Het genereren van inkomsten voor de financiering van overheidsbeleid. Solide, eenvoudige en fraudebestendige fiscale wet- en regelgeving is hiervoor de basis. Doeltreffende en doelmatige uitvoering van deze wet- en regelgeving dragen bij aan de bereidheid van burgers en bedrijven om hun wettelijke verplichtingen ten aanzien van de Belastingdienst na te komen (compliance).
Onder «compliance» verstaat de Belastingdienst dat burgers en bedrijven bereid zijn hun wettelijke fiscale verplichtingen ten aanzien van de Belastingdienst na te komen. De term ‘bereidheid’ geeft aan dat de Belastingdienst ernaar streeft dat belastingplichtigen uit zichzelf fiscale regels naleven, zonder (dwingende en kostbare) acties van de kant van de Belastingdienst. Als burgers en bedrijven hun wettelijke verplichtingen nakomen, dan komt belastinggeld de staatskas binnen zoals de wetgever beoogt en worden overheidsgelden niet onterecht uitbetaald.
De minister van Financiën is verantwoordelijk en heeft een regisserende rol op het terrein van de fiscaliteit. Daarbij gaat het om:
– het te voeren fiscale beleid;
– het opstellen van fiscale wet- en regelgeving;
– het internationaal behartigen van de Nederlandse fiscale belangen.
De minister van Financiën is verantwoordelijk en heeft een uitvoerende rol op het terrein van:
– de heffing en inning van de premies werknemers- en volksverzekeringen;
– de heffing en inning van de inkomensafhankelijke bijdragen Zorgverzekeringswet;
– de heffing en inning voor derden van een aantal belastingen, heffingen en overige vorderingen;
– de vaststelling en de uitbetaling van toeslagen;
– handhavingstaken op het gebied van de economische ordening en financiële integriteit.
Op grond van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (Awr) en de Invorderingswet 1990 voert de Belastingdienst de heffing en inning van de rijksbelastingen uit. Op grond van de Algemene wet inkomensafhankelijke regelingen (Awir) voert de Belastingdienst/Toeslagen de toeslagregelingen uit voor de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Op grond van de Wet op de bijzondere opsporingsdiensten voert de Fiscale Inlichtingen- en opsporingsdienst (FIOD) de handhavingstaken uit op het gebied van de economische ordening en financiële integriteit.
De minister bevordert, door inzet van de Belastingdienst, naleving van wet- en regelgeving door passende dienstverlening te leveren, massale processen juist en tijdig uit te voeren, adequaat toezicht uit te oefenen en waar nodig naleving bestuurs- of strafrechtelijk af te dwingen.
Het fiscale pakket dat getroffen is naar aanleiding van de coronacrisis heeft een forse inzet van de Belastingdienst gevraagd. De Belastingdienst heeft sinds de start van de coronacrisis een aantal fiscale maatregelen uitgevoerd om ondernemers en andere belastingplichtigen bij te staan in deze financieel moeilijke tijden. De belangrijkste maatregel is het ruimhartige beleid voor uitstel van belastingbetaling voor ondernemers. Tegelijkertijd heeft corona grote impact gehad op de dienstverlening, toezicht, inning en opsporing.
Compliance
De compliance zoals die tot uiting komt in het tijdig aangifte doen, juist en volledig aangifte doen en het tijdig betalen door burgers en bedrijven is naar het zich laat zien op peil gebleven. De streefwaarde voor tijdige betaling is gerealiseerd. De streefwaarde voor het tijdig aangifte doen is nagenoeg gerealiseerd. Het is niet mogelijk gebleken een nieuw nalevingsbeeld te geven bij ondernemingen. Dit houdt verband met het niet kunnen doen van boekenonderzoeken op locatie als gevolg van corona.
Dienstverlening
De dienstverlening richting burgers en bedrijven is door corona onder druk komen te staan, omdat de mogelijkheid voor fysiek klantcontact noodgedwongen afnam. De balies van de Belastingdienst zijn gesloten en slechts bij noodzakelijk contact beschikbaar. Een belangrijk deel van het fysieke contact kon vervangen worden door telefonische hulp en de inzet van maatschappelijke organisaties. Er konden minder mensen dan in voorafgaande jaren worden geholpen bij de aangifte inkomensheffing 2020. Deze burgers zijn goed geïnformeerd en daar waar hulp op afstand niet mogelijk was, hebben we in afstemming met de burger gezocht naar een alternatief. De bezwaarbehandeling is ten opzichte van 2019 sterk verbeterd. Tegelijkertijd werd het horen van de burger bij bezwaar bemoeilijkt vanwege de coronamaatregelen. De streefwaarde voor het tijdig afhandelen van bezwaarschriften is niet gehaald. Daar staat tegenover dat de gemiddelde bereikbaarheid van de Belastingtelefoon in 2020 is toegenomen van 84% naar 88% (norm is 90%). De gemeten klanttevredenheid voldeed aan de in de begroting gestelde normen.
In 2020 is de beleidsdoorlichting afgerond naar de dienstverlening door de Belastingdienst36. De conclusie van de beleidsdoorlichting is dat de realisatie van de compliance-indicatoren in de onderzoeksperiode (2015-2019) op een stabiel hoog niveau ligt. Dit laat echter onverlet dat de dienstverlening op onderdelen niet blijkt te functioneren zoals beoogd, zo is de dienstverlening te weinig ingericht vanuit het perspectief van burgers en bedrijven en blijven bijvoorbeeld digitale voorzieningen achter bij wensen en verwachtingen van burgers en bedrijven. De aanbevelingen uit de beleidsdoorlichting worden samen met de aanbevelingen uit het EY-rapport naar de fundamentele transformatie van de dienstverlening in 2021 uitgewerkt in een plan van aanpak tot verbetering van de dienstverlening.
Toezicht
In het toezicht is een dalende trend zichtbaar in de aantallen onderhanden/afgeronde boekenonderzoeken en aantallen geregelde aangiften/aanslagen. Corona heeft gezorgd voor vertraging bij de behandeling van de boekenonderzoeken bij MKB en Grote Ondernemingen.
Inning
De streefwaarden voor de inning zijn niet gerealiseerd. Dit is het gevolg van het coronabeleid om ruimhartig uitstel van betaling te verlenen. Doordat dwanginvordering in belangrijke mate stil ligt, loopt ook de schuldomvang bij klanten verder op, mogelijk leidend tot problematische schuldenlast. Dit zal naar verwachting op termijn tot meer oninbare vorderingen leiden.
Opsporing
Voor de opsporing geldt dat het werk van de FIOD ondanks de corona beperkingen goed doorgang kon vinden. Reeds in een vroeg stadium heeft FIOD contact gezocht heeft met het Functioneel Parket van het Openbaar Ministerie (OM). In overleg zijn werkprotocollen aangepast en ook is besproken op welke wijze werkzaamheden zoveel mogelijk door zouden kunnen lopen.
Toeslagen
In de begroting 2020 is vermeld dat, afhankelijk van de volledigheid en kwaliteit van gegevensleveringen van kinderopvangorganisaties, wordt beoogd de maandelijkse levering over het gebruik en de kosten van kinderopvang uit te breiden. Ongeveer 85% van de kinderopvangorganisaties is inmiddels gestart met het maandelijks leveren van opvanggegevens. De inwerkingtreding van de regelgeving die het maandelijks leveren van opvanggegevens verplicht maakt, is vertraagd. Het gevolg hiervan is dat de bepaling betreffende de maandelijkse gegevenslevering door kinderopvangorganisaties pas in de loop van 2021 in werking kan treden. Hierover is de Tweede Kamer op 4 december 2020 geïnformeerd in de vierde voortgangsrapportage kinderopvangtoeslag37.
Compliance
Compliance wordt afgemeten aan de mate waarin burgers en bedrijven zich tijdig registreren, tijdig, juist en volledig aangifte doen en tijdig betalen.
Per jaar1 | Realisatie 2016 | Realisatie 2017 | Realisatie 2018 | Realisatie 2019 | Streefwaarde 2020 | Realisatie 2020 |
Bedrijven | ||||||
Percentage aangiften omzetbelasting tijdig ontvangen | 94,9% | 95,3% | 95,6% | 95,6% | >95% | 95% |
Percentage aangiften loonheffingen tijdig ontvangen | 99,2% | 99,3% | 99,1% | 99,1% | >99% | 99% |
Juist en volledig doen van aangifte: structureel terugdringen van het nalevingstekort MKB2 | 5,2% | n.v.t. | 5,7% | n.v.t. | <6% | n.v.t.3 |
Burgers | ||||||
Juist en volledig doen van aangifte: structureel terugdringen van het nalevingstekort Particulieren | 1,0% | 0,9% | 0,7% | n.v.t. | <0,7% | 0,5% |
Bedrijven en burgers | ||||||
Percentage aangiften Inkomensheffingen en vennootschapsbelasting tijdig ontvangen | n.v.t 4 | n.v.t. | 94,7% | 91,9% | >94% | 92,4% |
Tijdige betaling van belastingen en premies | 98,4% | 98,4% | 98,5% | 98,5% | >98% | 98,5% |
Oninbare belastingen en premies | 0,3% | 0,3% | 0,3% | 0,1% | <0,6% | 0,4% |
Bron: Belastingdienst/SSO Financieel en Managementinformatie
Het nalevingstekort betreft uitsluitend de positieve correcties (correcties ten nadele van de belastingplichtige).
Toelichting
Percentage tijdig ontvangen aangiften
De streefwaarden voor omzetbelasting en loonheffingen zijn nagenoeg gehaald. De gecombineerde indicator voor tijdig ontvangen aangiften inkomensheffing (IH) en vennootschapsbelasting (Vpb) is voor het eerst opgenomen in de begroting IX 2018. De streefwaarde voor deze indicator wordt in 2020 niet gehaald: de realisatie komt uit op 92,4%, een lichte verbetering ten opzichte van 2019 (91,9%).
Juist en volledig doen van aangiften: structureel terugdringen van het nalevingstekort MKB
Met steekproefsgewijze controles stelt de Belastingdienst periodiek het niveau van naleving vast bij MKB-ondernemers. Doordat er als gevolg van corona geen boekenonderzoeken op locatie konden worden uitgevoerd, kon deze steekproef niet volgens planning in 2020 worden afgerond.
Belastingmoraal
De Belastingdienst meet ieder jaar met de Fiscale Monitor de belastingmoraal bij de belangrijkste doelgroepen:
Realisatie 2016 | Realisatie 2017 | Realisatie 2018 | Realisatie 2019 | Realisatie 2020 | |
Belastingontduiking is onaanvaardbaar1 | 92% | 91% | 93% | 93% | 92% |
Zelf belasting ontduiken is uitgesloten | 89% | 87% | 87% | 88% | 89% |
Belasting betalen betekent iets bijdragen | 37% | 40% | 43% | 39% | 45% |
Ervaren kans op ontdekking | 84% | 84% | 84% | 81% | 85% |
Bron: www.fiscalemonitor.nl
De belastingmoraal vertoont enige schommeling van jaar tot jaar, maar blijft de afgelopen vijf jaren min of meer gelijk. De cijfers bij «belasting betalen betekent iets bijdragen» en de ervaren kans op ontdekking waren in 2019 gedaald, maar zijn in 2020 weer op het niveau van eerdere jaren.
Op de website van de Belastingdienst zijn de resultaten van de Fiscale Monitor 2020 terug te vinden.
Realisatie | Vastgestelde begroting | 1Verschil | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2020 | 2020 | |
Verplichtingen | 3.651.055 | 2.936.066 | 3.347.387 | 2.993.664 | 3.953.755 | 2.864.839 | 1.088.916 |
Waarvan betalingsverplichtingen: | 3.650.902 | 2.935.908 | 3.347.080 | 2.993.549 | 3.953.708 | 2.864.439 | 1.089.269 |
Waarvan garantieverplichtingen: | 153 | 158 | 307 | 115 | 47 | 400 | ‒ 353 |
Procesrisico's | 153 | 158 | 307 | 115 | 47 | 400 | ‒ 353 |
Uitgaven (1) + (2) | 3.323.566 | 3.069.422 | 3.182.409 | 3.061.677 | 3.365.827 | 2.944.639 | 421.188 |
(1) Programma-uitgaven | 136.211 | 145.397 | 217.078 | 530.241 | 625.630 | 495.609 | 130.021 |
Bekostiging | 5.789 | 6.170 | 6.104 | 9.378 | 41.116 | 6.178 | 34.938 |
Vergoeding proceskosten | 5.789 | 6.170 | 6.104 | 9.378 | 41.116 | 6.178 | 34.938 |
Garanties | 0 | 0 | 0 | 156 | 209 | 245 | ‒ 36 |
Garantie procesrisico's | 0 | 0 | 0 | 156 | 209 | 245 | ‒ 36 |
Bijdrage aan ZBO's/RWT's | 0 | 0 | 0 | 15.697 | 17.632 | 14.908 | 2.724 |
Waarderingskamer | 0 | 0 | 0 | 2.011 | 2.017 | 1.953 | 64 |
Kadaster | 0 | 0 | 0 | 9 | 1.972 | 1.971 | 1 |
Kamer van Koophandel | 0 | 0 | 0 | 4.141 | 2.009 | 4.270 | ‒ 2.261 |
Overige bijdrage ZBO's/RWT's | 0 | 0 | 0 | 9.537 | 11.635 | 6.714 | 4.921 |
Bijdragen aan (inter)nationale organisaties | 0 | 0 | 0 | 8.089 | 7.766 | 437 | 7.329 |
Internationale Douaneraad | 0 | 0 | 0 | 168 | 232 | 175 | 57 |
Overige internationale organisaties | 0 | 0 | 0 | 7.921 | 7.534 | 262 | 7.272 |
Opdrachten | 0 | 0 | 0 | 267.513 | 339.204 | 258.961 | 80.243 |
ICT opdrachten | 0 | 0 | 0 | 216.681 | 285.510 | 209.043 | 76.467 |
Overige opdrachten | 0 | 0 | 0 | 50.833 | 53.694 | 49.918 | 3.776 |
Bijdrage agentschappen | 0 | 0 | 64.593 | 118.097 | 94.896 | 104.880 | ‒ 9.984 |
Logius | 0 | 0 | 0 | 112.999 | 89.106 | 104.690 | ‒ 15.584 |
CIBG | 0 | 0 | 0 | 338 | 0 | 190 | ‒ 190 |
Overig | 0 | 0 | 64.593 | 4.760 | 5.790 | 0 | 5.790 |
Bijdrage aan medeoverheden | 0 | 0 | 0 | 0 | 10.786 | 0 | 10.786 |
Bijdrage aan medeoverheden | 0 | 0 | 0 | 0 | 10.786 | 0 | 10.786 |
Rente | 130.422 | 139.227 | 146.381 | 111.310 | 114.021 | 110.000 | 4.021 |
Belasting- en invorderingsrente | 130.422 | 139.227 | 146.381 | 111.310 | 114.021 | 110.000 | 4.021 |
(2) Apparaatsuitgaven | 3.187.355 | 2.924.025 | 2.965.330 | 2.531.436 | 2.740.198 | 2.449.030 | 291.168 |
waarvan: Uitvoering fiscale wet- en regelgevingen douanetaken Caribisch Nederland | 11.885 | 13.283 | 13.312 | 13.879 | 12.216 | 13.000 | ‒ 784 |
Personele uitgaven | 2.464.980 | 2.284.363 | 2.302.651 | 2.197.950 | 2.373.850 | 2.109.698 | 264.152 |
waarvan: Eigen personeel | 2.203.409 | 2.097.312 | 2.098.935 | 1.916.735 | 2.034.329 | 1.868.318 | 166.011 |
waarvan: Inhuur externen | 261.571 | 187.051 | 203.716 | 272.715 | 332.656 | 233.664 | 98.992 |
waarvan: Overig Personeel | 0 | 0 | 0 | 8.501 | 6.865 | 7.716 | ‒ 851 |
Materiële uitgaven | 722.375 | 639.662 | 662.679 | 333.485 | 366.348 | 339.332 | 27.016 |
waarvan: ICT | 224.413 | 190.759 | 267.080 | 14.165 | 19.830 | 22.188 | ‒ 2.358 |
waarvan: Bijdrage SSO's | 216.934 | 209.007 | 166.004 | 213.648 | 217.865 | 199.745 | 18.120 |
waarvan: Overige | 281.028 | 239.896 | 229.595 | 105.672 | 128.653 | 117.399 | 11.254 |
Ontvangsten (3) + (4) | 121.876.136 | 137.141.007 | 144.168.866 | 157.215.788 | 145.836.034 | 156.369.310 | ‒ 10.533.276 |
(3) Programma-ontvangsten | 121.850.938 | 137.109.749 | 144.130.146 | 157.057.332 | 145.759.431 | 156.326.216 | ‒ 10.566.785 |
waarvan: Belastingontvangsten | 121.044.798 | 136.288.069 | 143.236.163 | 155.984.044 | 144.993.687 | 155.435.235 | ‒ 10.441.548 |
Rente | 361.879 | 414.676 | 452.990 | 601.114 | 468.180 | 474.377 | ‒ 6.197 |
Belasting- en invorderingsrente | 361.879 | 414.676 | 452.990 | 601.114 | 468.180 | 474.377 | ‒ 6.197 |
Boetes en schikkingen | 245.675 | 199.225 | 200.135 | 229.203 | 154.651 | 203.777 | ‒ 49.126 |
Ontvangsten boetes en schikkingen | 245.675 | 199.225 | 200.135 | 229.203 | 154.651 | 203.777 | ‒ 49.126 |
Bekostiging | 198.586 | 207.780 | 240.859 | 242.970 | 142.914 | 212.827 | ‒ 69.913 |
Kosten vervolging | 198.586 | 207.780 | 240.859 | 242.970 | 142.914 | 212.827 | ‒ 69.913 |
(4) Apparaatsontvangsten | 25.198 | 31.258 | 38.720 | 158.456 | 76.603 | 43.094 | 33.509 |
Verplichtingen
De verplichtingen in 2020 vallen € 1.088,9 mln. hoger uit dan geraamd in de oorspronkelijk vastgestelde begroting voor 2020. De hogere realisatie op de verplichtingen hangt voor een deel samen met de hogere uitgaven (€ 421,2 mln.). Dit deel wordt toegelicht bij de uitgaven.
De verplichtingen vallen hoger uit ten opzichte van de kasuitgaven. De belangrijkste oorzaken:
– Op 22 december 2020 heeft het kabinet besloten om de toeslagengedupeerden een forfaitaire compensatie van € 30.000 aan te bieden. Dit heeft geleid tot een verhoging van de verplichtingen van € 480 mln., waarvan € 22,9 mln. samenhangt met de kasuitgaven in 2020 op artikel 1.
– De Belastingdienst heeft naar aanleiding van diverse bevindingen uit de accountantscontrole (op basis van steekproef en projectie) de aangegane en openstaande verplichtingen verlaagd met € 121 mln.
– Daarnaast zijn er voor een relatief groot bedrag ook andere meerjarige verplichtingen aangegaan in 2020, welke deels in latere jaren tot kasuitgaven leiden. Het gaat hierbij onder andere om ICT-opdrachten, contracten voor externe inhuur en grote contracten als het postcontract. De meerjarige verplichtingen zijn in 2020 herijkt en in lijn gebracht met de actuele inzichten omtrent de aan te gane (contract)verplichtingen. Als gevolg daarvan is de verplichtingenraming in 2020 opgehoogd met € 313 mln. Deze herijking is een van de verbeteracties die is uitgevoerd naar aanleiding van de onvolkomenheid verplichtingenbeheer Belastingdienst.
Uitgaven
De uitgaven zijn in totaal € 421,2 mln. hoger dan in de ontwerpbegroting geraamd. De belangrijkste oorzaken van hogere uitgaven worden hieronder vermeld.
Bekostiging (+ € 34,9 mln.)
De uitgaven voor bekostiging zijn € 34,9 mln. hoger dan begroot. De hogere uitgaven zijn het gevolg van de Toeslagenherstelactie (€ 35,1 mln.). Dit bedrag hangt voor € 12,1 mln. samen met de vertragingsvergoeding van € 750 ten behoeve van gedupeerden die zich voor 1 november 2020 bij de Belastingdienst/Toeslagen hadden gemeld als gedupeerde, waarvan de uitbreiding uit de Veegbrief voor € 5,6 mln. telt.
Opdrachten (+ € 80,2 mln.)
In het kader van «Belastingdienst op orde» zijn extra middelen beschikbaar gesteld voor de ICT-knelpunten en de steeds groter wordende afhankelijkheid van ICT in de dienstverlening aan te pakken. Daarnaast hebben prijsstijgingen en meer gebruik van netwerk- en opslagcapaciteit geleid tot een hogere realisatie. Daarnaast waren de uitgaven voor het mainframe en dataopslag hoger van verwacht.
Bijdrage aan medeoverheden (+ € 10,8 mln.)
De Belastingdienst heeft een akkoord met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten gesloten om in 2020 de betrokken gemeenten voor € 11 mln. te compenseren voor de kosten die gepaard gaan met de hulp die gemeenten bieden aan toeslagengedupeerden. Hiervan is € 0,2 mln. in het BTW-compensatiefonds gestort. In de derde voortgangsrapportage kinderopvangtoeslag38 is nader ingegaan op de samenwerking met gemeenten in relatie tot de herstelorganisatie.
Rente (+ € 4,0 mln.)
De uitgaven voor de belasting- en invorderingsrente zijn € 4,0 mln. hoger dan begroot. Dit is met name het gevolg van hogere belastingteruggaven. De als gevolg van de coronacrisis genomen maatregel om de belastingrente te verlagen naar 0,01% heeft daarentegen juist een neerwaarts effect gehad op de uitgaven.
Personele uitgaven (+ € 264,2 mln.)
De personele uitgaven zijn € 264,2 mln. hoger dan oorspronkelijk geraamd, onder meer door extra personele uitgaven voor het op orde brengen van de Belastingdienst, waarvoor in de 1e suppletoire begroting 2020 en begroting 2021 middelen zijn toegekend. Daarnaast zijn als gevolg van een nieuwe Cao de loonkosten gestegen en zijn er incidenteel hogere uitgaven als gevolg van de invoering van het Individueel Keuzebudget (IKB). De eerder toegekende budgetten om de Belastingdienst op orde te brengen, zijn niet geheel besteed, voornamelijk als gevolg van de coronacrisis. Hierdoor is bijvoorbeeld de werving vertraagd en waren er minder reis- en verblijfkosten.
De stijging van inhuur externen wordt veroorzaakt door de extra uitgaven die samenhangen met 'Belastingdienst op orde', zoals meer inhuur van externen voor de ICT-organisatie en voor de herstelorganisatie Toeslagen.
Materiële uitgaven (+ € 27,0 mln.)
Gezien de uitbreiding van personeel in het kader van «Belastingdienst op orde» vallen de uitgaven aan huisvesting, facilitaire dienstverlening en werkplekondersteuning ook hoger uit.
Ontvangsten
De ontvangsten, exclusief de belastingontvangsten, vallen in totaal € 91,7 mln. lager uit.
Belastingontvangsten (‒ € 10,4 mld.)
Voor een toelichting op de belastingontvangsten, zie het FJR.
Rente (- € 6,2 mln.)
De ontvangsten voor de belasting- en invorderingsrente zijn € 6,2 mln. lager dan begroot in de ontwerpbegroting 2020. Als gevolg van de coronamaatregelen, waarbij de rente tijdelijk verlaagd is naar 0,01%, zijn dit voorjaar lagere ontvangsten aan belasting- en invorderingsrente geraamd. Dit heeft geleid tot neerwaartse bijstellingen in incidentele suppletoire begrotingen. Dat de gerealiseerde ontvangsten in 2020 slechts marginaal lager zijn dan begroot in de Ontwerpbegroting, komt door hogere ontvangsten aan rente over hogere belastingaanslagen uit eerdere belastingjaren (met dus als percentage 4%, of 8% voor Vpb). Deze hogere gerealiseerde ontvangsten uit eerdere belastingjaren heeft de daling als gevolg van de tijdelijk lager rente van 0,01% bijna helemaal gecompenseerd. Bij een rente van 0,01% worden er namelijk nihil nieuwe rentevorderingen opgebouwd.
Boetes en schikkingen (- € 49,1 mln.)
De ontvangsten aan boetes en schikkingen zijn € 49,1 mln. lager dan begroot in de ontwerpbegroting 2020. Dit komt vooral door de als gevolg van de coronacrisis genomen maatregel om gedurende het verleende betalingsuitstel van belastingen geen betaalverzuimboetes op te leggen. Dit heeft geleid tot neerwaartse bijstellingen in incidentele suppletoire begrotingen. De verzuimboete brengt de Belastingdienst normaliter in rekening als een belastingplichtige niet (tijdig) betaalt.
Bekostiging (- € 69,9 mln.)
De opbrengsten van kosten vervolging zijn € 69,9 mln. lager dan begroot in de ontwerpbegroting 2020. Dit komt vooral door de als gevolg van de coronacrisis genomen maatregel om gedurende het verleende betalingsuitstel van belastingen de (dwang)invordering op te schorten. Dit heeft geleid tot neerwaartse bijstellingen in incidentele suppletoire begrotingen. Aan belastingplichtigen worden normaliter de kosten doorberekend van invorderingsmaatregelen (onder andere aanmaningen, dwangbevelen en beslaglegging).
Apparaatsontvangsten (+ € 33,5 mln.)
De Belastingdienst heeft conform Rijksbrede afspraken meer facilitaire diensten en diensten op het gebied van ICT aan andere overheidspartijen geleverd dan aanvankelijk geraamd. Dit heeft geleid tot meer ontvangsten uit doorbelasting daarvan.
Genereren van inkomsten – fiscale wet- en regelgeving
Het genereren van inkomsten ten behoeve van uitgaven voor de rijksbelastingen, de sociale fondsen en de zorgverzekeringen door middel van het ontwikkelen van solide, eenvoudige en fraudebestendige fiscale wet- en regelgeving die ook in internationale context werkbaar is.
Op Prinsjesdag 2020 is het pakket Belastingplan 2021 ingediend en in het laatste kwartaal 2020 aanvaard door zowel de Tweede als Eerste Kamer. Het pakket Belastingplan 2021 bestond uiteindelijk uit de volgende tien wetten:
– Het Belastingplan 202139: dit bevat onder meer het inkomensbeleid voor 2021 en de fiscale maatregelen die daarmee (budgettair) samenhangen. Dat geldt in het bijzonder voor de omvangrijke steun- en herstelpakketten waarmee het kabinet zoveel mogelijk voorkomt dat mensen door de coronacrisis hun inkomen te verliezen. Verder zijn diverse andere maatregelen genomen, zoals de afbouw van de zelfstandigenaftrek om het verschil tussen zelfstandigen en werknemers te verminderen, verdere vergroening van het belastingstelsel en het verruimen van de gerichte vrijstelling voor scholingskosten. De novelle Belastingplan 202140 wijzigde het wetsvoorstel Belastingplan 2021 en had tot doel de baangerelateerde investeringskorting (BIK) aan te passen in zoverre dat de regeling niet op niveau fiscale eenheid kan worden toegepast. In de novelle is ook de mogelijkheid opgenomen om dat alsnog te introduceren bij koninklijk besluit als de Europese Commissie de BIK heeft goedgekeurd.
– Overige fiscale maatregelen 202141: hierin zijn technische maatregelen opgenomen die geen budgettaire gevolgen hebben.
– De Wet verbetering uitvoerbaarheid toeslagen42: dit bestaat vooral uit maatregelen die, in afwachting van de introductie van een nieuw systeem voor toeslagen, schrijnende situaties binnen het huidige systeem oplossen of de ouders op een andere manier behulpzaam zijn conform de motie Lodders c.s.43
– De Wet CO2-heffing industrie44: met deze wet wordt bereikt dat bepaalde bedrijven geprikkeld worden om de uitstoot van broeikasgassen conform de doelstelling in het Klimaatakkoord te verminderen terwijl de kans op weglek van werkgelegenheid naar het buitenland wordt geminimaliseerd.
– De Wet differentiatie overdrachtsbelasting45: hiermee wordt de positie van koopstarters ten opzichte van andere kopers verstevigd, zoals beleggers, via een vrijstelling voor de overdrachtsbelasting en een verhoging van het tarief voor kopers die niet zelf in hun woning gaan wonen.
– De Wet aanpassing box 346: dit verhoogt onder andere het heffingvrije vermogen binnen box 3 tot € 50.000. Hiermee wordt meer voorkomen dat kleine spaarders op basis van het forfaitaire rendement in box 3 belasting betalen terwijl hun werkelijke rendement lager ligt.
– De Wet eenmalige huurverlaging huurders met een lager inkomen47: dit verlaagt eenmalig de huur voor huurders met een lager inkomen om hen tijdens de coronacrisis een steuntje in de rug te geven.
– De Wet vaststelling tarieven opslag duurzame energie- en klimaattransitie 2021 en 202248: hiermee worden de tarieven conform Regeerakkoord en Klimaatakkoord aangepast.
– De Wet beperking liquidatie- en stakingsverliesregeling49: dit beperkt de genoemde twee regelingen binnen de vennootschapsbelasting langs de lijnen van het (concept-)initiatiefwetsvoorstel van de Tweede Kamerleden Snels (GroenLinks), Leijten (SP) en Nijboer (PvdA).50Hiermee wordt de belastingheffing over winsten van multinationals evenwichtiger.
– De Wet vliegbelasting51:de wet introduceert een belasting per vertrekkende passagier (waarbij de transferpassagier is uitgesloten) om ervoor te zorgen dat men meer betaalt voor vervuilende keuzes. De novelle52op de Wet Vliegbelasting laat het oorspronkelijke voorstel om ook een vliegbelasting voor vrachtvliegtuigen in te voeren vervallen. Uit aanvullend onderzoek is naar voren gekomen dat deze belasting ingrijpende gevolgen voor de luchthavens Schiphol en Maastricht Aachen Airport kan hebben.
ATAD 2
De tweede Europese richtlijn ter bestrijding van belastingontwijking (Anti Tax Avoidance Directive 2, ATAD2) is geïmplementeerd in de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 en afgerond.
Dienstverlening
De Belastingdienst maakt het burgers en bedrijven zo gemakkelijk mogelijk om hun verplichtingen na te komen en hun rechten geldend te maken door passende dienstverlening te leveren.
Doelbereiking
De tijdige afhandeling van bezwaren binnen de Awb-termijn is niet gerealiseerd als gevolg van een grote achterstand bij de bezwaarbehandeling inkomensheffingen (IH). De overige realisaties zijn op het gewenste niveau.
Realisatie 2016 | Realisatie 2017 | Realisatie 2018 | Realisatie 2019 | Streefwaarde 20201 | Realisatie 2020 | |
Afgehandelde bezwaren binnen Awb-termijn | 82%2 | 88% | 78% | 68% | 90-95% | 79,3% |
Afgehandelde klachten binnen Awb-termijn | 98% | 98% | 98% | 96,6% | 90-95% | 93,3% |
Klanttevredenheid ( score 3 of hoger) - telefonie - websites - balie | n.v.t. | 77% 82% 80% | 73% 79% 82% | 75,6% 84,6% 82,3% | Minimaal 70% van de bellers, website- en baliebezoekers scoort een 3 of hoger op de gehanteerde 5-puntsschaal (neutraal tot zeer tevreden) | 80,5% 85,5% 80,0% |
Klanttevredenheid (score 1,5 of lager) - telefonie - websites - balie | n.v.t. | 7% 5% 7% | 10% 5% 6% | 8,2% 2,6% 6,3% | Maximaal 10% van de bellers, website- en balie-bezoekers scoort een 1,5 of lager | 6,1% 2,3% 6,2% |
Zorgvuldig handelen van de Belastingdienst (aantal ontvangen klachten) | 13.105 | 11.145 | 12.393 | 12.294 | Minder klachten over het handelen van de Belastingdienst dan vorig jaar | 9.632 |
Bron: Belastingdienst / SSO Financieel en Managementinformatie
Toelichting
Afgehandelde bezwaren binnen Awb- termijn
In 2020 is het percentage Awb-conform afgehandelde bezwaren gestegen van 68% naar 79%. Dit is een verbetering ten opzichte van 2019. De oude voorraad bezwaarschriften was dit jaar nog van invloed op de realisatie. In 2020 zijn de achterstanden bij de bezwaarbehandeling voor de inkomensheffing weg gewerkt. Hiervoor zijn onder andere extra uitzendkrachten en medewerkers uit andere werkprocessen ingezet.
Toezicht
De Belastingdienst voert adequaat toezicht uit en dwingt waar nodig naleving bestuurs- of strafrechtelijk af om ervoor te zorgen dat de verschuldigde belastingen bestendig de staatskas binnenkomen en de toeslagen rechtmatig worden uitbetaald.
Doelbereiking
De werkzaamheden voor het toezicht zijn gebaseerd op de uitvoering- en toezichtstrategie, die erop gericht is om het naleven van fiscale verplichtingen zo eenvoudig mogelijk te maken en fouten zoveel mogelijk te voorkomen. Binnen de Belastingdienst worden daarom voortdurend afwegingen gemaakt over de inzet van de beschikbare capaciteit.
Het percentage kasontvangsten van MKB-ondernemingen onder een fiscaal dienstverleners convenant is niet gehaald. Ook de beoogde correctieopbrengsten bij de aangiftebehandeling vennootschapsbelasting MKB en boekenonderzoeken MKB zijn niet volledig gerealiseerd. De overige realisaties zijn op het gewenste niveau. Dit wordt toegelicht onder tabel 12 Realisatie prestatie-indicatoren Toezicht Belastingen.
In 2020 zijn zowel externe als interne factoren van invloed geweest op de opzet en uitvoering van de uitvoerings- en toezichtstrategie. Dit betrof in de eerste plaats de gevolgen van corona. Daarnaast speelde de kwestie over het oneigenlijk gebruik van de Fraude Signalering Voorziening (FSV) en andere applicaties in het risicoselectieproces. Een aantal processen en applicaties zijn stilgezet, en deze worden pas weer gehanteerd nadat is aangetoond dat dit vanuit een oogpunt van zorgvuldige gegevensverwerking verantwoord is. Verder speelden bij verschillende dienstonderdelen capaciteitsproblemen. Bovendien zijn medewerkers van verschillende directies overgeheveld naar de directie Toeslagen om te helpen bij de hersteloperatie kinderopvangtoeslag. In hoeverre deze ontwikkelingen het beleid gericht op het bestrijden van misbruik en oneigenlijk gebruik hebben beïnvloed, wordt toegelicht in de bedrijfsvoeringsparagraaf.
Aanpak Verhuld Vermogen
Met het programma Verhuld Vermogen wordt beoogd te voorkomen dat belastingplichtigen in de verleiding komen om inkomen en vermogen buiten het zicht van de Belastingdienst te houden. Als gevolg van de coronacrisis heeft dit programma in 2020 vertraging opgelopen. Niettemin was de totale opbrengst van het programma in 2020 ongeveer € 190 mln. aan belastingcorrecties inclusief rente en boete. Ook de strafrechtelijke aanpak door de FIOD heeft vertraging ondervonden. Het aantal uren dat aan het thema Verhuld Vermogen is besteed ligt lager dan in 2019. In de onder handen genomen zaken zijn de geboekte resultaten goed.
Aanpak arbeidsgerelateerde fraude
In het kader van de Landelijke Stuurgroep Interventieteams (LSI) werkt de Belastingdienst samen met andere toezichthouders (UWV, SVB, Inspectie SZW, Politie, OM en IND) aan fraudebestrijding binnen het sociale domein. In 2020 is aandacht besteed aan de thema’s horeca, schoonmaak, malafide facilitators en wijkgerichte aanpak. Daarbij is de Belastingdienst verantwoordelijk voor het thema horeca. De activiteiten hebben als gevolg van corona (opschorten buitentoezicht) en andere prioriteiten vertraging opgelopen. In 2020 heeft de Belastingdienst binnen de LSI-samenwerking € 1,4 mln. aan aanslagen opgelegd (2019: € 5,8 mln.).
Aanpak georganiseerde criminaliteit en ondermijning
De Belastingdienst heeft ook in 2020 een belangrijke bijdrage geleverd aan de aanpak van ondermijnende (georganiseerde) criminaliteit. De activiteiten binnen het Landelijk Informatie en Expertise Centrum (LIEC) en de Regionaal Informatie en Expertise Centra (RIEC) strekken zich uit van het verstrekken van informatie tot het uitvoeren van operationele activiteiten. Samen met onder andere gemeenten, Politie en OM wordt vooral aandacht besteed aan de aanpak van de illegale drugsindustrie. Verder is er aandacht voor de andere thema's binnen de LIEC/RIEC-samenwerking zoals vastgoedfraude, georganiseerde hennepteelt, witwassen en mensenhandel en -smokkel. Tot slot wordt ook samengewerkt binnen de zogenaamde regionale handhavingsknelpunten, bijvoorbeeld bij de aanpak van de Outlaw Motorcycle Gangs.
In 2020 heeft de Belastingdienst binnen de LIEC/RIEC-samenwerking voor € 57,5 mln. aan aanslagen opgelegd (2019: € 115,2 mln.). Met het strafrechtelijk afpakken van wederrechtelijk verkregen voordeel was in 2020 een bedrag gemoeid van € 1.128,1 mln. (2019: € 887,7 mln.). Verder is voor € 492,8 mln. conservatoir beslag gelegd (2019: € 156,3 mln.). In 2020 heeft de FIOD 907 onderzoeken afgerond, waarvan 319 op verzoek van het buitenland.
Witwassen
De witwasbestrijding bleef ook in 2020 in de maatschappelijke en politieke belangstelling staan. Dat betekende voor de FIOD en het Anti Money Laundering Centre (AMLC) voortdurende inzet op onderwerpen als publiek-private samenwerking (PPS), internationale ontwikkelingen en aanpak van ondermijnende criminaliteit. De geïntensiveerde samenwerking met de banken is in 2020 van start gegaan. De aanpak van Trade Based Money Laundering is het eerste project waarin overheid en banken op nieuwe wijze zijn gaan samenwerken. Het project is in januari 2020 gestart en zat eind 2020 in een afrondende fase met als concrete producten een indicatorenlijst en een barrièremodel voor de automobielsector
Realisatie 2016 | Realisatie 2017 | Realisatie 2018 | Realisatie 2019 | Streefwaarde 2020 | Realisatie 2020 | |
Percentage grote ondernemingen waarvan de klantbehandeling in de actualiteit beoordeeld is | 81% | 86,5% | 87,5% | 93,9% | 89% | 94,7% |
Percentage kasontvangsten van MKB-ondernemingen onder een fiscaal dienstverleners convenant | 5,7% | 5,8% | 5,9% | 6,0% | 6-8% | 5,5% |
Bruto correctie opbrengsten aangiftenbehandeling IH (Particulieren en MKB) | € 1,5 mld. | € 2,3 mld. | € 1,7 mld. | € 1,9 mld. | € 1,45 mld. | € 3,7 mld. |
Bruto correctie opbrengsten aangiftenbehandeling Vpb (MKB) | € 1,6 mld. | € 1,5 mld. | € 1,7 mld. | € 1,8 mld. | € 1,5 mld. | € 1,43 mld. |
Bruto correctie opbrengsten boekenonderzoeken (MKB) | € 985 mln. | € 877 mln. | € 834 mln. | € 898 mln. | € 735 mln. | € 678 mln. |
Percentage bezwaren ingediend na een correctie IH door de Belastingdienst | 8,6% | 10,2% | 8,2% | 8,7% | <8% | 7,4% |
Bron: Belastingdienst/SSO Financieel en Managementinformatie
Toelichting
Percentage kasontvangsten van MKB-ondernemingen onder een fiscaal dienstverleners convenant
Het percentage kasopbrengsten MKB-ondernemingen onder fiscaal dienstverleners convenant blijft beneden de norm. Dit komt doordat de kasopbrengst MKB ondernemingen onder fiscaal dienstverleners convenant in verhouding minder gegroeid is dan de groei van het aantal MKB-ondernemingen in de betreffende periode.
Bruto correctie opbrengsten aangiftenbehandeling Vennootschapsbelasting (Vpb)
De realisatie ligt net onder het beoogde bedrag. Daarbij speelt dat een aantal te onderzoeken bedrijven in 2020 zijn overgeheveld van de directie MKB naar de directie Grote ondernemingen. De correctieopbrengsten bij deze bedrijven worden financieel-technisch toegerekend aan de behandelende directie Grote ondernemingen.
Bruto correctie opbrengsten Inkomensheffing (IH)
Het gecorrigeerd bedrag op het verzamelinkomen is totaal € 3,7 mld. Het doel was € 1,45 mld. euro. De realisatie in de opbrengst is hoger door een hoge correctie in september van ruim € 999 mln. Als geen rekening wordt gehouden met deze correctie, dan zou het totale correctiebedrag uitgekomen zijn op € 2,7 mld.
Bruto correctie opbrengsten boekenonderzoeken
De streefwaarde is niet gehaald. Dit houdt verband met het feit dat als gevolg van de coronamaatregelen vanaf maart 2020 de boekenonderzoeken en bedrijfsbezoeken zijn opgeschort. Na een korte periode van hervatting in september, zijn ze naar aanleiding van de nadere kabinetsmaatregelen wederom opgeschort.
Realisatie 2016 | Realisatie 2017 | Realisatie 2018 | Realisatie 2019 | Streefwaarde 2020 | Realisatie 2020 | |
Rechtmatige toekenning van toeslagen | Gerealiseerd | Gerealiseerd | Gerealiseerd | Gerealiseerd | De score van fouten en onzekerheden ligt onder de rapporteringsgrens op artikelniveau1 | Gerealiseerd |
Het percentage definitief toegekende toeslagen met een terug te betalen bedrag ≤ € 5002 | 91,6% | 92,2% | 93,3% | 94,6% | >91% | 95% |
Bron: Belastingdienst/SSO Financieel en Managementinformatie
Toelichting
Percentage toegekende toeslagen met een terug te betalen bedrag ≤ € 500.
De Belastingdienst streeft ernaar het ontstaan van terug te betalen bedragen bij het definitief toekennen zoveel mogelijk te beperken tot bedragen die inherent zijn aan de systematiek van de inkomensafhankelijke regelingen. De streefwaarde voor de prestatie-indicator is gerealiseerd. De berekende waarde voor 2020 is aangepast voor ca. 40.000 grote terugvorderingen die in 2019 berekend zijn en waarvan de beschikkingen in 2020 verzonden zijn. Dit betreft de tegengestelde aanpassing van die welke in het jaarverslag 2019 is vermeld. Door het buiten beschouwing laten van de genoemde terugvorderingen is de realisatiewaarde ongeveer 0,4% hoger uitgekomen, waarmee dus nog verder boven de streefwaarde wordt uitgekomen.
Realisatie 2016 | Realisatie 2017 | Realisatie 2018 | Realisatie 2019 | Streefwaarde 2020 | Realisatie 2020 | |
Achterstand invordering | 2,6% | 2,7% | 2,9% | 3,0% | 3–3,5% | 7,5% |
Inning invorderingsposten binnen een jaar | 57,2% | 54,5% | 58,3% | 58,7% | 55-65% | 53,8% |
Bron: Belastingdienst/SSO Financieel en Managementinformatie
Toelichting
Achterstand Invordering’ en ‘Inning invorderingsposten binnen één jaar’
De streefwaarden van deze beide prestatie-indicatoren zijn niet gerealiseerd. Dit houdt verband met de coronamaatregelen. In de eerste plaats door het ruimhartig toekennen en verlengen van bijzonder uitstel van betalingen voor ondernemers. In de tweede plaats zijn in een groot deel van het jaar geen dwanginvorderingsmaatregelen (dwangbevelen en beslag) opgestart.
Massale processen
De Belastingdienst maakt het burgers en bedrijven zo gemakkelijk mogelijk om hun verplichtingen na te komen en hun rechten geldend te maken door massale processen juist, tijdig en efficiënt uit te voeren.
Doelbereiking
Alle realisaties die betrekking hebben op onderstaande prestatie-indicatoren zijn op het gewenste niveau uitgezonderd het aantal productieverstoringen (damage). Dit wordt hierna toegelicht.
Realisatie 2016 | Realisatie 2017 | Realisatie 2018 | Realisatie 2019 | Streefwaarde 2020 | Realisatie 2020 | |
Voorinvulling van gegeven IH (VIA) | n.v.t. | n.v.t. | 64,8% | 68,5% | 65% | 68,7% |
Garantieregeling IH 2019: in maart aangifte gedaan, vóór 1 juli bericht | 99,5% | 99,5% | 100% | 100% | 100% | 100% |
Definitief vaststellen toeslagen | 89,7% | 85,5% | 89,2% | 87,8% | 85% | 90,6% |
99,9% | 99,96% | 99,95% | 99,8% | 99,9% | 99,9% | |
Aantal ernstige productieverstoringen (aantal damages) | 56 | 70 | 69 | 67 | Minder verstoringen dan vorig jaar | 77 |
Bron: Belastingdienst/ SSO Financieel en Managementinformatie
Toelichting
Aantal (ernstige) productieverstoringen (aantal damages)
De telling van het aantal productieverstoringen (damages) ziet op verstoringen in het massale gegevensverwerkende proces die leiden tot overlast aan, benadeling van of onjuiste informatievoorziening aan burgers en/of bedrijven en/of schade voor de kasstroom van het Rijk en/of imagoschade voor het Rijk. Het aantal productieverstoringen is in 2020 gestegen ten opzichte van 2019 (77 in 2020 tegen 67 in 2019) en is het gevolg van een aantal werkzaamheden dat handmatig uitgevoerd moesten worden, met name de herstelwerkzaamheden voor corona. De meeste damages raken verhoudingsgewijs een klein aantal belastingplichtigen en worden vooral als damage gekwalificeerd vanwege overlast voor burgers en bedrijven en vanuit imagoschade. Doordat als gevolg van corona medewerkers vanuit huis moesten werken was de afstemming, met name bij handmatig ingrijpen in de massale processen, extra lastig waardoor er door miscommunicatie fouten konden ontstaan.
2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | |
Belastingplichtigen IB/IH1 | 11.760 | 11.910 | 12.166 | 12.457 | 12.762 |
Belastingplichtigen Vpb | 730 | 759 | 786 | 815 | 841 |
Inhoudingsplichtigen LB/LH | 678 | 696 | 716 | 716 | 725 |
Belastingplichtigen OB | 1.854 | 1.907 | 1.997 | 1.968 | 1.991 |
Toeslaggerechtigden | 5.570 | 5.486 | 5.469 | 5.483 | 5.729 |
Bron: Belastingdienst/SSO Financieel en Managementinformatie
Toelichting
De cijfers tonen een groei bij alle middelen.
2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | |
Ontvangen aangiften | 11.705 | 11.797 | 12.079 | 12.676 | 12.664 |
Waarvan digitaal | 11.403 | 11.524 | 11.825 | 12.429 | 12.445 |
Waarvan papier | 302 | 272 | 253 | 247 | 220 |
Bron: Belastingdienst/SSO Financieel en Managementinformatie
Toelichting
Verreweg de meeste belastingplichtigen kiezen er jaarlijks voor om de aangifte in te dienen via de website van de Belastingdienst. De dalende trend in het aantal aangiften op papier zet in 2020 door.
Realisatie 2016 | Realisatie 2017 | Realisatie 2018 | Realisatie 2019 | Streefwaarde 2020 | Realisatie 2020 | |
Percentage processen-verbaal dat leidt tot veroordeling/transactie | 80% | 84% | 87% | 84% | 82-85% | 72% |
Gerealiseerde incasso-opbrengsten | € 273,5 mln. | € 169,3 mln. | € 101,6 mln. | € 189,8 mln. | € 128,3 mln. | € 6,7 mln. |
Omgevingsgerichte strafonderzoeken (% opsporingsuren) | 20% | 31% | 36% | 40% | >40% | 44% |
Bron: Belastingdienst/SSO Financieel en Managementinformatie
Toelichting
Percentage processen-verbaal dat leidt tot veroordeling/transactie
De streefwaarde is niet gerealiseerd. Er zijn dit jaar minder FIOD-onderzoeken behandeld. In overleg met het OM is per onderzoek bekeken of alternatieve afdoening (zonder tussenkomst van de rechter) een optie is. De coronacrisis heeft tot gevolg gehad dat er in 2020 een aantal maanden vrijwel geen capaciteit bij de rechtbanken beschikbaar was voor FIOD-onderzoeken. Gevolg hiervan is geweest dat er door het Functioneel Parket naar andere afdoeningsmodaliteiten is gekeken. Daarnaast is in een grote strafzaak veel geseponeerd vanwege onvoldoende bewijs. Het percentage veroordelingen en transacties zonder dat rekening wordt gehouden met de strafzaak waar de sepots in hebben plaatsgevonden, is 72%.
Gerealiseerde incasso-opbrengsten (FIOD)
De streefwaarde is niet gerealiseerd. Voor de realisatie van de incasso is de FIOD afhankelijk van het OM en Zittende Magistratuur. Vertraging van lopende onderzoeken waarin incasso een belangrijke rol speelt komt, afgezien van corona, ook voort uit een gewijzigde procedure om (grote) transacties te accorderen.