Het bevorderen van de Nederlandse en internationale veiligheid en stabiliteit door doelgerichte bilaterale en multilaterale samenwerking en het bevorderen van democratische transitie in prioritaire gebieden, vooral in de ring rond Europa en het Koninkrijk. Veiligheid is geen vanzelfsprekendheid. De internationale omgeving verandert snel en ingrijpend. Wat er in de wereld om ons heen gebeurt, heeft direct gevolgen voor onze eigen veiligheid en voor onze welvaart. Veel van de grensoverschrijdende dreigingen waaraan Nederland bloot staat, zijn van een dusdanige omvang en complexiteit dat een geïntegreerde aanpak en samenwerking in internationaal verband geboden is. Voorbeelden zijn de proliferatie van massavernietigingswapens, terrorisme en gewelddadig extremisme, ongewenste buitenlandse inmenging door statelijke actoren, grensoverschrijdende, georganiseerde criminaliteit en cyberdreigingen.
De basis voor de inzet van het kabinet op nationale veiligheid ligt besloten in de Veiligheidsstrategie voor het Koninkrijk der Nederlanden (Veiligheidsstrategie). Hierin worden de strategische doelstellingen voor de periode van 2023 tot 2029 uiteengezet. De Veiligheidsstrategie combineert de interne en externe dimensie van veiligheid. De minister van Buitenlandse Zaken geeft invulling aan de internationale dimensie van de Veiligheidsstrategie.
De minister is verantwoordelijk voor:
StimulerenBevorderen en bewaken van de coherentie en consistentie van de Nederlandse inzet in bilateraal en multilateraal verband gericht op grotere veiligheid en duurzame stabiliteit, onder andere door:
– Nederlandse bijdragen in het kader van de EU, de VN, de NAVO en de OVSE.
– Deelname aan ad hoc coalities zoals het Non-Proliferation and Disarmament Initiative (NPDI) en de Friends of the CTBT (Alomvattend Kernstopverdrag).
– Een vooraanstaande rol spelen op het gebied van de versterking van het internationaalrechtelijk en normatief kader betreffende cyberspace, door middel van activiteiten gericht op zowel capaciteitsopbouw als op internationale consultatie.
– De Nederlandse actieve rol binnen het Global Counter Terrorist Forum en de Global Coalition to Counter/Defeat ISIS.
– Preventie aan de bron, door in risicolanden samenwerking te zoeken om de dreiging van radicalisering, gewelddadig extremisme en terrorisme te verminderen.
– Grote inzet op fysieke veiligheid van burgers via het Nederlandse humanitair ontmijnen en clustermunitie programma.
– De veiligheidsbehoeftes van de bevolking centraal te stellen onder andere door conflictpreventie-benadering (Early Warning & Early Action), en het benadrukken van accountability en good governance via Security Sector Reform (SSR) programma’s.
– Deelname aan crisisbeheersingsoperaties in multilateraal verband en inzet voor verbetering van de effectiviteit van deze operaties.
Regisseren
– Artikel 100-procedures ter voorbereiding van besluitvorming betreffende wereldwijde inzet van de krijgsmacht in crisisbeheersingsoperaties conform het Toetsingskader 2014, in nauwe afstemming met de minister van Defensie, de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en de minister van Justitie en Veiligheid.
– De toepassing van nationale terrorismesancties, zoals vastgelegd in de Sanctieregeling terrorisme 2007-II als onderdeel van het sanctiebeleid, uitgevoerd in overeenstemming met de ministers van Financiën en Justitie en Veiligheid.
– In het kader van een zorgvuldig en transparant wapenexportbeleid draagt de minister van Buitenlandse Zaken verantwoordelijkheid voor de buitenlandpolitieke toetsing van Nederlandse vergunningaanvragen voor wapenexporten. De minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking is eindverantwoordelijk voor het afgeven van de wapenexportvergunningen.
Financieren
– Bijdragen aan goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid, waaronder aan de NAVO.
– Bijdragen ter bestrijding en terugdringing van internationaal terrorisme en andere vormen van grensoverschrijdende georganiseerde criminaliteit, waaronder aan het International Centre for Counter-Terrorism, het Global Counter Terrorism Forum en de Regionale Veiligheidscoördinatoren binnen het BZ postennet.
– Bijdragen ter bevordering van ontwapening en wapenbeheersing en bestrijding van proliferatie van massavernietigingswapens, waaronder aan het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA) en de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW).
– Bijdragen ter bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband vanuit het Budget Internationale Veiligheid, in samenspraak met de minister van Defensie, de minister van Justitie en Veiligheid en de minister voor BHOS, waaronder bijdragen aan crisisbeheersingsoperaties van de VN, de EU, de NAVO en de OVSE en flankerende activiteiten gefinancierd uit het Stabiliteitsfonds.
– Bijdragen ter bevordering van transitie in prioritaire gebieden, met name in de ring rond Europa via het in 2016 ingestelde Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen (NFRP). Het NFRP bestaat uit het programma voor Maatschappelijke Transformatie (MATRA), gericht op (Zuid)Oost-Europa, en het Shiraka-programma, gericht op de Arabische regio. Ook vanuit het Stabiliteitsfonds worden programma’s in een aantal landen in deze regio’s gefinancierd.
– Bijdragen aan conflictpreventie via uitvoering Early Warning & Early Action beleid, mede gefinancierd vanuit het Stabiliteitsfonds.
– Bijdragen aan normstelling en internationaal recht, bevordering van mensenrechten en capaciteitsopbouw in cyberspace.
– Bijdrage aan de fysieke veiligheid van mensen via meerjarig humanitair ontmijnen en clustermunitieprogramma.
– Bijdragen aan Security Sector Reform (SSR) programma’s ter bevordering van effectiviteit, legitimiteit, oversight en accountability van veiligheidsactoren vanuit het Stabiliteitsfonds.
– Bijdragen aan (NGO/Arms Trade Treaty (ATT)) programma’s, die regulering en transparantie van de internationale wapenhandel bevorderen.
Op 3 april jl. heeft het kabinet de Veiligheidsstrategie voor het Koninkrijk der Nederlanden naar de Kamer gestuurd. Met de Veiligheidsstrategie voor het Koninkrijk der Nederlanden (2023-2029) wordt de basis gelegd onder een toekomst waarin we weerbaar en voorbereid zijn. De strategische koers beschrijft drie hoofddoelstellingen en twaalf actielijnen die gelden voor het hele Koninkrijk. De hoofddoelstellingen zijn: ‘Een veilig Koninkrijk in een mulitpolaire wereld’, ‘Een weerbare democratische rechtsorde’ en ‘Een parate en veerkrachtige samenleving’.
2022 | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Verplichtingen | 259 524 | 349 068 | 262 814 | 265 097 | 271 201 | 281 462 | 287 408 | |
Uitgaven: | ||||||||
Programma-uitgaven totaal | 266 588 | 347 451 | 272 798 | 276 436 | 281 289 | 291 334 | 297 279 | |
2.1 | Goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid | 15 688 | 93 743 | 19 133 | 20 508 | 22 490 | 24 540 | 26 840 |
Subsidies (regelingen) | ||||||||
Atlantische Commissie | 576 | 565 | 565 | 690 | 600 | 600 | 600 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | ||||||||
NAVO | 10 102 | 13 150 | 13 600 | 15 200 | 17 000 | 19 050 | 21 350 | |
WEU | 750 | 750 | 690 | 690 | 690 | 690 | 690 | |
Programma Ondersteuning Buitenlands Beleid | 2 333 | 2 428 | 2 428 | 2 428 | 2 700 | 2 700 | 2 700 | |
Veiligheidsfonds | 1 927 | 1 850 | 1 850 | 1 500 | 1 500 | 1 500 | 1 500 | |
NAVO Oekraïne UCAP Trust Fund | 75 000 | |||||||
2.2 | Bestrijding internationale criminaliteit en terrorisme | 16 876 | 17 252 | 15 027 | 14 222 | 13 251 | 13 451 | 13 451 |
Subsidies (regelingen) | ||||||||
Anti-terrorisme instituut | 744 | 650 | 630 | 500 | 551 | 551 | 551 | |
Contra-terrorisme | 4 204 | 4 850 | 7 420 | 7 420 | 7 420 | 7 420 | 7 420 | |
Cyber security | 2 027 | 4 032 | 3 852 | 3 852 | 3 080 | 3 280 | 3 280 | |
Global Forum on Cyber Expertise | 1 250 | 925 | 250 | |||||
Opdrachten | ||||||||
Global Forum on Cyber Expertise | 1 695 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Contra-terrorisme | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | ||||||||
Contra-terrorisme | 5 023 | 3 600 | 880 | 880 | 880 | 880 | 880 | |
Cyber security | 3 183 | 2 870 | 1 320 | 1 320 | 1 320 | 1 320 | 1 320 | |
2.3 | Wapenbeheersing | 13 386 | 13 022 | 10 982 | 10 794 | 10 794 | 10 794 | 10 794 |
Opdrachten | ||||||||
OPCW en andere ontwapeningsorganisaties | 389 | 465 | 465 | 197 | 197 | 197 | 197 | |
Conferentie New Tech 2022 | 3 725 | 2 000 | 0 | 0 | 0 | |||
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | ||||||||
IAEA | 6 549 | 7 317 | 7 317 | 7 317 | 7 317 | 7 317 | 7 317 | |
OPCW en andere ontwapeningsorganisaties | 1 219 | 1 320 | 1 280 | 1 360 | 1 360 | 1 360 | 1 360 | |
CTBTO | 1 504 | 1 920 | 1 920 | 1 920 | 1 920 | 1 920 | 1 920 | |
2.4 | Bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband | 194 553 | 190 293 | 195 834 | 201 090 | 204 932 | 212 727 | 216 372 |
Subsidies (regelingen) | ||||||||
Nederland Helsinki Comité | 28 | 28 | 28 | 28 | 28 | 28 | 28 | |
Stabiliteitsfonds | 25 767 | 25 000 | 25 000 | 25 000 | 25 000 | 25 000 | 25 000 | |
Training buitenlandse diplomaten | 1 943 | 3 350 | 2 500 | 2 500 | 2 500 | 2 500 | 2 500 | |
Opdrachten | ||||||||
Makandra | 434 | 2 919 | 3 170 | 1 610 | 0 | 0 | 0 | |
Bijdrage aan agentschappen | ||||||||
Makandra | 153 | 320 | 330 | 162 | 0 | 0 | 0 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | ||||||||
OVSE | 7 218 | 6 000 | 6 000 | 6 000 | 6 000 | 6 000 | 6 000 | |
Stabiliteitsfonds | 80 805 | 55 432 | 45 099 | 55 130 | 59 559 | 61 512 | 61 727 | |
VN-contributie voor crisisbeheersingsoperaties | 78 205 | 91 353 | 82 937 | 83 259 | 85 061 | 92 230 | 95 661 | |
Overige | 0 | 1 891 | 93 | 443 | 443 | 227 | 226 | |
Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken | ||||||||
Inzet hoog-risico posten | 0 | 0 | 25 230 | 25 230 | 25 230 | 25 230 | 25 230 | |
Nog te verdelen | ||||||||
Nog te verdelen | 4 000 | 5 447 | 1 728 | 1 111 | ||||
2.5 | Bevordering van transitie in prioritaire gebieden | 26 085 | 33 141 | 31 822 | 29 822 | 29 822 | 29 822 | 29 822 |
Subsidies (regelingen) | ||||||||
Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen MATRA | 12 260 | 15 582 | 13 822 | 11 822 | 11 822 | 11 822 | 11 822 | |
Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka | 3 084 | 3 939 | 4 393 | 4 618 | 7 204 | 7 404 | 7 404 | |
Opdrachten | ||||||||
Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka | 4 582 | 4 463 | 4 563 | 4 305 | 2 143 | 2 143 | 2 143 | |
Bijdrage aan agentschappen | ||||||||
Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka | 551 | 678 | 648 | 681 | 257 | 257 | 257 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | ||||||||
Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka | 5 608 | 8 479 | 8 396 | 8 396 | 8 396 | 8 196 | 8 196 | |
Ontvangsten | 18 361 | 1 000 | 1 000 | 1 242 | 1 242 | 1 242 | 1 242 | |
2.10 | Doorberekening Defensie diversen | 0 | 0 | 0 | 242 | 242 | 242 | 242 |
2.40 | Restituties programma's | 18 361 | 1 000 | 1 000 | 1 000 | 1 000 | 1 000 | 1 000 |
Budgetflexibiliteit
Geschatte budgetflexibiliteit | 2024 |
Juridisch verplicht | 78% |
Bestuurlijk gebonden | 3% |
Beleidsmatig gereserveerd | 19% |
Nog niet ingevuld / vrij te besteden | 0% |
Binnen het artikelonderdeel «Goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid» is ruim 89% juridisch verplicht. Volledig juridisch verplicht zijn de uitgaven voor de NAVO, Atlantische Commissie en verplichtingen richting de (inmiddels opgeheven) West-Europese Unie (WEU). Uitzonderingen hierop zijn het Programma Ondersteuning Buitenlands Beleid (POBB) en het Veiligheidsfonds waarvan respectievelijk 38% en 69% juridisch is verplicht; dit zijn flexibele fondsen ter ondersteuning van het Nederlandse veiligheidsbeleid. Binnen het artikel «Bestrijding internationale criminaliteit en terrorisme» is het budget voor contra-terrorisme voor 11% juridisch verplicht en het budget voor cyberveiligheid voor 45%. Voor het niet-juridisch verplichte deel van dit subartikel zullen in 2024 nog een aantal contracten worden aangegaan, zowel op het gebied van Contra-terrorisme als op het gebied van Cyberveiligheid. Het artikelonderdeel «Wapenbeheersing» is bijna volledig juridisch verplicht. Het betreft verdragsrechtelijke contributies en een kleine variabiliteit. Binnen het artikelonderdeel «Bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband» is het Stabiliteitsfonds voor ongeveer de helft van het budget juridisch verplicht. Dit betreft voor de subsidies voornamelijk de toekenningen uit hoofde van het subsidiebeleidskader Mine Action en Cluster Munitie Programma 2020–2024. Voor de bijdragen betreft het onder meer projectaanvragen die zijn ingediend vanuit de posten en directies bij het stabiliteitsfonds. Verdragscontributies aan de VN-crisisbeheersingsoperaties (vredesmissies) en beveiliging hoogrisico posten zijn volledig juridisch verplicht. Op het artikelonderdeel «Bevordering van transitie in prioritaire gebieden» zijn de voorziene uitgaven voor de programma's Matra en Shiraka voor 85% juridisch verplicht en zullen in de loop van het jaar verder worden ingevuld.
Artikel 2.1 Goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid
– Jaarlijkse verplichte bijdrage aan de NAVO.
– Jaarlijkse bijdrage aan het EU-Satellietcentrum en het Institute for Security Studies ten behoeve van de financiële verplichtingen (uitkering pensioengelden ex-WEU personeel) van de in juli 2011 opgeheven West Europese Unie (WEU).
– Jaarlijkse subsidie aan de Atlantische Commissie, ter ondersteuning van het maatschappelijk debat over de nationale en bondgenootschappelijke veiligheid.
– Programma Ondersteuning Buitenlands Beleid (POBB) en Veiligheidsfonds, voor kleinschalige activiteiten met een katalyserende werking die het Nederlandse veiligheidsbeleid ondersteunen
– Verplichte bijdragen (verdragscontributies) aan de VN waarin de afdrachten aan het Restmechanisme voor Internationale Strafhoven (MICT) zijn inbegrepen.
– Bijdragen aan de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) en het Internationaal Strafhof (ICC).
– Jaarlijkse huurbijdrage aan het Permanente Hof van Arbitrage.
– Bijdragen voor diverse initiatieven op het gebied van draagvlakversterking voor het Internationaal Strafhof en andere kleinschalige initiatieven gericht op de strijd tegen straffeloosheid en ter bevordering van de ontwikkeling van de internationale rechtsorde.
Artikel 2.2: Bestrijding internationale criminaliteit en terrorisme
– Jaarlijkse subsidie aan het in Den Haag gevestigde onafhankelijke International Centre for Counter-Terrorism (ICCT).
– Nederlandse inspanningen in multilateraal verband, onder andere als lid van het Global Counterterrorism Forum en de Global Coalition to Counter ISIS.
– Projecten ondersteund door het diplomatieke contraterrorisme netwerk van regionale veiligheidscoördinatoren, gericht op capaciteitsopbouw en preventie en bestrijding van gewelddadig extremisme in voor Nederland prioritaire regio’s.
– Organisatie van een ministeriële conferentie van de Global Coalition to Counter ISIS (Anti-ISIS Coalitie)
– Jaarlijkse subsidie aan het in Den Haag gevestigde onafhankelijke Global Forum on Cyber Expertise voor capaciteitsopbouw op het gebied van cyber security, cyber crime, data protectie en e-governance.
– Ondersteuning van kleinschalige initiatieven gericht op vergroting cybersecurity en cyberweerbaarheid.
– Het bevorderen van een normatief internationaal kader voor cyberactiviteiten en versterking van de kennispositie van de medewerkers op het gebied van cyber.
Artikel 2.3: Wapenbeheersing
– Jaarlijkse bijdragen aan het IAEA, de OPCW en de CTBTO.
– Ondersteuning van kleinschalige initiatieven gericht op uitvoering van het Biologische en Toxische Wapens Verdrag (BTWC), Non-Proliferatie Verdrag (NPV) en de Ottawa Conventie.
Artikel 2.4: Bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband
– Jaarlijkse bijdrage aan de OVSE, OVSE Joint Consultative Group en OVSE Open Skies Consultative Commission
– Verdragscontributies aan de VN-crisisbeheersingsoperaties (vredesmissies).
– Bijdragen uit het Stabiliteitsfonds voor de inzet op het snijvlak van vrede, veiligheid en ontwikkeling. Het fonds spitst zich toe op een select aantal thema’s en landen en kan o.a. worden ingezet om activiteiten te financieren op het gebied van preventie van gewelddadig extremisme, ontmijning en early warning, early action. Daarnaast worden een aantal lopende activiteiten uit het fonds gefinancierd, zoals het uitzenden van experts via de civiele missiepool (CMV), training voor Afrikaanse peacekeepers (GPOI), en bijdragen aan de VN op specifieke thema’s.
– Het Makandra-programma is naar aanleiding van het amendement van het lid Sjoerdsma c.s., het amendement van het lid Van Helvert c.s. en een hoogambtelijke interdepartementale missie gestart (zoals geïntroduceerd in Kamerstuk 20 361, nr. 194 ). Dit programma is gericht op technische assistentie aan Suriname met als doel het versterken van de rechtsstaat, het verbeteren van goed bestuur en het ondersteunen van de Surinaamse overheid en overheids-agentschappen bij het opstellen van de juiste kaders en randvoorwaarden voor duurzame ontwikkeling en economische groei. In 2023 werd het budget voor het programma (2021-2025) verhoogd van in totaal EUR 6 naar EUR 10 miljoen (Kamerstuk 20 316, nr. 205).
– Er is structureel EUR 25 miljoen beschikbaar voor de beveiliging van diplomaten en ambassades in gebieden met een hoog-risicoprofiel. Deze taken worden grotendeels uitgevoerd door Defensie. Daarom worden deze middelen jaarlijks overgeheveld naar de Defensiebegroting.
– Bijdragen ten behoeve van de trainingen van buitenlandse diplomaten in Nederland.
Artikel 2.5: Bevordering van transitie in prioritaire gebieden
– Het Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen (NFRP) wordt gebruikt om organisaties en mensen te ondersteunen bij het verbeteren en versterken van democratische processen, institutionele capaciteit en de rechtsstaat. Het NFRP bestaat uit het Matraprogramma (Matra: maatschappelijke transformatie) gericht op het Oostelijk Partnerschap en Pre-accessie regio (de Westelijke Balkan en Turkije) en het Shirakaprogramma, gericht op het Midden-Oosten en Noord-Afrika, elk met eigen beleidsaccenten.