De algemene doelstelling is het scheppen van een internationaal concurrerende onderzoeksomgeving die onderzoekers uitdaagt tot optimale wetenschappelijke prestaties en die goed aansluit op maatschappelijke behoeften.

De overkoepelende ambitie van het onderzoek en wetenschapsbeleid is het creëren van een sterk en duurzaam stelsel van hoger onderwijs en wetenschap, met een hoge kwaliteit onderwijs en onderzoek over de volle breedte, waarin kennisinstellingen en regio’s hun onderscheidende sterktes maximaal kunnen benutten.

De Minister is verantwoordelijk voor het stelsel van onderzoek en wetenschap.

Financieren

De Minister bekostigt het onderzoeks- en wetenschapsbestel.

Stimuleren 

Regisseren

De Minister is verantwoordelijk voor het toezicht op een efficiënte besteding van publieke middelen en op voldoende verspreiding van kennis naar de maatschappij.

Kengetallen

Zoals omschreven in de beleidspriotiteiten zijn in 2022 de eerste middelen uit het onderzoek- en wetenschapsfonds besteed. Daarnaast zijn de eerste subsidies vergeven voor de projecten vanuit het Nationaal Groeifonds.

Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO)

In juli maakte NWO haar nieuwe strategie bekend voor de periode 2023-2026. Deze kent veel aangrijpingspunten bij de eerder verzonden beleidsbrief van de Minister van OCW. In de strategie zal NWO op basis van 38 ambities de komende jaren invulling geven aan haar rol. (NWO-strategie 2023-2026)

Internationaal

In 2022 is een investering van € 88,5 miljoen in Europese samenwerking voor Nederlandse topwetenschappers op het gebied van ruimtevaart toegezegd: Nederland heeft haar deelname toegezegd voor het Science programma van het European Space Agency (2023-2025).

De eerste cijfers van Nederlandse deelname aan Horizon Europe, het Europese Kaderprogramma voor Onderzoek en Innovatie, zijn veelbelovend. Het Ministerie van OCW stimuleert deelname aan de Europese top door structureel € 75,0 miljoen voor matchingskosten en € 50,0 miljoen voor deelname aan Europese partnerschappen beschikbaar te stellen.

De overige belangrijke beleidsconclusies zijn opgenomen in het onderdeel beleidsprioriteiten.

De realisatie van de uitgaven in 2022 ligt € 197,0 miljoen hoger dan oorspronkelijk begroot. De hogere realisatie van de uitgaven wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door het instrument bekostiging. De realisatie van de verplichtingen is € 431,9 miljoen hoger dan begroot, waarvan de oorzaak ook voornamelijk binnen het instrument bekostiging ligt.

De reden voor de grote toename van zowel de uitgaven als de verplichtingen is te vinden in de grote investering in het wetenschappelijk onderzoek op basis van het coalitieakkoord "Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst", van december 2021. Er is onder andere geïnvesteerd in de uitbreiding van reeds bewezen instrumenten, zoals de sectorplannen, open science en open competitie, maar ook in nieuwe instrumenten zoals praktijkgericht onderzoek.

Fonds onderzoek en wetenschap: instrumenten NWO

De middelen uit het Fonds Onderzoek en Wetenschap die door NWO worden geïnvesteerd, betreffen de open competitie € 60,0 miljoen, toponderzoek € 20,0 miljoen, Roadmap grootschalige wetenschappelijke infrastructuur € 50,0 miljoen en open science € 4,0 miljoen.

Bekostiging

Het Ministerie van OCW bekostigt de NWO, de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) en de Koninklijke Bibliotheek (KB). De bijdrage aan de KNAW is bijna € 6 miljoen verhoogt. De reden hiervoor is het ontvangen van de loon- en prijsbijstelling en diverse overboekingen van andere artikelen. Ook de bijdrage aan de KB is gestegen met bijna € 10 miljoen. De extra uitgaven zijn gedaan aan gestegen huisvestingslasten en de loon- en prijsbijstelling.

Subsidies

Voor de subsidies is in 2022 is € 0,5 miljoen minder uitgegeven dan begroot. Deze onderbesteding komt voort uit de toekenning van de subsidie uit het Nationaal Groeifonds aan het consortium van de Biotech Booster, en de loon- en prijsbijstelling en daar tegenover een onderbesteding op de nationale coördinatie.

Opdrachten

Voor de beleidsontwikkeling worden opdrachten verstrekt voor het uitvoeren van diensten. Het gaat hierbij met name om opdrachten voor beleidsgericht onderzoek en evaluaties.

Voor het opdrachten budget is ook een groter bedrag gerealiseerd dan van tevoren gebudgetteerd, met een waarde van € 2,5 miljoen. Dit bedrag valt ook te herleiden naar extra opdrachten naar aanleiding van de extra middelen uit het Regeerakkoord.

Bijdrage aan agentschappen

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) voert een opdracht uit voor het ondersteunen en stimuleren van een zo groot mogelijke Nederlandse participatie in het EU-Kaderprogramma voor Onderzoek en Innovatie "Horizon Europe". Uit het Fonds Onderzoek en Wetenschap is een extra bijdrage gedaan aan de RVO hierdoor is sprake van een kleine overbesteding met een waarde van € 0,2 miljoen.

Bijdrage aan (inter)nationale organisaties

Hieronder vallen contributies aan grote internationale onderzoeksorganisaties EMBC, EMBL, ESA, CERN en ESO. Door deelname van Nederland aan deze intergouvernementele organisaties krijgen de Nederlandse wetenschappelijke onderzoekers toegang tot unieke grootschalige onderzoeksfaciliteiten en internationale netwerken van toponderzoekers. Deze deelname is van groot belang voor het functioneren van Nederlands nationale onderzoeksbestel.

De extra uitgaven in 2022 bestaan voornamelijk uit de loon- en prijsbijstelling. In het totaal is hier sprake van een overbesteding van € 1,4 miljoen.

Ontvangsten

De ontvangsten betreffen terugvorderingen bij instellingen en andere subsidieontvangers als gevolg van eindafrekeningen op, in eerdere jaren, toegekende subsidies. In 2022 is een aantal oudere subsidies verantwoord waar bij een enkele subsidieverantwoording sprake was van een overschot aan ontvangen subsidie. Dit overschot is conform afspraken teruggevorderd.