Een digitale samenleving over de grenzen heen die rekening houdt met burgers en maatschappelijke vragen oplost.

De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is verantwoordelijk voor het bevorderen van een adequate digitale overheidsdienstverlening, waarbij het belangrijkste doel is dat de dienstverlening toegankelijk is voor iedereen en het bevorderen van het inzetten van digitale innovaties voor het oplossen van maatschappelijke vragen.

Stimuleren

• – De minister van BZK stimuleert het gebruik van nieuwe digitale technologieën voor het oplossen van maatschappelijke vraagstukken, waarbij de markt ook nadrukkelijk uitgedaagd wordt om mee te denken over antwoorden op maatschappelijke vragen.

• – De minister van BZK stimuleert internationale samenwerking op het realiseren van diensten over de grenzen heen en het met like minded landen zorgen voor wet- en regelgeving die recht doet aan de Nederlandse situatie.

Regisseren

• – De minister van BZK zorgt voor maatregelen die burgers rechten geven en beschermen tegen ongewenste aspecten van digitalisering.

• – De minister van BZK pakt de rol om voortdurend de beleidsagenda op het terrein van de informatiesamenleving en overheid te herijken aan de eisen van de tijd.

• – De minister van BZK is stelselverantwoordelijk voor de inrichting en governance van de digitale overheid, waaronder de digitale basisinfrastructuur die deze mogelijk maakt.

• – De minister van BZK heeft een kaderstellende rol op het gebied van de digitale overheid. Kaderstellen gebeurt in de vorm van wetgeving, standaarden, architectuurkaders en richtlijnen rekening houdend met Europese ontwikkelingen en verplichtingen.

• – De minister van BZK heeft een coördinerende rol met betrekking tot alle officiële publicaties van de overheid.

Uitvoeren

• – De minister van BZK is verantwoordelijk voor de inrichting, beschikbaarstelling, instandhouding, werking, beveiliging en betrouwbaarheid van generieke voorzieningen voor elektronisch berichtenverkeer en informatieverschaffing, alsmede voor de voorzieningen voor het inloggen bij overheidsdienstverleners(authenticatie) en registratie van machtigingen in het burgerservicenummer (BSN)-domein.

• – De minister van BZK is verantwoordelijk voor het beleid rondom het vaststellen van de identiteit alsmede de verstrekking van reisdocumenten op basis daarvan. Ook is de minister van BZK verantwoordelijk voor de vastlegging van persoons- en adresgegevens in de Basisregistratie Personen (BRP). In dat kader houdt de minister van BZK toezicht op de uitvoering van de Paspoortwet, monitort de uitvoering van de Wet BRP en ondersteunt de gemeenten die primair verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van deze wetten. De minister van BZK faciliteert hiermee het juiste gebruik van persoons- en adresgegevens door andere overheidsinstanties. Het tegengaan van fraude met, en het corrigeren van fouten van, persoons- en adresgegevens en reisdocumenten vormt hiervan een integraal onderdeel.

Generieke Digitale Infrastructuur

In 2023 is het eerste jaar dat het centrale budget voor De Generieke Digitale Infrastructuur (GDI) onder artikel 6 is vormgegeven. De GDI vormt het fundament voor een goed functionerende digitale overheid en is cruciaal voor een betrouwbare dienstverlening aan burgers en ondernemers. De programmering 2023 is in het GDI-Programmeringsplan opgenomen dat op 2 december 2022 aan de Tweede Kamer is aangeboden. Ruim 80% van het beschikbare budget werd besteed aan beheer- en exploitatie, het resterende deel ging naar vernieuwing, waarbij het zwaartepunt ligt bij het domein «toegang». Naar aanleiding van adviezen van het Adviescollege ICT-toetsing worden de migratiestrategie en -planning herijkt, hetgeen gevolgen heeft voor de doorontwikkeling en voorgenomen programmering van de GDI-voorzieningen.

Werk Aan Uitvoering

In 2023 is verder gewerkt aan de projecten die in het kader van het programma <Werk Aan Uitvoering> worden uitgevoerd waaronder het realiseren van een Interbestuurlijke Datastrategie (IBDS). Het interbestuurlijke programma realisatie IBDS helpt overheidsorganisaties bij het creëren van duidelijkheid over wat technisch kan, juridisch verantwoord en ethisch wenselijk is bij datagebruik. Eén van de resultaten is een advies aan overheidsorganisaties over hergebruik van camerabeelden in de openbare ruimte.

Uitgaven

6.2 Overheidsdienstverlening, informatiebeleid en informatiesamenleving

Subsidies (regelingen)

Overheidsdienstverlening

Met de eerste suppletoire begroting en de Prinsjesdag Suppletoire zijn er middelen naar deze regeling gerealloceerd voor onder meer de subsidie aan Stichting ECP voor het project Dutch Blockhain Coalition (DBC) met als doel om het fundament voor de DBC voort te zetten.

De VNG heeft een subsidie ontvangen voor de instandhouding en doorontwikkeling van het ENSIA verantwoordingsstelsel. Met dit stelsel verantwoorden de colleges van B&W zich jaarlijks in één keer aan hun gemeenteraad over de staat van de gemeentelijke informatieveiligheid.

De Stichting Beeld en Geluid heeft een subsidie ontvangen ten behoeve van het programma Alliantie Digitaal Samenleven. Dit is een publiek private samenwerking voor de bevordering van digitale inclusie.

Opdrachten

Overheidsdienstverlening

Gedurende het jaar zijn middelen gerealloceerd naar de regeling ICTU ten behoeve van de inzet van de WAU-middelen voor de digitale identiteit.

Door de Universiteit Utrecht is een model ontwikkeld voor een Impact Assessment Mensenrechten en Algoritmes (IAMA). Dit model is een goed middel om tot een goede afweging te komen bij de toepassing van algoritmes.

Het instrument kinderrechten impact assessment is dit jaar gereed gekomen. Het instrument ziet op het in kaart brengen van mogelijke risico’s op schending van kinderrechten in een ontwerp voor een digitale dienst. Het instrument faciliteert de discussie over de mogelijke risico’s en het mitigeren daarvan, zodat uiteindelijk een kindveilige dienst resulteert.

Informatiesamenleving

Gedurende het jaar zijn middelen gerealloceerd naar de regeling ICTU en subsidies.

Op de regeling zijn de uitgaven verantwoord ten behoeve van het programma Direct Duidelijk.

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

KvK

Gedurende het jaar zijn middelen gerealloceerd naar artikel 6.8 GDI ten behoeve van de bijdrage aan het Digitaal Ondernemersplein.

ICTU

Gedurende het jaar zijn middelen gerealloceerd om de uitgaven op het juiste instrument te kunnen verantwoorden. Aan het ICTU zijn meerdere bijdragen vertrekt.

Het afgelopen jaar is aan ICTU een bijdrage verstrekt voor zowel de technische doorontwikkeling van het algoritmeregister als het opschalen van het aantal registraties. 

Daarnaast kreeg ICTU een bijdrage voor het opstellen van een onderzoeksaanpak voor versterking van het Landelijk dekkend stelsel van informatieknooppunten op cybersecurity.

Op 12 juli 2023 is de Mastodon server van BZK ‘live’ gegaan. Deze werd technisch gerealiseerd door ICTU. Gedurende de pilot hebben 21 overheidsorganisaties accounts gemaakt op de BZK Mastodon server.

Daarnaast is in 2023 een bijdrage aan ICTU verstrekt voor de verdere ontwikkeling van de interbestuurlijke datastrategie (IBDS) en de Single Digital Gateway.

ICTU ontving een bijdrage voor het project waarbij gebruik wordt gemaakt van een gezamenlijk design systeem (NLDS). Met NLDS worden bouwstenen ontwikkeld om digitaal toegankelijke en gebruiksvriendelijke diensten van een betere kwaliteit te ontwikkelen.

Bijdrage aan agentschappen

RVO

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) ontving onder andere een bijdrage voor het beheren en doorontwikkelen van regelhulpen. Regelhulpen is een digitaal hulpmiddel om advies op maat en voorlichting te geven over de specifieke voor de ondernemer geldende wet- en regelgeving, mogelijkheden van subsidieregelingen of beschikbare informatie- en adviesproducten.

RODI

Met ingang van 1 januari 2023 is de Uitvoeringsorganisatie Bedrijfsvoering Rijk (UBR) opgegaan in 5 nieuwe organisaties waaronder de Rijksorganisatie voor Ontwikkeling, Digitaliseren en Innovatie (RODI). Het Kennis- en Exploitatiecentrum Officiële Overheidspublicaties (KOOP) is een organisatieonderdeel geworden van Logius. Deze middelen zijn gerealloceerd naar artikel 6.8.

De verantwoording op deze regeling heeft betrekking op de ontwikkeling van een app-register waarmee inzicht wordt verkregen van alle apps die de overheid beschikbaar stelt.

Logius

Onder deze regeling zijn de uitgaven verantwoord die geraamd zijn onder de regeling Rodi/UBR.

Logius ontving een bijdrage voor de ontwikkeling van NL.Doc. De wettelijke verplichting ten aanzien van digitale toegankelijkheid (Besluit digitale toegankelijkheid overheid) eist dat alle websites, intranetten, extranetten, apps en content toegankelijk worden gemaakt. Dit houdt in dat ook alle kantoorbestandsformaten toegankelijk worden gemaakt, zoals pdf-documenten. NLdoc is een applicatie waarmee Word- en PDF-bestanden worden getransformeerd naar toegankelijke HTML.

6.5 Identiteitsstelsel

Opdrachten

Identiteitsstelsel

De geraamde uitgaven op deze regeling zijn deels verantwoord op de regeling Gemeenten onder artikel 6.5 en deels zijn deze middelen overgeboekt naar andere begrotingen (voornamelijk naar het Gemeentefonds bij de tweede suppletoire begroting 2023).

Bijdrage aan medeoverheden

Gemeenten

Vanaf oktober 2023 is een experiment gestart met vijf gemeenten met een grote populatie arbeidsmigranten, zij zullen een actieve rol krijgen in het bijhouden van tijdelijke verblijfadressen. Dit heeft plaatsgevonden op basis van een Experimentbesluit BRP dat op 1 oktober 2023 in werking is getreden. Uit het Experimentbesluit volgt dat de kosten die gemeenten maken voor hun deelname aan dit experiment door BZK vergoed zullen worden.

Op deze regeling zijn tevens de uitgaven verantwoord ten behoeve van de opschaling bij de BRP-straatgemeenten. Er is door allerlei oorzaken een achterstand ontstaan. Om de achterstand in te lopen hebben de BRP-straatgemeenten bekeken of zij kunnen opschalen. In vier van de vijf gemeenten is dit mogelijk gebleken, zij hebben hier een vergoeding voor ontvangen.

Bijdrage aan agentschappen

RvIG

De Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG) heeft bijdragen ontvangen voor het beheer, onderhoud, vernieuwing en verbetering van de centrale voorzieningen voor de Basisregistratie Personen (BRP) en voor beheer en onderhoud van de Persoonsinformatievoorziening Nederlandse Antillen en Aruba Verstrekkingen (PIVA-V).

RvIG heeft ook een bijdrage ontvangen voor de Landelijke Aanpak Adreskwaliteit (LAA). De uitvoering van LAA draagt bij aan de verbetering van de adreskwaliteit in de BRP.

Het is belangrijk dat burgers melding kunnen doen als hun identiteitsgegevens onjuist zijn of onjuist gebruikt worden. RvIG ontvangt een bijdrage voor activiteiten rondom ondersteuning van burgers bij identiteitsfraude en fouten in overheidsregistraties. Het Centraal Meldpunt Identiteitsfraude heeft in 2023 weer veel burgers te woord gestaan en hulp geboden.

6.6 Investeringspost digitale overheid

Dit subartikel is per begroting 2023 opgeheven en de budgetten zijn overgeboekt naar 6.8 Generieke Digitale Infrastructuur.

6.7 Hoogwaardige dienstverlening één overheid

De middelen op artikel 6.7 zijn beschikbaar gesteld voor maatregelen die toezien op verbetering in de dienstverlening in het kader van de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK).

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

ICTU

• – een bijdrage voor digitale toegankelijkheid. Het DigiToegankelijk Toezichts en Ondersteuningsprogramma ondergebracht is opgericht voor de uitvoering van het stappenplan digitale toegankelijkheid (motie Bisschop - kamerstukken II 2021/22, 35 925VII, nr. 49). Dit betreft het inrichten van de toezichtsfunctie en het bieden van ondersteuning aan overheidsorganisaties ter versnelling van de digitale toegankelijkheid.

RDW

Op deze regeling zijn de uitgaven voor de Informatiepunten Digitale Overheid (IDO) geraamd. Deze middelen zijn gedurende het jaar gerealloceerd naar de regeling Gemeenten onder artikel 6.7 om deze op het juiste instrument te verantwoorden.

Bijdrage aan medeoverheden

Gemeenten

Gedurende het jaar zijn middelen gerealloceerd naar deze regeling ten behoeve van de financiering van de Informatiepunten Digitale Overheid (IDO). Gemeenten hebben met ingang van 1 januari 2023 een regiefunctie gekregen over de Informatiepunten Digitale Overheid die zijn ingericht bij de lokale bibliotheken.

Bijdrage aan agentschappen

RvIG

RvIG heeft in het kader van Hoogwaardige Dienstverlening een bijdrage ontvangen voor het programma Toekomst BRP. Dit programma werkt stapsgewijs aan de doorontwikkeling van de BRP.

AZ-DPC

Algemene Zaken - Dienst Publiek en Communicatie heeft een bijdragen ontvangen voor het programma 1Overheid. Dit programma voorziet in een centrale plek waar informatie in samenhang wordt aangeboden aan burgers. Door 1 overheidsbrede website te ontwikkelen met een onderliggende klantcontactfunctie wordt een digitale plek beschikbaar met overheidsbrede informatie over publieke producten en diensten.

6.8 Generieke Digitale Infrastructuur

Subsidies

Doorontwikkeling en innovatie digitale overheid

Op deze regeling zijn subsidies toegekend die geraamd zijn op de regeling opdrachten. Het betreffen subsidies voor onder andere het programma’s Drie dimensionaal, Keten aanpak Digitale inclusie, Durf en Doe platform en samenwerking overheidsportalen.

Opdrachten

Doorontwikkeling en innovatie

Naar aanleiding van de vastgestelde investeringsagenda in 2023 heeft er een herschikking plaatsgevonden van het beschikbare budget onder andere naar de regelingen, doorontwikkeling en innovatie digitale overheid, KvK en ICTU (Kamerstukken II 2022/23, 26643, nr. 945).

Het vernieuwingsbudget GDI (Onderdeel van de Centrale Financiering GDI) is bestemd voor gezamenlijke doorontwikkeling en innovatie van de GDI. De bestemming van het vernieuwingsbudget wordt afgestemd in het Overheidsbreed Beleidsoverleg Digitale Overheid en wordt opgenomen in het jaarlijkse GDI-Programmeringsplan. Om innovatie te stimuleren is budget gereserveerd voor het interbestuurlijk aanpakken van maatschappelijke uitdagingen, waaronder ook het verbeteren van de overheidsdienstverlening en de basisinfrastructuur. Hiermee worden partijen in de gelegenheid gesteld om gezamenlijk tot oplossingen te komen. Het doel hierbij is om door middel van het initiëren van een creatief denkproces nieuwe digitale technologieën te ontwikkelen.

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

KvK

Gedurende het jaar zijn middelen gerealloceerd naar deze regeling ten behoeve van de financiering van het beheer en exploitatie van het digitaal ondernemersplein.

ICTU

Gedurende het jaar zijn middelen gerealloceerd naar deze regeling ten behoeve van de bijdrage voor aan onder andere de ontwikkeling van de id-Wallet app. Door middel van deze app kunnen digitale persoonsgegevens worden opgeslagen, om op een later moment te gebruiken

Bijdrage aan agentschappen

Logius

Met de eerste suppletoire begroting is een bedrag van € 12 mln. aan het budget toegevoegd is het kader van de loon en prijs bijstelling.

Naar aanleiding van de vastgestelde investeringsagenda in 2023 heeft er met de eerste suppletoire begroting een herschikking plaatsgevonden om de investeringsagenda op de juiste regeling te verantwoorden. Het overgrote deel (circa € 33 mln.) is gerealloceerd naar de regeling Logius.

RvIG

De uitgaven op deze regeling zijn hoofdzakelijk voor de uitvoering van de Electronic Indentities and Trust Services (eIDAS). Met de Prinsjesdag suppletoire begroting zijn de middelen gerealloceerd vanuit de regeling Logius om de uitgaven op de juiste regeling te verantwoorden, omdat de uitvoering niet door Logius maar door RvIG wordt gedaan.

RVO

Gedurende het jaar is dit budget gerealloceerd voor een bijdrage aan het beheren en doorontwikkelen van digitale overheidsvoorzieningen voor bedrijven, zoals de berichtenbox voor bedrijven en e-facturatie. Verder heeft het RVO een bijdrage ontvangen om op het digitale Ondernemersplein ondernemers te voorzien van informatie over wet- en regelgeving die voor ondernemers relevant is.

Ontvangsten

De meer ontvangsten die gerealiseerd zijn, zijn voornamelijk het gevolg van afrekeningen van diverse bijdragen, waaronder aan Logius en RvIG. Deze bijdragen zijn lager vastgesteld op basis van de ingediende verantwoordingen.