Base description which applies to whole site

4.11 Beleidsartikel 15 Media

Het waarborgen van een onafhankelijk, gevarieerd en kwalitatief hoogwaardig media-aanbod, dat toegankelijk blijft voor alle lagen van de bevolking.

Media hebben een prominente rol in onze democratie en cultuur. Wat we zien, horen en lezen beïnvloedt ons beeld van de wereld en onze opvattingen. Daarom borgt de Minister vier publieke belangen in het mediabeleid waar hij verantwoordelijk voor is: onafhankelijkheid, verscheidenheid, kwaliteit en toegankelijkheid. De Minister heeft specifieke zorg voor het stelsel van landelijke, regionale en lokale publieke omroepen en de daarvoor relevante wet- en regelgeving. De Minister heeft naast een financierende rol vooral ook een regisserende rol.

Financieren

De Minister financiert de landelijke en regionale publieke omroep en enkele andere aan de omroep verbonden instellingen. De taakopdracht is wettelijk bepaald en het budget van de publieke omroep is vastgesteld met behoud van afstand tot de uitvoering en inhoud. Op basis van het concessiebeleidsplan (Kamerstukken II 2020/21, 32827, nr. 202) sluit de Minister elke vijf jaar een prestatieovereenkomst met de publieke omroep.

Stimuleren

Verder is de Minister verantwoordelijk voor instrumenten ter bevordering van culturele producties, documentaires, drama, kunst- en kinderprogramma's, het steunen en stimuleren van een onafhankelijke en kwalitatief goede journalistieke infrastructuur (Stichting Stimuleringsfonds voor de Journalistiek) en voor het bevorderen van mediawijsheid (NICAM en Mediawijzer.net).

Regisseren

De Minister is verantwoordelijk voor de wetgeving ten aanzien van de taak en organisatie van de publieke omroep en voor wetgeving voor commerciële media. De regels voor commerciële omroepen vloeien voornamelijk voort uit Europese richtlijnen voor audiovisuele mediadiensten. Verder is de Minister als regisseur verantwoordelijk voor wetgeving met betrekking tot omroepdistributie. Het doel daarvan is de toegang tot een gevarieerd media-aanbod te bevorderen en te verzekeren.

Kengetallen
Tabel 58 Kengetallen1

Kengetal

2016

2017

2018

2019

2020

2021

1

Integraal bereik NPO (radio, tv, internet; Nederlanders 13+)2

86%

85%

84%

84%

86%

84%

1

Kengetal 2022 wordt pas in het voorjaar na het afgesloten jaar gepubliceerd. Tot nu toe zijn dus enkel nog de cijfers van 2021 bekend en worden de cijfers van 2022 hoogstwaarschijnlijk in april/mei in de Terugblik NPO 2022 bekend.

2

.

De belangrijkste conclusies op het terrein van media worden beschreven in het onderdeel beleidsprioriteiten.

Tabel 59 Budgettaire gevolgen van beleid van artikel 15 (bedragen x € 1.000)
  

Realisatie

Vastgestelde begroting

Verschil

  

2018

2019

2020

2021

2022

2022

2022

Verplichtingen

915.524

1.126.387

1.115.495

1.102.708

1.223.931

1.053.522

170.409

         

Uitgaven

973.392

1.038.789

1.084.670

1.085.355

1.179.246

1.053.522

125.724

         

Bekostiging

966.516

1.019.890

1.038.133

1.065.052

1.148.163

1.040.773

107.390

Publieke Omroep (omroepinstellingen)

940.139

881.620

957.505

959.698

1.015.534

978.818

36.716

 

Landelijke publieke omroep

795.844

731.822

807.438

806.592

852.640

824.968

27.672

 

Regionale omroep

144.295

149.798

150.067

153.106

162.894

153.850

9.044

Beheertaken landelijke publieke omroep

39.251

40.312

40.423

41.242

43.589

41.443

2.146

 

Stichting Omroep Muziek

16.366

16.766

16.708

17.047

18.017

17.130

887

 

Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid (NIBG)

22.885

23.546

23.715

24.195

25.572

24.313

1.259

Dotaties, bijdragen publieke omroep

16.796

13.781

14.029

14.715

8.707

9.306

‒ 599

 

Stimuleringsfonds voor de Journalistiek

5.434

2.272

2.220

2.765

2.709

2.276

433

 

Filmfonds van de omroep en Telefilm (COBO)

8.274

8.335

8.596

8.674

2.524

3.737

‒ 1.213

 

Mediawijsheid Expertisecentrum (Bewust mediagebruik)

1.519

1.561

1.580

1.612

1.715

1.620

95

 

Organisatie van Lokale Omroepen in Nederland (OLON)

1.569

1.613

0

0

0

0

0

 

Stichting Nederlandse Lokale Publieke Omroepen (NLPO)

1.633

1.664

1.759

1.673

86

Dotatie/onttrekking Algemene Mediareserve (AMr)

‒ 30.040

83.808

25.742

48.996

79.855

10.395

69.460

Overige bekostiging media (uit rente AMr)

370

369

434

401

478

811

‒ 333

Subsidies (regelingen)

1.820

13.935

41.042

15.069

25.347

7.132

18.215

 

Overige subsidies

1.820

13.935

12.874

9.641

11.463

7.132

4.331

 

Steunfonds Lokale Informatievoorziening

28.168

5.428

0

0

0

 

Werk aan Uitvoering

3.375

0

3.375

 

Onderzoeksjournalistiek

0

0

0

 

Lokale journalistiek

10.509

0

10.509

Opdrachten

170

167

651

289

330

649

‒ 319

Opdrachten

170

167

651

289

330

649

‒ 319

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

4.826

4.736

4.782

4.879

5.332

4.903

429

Commissariaat voor de Media

4.826

4.736

4.782

4.879

5.332

4.903

429

Bijdrage aan (inter)nationale organisaties

60

61

62

66

74

65

9

Uitvoering internationale verdragen en contributies

60

61

62

66

74

65

9

         

Ontvangsten

 

164.157

172.003

156.886

193.339

207.000

146.110

60.890

De realisatie van de uitgaven 2022 ligt € 125,7 miljoen hoger dan oorspronkelijk begroot, als gevolg van het desalderen van hogere dan geraamde ontvangsten, met name op de reclame-inkomsten (€ 60,9 miljoen), toevoeging van de prijsindexeringen (€ 47,1 miljoen), toevoeging van middelen uit het coalitieakkoord voor Werk aan Uitvoering (WaU) (€ 3,9 miljoen), coalitieakkoord-middelen (€ 13,2 miljoen) en overige kleine mutaties.

De realisatie van de verplichtingen 2022 ligt € 170,4 miljoen hoger dan oorspronkelijk begroot. Naast de hierboven genoemde hogere uitgaven, gaat het om een ophoging voor de aangegane verplichtingen 2023. Het budget in 2023 ligt hoger, het verplichtingenbudget 2022 is aangepast aan het uitgavenbudget 2023.

De raming van de ontvangsten is met € 60,9 miljoen bijgesteld, als gevolg van hogere reclame-inkomsten dan verwacht ten opzichte van de oorspronkelijke begroting.

Bekostiging

Landelijke en regionale publieke omroep

De publieke omroep waarborgt een hoogwaardig en pluriform media-aanbod, dat toegankelijk en betaalbaar is voor alle lagen van de bevolking. Daarom bekostigt de Minister van OCW de landelijke publieke omroep. Mede vanwege Europese regels op het gebied van staatssteun, houdt de overheid greep op de aard en omvang van het takenpakket van de landelijke publieke omroep en bepaalt de overheid het budget van de publieke omroep.

De hogere uitgaven van de Landelijke Publieke Omroepen zijn het gevolg van de prijsindexering 2022 van € 25,4 miljoen. Verder is het budget verhoogd voor vervroegde uitzending van films op de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) (€ 2,3 miljoen).

De hogere uitgaven van de regionale omroepen zijn het gevolg van de prijsindexering 2022 van € 9,0 miljoen.

Stichting Omroep Muziek (SOM)

De SOM is door de Minister aangewezen als instelling voor het in stand houden en exploiteren van omroeporkesten en omroepkoren. Naast de reguliere activiteiten heeft de SOM in 2022 verder ingezet op het waarborgen van de kwaliteit, het versterken van zijn omroeptaak en het creëren van ruimte voor innovatie en talentontwikkeling om zo ook nieuwe doelgroepen te bereiken. De hogere uitgaven van de SOM zijn het gevolg van de prijsindexering 2022 van € 0,9 miljoen.

Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid (NIBG)

Het NIBG is door de Minister aangewezen als instelling voor het in stand houden en exploiteren van een media-archief. Daarnaast voert het NIBG activiteiten uit op onder andere het terrein van digitaal erfgoed en onderwijs, worden via het museum van het NIBG collecties van onder meer het voormalig Persmuseum tentoongesteld aan het bredere publiek en neemt het NIBG zitting in meerdere samenwerkingsverbanden, zoals het Netwerk Mediawijsheid. De hogere uitgaven van het NIBG zijn het gevolg van de prijsindexering 2022 van € 1,3 miljoen.

Stimuleringsfonds voor de Journalistiek (SvdJ)

Het SvdJ is binnen het mediabeleid het instrument om de pluriformiteit van het journalistieke media-aanbod te stimuleren, zowel binnen pers en omroep als via het internet. De activiteiten van het fonds dragen bij aan innovatie van de journalistiek en aan stimulering van de journalistieke functie van de media in de samenleving. De hogere uitgaven van het SvdJ zijn het gevolg van een toevoeging van € 0,3 miljoen WaU middelen en € 0,1 miljoen als gevolg van prijsindexering 2022.

Filmfonds van de Omroep en Telefilm (CoBO)

De CoBO ondersteunt de documentaire-sector en participeert in audiovisuele coproductieprojecten waarin wordt deelgenomen door een of meer van de publieke instellingen die zendtijd hebben verkregen voor landelijke omroep en de Vlaamse publieke omroep (VRT) en/of Duitse publieke omroepen en/of onafhankelijke filmproducenten en/of instellingen werkzaam op het gebied van de podiumkunsten. De lagere uitgaven van het CoBO zijn per saldo het gevolg van de prijsindexering 2022 van € 0,1 miljoen en overboeken van budget voor de vervroegde uitzending van films op de NPO naar de Landelijke Publieke Omroep (-/- € 1,3 miljoen).

Mediawijsheid Expertisecentrum (Bewust mediagebruik)

Het Mediawijsheid Expertisecentrum (Mediawijzer.net) bevordert een bewuste, kritische en actieve houding van burgers en instellingen in de samenleving waar media alom aanwezig zijn. Bij het huidige programma zijn de Koninklijke Bibliotheek, ECP-EPN, de publieke omroep (NTR), Kennisnet en het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid (NIBG) betrokken.

Stichting Nederlandse Lokale Publieke Omroepen (NLPO)

NLPO ondersteunt lokale publieke omroepen op diverse terreinen om de sector verder te professionaliseren en om de kwaliteit van de producties van lokale omroepen te verbeteren.

Dotatie Algemene Mediareserve (AMr)

De AMr dient voor het opvangen van schommelingen bij zowel de uitgaven als de ontvangsten op het mediabudget. Hierdoor wordt in het ene jaar geld gedoteerd en in een ander jaar geld onttrokken aan de AMr. In 2022 is er € 79,9 miljoen toegevoegd aan de AMr. In de begroting was rekening gehouden met een toevoeging van € 10,4 miljoen. De mutatie in de post dotatie AMr van in totaal € 69,5 miljoen is het gevolg van:

  • een correctieboeking van ontvangen prijsbijstelling 2022 van € 10,6 miljoen die al eerder aan de bekostiging van de landelijke publieke omroep was toegevoegd;

  • hogere STER-inkomsten van € 60,9 miljoen ten opzichte van de oorspronkelijke begroting;

  • het uitkeren van huishoudensindexatie aan de regionale omroepen -/- € 1,0 miljoen;

  • een verhoogde uitgave aan het project Versterking lokale journalistiek door samenwerking -/- € 2,1 miljoen;

  • lagere realisatie op de diverse instrumenten per saldo € 1,1 miljoen.

De liquiditeitsstand van de AMr heeft zich daarmee in 2022 als volgt ontwikkeld:

Tabel 60 Liquiditeitsstand AMr (bedragen x € 1.000)

Saldo AMr per 01-01-2022

89.417

Uitgaven en overige mutaties

‒ 18.661

Via begroting aan AMr toegevoegd, incl. hogere Sterinkomsten

79.855

Saldo AMr per 31-12-2022

150.611

Overige bekostiging Media

Ten laste van dit budget wordt onder meer het Nederlands Instituut voor Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM) betaald voor de uitvoering van de activiteiten welke nodig zijn voor het continueren en verbeteren van de kwaliteit van Kijkwijzer. Hiervan is € 0,2 miljoen bijgedragen door het Ministerie van VWS. Niet bestede middelen van € 0,6 miljoen zijn toegevoegd aan de AMr. Per saldo is er € 0,3 minder gerealiseerd.

Subsidies

Het instrument subsidies is voor 2022 gesplitst in budget voor overige subsidies, Werk aan Uitvoering en Lokale journalistiek.

Overige subsidies

Ten laste van dit budget worden de jaarlijkse subsidies verstrekt aan de Stichting Arbeidsmarkt-, Werkgelegenheids- en Opleidingsfonds voor de Omroep (AWO-fonds) voor diverse projecten op het gebied van arbeidsmarktontwikkeling, werkgelegenheid en opleiding. Daarnaast is nog budget beschikbaar voor incidentele subsidies op het gebied van de media. De hogere uitgaven van € 4,3 miljoen zijn per saldo het gevolg van:

  • verhoging voor het project ‘Versterking lokale journalistiek door samenwerking’ van € 2,1 miljoen;

  • verhoging van beschikbare middelen voor onderzoeksjournalistiek van € 2,3 miljoen uit het coalitieakkoord;

  • prijsindexering 2022 van € 0,3 miljoen;

  • niet bestede middelen van -/- € 0,3 miljoen die zijn toegevoegd aan de AMr.

Werk aan Uitvoering

Voor de Regionale Publieke Omroep is aan WaU middelen € 3,4 miljoen gerealiseerd. De WaU middelen voor het Commissariaat voor de Media en de Regionale Publieke omroep zijn op die betreffende instrumenten gerealiseerd.

Lokale Journalistiek

Voor lokale journalistiek is € 10,5 miljoen toegevoegd vanuit het coalitieakkoord. Met deze middelen is de professionalisering en innovatie van de lokale publieke omroepen versterkt.

Opdrachten

Ten laste van dit budget zijn onder meer de uitgaven gedaan voor incidentele onderzoeksopdrachten. Van het budget voor de overige opdrachten is € 0,3 miljoen niet gerealiseerd.

Bijdrage aan ZBO’s en RWT’s

De kerntaak van het Commissariaat voor de Media (CvdM) bestaat uit het uitoefenen van onafhankelijk toezicht op het handelen van de media-instellingen in Nederland en uit handhavend optreden ingeval de toepasselijke regelgeving niet in acht wordt genomen. De bevoegdheid om toezicht en handhaving uit te oefenen heeft betrekking op alle media-instellingen: publieke media-instellingen op landelijk en niet-landelijk, regionaal en lokaal niveau en commerciële media-instellingen op landelijk en niet-landelijk niveau. Het CvdM is tevens verantwoordelijk voor het metatoezicht op het NICAM. Daarnaast heeft het CvdM de taak erop toe te zien dat kabelexploitanten hun wettelijke verplichtingen nakomen tot doorgifte van de must carry-zenders. De hogere uitgaven zijn het gevolg van de prijsindexering 2022 van € 0,2 miljoen en toevoeging van de WaU middelen van € 0,2 miljoen.

Bijdragen aan (inter)nationale organisaties

Dit betreft de jaarlijkse contributie aan het European Audiovisual Observatory.

Ontvangsten

Deze betreffen met name de reclameopbrengsten van de STER. De werkelijke afdracht in 2021 is € 207,0 miljoen. Dit is € 60,9 miljoen hoger dan geraamd.

Licence