A. Algemene doelstelling
De Grondwet en de Comptabiliteitswet 2001 (CW 2001) vormen het wettelijke kader voor de Algemene Rekenkamer om de ontvangsten en uitgaven van het Rijk en de daarmee verbonden organen te onderzoeken. De Algemene Rekenkamer heeft als doel het rechtmatig, doelmatig, doeltreffend en integer functioneren van het Rijk en de daarmee verbonden organen te toetsen en te verbeteren. Daarbij toetst zij ook de nakoming van verplichtingen die Nederland in internationaal verband is aangegaan.
De Algemene Rekenkamer voorziet de regering, de Staten-Generaal en degenen die verantwoordelijk zijn voor de aan het Rijk verbonden organen van bruikbare en relevante informatie, aan de hand waarvan zij kunnen bepalen of het beleid van een Minister rechtmatig, doelmatig en doeltreffend is uitgevoerd.
De Algemene Rekenkamer keurt de rekening van uitgaven en ontvangsten van het Rijk goed. Jaarlijks stelt de Algemene Rekenkamer haar onderzoeksprogramma vast en bepaalt zij zelf wat zij openbaar maakt. Zij voorziet de regering, de Staten-Generaal en degenen die verantwoordelijk zijn voor de gecontroleerde organen van informatie. Deze informatie bestaat uit onderzoeksbevindingen, oordelen en aanbevelingen over organisatie, beheer en beleid en is in beginsel voor het publiek toegankelijk.
De Algemene Rekenkamer doet onderzoek bij de rijksoverheid, bij zelfstandige organisaties die met publiek geld een publieke taak uitvoeren en bij particulieren, bedrijven en overheden die Europese subsidies ontvangen.
Daarnaast rekent zij het tot haar verantwoordelijkheden om een bijdrage te leveren aan goed openbaar bestuur door kennisuitwisseling en samenwerking in binnen- en buitenland.
Deze algemene doelstelling is in 2013 gerealiseerd.
B. Rol en verantwoordelijkheid
De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor het beheer van de begroting van de Staten-Generaal en van de begroting van de Overige Hoge Colleges van Staat en Kabinetten van de Gouverneurs. De colleges voeren zelf het beheer over hun begroting of hun begrotingsdeel. Over de inhoud van dit beheer bestaan afspraken (de zogenaamde beheersafspraken) tussen de Minister en de colleges, waarin recht gedaan wordt aan hun staatsrechtelijke positie. 2
C. Beleidsconclusies
De Algemene Rekenkamer steunt voor haar werkzaamheden voor een belangrijk deel op de controle door de Auditdienst Rijk. Deze «voorcontrole» draagt dan ook in belangrijke mate bij aan de resultaten van het werk van de Algemene Rekenkamer. De International Standards of Supreme Audit Institutions (ISSAI) standaarden vormen het kader voor de werkzaamheden van de Algemene Rekenkamer.
Het werkprogramma 2013 is in maart 2013 gepubliceerd op www.rekenkamer.nl. Ons werkprogramma wordt regelmatig aangepast om flexibeler in te kunnen spelen op relevante ontwikkelingen binnen het openbaar bestuur en ruimte te kunnen maken voor verzoekonderzoeken. Dit maken we inzichtelijk op onze website.
De realisatie van ons werkprogramma 2013 ziet er als volgt uit:
| Onderzoeken naar presteren | Onderzoeken naar functioneren | Internationale samenwerkings-projecten | |
|---|---|---|---|
| Aantal geplande onderzoeken | 29 | 17 | 6 |
| Aantal hiervan gerealiseerd | 23 | 14 | 6 |
| Aantal toegevoegde onderzoeken | 1 | 2 |
Van de geplande onderzoeken naar het presteren van de overheid zullen 6 publicaties verschijnen in 2014. In 2013 werd het onderzoek «Kunnen basisscholen passend onderwijs aan?» toegevoegd aan het werkprogramma. De uitkomsten van de onderzoeken «Waterveiligheidsprojecten» en «Marktbenadering door Rijkswaterstaat bij zandsuppleties» zijn meegenomen in de begrotingsbrief voor het Ministerie van IenM.
Van de geplande onderzoeken naar het functioneren van de overheid zullen twee publicaties verschijnen in 2014. Het onderzoek «Inrichting nationale politie» zal niet leiden tot een aparte publicatie. De belangrijkste bevindingen en uitkomsten zijn opgenomen in brieven bij de begroting van de politie en het Ministerie van V&J.
Toegevoegd aan het werkprogramma zijn een brief aan de Tweede Kamer over de controle van de NAVO-uitgaven en begrotingsbrieven bij de begrotingen van de ministeries. De bevindingen van een aantal omvangrijkere onderzoeken zijn gerapporteerd in deze begrotingsbrieven. Het betreft: «Openingsbalans van de nationale politie»; «Sociaal flankerend beleid 2009–2011»; «Strategische personeelsplanning»; «Decentralisatie»; «Waterveiligheidsprojecten» en «Marktbenadering door Rijkswaterstaat bij zandsuppleties».
Alle begrotingsbrieven tezamen staan in bovenstaande tabel als één toegevoegd onderzoek naar functioneren.
2013 was het jaar waarin de samenwerking tussen de rekenkamer van Griekenland, het Griekse parlement en het Ministerie van Financiën werd geïntensiveerd. Dit gebeurde onder begeleiding van de Algemene Rekenkamer en van vier andere Europese rekenkamers. Belangrijke resultaten van het samenwerkingsproject zijn: het eerste strategische werkprogramma van de Griekse rekenkamer en drie financial audits met aanbevelingen voor verbeteringen van het systeem van controle en verantwoording bij gemeenten, ziekenhuizen en de ontvangers van EU-subsidies in Griekenland.
Ter voorbereiding op het EUROSAI congres (European Organisation of Supreme Audit Institutions) dat in 2014 zal worden georganiseerd, werd in november een congres georganiseerd voor jonge rekenkamermedewerkers uit heel Europa. Dit Young EUROSAI congres werd door meer dan 100 deelnemers bijgewoond en heeft veel inspiratie opgeleverd ten behoeve van het in 2014 te houden congres.
Op 27 maart 2014 heeft de Algemene Rekenkamer een uitgebreid verslag gepubliceerd over haar activiteiten in 2013.
D. Budgettaire gevolgen van beleid
| Realisatie | Oorspronkelijk Vastgestelde begroting | Verschil | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2013 | 2013 | ||
| Verplichtingen | 29.835 | 29.886 | 28.866 | 29.451 | 29.137 | 28.895 | 242 | |
| Uitgaven: | 30.083 | 29.971 | 28.802 | 29.279 | 29.051 | 28.895 | 156 | |
| 2.1 | Recht- en doelmatigheidsbevordering | 30.083 | 29.971 | 28.802 | 29.279 | 29.051 | 28.895 | 156 |
| Ontvangsten | 1.465 | 944 | 698 | 1.712 | 1.157 | 1.217 | – 60 | |
E. Toelichting artikelonderdelen
In 2013 werd de eerste tranche gerealiseerd van de inspanningsverplichting die jegens het kabinet Rutte I werd aangegaan. Deze inspanningsverplichting loopt op tot een bedrag van € 1,9 mln. structureel in 2018. Om deze inspanningsverplichting te kunnen realiseren neemt de Algemene Rekenkamer stevige maatregelen in de organisatie waarbij ze de uitvoering van haar wettelijke taken scherp in het oog houdt. Dit geldt ook voor de internationale standaarden waaraan de Algemene Rekenkamer moet voldoen.
Het kabinet Rutte II heeft een extra inspanningsverplichting van € 1,2 mln. van de Algemene Rekenkamer gevraagd. De Algemene Rekenkamer heeft in februari 2013 in een brief aan de Minister van BZK aangegeven dat er een toenemend aantal verzoeken tot onderzoek wordt ontvangen, met name vanuit de Tweede Kamer. Ook wijst zij in deze brief op de extra inspanningen die van de Algemene Rekenkamer worden verwacht in het kader van het toezicht op de financiële sector. Samen met de risico’s rondom de vorming van, en de bezuinigingen op de Auditdienst Rijk zorgt dit ervoor dat de Algemene Rekenkamer op dit moment geen aanvullende inspanningsverplichting op zich kan nemen. In maart 2014 heeft hierover bestuurlijk overleg plaatsgevonden tussen de president van de Algemene Rekenkamer en de Minister van BZK.