Voorkomen dat burgers (opnieuw) dader of slachtoffer worden van criminaliteit, volwassenen en kinderen beschermen die vanwege de kwetsbare positie waarin zij verkeren bedreigd of verleid worden door (herhaalde) criminaliteit of die bedreigd worden in hun ontwikkeling en bewerkstelligen dat met een straf genoegdoening wordt geboden aan het slachtoffer en aan de samenleving als geheel.

Het borgen van de veiligheid door de tenuitvoerlegging van strafrechtelijke sancties, het bevorderen van het nemen van preventieve maatregelen door burgers en bedrijven, het versterken van de positie van slachtoffers, het beschermen van jeugdigen die in hun ontwikkeling worden bedreigd in de opvoed- en leefsituatie en het realiseren van een effectieve aanpak van jeugdcriminaliteit en geweld in huiselijke kring.

Tenuitvoerlegging van sancties en strafrechtelijke maatregelen:19

• • De Minister heeft een uitvoerende rol bij de tenuitvoerlegging van vrijheidsbenemende straffen en maatregelen door de DJI.

• • Ten aanzien van de forensische zorg heeft de Minister een regisserende rol. Hij is verantwoordelijk voor de tijdige beschikbaarheid van de juiste, kwalitatief hoogwaardige zorg, waar nodig in combinatie met afdoende beveiliging.

• • De uitvoering van toezicht in strafrechtelijk kader, advisering aan het OM en de rechter over justitiabelen en taakstraffen is opgedragen aan drie erkende reclasseringsorganisaties. Ook hier heeft de Minister een regisserende rol. De taken van de reclasseringsorganisaties dragen bij aan het terugdringen van recidive.

Preventie en Kansspelen

• • De Minister stimuleert preventie door het beschikbaar stellen van integriteitsinstrumenten zoals de Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) en het toezicht op rechtspersonen. De Minister draagt stelselverantwoordelijkheid voor het kansspelbeleid en de daaraan verbonden regelgeving. De Minister wil ervoor zorgen dat Nederlandse burgers op een veilige en verantwoorde manier kunnen deelnemen aan kansspelen.

Slachtofferzorg

• • De Minister kent een financierende rol op het gebied van slachtofferzorg. De Minister draagt beleidsverantwoordelijkheid voor de zorg – in brede zin – aan slachtoffers en nabestaanden die getroffen zijn door een strafbaar feit en is verantwoordelijk voor de uitvoering van het slachtofferbeleid.

Jeugdbescherming en jeugdsancties20

• • De uitvoering en financiering van de jeugdbescherming en de jeugdreclassering is per 1 januari 2015 gedecentraliseerd naar de gemeenten. De Minister van VenJ heeft na de decentralisatie een regisserende rol en vervult hiermee zijn stelselverantwoordelijkheid.

• • De Minister heeft een uitvoerende rol de taken die belegd zijn bij de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) en de Justitiële Jeugdinrichtingen (JJI) van DJI.

• • De Minister heeft een regisserende rol ten aanzien van de aanpak van jeugdcriminaliteit, kindermishandeling en preventie. De Minister heeft een samenwerkingsrelatie met de gemeenten/steden, brancheorganisaties en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) betreffende de aanpak van jeugdcriminaliteit, kindermishandeling, zorg & veiligheid en High Impact Crimes (HIC). Sturing geschiedt door middel van regelgeving en kaderstelling.

• • De Minister is verantwoordelijk voor het stelsel op het gebied van interlandelijke adoptie en heeft daarbinnen, als Centrale Autoriteit, tevens een uitvoerende rol.

Terrorisme

In de brieven van 3 juli 2015 en 12 augustus 2016 aan de Tweede Kamer heeft de Staatssecretaris van VenJ meegedeeld dat hij het noodzakelijk acht om meer maatwerk mogelijk te maken binnen de Terroristenafdelingen (TA’s) van de DJI met als doel de samenleving optimaal te kunnen beschermen tegen deze gedetineerden, verspreiding van hun gedachtegoed te voorkomen en onderlinge beïnvloeding tegen te gaan. Een belangrijk onderdeel hiervan is de invoering van een gedifferentieerd plaatsingsbeleid, waarbij de beïnvloedbare gedetineerden van de meer geharde extremisten worden gescheiden op basis van hun risicoprofiel. Het aantal gedetineerden dat wordt verdacht van of is veroordeeld voor een terroristisch misdrijf is de afgelopen periode sterk toegenomen. Deze toename, in combinatie met het voornemen om te voorzien in een gedifferentieerd plaatsingsbeleid, maakt uitbreiding van de TA-capaciteit noodzakelijk. De capaciteit wordt hiertoe uitgebreid van 13 naar 48 plaatsen. Daarnaast wordt meer (zorg)personeel ingezet.

Individuele beoordeling slachtoffers

In 2018 wordt een belangrijke stap gezet in de bescherming van slachtoffers door de landelijke invoering van de individuele beoordeling, die voortkomt uit de EU-richtlijn minimumnormen slachtoffers. De door Politie, OM en Slachtofferhulp Nederland ontwikkelde werkwijze zorgt voor een betere bescherming van slachtoffers door bij ieder slachtoffer, vanaf het moment van melden bij de politie, te kijken naar kwetsbaarheid voor herhaald slachtofferschap en indien nodig beschermende maatregelen in te zetten. Voorbeelden hiervan zijn het afschermen van adresgegevens of oplegging van een contact- of gebiedsverbod. De individuele beoordeling is een taakverzwaring voor de hierboven genoemde organisaties. Hiervoor zijn extra middelen (structureel € 7,8 mln.) toegekend. De middelen zijn toegevoegd aan de begrotingsartikelen 31 (€ 6,7 mln. t.b.v. de Politie), 33.1.1 (€ 0,4 mln. t.b.v. het OM) en 34.4.21 (€ 0,7 mln. t.b.v. Slachtofferhulp Nederland). De middelen voor het OM zijn aanvullend op de structurele middelen à € 1,3 mln. die al bij begroting 2017 zijn toegekend aan het OM voor de uitvoering van de individuele beoordeling vanaf 2018.

Invoering wetsvoorstel affectieschade

Het wetsvoorstel affectieschade treedt naar verwachting in 2018 in werking en voorziet in een schadevergoeding voor naasten van slachtoffers die zijn overleden of ernstig en blijvend letsel zijn toegebracht als gevolg van een misdrijf. Door de wet wordt de doelgroep van het Schadefonds geweldsmisdrijven (SGM) uitgebreid. Hiervoor wordt in 2018 € 0,3 mln. en vanaf 2019 structureel € 0,7 mln. toegevoegd aan het uitkeringenbudget SGM (begrotingsartikel 34.4.51). Ook lopen de kosten van de voorschotregeling op, omdat naar verwachting een deel van de aan slachtoffers uitgekeerde voorschotten niet (geheel) bij de dader wordt geïnd. Om dit op te vangen wordt in 2019 € 1,3 mln. en vanaf 2020 structureel € 2,5 mln. toegevoegd aan het budget voor de voorschotregeling (begrotingsartikel 34.4.51). Dit effect treedt later op dan de hogere uitkeringen bij het SGM, omdat een voorschot pas wordt uitgekeerd acht maanden na een onherroepelijk vonnis.

Budgetflexibiliteit

Het juridisch verplichte deel betreft bij de artikelen DJI, Justis en CJIB de uitgaven voor de overeengekomen productieafspraken met het moederdepartement. Verder bestaat het juridisch verplichte gedeelte voornamelijk uit subsidiëring/bijdragen aan o.a. Slachtofferhulp Nederland, Schadefonds Geweldsmisdrijven, Reclassering, Halt, LBIO, Stichting Adoptievoorziening en het Centrum Internationale Kinderontvoering.

34.1 Apparaatsuitgaven Raad voor de Kinderbescherming (RvdK)

De RvdK heeft de taak om kinderen te beschermen indien de ontwikkeling van het kind in gevaar komt. De RvdK heeft een taak op terrein van bescherming, gezag en omgang, straf en adoptie. De voorgenomen meerjarige productie van de RvdK is weergegeven in onderstaande tabel.

34.2 Preventieve maatregelen

Bijdragen aan agentschappen

Dienst Justis

De Dienst Justis toetst of personen antecedenten hebben die het uitoefenen van bepaald werk in de weg staan. Daarnaast toetst Justis of partijen die bepaalde verklaringen, vergunningen en subsidies aanvragen, aan integriteitseisen voldoen. Deze screening van betrouwbaarheid vermindert veiligheidsrisico’s en draagt zo bij aan een integere en veiligere samenleving. In de agentschapsparagraaf van Justis vindt u meer informatie.

Bijdrage aan medeoverheden

Overige preventieve maatregelen: High Impact Crimes (HIC)/Verwarde personen

Subsidies

Integriteit en filantropie

Overheid, vrijwilligers, burgers en bedrijven hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor een integere en veilige samenleving. Naast de inzet van screeningsinstrumenten wordt, bijvoorbeeld met de vrijwilligers, gewerkt aan een breder integriteitsbeleid.

VenJ stimuleert de sector filantropie om als professionele en volwaardige gesprekspartner deel te nemen aan sociaal maatschappelijke vraagstukken. Het convenant «Ruimte voor geven» vormt de basis voor structurele samenwerking op thema’s als de totstandkoming van een stelsel van toezicht op de sector filantropie. Hieronder vallen onder meer de subsidies aan het Centraal Bureau Fondsenwerving en de stichting Maatschappelijke Alliantie.

Overige preventieve maatregelen (HIC)

Opdrachten

Kansspelbeleid

Uitgangspunt is dat de Nederlandse burger op een veilige en verantwoorde manier deel kan nemen aan kansspelen. Onder deze post worden de middelen geraamd voor opdrachten in het kader van de modernisering.

Overige preventieve maatregelen (HIC)

VenJ zet in op het vasthouden en verduurzamen van de afgelopen jaren geboekte resultaten. Onder deze post worden de middelen geraamd voor opdrachten die hier een bijdrage aan leveren.

34.3 Tenuitvoerlegging strafrechtelijke sancties en vreemdelingenbewaring

Bijdragen aan agentschappen

Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI)

In de agentschapsparagraaf van DJI worden de capacitaire en financiële gevolgen toegelicht. Ook de uitgaven die DJI doet voor de capaciteit Caribisch Nederland (BES) zijn terug te vinden in de agentschapsparagraaf van DJI.

Centraal Justitieel Incasso Bureau (CJIB)

Het CJIB is het inning- en incassogezicht van de overheid en vervult een centrale rol bij de afhandeling van strafrechtelijke beslissingen. Daarnaast coördineert en informeert het CJIB binnen de executieketen. Hiermee levert het CJIB een belangrijke bijdrage aan het gezag van de overheid. In de agentschapsparagraaf van het CJIB is nadere informatie, zoals de productiegegevens, te vinden.

Bijdragen aan ZBO’s en RWT’s

Reclasseringsorganisaties

Centraal Administratie Kantoor (CAK)

Vanaf 2015 werd de implementatie van twee maatregelen uit het Regeerakkoord voorbereid. Deze regelen een eigen bijdrage voor de kosten van het strafproces en slachtofferzorg en een bijdrage voor de kosten van verblijf in een justitiële inrichting. Het Ministerie van VenJ heeft het CAK (een ZBO ressorterend onder de verantwoordelijkheid van het Ministerie van VWS) aangewezen als uitvoerder van de regelingen. De kosten die gemoeid zijn met de voorbereiding van de uitvoering van de maatregelen zijn op de begroting van VenJ als een bijdrage aan het CAK opgenomen. Op artikel 34 zijn de uitvoeringskosten CAK ten behoeve van slachtofferbeleid geboekt. De invoering van deze regelingen loopt af na 2018. In 2018 is er nog een bedrag van € 128.000 mee gemoeid. De overige uitvoeringskosten CAK zijn geboekt op artikel 32.

Bijdrage aan medeoverheden

Overig Tenuitvoerlegging strafrechtelijke sancties en vreemdelingenbewaring

Middelen worden ingezet voor een bijdrage van VenJ aan gemeenten in het kader van nazorg ex-gedetineerden. Gemeenten benutten deze bijdrage om lokaal nazorgtrajecten voor ex-gedetineerden te financieren.

Subsidies

Vrijwilligerswerk gedetineerden

Dit betreft de middelen voor vrijwilligerswerk bij gedetineerden om zo de kansen op een duurzame resocialisatie en het terugdringen van recidive te vergroten. Op basis van het subsidiekader Vrijwilligerswerk bij de Sanctietoepassing kunnen vrijwilligersorganisaties in aanmerking komen voor een subsidie. Zowel grote vrijwilligersorganisaties als Humanitas, Exodus, Bonjo en Gevangenenzorg Nederland, als kleine vrijwilligersorganisaties kunnen hiervoor in aanmerking komen. De vrijwilligersactiviteiten kennen een grote mate van diversiteit. Onder meer worden individuele bezoeken afgelegd in de inrichtingen, wordt bijgedragen aan kerkdiensten, worden spreekuren gehouden en cursussen aangeboden. Ook wordt aandacht besteed aan de relaties van gedetineerden, onder meer door ouder-kind-bezoeken mede mogelijk te maken en door achtergebleven familieleden van gedetineerden te ondersteunen.

Overig Tenuitvoerlegging strafrechtelijke sancties en vreemdelingenbewaring

Middelen worden ingezet voor diverse (incidentele) subsidies op het terrein van sanctiebeleid.

Opdrachten

Forensische Zorg

VenJ is stelselverantwoordelijk voor de gehele forensische-zorgketen, van indicatiestelling tot uitstroom. Hiervoor bewaakt zij de kwaliteit van het stelsel van forensische zorg en worden optimale voorwaarden geschapen en uitgaven gedaan om het stelsel in stand houden en te verbeteren. De inkoop van Forensische Zorg wordt door DJI gedaan en de uitvoering van zorg ligt bij (private) zorginstellingen. Voor aanloopkosten bij de invoering van de Wet verplichte GGZ, waaronder opleidingen en voorlichting, is voor de jaren 2016 – 2018 aanvullend budget beschikbaar.

Uitvoeringskosten ketenregie tenuitvoerlegging

Op dit artikel zijn middelen gereserveerd voor de verbetering van de tenuitvoerlegging van straffen en maatregelen, en het optimaliseren van de ketenregie in de executieketen. In dit kader wordt budget aan ketenpartners ter beschikking gesteld voor de inrichting van kernprocessen die bijdragen aan een snelle en zekere tenuitvoerlegging van straffen en maatregelen. In 2018 ligt, net zoals in 2017, het zwaartepunt bij de invoering van nieuwe ICT-trajecten en verbeterinitiatieven waarvoor incidentele middelen benodigd zijn. Na 2018 komt de nadruk meer te liggen op structurele uitvoeringskosten van ketenregie en -beheer.

Overig Tenuitvoerlegging strafrechtelijke sancties en vreemdelingenbewaring

Middelen worden ingezet voor diverse (incidentele) projecten en opdrachten op het terrein van sanctiebeleid. Voorbeelden hiervan zijn het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV), Koninklijke Horeca Nederland en sportverenigingen in het kader van Alleen Jij Bepaalt (AJB).

34.4 Slachtofferzorg

Bijdragen aan ZBO’s en RWT’s

Commissie Schadefonds Geweldsmisdrijven

De commissie Schadefonds Geweldsmisdrijven krijgt jaarlijks een bijdrage vanuit VenJ voor de bureaukosten.

Slachtofferhulp Nederland (SHN)

Slachtofferhulp Nederland biedt gratis juridische, praktische en emotionele ondersteuning aan slachtoffers, getuigen of nabestaanden na een misdrijf, verkeersongeluk of calamiteit. Slachtofferhulp Nederland ontvangt van VenJ een bijdrage om dit mogelijk te maken. Het individueel beoordelen van slachtoffers op kwetsbaarheid is een belangrijk onderdeel van de recent in werking getreden wet ter implementatie van de Europese Richtlijn minimumnormen slachtoffers. Vanaf 2018 zijn voor deze taakverzwaring bij SHN, net als voor de politie en OM, structurele middelen beschikbaar.

Subsidies

Perspectief Herstelbemiddeling (voorheen Slachtoffer in Beeld)

Perspectief Herstelbemiddeling brengt slachtoffers en daders op vrijwillige basis met elkaar in contact, begeleid door een professionele bemiddelaar. Naast slachtoffer-dadergesprekken faciliteert Perspectief Herstelbemiddeling ook briefwisselingen en bemiddelingen. Perspectief Herstelbemiddeling ontvangt van VenJ een subsidie om zijn taken uit te voeren.

Opdrachten

Slachtofferzorg

In 2018 maakt het ingezette beleid om de positie van slachtoffers van misdrijven te versterken verdere stappen in de uitvoering. Leidend is de meerjarenagenda slachtofferbeleid uit 2016 (TK 2016–17, 33 552, nr. 23) waarin vier prioriteiten zijn gesteld namelijk de praktische uitvoering van nieuw verworven slachtofferrechten, betere bescherming van (kwetsbare) slachtoffers, het eenduidig informeren van slachtoffers en herstel door erkenning van leed. De financiële consequenties van de projecten die hieruit voortvloeien worden onder de post opdrachten slachtofferzorg gedekt. Vanaf 2018 wordt, conform de meerjarenagenda slachtofferbeleid, een deel van de middelen structureel overgeboekt naar uitvoeringsorganisaties zoals het OM voor de praktische uitvoering van nieuw verworven slachtofferrechten.

Schadefonds Geweldsmisdrijven

Onder deze post worden de financiële uitkeringen voor slachtoffers met ernstig psychisch of fysiek letsel geraamd, indien deze schade niet op andere wijze wordt vergoed. Deze uitkering wordt verstrekt via het Schadefonds Geweldsmisdrijven. Het kader voor 2017 en 2018 is toegenomen omdat er sprake is van een stijging van de uitkeringen in verband met de toevoeging van de categorie «dood door schuld» per 1 juli 2016. Daarnaast neemt het aandeel uitkeringen vanwege seksuele misdrijven en mensenhandel toe. Dit zijn veelal uitkeringen in de zware categorieën (bedragen van € 10.000 of meer).

Voorschotregelingen schadevergoedingsregeling

Slachtoffers en nabestaanden van een geweld- of zedenmisdrijf kunnen in aanmerking komen voor een voorschot, als de veroordeelde acht maanden na het onherroepelijk worden van het vonnis nog niet alle opgelegde schadevergoeding heeft betaald. Het kader neemt vanaf 2019 toe vanwege de invoering van het wetsvoorstel affectieschade.

34.5 Jeugdbescherming en jeugdsancties

Bijdragen aan agentschappen

DJI-Jeugd

DJI zorgt voor de tenuitvoerlegging van straffen en vrijheidsbenemende maatregelen, die na een beslissing van een rechter zijn opgelegd. Voor jeugdigen vindt deze tenuitvoerlegging plaats in een justitiële jeugdinrichting (JJI). In de agentschapsparagraaf van DJI worden de capacitaire en financiële gevolgen toegelicht.

Bijdragen aan ZBO’s en RWT’s

Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdrage (LBIO)

Het LBIO verricht in opdracht van VenJ wettelijke taken op het gebied van onderhoudsbijdragen (inning kinder- en partneralimentatie en inning internationale alimentatie).

Halt

Halt voert in opdracht van VenJ de Halt-afdoening uit. Haltstraffen hebben tot doel grensoverschrijdend gedrag van jongeren zo vroeg mogelijk te stoppen en genoegdoening te bieden aan slachtoffers en maatschappij.

Bijdrage aan medeoverheden

BES voogdijraad

De BES voogdijraad heeft civielrechtelijke en strafrechtelijke taken (civiele onderzoeks- rekestrerende taak en de uitvoering van jeugdreclassering).

Subsidies

Jeugdbescherming

De middelen worden ingezet voor subsidiëring van het Centrum Internationale Kinderontvoering (IKO) en de Stichting Adoptievoorzieningen (SAV). In opdracht van VenJ verricht het IKO advies en mediation wanneer sprake is van internationale kinderontvoering. SAV verricht in opdracht van VenJ administratieve taken en voorlichting op het gebied van adoptie.

Overig Jeugdbescherming en jeugdsancties

De middelen worden ingezet voor diverse (incidentele) subsidies op het terrein van jeugdbeleid en de aanpak van vechtscheidingen.

Opdrachten

Risicojeugd & Jeugdgroepen: Integrale aanpak Kindermishandeling en Jeugdgroepen

Huiselijk geweld, kindermishandeling en seksueel misbruik zijn belangrijke problemen in Nederland. Dit geldt in het bijzonder voor minderjarige slachtoffers. Doordat het geweld veelal achter gesloten deuren plaatsvindt, is een belangrijke doelstelling het vergroten van de zichtbaarheid van de problematiek. Bestrijding omvat vele aspecten: preventie, hulpverlening, jeugdbescherming, huisverbod en het strafrecht. Bij de ontwikkeling van de integrale aanpak is het beschikbare budget vooral besteed aan het ondersteunen van experimenten. De aanpak is nu uit de experimentele fase. Goede praktijk is langs allerlei kanalen gedeeld en er is een kennisdatabank beschikbaar voor professionals op www.jeugdenveiligheid.nl. De lokale ondersteuning is inmiddels overgedragen aan het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV). De ervaringen en het netwerk met lokale partners worden ook benut in de aanpak van multiprobleemgezinnen, licht verstandelijk beperkten (LVB) en van huiselijk geweld en kindermishandeling. In 2018 worden nieuwe opdrachten in dat kader verwacht, evenals in Veiligheidshuizen in het kader van Zorg en Veiligheid en innovatie en technologische ontwikkelingen (apps, VR-brillen etc.).

Taakstraffen/erkende gedragsinterventies

De Raad voor de Kinderbescherming heeft een coördinerende taak ten aanzien van taakstraffen. In dit kader zet RvdK gedragsinterventies en taakstraffen uit in de markt om zo een passende interventie voor betrokken jeugdigen te bewerkstelligen.

Overig Jeugdbescherming en jeugdsancties

De middelen worden ingezet voor diverse projecten en onderzoeken op het terrein van jeugdbeleid, waaronder adolescentenstrafrecht en de Transitie Autoriteit Jeugd.

Ontvangsten

De ontvangsten bestaan met name uit de door CJIB ontvangen administratiekostenvergoedingen. De aanzienlijk hogere ontvangsten in 2017 worden veroorzaakt door de incidentele afdracht aan het departement door de agentschappen DJI, Justis en CJIB. De daling in 2018 wordt daarnaast veroorzaakt door een neerwaartse bijstelling van de ramingen voor het CJIB voor de jaren 2017 en 2018.