljoen), loon- en prijsbijstelling (€ 4 miljoen), scope uitbreiding Tijdelijke maatregelen N50 (€ 4 miljoen) en scope uitbreiding Heavy Duty Laadpalen (€ 7 miljoen).

  • 2. Het verschil wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door uitgaven die niet in het uitvoeringsjaar 2022 zijn gerealiseerd vanwege vertraging in de uitvoering/oplevering van project A15-N3. Daardoor is de betaling van de laatste termijn verschoven naar 2023. Daarnaast is er een zachte meevaller (afrekening project Mijlweg met de gemeente Dordrecht). Betreft € 2,1 miljoen. Deze is ook naar 2024 doorgeschoven.

  • 3. De hogere uitgaven in 2023 zijn veroorzaakt door een Vaststellingsovereenkomst die hoger is dan verwacht. De hogere verplichtingen op het project A9 Badhoevedorp-Holendrecht worden verklaard door Het Bouwvisie contract. In dit contract wordt alles vastgelegd rondom vastgoed, grondverwerving en schademanagement. Dit contract loopt tot einde programma Schiphol-Amsterdam-Almere (nu 2027), maar wordt elk jaar opnieuw verplicht gebaseerd op de raming voor het komende jaar.

  • 4. Dit betreft een meevaller van € 17,8 miljoen. Het project is klaar en er is inmiddels ook afgerekend met de bestuurlijke partners.

  • 5. Het project ligt stil i.v.m. de stikstofproblematiek, waardoor minder is gerealiseerd.

  • 6. Op het bouwterrein heeft in 2022 een brand plaatsgevonden. Hierbij zijn er verschillende bouwmaterialen, machines en tunnelonderdelen verloren gegaan. Hierdoor is opgetreden in dit subsidieproject.

  • 7. Het project A27 Houten-Hooipolder wordt (deels) uitgevoerd binnen een DBM-contract. Hierin is ook onderhoud opgenomen. Derhalve vindt verantwoording plaats op artikelonderdeel geïntegreerde contractvormen 12.04.01.

  • 8. Vanwege het uitblijven van onherroepelijk Tracé Besluit bij de Raad van State wordt minder uitgegeven dan vooraf is gedacht. Dit komt voornamelijk door het doorschuiven van middelen n.a.v. de stikstofproblematiek en verwerking van de loon- en prijsbijstellingen op het project bij Miljoenennota 2024. Het budget schuift door naar 2024.

  • 9. De hogere uitgaven van € 32 miljoen wordt hoofdelijk veroorzaakt door hogere uitgaven betreffen excessieve prijsstijgingen en extra kosten voor beving bestendig bouwen.

  • 10. Geluidsaneringprogramma - weg: in 2023 zijn lagere uitgaven om diverse redenen. De belangrijkste oorzaken zijn dat enkele maatregelen worden meegenomen in onderhoudscontracten, welke een andere uitvoeringsritme hebben dan verwacht. Daarnaast is er voor enkele maatregelen meer contractvoorbereidingstijd nodig.

12.03.02 Planning en studies

Tabel 19 Projectoverzicht behorende bij 12.03.02: Planning en studies Hoofdwegennet (bedragen x € 1 miljoen)
 

Projectbudget

Planning TB

Oplevering/openstelling

Toelichting

 

begroting

huidig

begroting

huidig

begroting

huidig

 

Projectomschrijving

2023

 

2023

 

2023

  

Uitgaven aanlegprogramma op MF 12.03.01 mbt planning- en studieprogramma

‒ 1263

‒ 1.341

nvt

nvt

nvt

nvt

 

Projecten Nationaal

       

Beter Benutten

95

96

nvt

nvt

nvt

nvt

 

Geluidsaneringprogramma - weg

528

540

nvt

nvt

nvt

nvt

1

Kosten voorbereiding tol

113

87

nvt

nvt

nvt

nvt

2

Exploitatie tol

0

471

nvt

nvt

nvt

nvt

3

Lucht - weg (NSL hoofdwegennet)

2

2

nvt

nvt

nvt

nvt

 

Reservering voor LCC

416

425

nvt

nvt

nvt

nvt

 

Snelfietsroutes

2

2

nvt

nvt

nvt

nvt

 

Tol reservering Blankenburgverbinding en ViA15

121

0

nvt

nvt

nvt

nvt

4

Voorbereiding vrachtwagenheffing

368

334

nvt

nvt

nvt

nvt

5

Exploitatie vrachtwagenheffing

0

300

nvt

nvt

nvt

nvt

6

Impuls Strategisch Plan Verkeersveiligheid

279

349

nvt

nvt

nvt

nvt

7

Verkeersveiligheid Rijks N-wegen

200

194

nvt

nvt

nvt

nvt

 

Bijdrage aan agentschap t.b.v. externe kosten planuitwerkingen

197

197

nvt

nvt

nvt

nvt

 

Projecten Noordwest-Nederland

       

A1/A28 Knooppunt Hoevelaken

1137

473

nvt

nvt

nvt

nvt

8

A12/A27 Ring Utrecht

1640

1725

*

*

*

PM

9

A7/A8 Corridor Amsterdam-Hoorn

353

531

ntb

ntb

2030- 2032

2030-2032

10

A6 Almere Oostvaarders-Lelystad

107

144

*

*

*

PM

11

Rijksbijdrage aan de Noordelijke Randweg Utrecht

196

27

nvt

nvt

Regio

Regio

12

Stedelijke Bereikbaarheid Almere

30

31

nvt

nvt

Regio

Regio

 

Projecten Zuidwest-Nederland

       

A20 Nieuwerkerk a/d IJssel – Gouda

145

153

2023

PM

2028-2029

2028- 2029

 

A4 Burgerveen – N14

248

347

2023

PM

2029-2031

2029- 2031

13

A4 Haaglanden – N14

726

153

2021

PM

2026-2028

2026- 2028

14

Projecten Zuid-Nederland

       

A67/A73 Knooppunt Zaarderheiken

5

6

2019

PM

2025-2027

2025- 2027

 

N65 Vught – Haaren

88

73

nvt

nvt

Regio

Regio

15

Programma SmartwayZ.NL: A67 Leenderheide-Zaarderheiken

210

77

2024

PM

2030-2032

PM

16

Programma SmartwayZ.NL: InnovA58

459

572

2023

PM

2027- 2030

PM

17

Programma SmartWayZ.nl: ASML De Run

0

1

nvt

nvt

nvt

nvt

18

Programma SmartwayZ.NL: ITS en Smart Mobility

10

10

nvt

nvt

nvt

nvt

 

Programma SmartwayZ.NL: programmaorganisatie

0

1

nvt

nvt

nvt

nvt

19

Projecten Oost-Nederland

       

A1/A30 Barneveld

89

23

ntb

ntb

*

PM

20

N35 Nijverdal – Wierden

119

125

nvt

nvt

Regio

Regio

 

N35 Knooppunt Raalte

14

15

2018

PM

2023-2025

PM

 

N50 Kampen – Kampen Zuid

8

17

2021

PM

*

PM

21

Reservering terugbetaling voorfinanciering A1 Apeldoorn – Azelo

32

0

nvt

nvt

nvt

nvt

22

Verkeersmaatregelen A28

32

33

nvt

nvt

nvt

nvt

 

A1/A35 Azelo-Buuren

5

1

nvt

nvt

nvt

nvt

23

Projecten Noord-Nederland

       

N33 Zuidbroek-Appingedam

110

115

2021

PM

*

PM

 

Overige projecten en reserveringen

173

183

     

Projecten in voorbereiding

       

Projecten Nationaal

       

Studiebudget Verkenningen / MIRT onderzoeken

       

Programma DUMO

       

Programma Fiets

       

Strategisch plan Verkeersveiligheid

       

Afrondingen

       

Totaal planning- en studieprogramma

6.994

6.492

     

Begroting (MF 12.03.02)

6.994

6.492

     

Toelichting

  • 1. Geluidsaneringprogramma - weg: dit betreft de laatste tranche van de bijdrage aan de regio. Eind 2023 ontving de provincie Brabant de laatste tranche (€ 26,4 miljoen) van de totaal € 97 miljoen die IenW bijdraagt aan de N65 waarvoor in 2020 een 4 jarige SPUK beschikking voor gemaakt. Vanuit dit budget is er € 10,4 miljoen van de € 26,4 miljoen betaald.

  • 2. Kosten voorbereiding tol: de voorbereidingen voor tolheffing zijn reeds volop in de uitvoering en de prognose eindstand voor begrotingsjaar 2023 is grotendeels toe te rekenen aan de verwachte programma-uitgaven voor de realisatie van het tolsysteem door voornamelijk RDW, CJIB en KASEA.

  • 3. Exploitatie tol: dit betreft de exploitatiekosten voor het programma tolsystemen ViA15 en BBV die zijn toegevoegd.

  • 4. Tol reservering Blankenburgverbinding en ViA15: tijdens de begrotingsbehandeling zijn meerdere amendementen ingediend met als dekkingsbron de tolreservering op artikel 12.03.02 (Kamerstukken 36 200-A, nr. 49-55). Als gevolg hiervan is de reservering afgenomen.

  • 5. Voorbereiding vrachtwagenheffing: de voorbereidingen voor vrachtwagenheffing zijn reeds volop in de uitvoering en de prognose eindstand voor begrotingsjaar 2023 is grotendeels toe te rekenen aan de verwachte programma-uitgaven voor de realisatie van het heffingssysteem door voornamelijk RDW, CJIB en KASEA.

  • 6. Exploitatie vrachtwagenheffing: dit betreft de exploitatiekosten voor de heffingystemen ViA15 en BBV die zijn toegevoegd.

  • 7. Impuls Strategisch Plan verkeersveiligheid (SPV): dit betreft een ophoging ten behoeve van de tweede tranche van de Impuls vanuit de reservering SPV op artikel 11.03.

  • 8. A1/A28 Knooppunt Hoevelaken: in het kader van de herprioritering Mobiliteitsfonds is dit project gepauzeerd en zijn de middelen alternatief ingezet.

  • 9. A12/A27 Ring Utrecht: dit betreft prijsindexatie.

  • 10. A7/A8 Corridor Amsterdam-Hoorn: dit betreft een overboeking vanuit de middelen Woningbouw en Mobiliteit conform de gemaakte BO MIRT afspraken (najaar 2022).

  • 11. A6 Almere Oostvaarders-Lelystad: dit betreft een overboeking vanuit de middelen Woningbouw en Mobiliteit conform de gemaakte BO MIRT afspraken (najaar 2022).

  • 12. Rijksbijdrage aan de Noordelijke Randweg Utrecht: in het kader van de herprioritering Mobiliteitsfonds zijn de middelen alternatief ingezet.

  • 13. A4 Burgerveen – N14: dit betreft een overboeking vanuit de middelen Woningbouw en Mobiliteit conform de gemaakte BO MIRT afspraken (najaar 2022).

  • 14. A4 Haaglanden – N14: in het kader van de herprioritering Mobiliteitsfonds is dit project gepauzeerd en zijn de middelen alternatief ingezet.

  • 15. N65 Vught – Haaren: dit betreft de laatste tranche van de bijdrage aan de regio. Eind 2023 ontving provincie Brabant de laatste tranche (€ 26,4 miljoen) van de totaal € 97 miljoen die IenW bijdraagt aan N65 waarvoor in 2020 een 4 jarige SPUK beschikking voor gemaakt. Vanuit dit budget is er € 16 miljoen van de € 26,4 miljoen betaald.

  • 16. Programma SmartwayZ.NL: A67 Leenderheide-Zaarderheiken: in het kader van de herprioritering Mobiliteitsfonds is dit project gepauzeerd en zijn de middelen alternatief ingezet.

  • 17. Programma SmartwayZ.NL: InnovA58: dit betreft een overboeking vanuit de middelen Woningbouw en Mobiliteit conform de gemaakte BO MIRT afspraken (najaar 2022).

  • 18. Programma SmartWayZ.nl: ASML De Run: dit betreft de SPUK voor ASML Run (SmartwayZ) in het kader van betere bereikbaarheid bedrijventerrein ASML.

  • 19. Programma SmartwayZ.NL: programmaorganisatie: dit betreft de programmakosten voor het Programma SmartWayz die mede worden gedekt vanuit de reservering A67.

  • 20. A1/A30 Barneveld: in het kader van de herprioritering Mobiliteitsfonds is dit project gepauzeerd en zijn de middelen alternatief ingezet.

  • 21. N50 Kampen – Kampen Zuid: dit betreft een bijdrage die ontvangen is voor het project N50 Kampen - Kampen Zuid.

  • 22. Reservering terugbetaling voorfinanciering A1 Apeldoorn – Azelo: dit betreft een terugbetaling aan de regionale partners bij het project A1 Apeldoorn-Azelo.

  • 23. A1/A35 Azelo-Buuren: in het kader van de herprioritering Mobiliteitsfonds is dit project gepauzeerd en zijn de middelen alternatief ingezet.

12.03.03 Optimalisering gebruik

Motivering

Op dit artikelonderdeel worden uitgaven gedaan die de optimalisering van het gebruik van infrastructuur op de weg bevorderen. Voorbeelden zijn intelligent verkeersmanagement, informatie over werk in uitvoering en beperkte infrastructurele aanpassing van weginfrastructuur.

Producten

Tabel 20 Projectoverzicht behorende bij 12.03.03: Optimalisering Gebruik (bedragen x € 1 miljoen)
 

Projectbudget

Planning

Toelichting

Projectomschrijving

begroting

vorig

   

Digitale Infrastructuur voor Toekomstbestendige Mobiliteit

 

26

  

1

Regionale regeling SEB

 

180

  

2

Ringen draaiende houden WoMo

 

212

  

3

Ringen draaiende houden WoMo MRA

 

106

  

4

Reservering VDL

 

5

  

5

Quickwins A2 Deil-Vught

 

14

  

6

Totaal optimalisering gebruik

 

543

   

Begroting (MF 12.03.03)

 

543

   

Toelichting

  • 1. Digitale Infrastructuur voor Toekomstbestendige Mobiliteit (DITM): dit betreft de incidentele uitkering DITM, die uitgereikt wordt over een periode van 48 maanden. De middelen zijn verkeregen vanuit de Nationaal Groeifonds.

  • 2. Regionale regeling SEB: dit betreft de middelen voor de regionale regeling voor Schoon Emissieloos Bouwen voor provncies, waterschappen en gemeenten voor het stimuleren van emissieloos bouwmateriaal bij bouwprojecten

  • 3. Ringen draaiende houden WoMo: dit betreft een overboeking vanuit de middelen Woningbouw en Mobiliteit conform de gemaakte BO MIRT afspraken (najaar 2022).

  • 4. Ringen draaiende houden WoMo MRA: dit betreft een overboeking vanuit de middelen Woningbouw en Mobiliteit conform de gemaakte BO MIRT afspraken (najaar 2022).

  • 5. Reservering VDL: in de BO-MIRT 2022 is een toezegging gedaan om gebiedsmaatregelen in Provincie Limburg met 1 jaar te verlengen inzake VDL Nedcar. Dit betreft de reservering voor de specifieke uitkering aan Provincie Limburg.

  • 6. Quickwins A2 Deil-Vught: dit betreft een Rijksreservering voor het Quickwin pakket A2 Deil-Vught.

12.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS

Motivering

Bij infrastructuurprojecten boven het drempelbedrag van € 60 miljoen wordt middels een Publiek Private Comparator (PPC) getoetst of een DBFM-contract meerwaarde op kan leveren. Infrastructuurprojecten die via een DBFM (Design, Build, Finance en Maintain) contract worden aanbesteed, hebben als kenmerk dat sprake is van de overdracht van de integrale onderdelen van een bouwproject (ontwerp, bouw, onderhoud en financiering) aan een private opdrachtnemer. In plaats van een product wordt een dienst uitgevraagd, te weten de beschikbaarheid van de infrastructuur. De betaling voor deze dienst vindt plaats aan de hand van de overeengekomen prestatie die wordt afgezet tegen de daadwerkelijk geleverde prestatie, de beschikbaarheid. De beschikbaarheidsvergoeding wordt pas uitgekeerd na openstelling van het project; tijdens de bouw dient de DBFM-opdrachtnemer daarom zelf de financiering te regelen. Omdat het project gefinancierd is door banken en/of institutionele beleggers, is sprake van een sterke druk vanuit de financierders op de opdrachtnemer om de afgesproken prestatie ook te leveren: op tijd en binnen de geraamde kosten. Een lager prestatieniveau leidt tot lagere betalingen, die op hun beurt de terugbetaling van de financiering moeten zeker stellen. In de bouwfase is doorgaans wel sprake van een gedeeltelijke betaling (de partiële beschikbaarheidsvergoeding) als sprake is van de uitbreiding van een bestaande weg die ook tijdens de verbouwing beschikbaar moet blijven voor het wegverkeer. Bij openstelling van de weg wordt overgegaan naar een volledige beschikbaarheidsvergoeding. Het afronden van een aanbesteding resulteert in een meerjarige verplichting, van zowel aanleg als ook beheer en onderhoud op het desbtreffende project. Op dit begrotingsartikel bestaat daarmee geen enkele budgetflexibiliteit. Slechts bij onderpresteren van de opdrachtnemer kunnen boetes en kortingen worden opgelegd.

De verplichting aan de DBFM-opdrachtnemer vervalt aan het einde van de looptijd van het contract waarna het beheer en onderhoud van deze wegvakken terugkomen bij RWS en de bijbehorende budgetten geraamd worden op het reguliere onderhoudsartikel (artikelonderdeel 12.02 Onderhoud en Vernieuwing).

Producten

Bij de projecten N18 Varsseveld-Enschede, N33 Assen-Zuidbroek, 2e Coentunnel, A12 Lunetten-Veenendaal, A12 Veenendaal-Ede-Grijsoord, A15 Maasvlakte-Vaanplein, A1/A6 Diemen- Almere-Havendreef, A27/A1 Utrecht Noord-Eemnes-Bunschoten, A6 Almere en A9 Holendrecht-Diemen (Gaasperdammerweg) hier wordt conform de contract afspraken, onder voorbehoud van volledige beschikbaarheid de volledige beschikbaarheidvergoeding betaald. De looptijd van deze contracten varieert; in onderstaand projectenoverzicht is zichtbaar wanneer de contracten eindigen.

De projecten A16 Rotterdam, A24 Blankenburgverbinding, A9 Badhoevedorp-Holendrecht en A27 Houten-Hooipolder een combatie van DC-project/DBM-project) verkeren in de bouwfase en kennen een partiële beschikbaarheidsvergoeding. De volledige beschikbaarheidsvergoeding wordt na openstelling betaald. Project A12/A15 Ressen-Oudbroeken (ViA15) ligt momenteel stil in afwachting van een uitspraak van de Raad van State aangaande stikstof.

Tabel 21 Projectoverzicht behorende bij 12.04: Geïntegreerde contractvormen/PPS Hoofdwegennet (bedragen x € 1 miljoen)
 

Kasbudget 2023

 

Projectbudget

Openstelling

 
 

begroting

realisatie

verschil

begroting

huidig

begroting

huidig

 

Projectomschrijving

2023

2023

 

2023

 

2023

  

Noordwest-Nederland

        

A1/A6/A9 Schiphol-Amsterdam-Almere (deeltraject A1/A6)

63

64

1

1.867

1.912

2019

2019

 

A1/A6/A9 Schiphol-Amsterdam-Almere (deeltraject A6 Almere)

18

17

‒ 1

384

400

2019

2019

 

A1/A6/A9 Schiphol-Amsterdam-Almere (deeltraject A9 Gaasperdammerweg)

50

49

‒ 1

1.196

1.205

2020

2020

 

A1/A6/A9 SA Badhoevedorp-Holendrecht

28

30

2

1.296

1.350

2027

2027

 

A10 Tweede Coentunnel

57

60

3

2.209

2.249

2013

2013

 

A12 Lunetten-Veenendaal

26

25

‒ 1

705

724

2012

2012

 

A27/A1 Utrecht-Eemnes-Bunschoten

15

16

1

371

387

2019

2019

 

Aflossing tunnels

29

27

‒ 2

968

976

   

Zuidwest-Nederland

        

A15 Maasvlakte-Vaanplein

59

67

8

2.307

2.370

2015

2015

1

A16 Rotterdam

67

171

104

1.746

2.021

2025

2025

2

A24 Blankenburgtunnelverbinding

65

125

60

2.017

2.227

2024

2024

3

Zuid-Nederland

        

A27 Houten - Hooipolder

0

84

84

0

2.492

 

2029-2031

4

A59 Rosmalen-Geffen

0

0

0

272

272

2005

2005

 

Oost-Nederland

        

A12 Ede-Grijsoord

10

10

0

184

188

2018

2018

 

N18 Varsseveld-Enschede

11

11

0

450

461

2018

2018

 

A12-A15 Ressen - Oudenbroeken (ViA15)

0

7

7

197

212

2022-2024

n.t.b.

5

Noord-Nederland

        

N31 Leeuwarden-Drachten

2

2

0

169

170

2007

2007

 

N33 Assen-Zuidbroek

14

15

1

350

364

2014

2014

 

Tolgefinancierd

        

Tolgefinancierde uitgaven A12/A15 Ressen-Oudbroeken (ViA15)

0

0

0

531

557

   

Tolgefinancierde uitgaven A24 Blankenburgtunnel

0

0

 

0

    

Afrondingen

 

‒ 1

‒ 1

‒ 6

    

Totaal uitvoeringsprogramma

514

779

265

17.213

20.537

   

Begroting (MF 12.04)

514

779

265

17.213

20.537

   

Toelichting

  • 1. A15 Maasvlakte Vaanplein (€ 8 miljoen): hogere uitgaven in 2023 betreffen voornamelijk de loon- en prijsbijstelling, werkzaamheden aan de calamiteitenstrook en extra werk uitgevoerd voor het herstel van de brandblusleiding op de A15.

  • 2. A16 Rotterdam (€ 104 miljoen): in 2023 is € 104 miljoen meer uitgegeven als gevolg van het inlopen van vertragingen als gevolg van de coronamaatregelen, het opvangen van excessieve prijsstijgingen en aanvullende kosten voor brandwerendheidtunnel.

  • 3. A24 Blankenburgtunnelverbinding (€ 60 miljoen): door het opvangen van excessieve prijsstijgingen en toekenning van de loon- en prijsbijstelling 2023 is in 2023 meer uitgegeven dan bij ontwerpbegroting werd verwacht.

  • 4. A27 Houten - Hooipolder (€ 84 miljoen): het project is in 2023 nieuw toegevoegd aan het artikelonderdeel Geïntegreerde Contractvormen 12.04 en komt over vanuit Aanleg realisatie (12.03.01) en Beheer en Onderhoud (12.02.01).

  • 5. A12-A15 Ressen-Oudbroeken (ViA15) (€ 7 miljoen): de hogere uitgaven betreft de betaling van vaststellingsovereenkomsten met de (DBFM-)aannemer. Dit budget stond gereserveerd bij het artikelonderdeel aanleg realisatie (12.03.01) en is gedurende 2023 overgeheveld naar het artikelonderdeel Geïntegreerde Contractvormen 12.04.

12.06 Netwerkgebonden kosten Hoofdwegennet

Motivering

Op dit artikelonderdeel worden de aan het netwerk te relateren apparaats­kosten (inclusief afschrijving en rente) van RWS en de overige netwerkge­bonden kosten geraamd. De overige netwerkgebonden kosten komen ten goede aan exploitatie, onderhoud, vernieuwing, aanleg en DBFM, en betreffen taken die gecentraliseerd binnen RWS worden opgepakt. Het gaat bij deze zogeheten landelijke taken onder meer om het verzamelen van basisinformatie, onderhouden van ICT-systemen, het inspecteren van het areaal en de ontwikkeling van kennis en innovatie. Er is gekozen voor centrale uitvoering met het oog op enerzijds uniformiteit in werkwijze en anderzijds kostenbesparing.

12.09 Ontvangsten

Motivering

Op dit artikelonderdeel worden de bijdragen van derden aan de producten op het gebied van Rijkswegen, die rechtstreeks aan IenW worden betaald, verantwoord.

Licence