A. Algemene doelstelling
Een goede volksgezondheid, waarbij mensen zo min mogelijk bloot staan aan bedreigingen van hun gezondheid én zij in gezondheid leven.
1981 | 2005 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1. Absolute levensverwachting in jaren: | |||||||||||
– mannen | 72,7 | 77,2 | 78,8 | 79,2 | 79,1 | 79,4 | 79,9 | 79,7 | 79,9 | 80,1 | 80,21 |
– vrouwen | 79,3 | 81,6 | 82,7 | 82,9 | 82,8 | 83,0 | 83,3 | 83,1 | 83,1 | 83,3 | 83,31 |
2. Waarvan jaren in goed ervaren gezondheid: | |||||||||||
– mannen | 59,9 | 62,5 | 63,9 | 63,7 | 64,7 | 64,6 | 64,9 | 64,6 | 64,9 | 65,0 | 64,2 |
– vrouwen | 62,4 | 61,8 | 63,0 | 63,3 | 62,6 | 63,5 | 64,0 | 63,2 | 63,3 | 63,8 | 62,7 |
Bron
1. Staat van Volksgezondheid en Zorg
De levensverwachting van in Nederland geboren vrouwen in 2018 bedroeg 83,3 jaar. Dat is 3,1 jaar hoger dan die van mannen (80,2 jaar). Sinds 1981 is het verschil in levensverwachting tussen de seksen kleiner geworden. Mannen boekten vanaf 1981 een winst van 7,5 jaar, vrouwen zijn gemiddeld 4,0 jaar ouder geworden.
2. Staat van Volksgezondheid en Zorg
Voor het berekenen van levensverwachting in goed ervaren gezondheid is het aantal «gezonde» jaren bepaald op basis van een vraag naar de ervaren gezondheid. In de loop der jaren is de vraag naar de ervaren gezondheid op twee (vrijwel identieke) manieren gesteld, namelijk:
1. Hoe is het over het algemeen met uw gezondheid?
2. Hoe is over het algemeen de gezondheidstoestand van de onderzochte persoon?
Mensen die deze vraag beantwoorden met «goed» of «zeer goed» worden gezond genoemd.
B. Rol en verantwoordelijkheid
Een belangrijke beleidsopgave voor de Minister van VWS is het beschermen en bevorderen van de gezondheid van burgers. Mensen zijn in eerste instantie echter wel zelf verantwoordelijk voor hun gezondheid en dienen zichzelf – indien mogelijk – te beschermen tegen gezondheidsrisico’s. De verantwoordelijkheid voor veilig voedsel en veilige producten ligt primair bij het bedrijfsleven. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), een agentschap van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV), ziet namens VWS onder meer toe op de naleving van de Warenwet en de Tabakswet. Op het gebied van voedselveiligheid en consumenteninformatie zijn vrijwel uitsluitend Europese Verordeningen rechtstreeks van toepassing.
De Minister vervult de volgende rollen:
Stimuleren:
-
– Bevorderen dat mensen gezonder leven door gezonde keuzes makkelijker te maken en te zorgen voor betrouwbare informatie over een gezonde leefstijl.
-
– Inzetten op een gezonder aanbod van voeding (Akkoord Verbetering Productsamenstelling).
Financieren:
-
– Financieren van doelmatige, kwalitatieve en toegankelijke bevolkingsonderzoeken ter voorkoming en vroegtijdige opsporing van levensbedreigende ziekten, zoals borstkanker, baarmoederhalskanker en darmkanker.
-
– Financiering Nationaal Programma Grieppreventie.
-
– Financiering van de neonatale hielprikscreening, de Prenatale Screening Infectieziekten en Erytrocytenimmunisatie (PSIE) de prenatale screeningen en de Niet Invasieve Prenatale Test (NIPT).
-
– Vroegtijdige opsporing en bestrijding van infectieziekten. Dit betreft onder andere het Rijksvaccinatieprogramma.
-
– Financiering voor het uitvoeren van wettelijke taken en beleidsondersteuning zorgbreed door het RIVM. Dit betreft onder andere infectieziektebestrijding en medische milieukunde.
-
– Financiering van de Stichting donorgegevens kunstmatige bevruchting.
-
– Financiering van de abortusklinieken.
-
– Financiering van de landelijke ondersteuningsstructuur ten behoeve van de kwaliteit en doelmatigheid van zorg.
-
– Het financieren van projecten en onderzoek op het gebied van gezondheid, preventie en zorg (ZonMw).
Regisseren:
-
– Het opstellen van wettelijke kaders voor de:
-
○ Bescherming van consumenten tegen onveilige producten en levensmiddelen en het handhaven ervan door de NVWA.
-
○ Bescherming van de gezondheid van burgers tegen de risico’s van het gebruik van alcohol en tabak en doen handhaven ervan door gemeenten respectievelijk de NVWA.
-
○ Bescherming van proefpersonen bij medisch-wetenschappelijk onderzoek zonder de voortgang van de medische wetenschap onnodig te belemmeren en het toezicht houden op de toetsing en uitvoering van het onderzoek.
-
○ Jeugdgezondheidszorg en het doen handhaven van de kwaliteit van deze zorg door de IGJ.
-
-
– Aandacht voor een gezonde, beweegvriendelijke en veilige omgeving waarin de gezonde keuze de makkelijke keuze is.
-
– Het tegengaan van ontstaan en verspreiding van resistentie tegen antibiotica en andere middelen in de gezondheidszorg, voedsel, milieu en binnen de dierhouderij, in nauwe samenwerking met het Ministerie van LNV, onder meer door het beter schoonmaken en het beperken van het gebruik van desinfectantia.
-
– In het geval van A-ziekten (Wet publieke gezondheid) geeft de Minister leiding aan de bestrijding van deze infectieziekten.
-
– Coördinatie van het interdepartementaal drugsbeleid en zorgen voor het wettelijk kader (Opiumwet) en voor de gezondheidsaspecten van het drugsbeleid.
-
– Het formuleren van wet- en regelgeving en beleid op het terrein van medisch-ethische vraagstukken.
-
– Het bevorderen van de seksuele gezondheid en de preventie en ondersteuning bij onbedoelde (tiener) zwangerschappen.
C. Beleidswijzigingen
Verlenging subsidieregeling NIPT
Zwangere vrouwen kunnen ervoor kiezen hun ongeboren kind te laten screenen op de syndromen van Down, Edwards en Patau. De niet-invasieve prenatale test (NIPT) wordt op dit moment alleen aangeboden vanuit een wetenschappelijk onderzoek. In de beleidsreactie op het Gezondheidsraadadvies over deze prenatale screening van 23 november 2018 geeft de Minister van VWS aan dat het RIVM de opdracht krijgt een uitvoeringstoets te doen om in kaart te brengen hoe de NIPT na afloop van de onderzoeksperiode kan worden opgenomen in de prenatale screening. Om in de tussentijd de NIPT te kunnen blijven aanbieden wordt de subsidieregeling NIPT verlengd tot 1 april 2023. Vrouwen betalen hiervoor een eigen bijdrage van € 175 en de resterende kosten van de test worden gedekt door de subsidieregeling NIPT. Hiermee voert VWS het regeerakkoord uit waarin stond dat de NIPT beschikbaar moest blijven.
Vaccinaties
Beschikbaarheid van nieuwe vaccins of nieuwe wetenschappelijke informatie, kan aanleiding zijn voor een advies van de Gezondheidsraad over een vaccinatiestrategie voor een bepaalde doelgroep. Dit om gezondheidswinst te behalen door het zoveel als mogelijk voorkómen van infectieziekten door bepaalde doelgroepen te vaccineren. In 2020 gaan we de kinkhoestvaccinatie voor zwangeren, de rotavirusvaccinatie voor kwetsbare pasgeborenen, meningokokkenvaccinatie voor 14-jarigen en de pneumokokkenvaccinatie voor ouderen aanbieden.
Nationaal Preventie Akkoord
Eind 2018 is met meer dan 70 maatschappelijke partijen het Nationaal Preventieakkoord getekend met als doel roken, problematisch alcoholgebruik en overgewicht terug te dringen. Er zijn ambities voor 2040 geformuleerd en doelen voor 2020 afgesproken (TK 32 793, nr. 339), zoals bij roken dat er in 2020 geen 9% van de zwangeren rookt maar minder dan 5% en dat het aantal rokende volwassenen is gedaald naar 19%. Ook het aantal jongeren dat start met roken moet van 75 per dag naar minder dan 40 per dag. Om dit te bereiken wordt ingezet op een rookvrije omgeving, hulp bij stoppen en rookvrije organisaties. Waarbij wordt begonnen met van de 100 grootste organisaties in Nederland er 10 rookvrij te maken. Een ander voorbeeld is overgewicht waarbij het doel is om in 2020 in 75 gemeenten een stijging van het gezond gewicht bij kinderen te bereiken. Ook wordt er ingezet op 50% gezonde schoolkantines en 25% gezonde scholen. De bijdrage van VWS bestaat hierbij uit meer voorlichting te laten geven en subsidie verstrekken.
D. Tabel Budgettaire gevolgen van beleid
Ten opzichte van de begroting 2019 is ervoor gekozen om in de begroting 2020 de budgettaire tabel enigszins te wijzigen zodat de budgettaire gevolgen van beleid meer in samenhang worden gepresenteerd en aansluiten bij de beoogde beleidsdoelen.
2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Verplichtingen | 650.342 | 784.527 | 841.380 | 835.580 | 833.857 | 865.932 | 899.990 | ||
Uitgaven | 651.562 | 780.985 | 1.039.958 | 989.759 | 921.776 | 931.273 | 915.134 | ||
Waarvan juridisch verplicht (%) | 95,3% | ||||||||
1. Gezondheidsbeleid | 112.102 | 128.565 | 433.821 | 405.714 | 348.803 | 356.380 | 332.981 | ||
Subsidies | 6.927 | 17.230 | 25.107 | 24.092 | 21.944 | 17.841 | 17.841 | ||
(Lokaal) gezondheidsbeleid | 6.577 | 16.743 | 24.620 | 23.733 | 21.688 | 17.585 | 17.585 | ||
Overige | 350 | 487 | 487 | 359 | 256 | 256 | 256 | ||
Opdrachten | 1.730 | 2.226 | 2.080 | 2.288 | 2.372 | 2.371 | 2.372 | ||
(Lokaal) gezondheidsbeleid | 1.730 | 2.226 | 2.080 | 2.288 | 2.372 | 2.371 | 2.372 | ||
Bijdragen aan agentschappen | 103.373 | 109.096 | 108.907 | 108.792 | 107.785 | 107.782 | 107.784 | ||
Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit | 83.474 | 87.351 | 90.474 | 91.038 | 90.302 | 90.300 | 90.302 | ||
RIVM: wettelijke taken en beleidsondersteuning zorgbreed | 19.429 | 21.388 | 17.846 | 16.954 | 16.683 | 16.682 | 16.682 | ||
Overige | 470 | 357 | 587 | 800 | 800 | 800 | 800 | ||
Bijdragen aan ZBO's/RWT's | 38 | 0 | 297.590 | 270.412 | 196.572 | 208.256 | 184.853 | ||
ZonMw: programmering | 0 | 0 | 297.590 | 270.412 | 196.572 | 208.256 | 184.853 | ||
Overige | 38 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Bijdragen aan medeoverheden | 34 | 13 | 137 | 130 | 20.130 | 20.130 | 20.131 | ||
Aanpak Gezondheidsachterstanden | 34 | 0 | 0 | 0 | 20.000 | 20.000 | 20.001 | ||
Overige | 0 | 13 | 137 | 130 | 130 | 130 | 130 | ||
2. Ziektepreventie | 460.874 | 533.342 | 439.164 | 437.141 | 437.457 | 439.502 | 446.630 | ||
Subsidies | 236.639 | 276.295 | 206.085 | 203.977 | 203.379 | 203.101 | 203.881 | ||
Ziektepreventie | 7.691 | 40.725 | 9.069 | 8.421 | 6.776 | 6.776 | 6.776 | ||
Bevolkingsonderzoeken | 147.196 | 145.030 | 143.578 | 142.583 | 142.833 | ||||
RIVM: Regelingen publieke en seksuele gezondheid | 211.943 | 217.224 | |||||||
Niet Invasieve Prenatale Test (NIPT) | 17.005 | 18.346 | |||||||
Vaccinaties | 49.820 | 50.526 | 53.025 | 53.742 | 54.272 | ||||
Overige | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Opdrachten | 394 | 4.546 | 10.355 | 10.587 | 10.588 | 11.132 | 11.133 | ||
Ziektepreventie | 394 | 4.546 | 10.355 | 10.587 | 10.588 | 11.132 | 11.133 | ||
Overige | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Bijdragen aan agentschappen | 222.927 | 251.457 | 221.680 | 221.532 | 222.445 | 224.224 | 230.571 | ||
RIVM: Opdrachtverlening aan kenniscentra | 222.927 | 251.457 | 93.396 | 83.319 | 78.763 | 78.602 | 84.348 | ||
RIVM: Bevolkingsonderzoeken | 0 | 0 | 37.631 | 39.710 | 43.315 | 44.191 | 44.191 | ||
RIVM: Vaccinaties | 0 | 0 | 89.640 | 98.490 | 100.354 | 101.418 | 102.019 | ||
Overige | 0 | 0 | 1.013 | 13 | 13 | 13 | 13 | ||
Bijdragen aan medeoverheden | 914 | 1.044 | 1.044 | 1.045 | 1.045 | 1.045 | 1.045 | ||
Overige | 914 | 1.044 | 1.044 | 1.045 | 1.045 | 1.045 | 1.045 | ||
3. Gezondheidsbevordering | 59.549 | 96.023 | 140.318 | 121.190 | 109.808 | 109.680 | 109.812 | ||
Subsidies | 42.550 | 72.258 | 116.037 | 97.929 | 88.468 | 88.611 | 88.511 | ||
Preventie van schadelijk middelengebruik (alcohol, drugs en tabak) | 9.968 | 21.761 | 19.114 | 11.951 | 8.053 | 8.052 | 8.053 | ||
Gezonde leefstijl en gezond gewicht | 17.644 | 23.822 | 23.857 | 16.727 | 13.640 | 13.639 | 13.568 | ||
Letselpreventie | 4.297 | 4.306 | 4.301 | 4.301 | 4.344 | 4.485 | 4.344 | ||
Bevordering kwaliteit en toegankelijkheid zorg | 5.111 | 4.754 | |||||||
Bevordering van seksuele gezondheid | 4.133 | 16.402 | 67.788 | 64.084 | 61.284 | 61.288 | 61.416 | ||
Overige | 1.397 | 1.213 | 977 | 866 | 1.147 | 1.147 | 1.130 | ||
Opdrachten | 3.365 | 9.721 | 9.029 | 7.464 | 5.264 | 5.264 | 5.265 | ||
Heroïnebehandeling op medisch voorschrift | 2.518 | 3.295 | |||||||
Gezondheidsbevordering | 9.029 | 7.464 | 5.264 | 5.264 | 5.265 | ||||
Overige | 847 | 6.426 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
Bijdragen aan agentschappen | 0 | 74 | 1.242 | 1.230 | 660 | 493 | 483 | ||
Overige | 0 | 74 | 1.242 | 1.230 | 660 | 493 | 483 | ||
Bijdragen aan ZBO's/RWT's | 0 | 100 | 114 | 747 | 747 | 747 | 747 | ||
Overige | 0 | 100 | 114 | 747 | 747 | 747 | 747 | ||
Bijdragen aan medeoverheden | 13.634 | 13.870 | 13.896 | 13.820 | 14.669 | 14.565 | 14.806 | ||
Heroïnebehandeling op medisch voorschrift | 13.634 | 13.870 | 13.896 | 13.820 | 14.669 | 14.565 | 14.806 | ||
Overige | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
4. Ethiek | 19.037 | 23.055 | 26.655 | 25.714 | 25.708 | 25.711 | 25.711 | ||
Subsidies | 17.383 | 20.244 | 24.374 | 23.858 | 23.852 | 23.855 | 23.855 | ||
Abortusklinieken | 15.675 | 17.468 | 17.482 | 17.486 | 17.480 | 17.483 | 17.483 | ||
Medische Ethiek | 1.708 | 2.776 | 6.892 | 6.372 | 6.372 | 6.372 | 6.372 | ||
Opdrachten | 41 | 1.302 | 772 | 347 | 347 | 347 | 347 | ||
Medische Ethiek | 41 | 1.302 | 772 | 347 | 347 | 347 | 347 | ||
Bijdragen aan agentschappen | 1.613 | 1.509 | 1.509 | 1.509 | 1.509 | 1.509 | 1.509 | ||
CIBG: Uitvoeringstaken medische ethiek | 1.613 | 1.509 | 1.509 | 1.509 | 1.509 | 1.509 | 1.509 | ||
Ontvangsten | 35.248 | 11.903 | 13.903 | 13.903 | 13.903 | 13.903 | 13.903 | ||
Overige | 35.248 | 11.903 | 13.903 | 13.903 | 13.903 | 13.903 | 13.903 |
Budgetflexibiliteit
Subsidies
Van het beschikbare budget voor 2020 van € 371,6 miljoen is 93% juridisch verplicht. Het betreft de financiering van de tot en met 2020 aangegane verplichtingen op basis van de Kaderregeling subsidies OCW, SZW en VWS, de beleidsregels subsidiëring regionale centra prenatale screening én de Subsidieregelingen publieke gezondheid, NIPT, Kunstmatige inseminatie donorkinderen en Abortusklinieken.
Opdrachten
Van het budget voor 2020 van € 22,2 miljoen is 81% juridisch verplicht. Het betreft de financiering van verplichtingen die tot en met 2019 zijn aangegaan voor 2020.
Bijdragen aan agentschappen
Het budget betreft de financiering van de opdrachtverlening voor 2020 aan het RIVM, de NVWA en het CIBG. Op basis van het offertetraject is het budget 2020 van € 333,3 miljoen voor 100% juridisch verplicht.
Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s
Dit betreft de financiering van projecten en onderzoek op het gebied van gezondheid, preventie en zorg via ZonMw en de Afgifte van Schengenverklaringen via het Centraal Administratie Kantoor (CAK). Het budget voor 2020 van € 297,7 miljoen is voor 94% juridisch verplicht.
Bijdragen aan medeoverheden
Dit betreft de heroïneverstrekking door gemeenten op medisch voorschrift via een toevoeging aan het gemeentefonds, de bijdrage aan het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden en de bijdrage aan Caribisch Nederland inzake de Tijdelijke Regeling Publieke Gezondheid. Het budget voor 2020 van € 15,1 miljoen is voor 100% juridisch verplicht.
E. Toelichting op de instrumenten
1. Gezondheidsbeleid
Subsidies
(lokaal) gezondheidsbeleid
De naam van deze post is gewijzigd in de begroting 2020. Ten opzichte van de begroting 2019 zijn hierin de uitvoering landelijke nota gezondheidsbeleid/Nationaal Programma Preventie en bevordering kwaliteit en toegankelijkheid zorg samengevoegd.
In 2020 geven wij verdere uitwerking aan de voornemens die zijn opgenomen in de landelijke nota gezondheidsbeleid die begin 2020 verschijnt. De landelijke nota gezondheidsbeleid die vanuit de Wet publieke gezondheid (Wpg) iedere vier jaar wordt opgesteld12 beschrijft de landelijke prioriteiten op het gebied van publieke gezondheid en is richtinggevend voor het lokale gezondheidsbeleid van gemeenten. Om dit te bereiken worden de volgende uitgaven gedaan:
-
– Nationaal Programma Preventie (€ 3 miljoen)
Het Nationaal Programma Preventie (NPP) wordt tot 2021 voortgezet (TK 32 793, nr. 245). Via het programmabureau «Alles is gezondheid» worden maatschappelijke initiatieven gestimuleerd die bijdragen aan een gezonder Nederland en aansluiten bij de gestelde doelen in het NPP. Maatschappelijke organisaties zijn zelf verantwoordelijk voor het resultaat. Netwerkvorming en kennisdeling worden daarbij benut om het bereik en de impact van deze initiatieven te vergroten.
-
– Preventiecoalities (€ 2 miljoen)
Dit betreft het faciliteren van samenwerking tussen gemeenten en zorgverzekeraars door middel van bijdragen in de kosten van de procescoördinatie. Hiermee ondersteunen we effectieve preventieactiviteiten voor risicogroepen met als doel de gezondheid van deze risicogroepen te verbeteren.
-
– Bevordering van kwaliteit en toegankelijkheid van zorg (€ 4,6 miljoen)
Deze post is binnen artikel 1 verplaatst. In de begroting 2019 was deze ondergebracht onder het instrument subsidies van artikelonderdeel Gezondheidsbevordering. De Stichting Pharos ontvangt als kennis- en adviescentrum subsidie voor het stimuleren van de toepassing van kennis in de praktijk voor de verbetering van de kwaliteit en effectiviteit van de zorg voor migranten en mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden. Het gaat daarbij om mensen die minder vaardig zijn in het verkrijgen, begrijpen en gebruiken van informatie over (hun) gezondheid bij het nemen van gezondheidsgerelateerde beslissingen. Verder worden gemeenten geactiveerd om lokale gezondheidsachterstanden structureel aan te pakken. Vanuit de Stichting Pharos en platform 31 wordt kennis van werkzame interventies, goede voorbeelden en ervaringen samengebracht en gedeeld (TK 32 793, nr. 267).
-
– Kansrijke start (€ 4,4 miljoen)
Met het programma Kansrijke Start willen we ervoor zorgen dat kinderen die stevige basis tijdens die cruciale eerste 1.000 dagen van het leven geboden krijgen. Dat doen we door voorlichting te geven aan risicogroepen over zwangerschap en passende begeleiding tijdens de zwangerschap. Daarvoor moeten de professionals in de geboortezorg, de jeugdgezondheidszorg en de jeugdzorg goed met elkaar samenwerken (TK 32 279, nr. 124).
-
– Veenkoloniën (€ 1,3 miljoen)
Het amendement Wolbert (TK 34 000, nr. 43) vraagt om een regionale aanpak van gezondheidsachterstanden in de Veenkoloniën waar meerdere gemeenten en regionale (zorg)organisaties bij betrokken zijn. VWS financiert deze regionale aanpak. Het programma besteedt nadrukkelijk aandacht aan de wensen, behoefte en participatie van bewoners.
-
– Depressiepreventie (€ 0,6 miljoen)
VWS financiert de uitvoering van een meerjarenprogramma zodat er meer aandacht is voor depressiepreventie (TK 32 93, nr. 259). In het meerjarenprogramma wordt toegewerkt naar een sluitende keten van «nuldelijn» (wat kunnen mensen zelf doen) tot «tweedelijn» (wat kunnen professionals doen) bij de zes hoogrisicogroepen: jongeren, jonge vrouwen, huisartsenpatiënten, werknemers in stressvolle beroepen, chronisch zieken en mantelzorgers.
-
– Lifelines (€ 4 miljoen)
Lifelines wil zoveel mogelijk wetenschappelijk onderzoek naar gezonder oud worden mogelijk maken door het gebruik van via Lifelines beschikbare data en samples voor beleid en onderzoek op het terrein van gezonder oud worden, te maximaliseren.
Bijdragen aan agentschappen
Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit
De Minister van MZS is opdrachtgever voor het agentschap Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). De NVWA heeft een centrale rol bij het bewaken van de veiligheid van voedsel- en consumentenproducten op grond van wettelijke normen. Hiervoor is in 2020 € 90,4 miljoen beschikbaar. Dit is inclusief de middelen uit het regeerakkoord voor capaciteit NVWA. Van deze regeerakkoordmiddelen is 2/3 beschikbaar voor LNV en 1/3 voor VWS.
De extra middelen worden ingezet voor meer capaciteit voor het toezicht op voedselveiligheid en dierenwelzijn. De intensivering bij de NVWA vindt onder andere plaats door te investeren in digitaal toezicht, het versterken van de Inlichtingen en Opsporingsdienst (IOD) en door een pilot te starten met cameratoezicht in slachthuizen.
Ook wordt het toezicht op productveiligheid vanaf 2020 versterkt. Dit is in 2020 met name gericht op attracties en speeltoestellen.
De voortgang van de aanpak om voedselinfecties te voorkomen, wordt door het RIVM gemonitord via de vaststelling van zogenoemde DALYs (disability adjusted life year). In onderstaande tabel is weergegeven hoe het aantal verloren levensjaren door voedselinfecties, veroorzaakt door de verschillende pathogenen, zich ontwikkelt.
Micro-organismen | Aantal verloren gezonde levensjaren1 (DALY=Disability Adjusted Life Year) | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
20132 | 20142 | 20152 | 2016 | 2017 | 2018 | |
Toxoplasma gondii | 1.100 | 1.100 | 1.100 | 1.100 | 1.100 | 1.100 |
Campylobacter spp. | 1.900 | 1.900 | 1.700 | 1.500 | 1.300 | 1.300 |
Salmonella spp. | 670 | 650 | 640 | 760 | 680 | 620 |
S. aureus toxine | 190 | 190 | 190 | 190 | 190 | 190 |
C. perfringens toxine | 180 | 180 | 180 | 180 | 180 | 180 |
Norovirus | 290 | 280 | 300 | 380 | 270 | 320 |
Rotavirus | 190 | 78 | 170 | 88 | 140 | 150 |
B. cereus toxine | 28 | 28 | 28 | 28 | 29 | 29 |
Listeria monocytogenes | 68 | 190 | 170 | 310 | 190 | 180 |
STEC O157 | 61 | 61 | 61 | 61 | 61 | 61 |
Giardia spp. | 29 | 29 | 29 | 29 | 29 | 28 |
Hepatitis-A virus | 7 | 6 | 5 | 5 | 6 | 8 |
Cryptosporidium spp. | 11 | 11 | 19 | 22 | 14 | 19 |
Hepatitis-E virus | 30 | 73 | 100 | 100 | 70 | 71 |
Totaal | 4.700 | 4.700 | 4.600 | 4.700 | 4.200 | 4.300 |
De hier gepresenteerde getallen zijn schattingen en worden daarom als ronde getallen weergegeven. De getallen zijn gebaseerd op het aantal jaarlijks gerapporteerde gevallen en de daarmee gepaarde ziektelast gecorrigeerd voor: i) de dekkingsgraad (indien van toepassing); ii) onderdiagnose en onderrapportage; en iii) het feit dat niet elke zieke medische zorg nodig heeft.
RIVM: wettelijke taken en beleidsondersteuning zorgbreed
Het RIVM heeft de wettelijke taak periodiek te rapporteren over de toestand en de toekomstige ontwikkeling van de volksgezondheid. Het RIVM vormt voorts samen met een zevental kennisinstellingen een consortium, dat verantwoordelijk is voor de Staat van Volksgezondheid en Zorg (www.staatvenz.nl). De Staat van Volksgezondheid en Zorg bevat kerncijfers voor het zorgbeleid. Via deze webportal worden actuele en eenduidige cijfers beschikbaar gesteld over de domeinen van het Ministerie van VWS. De VWS-monitor is hier een uitsnede van. Verder voert het RIVM de opdrachten uit op terrein van Sport, Geneesmiddelen en Medische Technologie en Risicoschatting en -beoordeling voor Beleid. In totaal is voor het RIVM voor deze taken in 2020 € 17,8 miljoen beschikbaar.
Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s
ZonMw: Uitvoeren van projecten en onderzoek
Deze post is verplaatst binnen de begroting. In de begroting 2019 was deze ondergebracht onder artikel 4.3.3. Kwaliteit, transparantie en kennisontwikkeling.
ZonMw is een intermediaire organisatie die op programmatische wijze projecten en onderzoek op het gebied van gezondheid, preventie en zorg laat uitvoeren. ZonMw bewaakt daarbij de kwaliteit, relevantie en samenhang. In onderstaande tabel zijn de activiteiten uitgesplitst naar de verschillende beleidsterreinen waarop de programma’s bij ZonMw betrekking hebben:
2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | |
---|---|---|---|---|---|
Totaal ZonMw | 297,6 | 270,4 | 196,6 | 208,3 | 184,9 |
Artikel 1 Volksgezondheid: onder andere programma's Preventie, Antibioticaresistentie, Infectieziektebestrijding, Jeugdgezondheidszorg, Onbedoelde zwangerschappen en kwetsbaar (jong) ouderschap | 29,6 | 32,6 | 31,2 | 30,1 | 29,2 |
Artikel 2 Curatieve zorg: onder andere programma's Doelmatigheidsonderzoek, Goed Gebruik Geneesmiddelen, Topzorg, Citrienfonds, Mensen met verward gedrag, Gender en gezondheid, Zwangerschap en geboorte, Expertisefunctie Zintuigelijk Gehandicapten, Translationeel Onderzoek, Personalized medicine, Oncode, Kwaliteitsrichtlijnen wijkverpleging, Kwaliteitsgelden en onderzoeksprogramma GGz | 156,3 | 141,0 | 114,5 | 143,7 | 121,7 |
Artikel 3 Langdurige zorg en ondersteuning: onder andere programma's Palliantie, meer dan Zorg, Memorabel, Academische werkplaatsen ter versterking kennisinfrastructuur langdurige zorg en langdurige zorg en ondersteuning en academische werkplaatsen verstandelijke beperking | 33,0 | 33,4 | 24,8 | 23,3 | 23,5 |
Artikel 4 Zorgbreed beleid: Maatschappelijke diensttijd, Juiste zorg op de juiste plek en Voor elkaar! | 65,6 | 53,2 | 18,4 | 6,6 | 4,4 |
Artikel 5 Jeugd: onder andere programma's Wat werkt voor de jeugd en Regionale Kenniswerkplaatsen Jeugd | 4,3 | 3,3 | 3,7 | 4,0 | 5,6 |
Artikel 6 Sport en bewegen: onder andere programma's, Kennis- en innovatieagenda sport, Topteam sport, Sportimpuls en het Onderzoeksprogramma Sport en Bewegen | 8,9 | 7,0 | 4,0 | 0,5 | 0,6 |
Bijdragen aan medeoverheden
Aanpak gezondheidsachterstanden
De naam van deze post is gewijzigd van lokaal verbinden naar aanpak gezondheidsachterstanden ten opzichte van de begroting 2019.
Vanuit deze bijdrage wordt in de financiering van het programma «Gezond in de Stad (GIDS)» (TK 32 793, nr. 267) voorzien. Het beschikbare budget van jaarlijks € 20 miljoen is voor de periode 2018 tot en met 2021 overgeheveld naar het gemeentefonds en wordt via een decentralisatie-uitkering aan de gemeenten beschikbaar gesteld. Voor de periode 2019–2021 is het budget verhoogd met jaarlijks € 3 miljoen voor financiering van gemeenten die een lokale coalitie willen vormen rondom de eerste 1.000 dagen van kinderen, als onderdeel van het programma Kansrijke start.
2. Ziektepreventie
2005 | 2010 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1. Percentage deelname aan Rijksvaccinatieprogramma | 95,8% | 95,0% | 94,8% | 93,1% | 91,2% | 90,2% | 90,2% |
2. Percentage deelname aan Nationaal Programma Grieppreventie | 76,9% | 68,9% | 50,1% | 53,5% | 49,9% | n.n.b. | |
3. Percentage deelname aan Bevolkingsonderzoek borstkanker | 81,7% | 80,7% | 77,6% | 77,3% | n.n.b. | n.n.b. | |
4. Percentage deelname aan Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker | 65,5% | 64,3% | 64,4% | 60,3% | 56,9% | n.n.b. | |
5. Percentage deelname aan Bevolkingsonderzoek darmkanker | – | – | 73,0% | 73,0% | 72,7% | n.n.b. | |
6. Percentage deelname aan hielprik | 99,6% | 99,7% | 99,3% | 99,2% | 99,2% | n.n.b. | |
7. Percentage deelname aan NIPT | – | – | – | – | 39,2% | n.n.b. |
Bron:
1. Staat van Volksgezondheid en Zorg
Voor het verslagjaar 2019 (betreft alle vaccinaties gegeven t/m 2018) is dit percentage 90,2%. Dit betreft het percentage kinderen geboren in 2015 dat alle vaccinaties volgens het RVP-schema toegediend heeft gekregen vóór het bereiken van de leeftijd van 2 jaar. Zie ook de brief Verder met vaccineren van 19 november 2018 (TK 32 793, nr. 338 ) voor actielijnen om de vaccinatiebereidheid te vergroten.
2. Staat van Volksgezondheid en Zorg
Dit kerncijfer betreft het percentage gevaccineerde personen in de groep patiënten die conform het advies van de Gezondheidsraad in aanmerking komen voor vaccinatie tegen influenza. Zie ook de brief Maatregelen griep van 10 oktober griep (TK 32 793, nr. 332 ) en Verder met vaccineren van 19 november 2018 (TK 32 793, nr. 338 ).
3. Staat van Volksgezondheid en Zorg
Dit kerncijfer betreft het percentage vrouwen uit de doelgroep, dat deelneemt aan het bevolkingsonderzoek borstkanker. De doelgroep van het bevolkingsonderzoek bestaat uit vrouwen van 50 tot 75 jaar.
4. Staat van Volksgezondheid en Zorg
Dit kerncijfer betreft het percentage vrouwen uit de doelgroep, dat deelneemt aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. De doelgroep van dit bevolkingsonderzoek bestaat uit 30–60 jarige vrouwen.
5. Staat van Volksgezondheid en Zorg
Dit kerncijfer betreft het percentage personen dat deelneemt aan het bevolkingsonderzoek dikke darmkanker.
6. Staat van Volksgezondheid en Zorg
Dit kerncijfer betreft het percentage pasgeborenen dat gescreend is.
7. Staat van Volksgezondheid en Zorg
Deelname NIPT vanaf april 2017. Dit kerncijfer betreft het percentage zwangere vrouwen dat deelneemt aan de NIPT ter bepaling van een eventuele verhoogde kans op een kind met het downsyndroom, edwardssyndroom of patausyndroom.
In de tabel zijn de meest actuele kengetallen uit de staat van Volksgezondheid en Zorg opgenomen. Deze worden jaarlijks geactualiseerd.
Deze cijfers geven een goede indicatie van de ontwikkelingen op de beleidsterreinen met dien verstande dat de nadruk op geïnformeerde keuze voor deelname ligt en niet op een zo hoog mogelijk percentage. Hierbij moet in acht worden genomen dat de beschermingsgraad in de praktijk hoger ligt dan het met het deelnamepercentage weergegeven cijfer in verband met bijvoorbeeld de groepsimmuniteit.
Subsidies
Ziektepreventie
De Minister zorgt op het terrein van de ziektepreventie subsidies (€ 9,1 miljoen) voor een goede bescherming tegen infectieziekten, preventie van chronische ziekten en de jeugdgezondheidszorg (JGZ) door onder andere te zorgen voor:
-
– Een goede landelijke structuur om bekende en onbekende infectieziektedreigingen inclusief zoönosen en vectorgebonden aandoeningen snel te kunnen signaleren en bestrijden. De ontwikkeling en bevordering van een integrale bestrijding van vectoren van infectieziekten (o.a. teken, invasieve exotische muggen).
-
– Het internationaal uitwisselen van informatie en afstemmen van voorbereidings- en bestrijdingsmaatregelen.
-
– Subsidiëring van het Nederlands Lymeziekte-expertisecentrum dat zich inzet om de preventie, diagnostiek en behandeling van de ziekte van Lyme te verbeteren, waarbij alle betrokken partijen hun eigen inbreng leveren.
-
– Subsidiëring van de stichting Q-support om patiënten, die na de Q-koorts-epidemie te maken hebben met langdurige klachten te ondersteunen, te adviseren en te begeleiden.
-
– Het in internationaal verband initiëren en implementeren van doelgerichte acties om antibioticaresistentie te voorkomen en te verminderen.
-
– Financiering van het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ) voor activiteiten gericht op het ondersteunen van de JGZ-organisaties en de professionals bij het invoeren van vernieuwingen en verbeteringen in de praktijk.
Bevolkingsonderzoeken
In de begroting 2020 worden alle subsidies voor bevolkingsonderzoeken samengevoegd. In de begroting 2019 was dit nog niet het geval. Onder deze post vallen: (1) het financieren, bewaken en verbeteren van de kwaliteit van de landelijke bevolkingsonderzoeken naar borstkanker, baarmoederhalskanker en darmkanker (€ 125,4 miljoen), (2) het financieren van de Regionale centra prenatale screening (€ 4,2 miljoen) en (3) het financieren van de niet-invasieve prenatale test (NIPT) (€ 15,4 miljoen).
Vaccinaties
Met het budget wordt het Nationaal Programma Grieppreventie gefinancierd. Doel van dit programma is om kwetsbare groepen (alle 60-plussers en mensen onder de 60 jaar met een risico-indicatie, zoals longziekten, hart- of nieraandoeningen en diabetes mellitus) te beschermen tegen (de ernstige gevolgen van) griep. Tevens worden 60-plussers vanaf 2020 gevaccineerd tegen pneumokokken (TK 32 793, nr. 331) om hen te beschermen. Ook worden rotavirusvaccinatie aangeboden aan kinderen die te vroeg zijn geboren, een laag geboortegewicht hebben of een andere medische indicatie (TK 32 793, nr. 389). In totaal gaat het hierbij om € 49,8 miljoen.
Opdrachten
Ziektepreventie
De naam van deze post is gewijzigd. In de begroting 2019 was er nog sprake van (vaccin) onderzoek en overig. Beide hebben tot doel ziektepreventie te bevorderen, daarom is er nu gekozen om beide samen te voegen onder dezelfde naam.
Er is in totaal € 7,4 miljoen gereserveerd voor vaccinonderzoek (circa € 5,8 miljoen) en onderzoek naar alternatieven voor dierproeven (circa € 1,7 miljoen). Voorts is € 2,9 miljoen beschikbaar voor onder andere de (voorbereiding van de) uitbreiding van vaccinaties en preventieve medicatie.
Bijdragen aan agentschappen
RIVM: Opdrachtverlening aan kenniscentra
In de begroting 2019 was er sprake van één post met betrekking tot de bijdrage aan het RIVM. Om het inzicht in de activiteiten te vergroten zijn deze uitgesplitst in deze begroting.
Het RIVM stelt zich tot doel om de gezondheid van de Nederlandse bevolking te beschermen en te bevorderen. Het RIVM doet dit door middel van het (doen) uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek en advisering op het terrein van volksgezondheid en het voeren van de regie op diverse terreinen van de publieke gezondheid. Binnen het RIVM zijn hiertoe verschillende centra actief, zoals:
-
– Het Centrum Infectieziektebestrijding (CIb) ontvangt financiële middelen voor het vervullen van zijn taken ten aanzien van de preventie en bestrijding van infectieziekten. Daarbij is specifiek aandacht voor antimicrobiële resistentie, het bevorderen van seksuele gezondheid door de ondersteuning van professionals bij een goede uitvoering en taken op het gebied van vaccinologie.
-
– Het Centrum voor Bevolkingsonderzoek (CVB) ontvangt financiële middelen voor het uitvoeren van zijn coördinerende taken gericht op de voorlichting over bevolkingsonderzoeken, het Nationaal Programma Grieppreventie en pre- en neonatale screeningen en de kwaliteit van de uitvoering en monitoring ervan. Mensen die tot de betreffende doelgroep behoren, kunnen vrijwillig aan de bevolkingsonderzoeken deelnemen.
-
– Het Centrum Gezondheid en Milieu (CGM) ontvangt financiële middelen om het Ministerie van VWS en de regio’s bij te staan met gezondheidskundige advisering, advisering over het uitvoeren van gezondheidsonderzoek en risicoanalyses over mogelijke gezondheidseffecten en over psychosociale nazorg. Vragen over gezondheid en veiligheid in relatie tot milieu en het voorkomen van incidenten en rampen komen samen bij het CGM. Het CGM is erop gericht deze kennis waar nodig te ontwikkelen, te borgen en te ontsluiten voor professionals en bestuurders.
-
– De Dienst Vaccinatievoorzieningen en Preventieprogramma’s (DVP) zorgt ervoor dat er voldoende goede en betaalbare vaccins, antisera en slecht verkrijgbare medicijnen beschikbaar zijn voor het Rijksvaccinatieprogramma (RVP), het Nationaal Programma Grieppreventie (NPG) en calamiteiten.
-
– Het Centrum Gezond Leven (CGL) ontvangt financiële middelen met als doel samenhangende en effectieve lokale gezondheidsbevordering te faciliteren. Het CGL bevordert het gebruik van erkende leefstijlinterventies, onder meer door beschikbare interventies overzichtelijk te presenteren en te beoordelen op kwaliteit en samenhang en het versterken van gezondheidsbeleid via diverse handreikingen. Daarnaast voert het CGL het programma «Structurele versterking Gezondeschool.nl» uit.
In totaal gaat het hierbij om € 95,6 miljoen.
RIVM: Bevolkingsonderzoeken
Betreft de uitvoering van de prenatale screening infectieziekten en erytrocytenimmunisatie (PSIE) en de neonatale hielprikscreening. In totaal gaat het hierbij om € 37,6 miljoen.
RIVM: Vaccinaties
Het RIVM draagt onder andere door de aanschaf van vaccins en medicatie zorg voor een goede uitvoering van het Rijksvaccinatieprogramma inclusief de uitbreiding met Meningokokken ACWY-vaccinatie, het Nationaal Programma Grieppreventie, de Pneumokkokkenvaccinatie en de Maternale kinkhoestvaccinatie. In totaal gaat het hierbij om € 89,6 miljoen.
3. Gezondheidsbevordering
Subsidies
Preventie van schadelijk middelengebruik (alcohol, drugs en tabak)
Organisaties zoals het Trimbos-instituut ontvangen instellings- en projectsubsidies voor het uitvoeren van activiteiten die gericht zijn op preventie van (schadelijk) alcohol-, tabaks- en drugsgebruik en voor andere VWS-beleidsterreinen, zoals de geestelijke gezondheidszorg. Het Trimbos-instituut zet zich in om wetenschappelijk onderbouwde, onafhankelijke informatie te geven aan professionals en burgers. Voorbeelden zijn de uitvoering van de Nationale Drug Monitor (NDM), het Drugs Informatie en Monitoring Systeem (DIMS), het Nationaal Expertisecentrum Tabak (NET) en ondersteuning van de Taskforce Rookvrije Start. Voor 2020 gaat het om projectsubsidies van circa € 3,4 miljoen en bij de instellingssubsidies gaat het in totaal om circa € 6,7 miljoen.
Gezonde leefstijl en gezond gewicht
De inzet op gezonde leefstijl, gezonde voeding en een gezond gewicht krijgt in 2020 extra aandacht via het Nationaal Preventieakkoord. Hierbij sluiten wij zo veel mogelijk aan bij effectieve en bestaande programmalijnen. Dit zijn onder andere:
-
– Subsidie aan het Voedingscentrum om te voorzien in de juiste informatie over gezonde en veilige voeding voor burgers en professionals.
-
– Subsidie aan de Stichting Jongeren Op Gezond Gewicht (JOGG) (TK 34 080 A, nr. 1) om in gemeenten een gezonde(re) omgeving te creëren en in te zetten op een stijging van het aantal jongeren op een gezond gewicht in minimaal 75 (JOGG-) gemeenten in 2020. Hierbij werkt de stichting samen met diverse partijen: overheden, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. Vanuit Care for Obesity wordt ingezet op de doorontwikkeling en implementatie van het landelijk model voor een sluitende ketenaanpak op obesitas voor kinderen.
-
– De brede programma’s Gezonde School en Gezonde Kinderopvang. Hierin worden in nauwe samenwerking met de Ministeries van OCW, LNV en SZW de kinderen in voorschoolse voorzieningen, het basis- en voortgezet onderwijs en mbo gestimuleerd tot een gezonde leefstijl. Onderdeel daarvan is het streven dat alle schoolkantines beschikken over een gezond aanbod volgens de richtlijnen van het Voedingscentrum. Specifiek op het domein van voeding is een intensieve samenwerking met het programma Jong Leren Eten van het Ministerie van LNV.
Letselpreventie
Voor letselpreventie is € 4,2 miljoen beschikbaar voor onder andere een instellingssubsidie aan de Stichting VeiligheidNL voor het uitvoeren en monitoren van haar activiteiten die zijn gericht op letselpreventie. Zij doen dit door middel van het ontwikkelen van interventies en programma’s voor bijvoorbeeld jongeren en ouderen.
Bevordering van de seksuele gezondheid
Een deel van deze middelen (€ 51,5 miljoen) was in de begroting 2019 ondergebracht bij RIVM: Regelingen publieke en seksuele gezondheid.
In 2020 geven wij verdere uitwerking aan de voornemens die zijn opgenomen in de beleidsbrief seksuele gezondheid (TK 32 239, nr. 8). Het gaat hierbij om de voortzetting van het zevenpuntenplan onbedoelde zwangerschappen (TK 32 279, nr. 123). Thema’s die in dit plan onder andere worden benoemd zijn: preventie op scholen, keuzehulpgesprekken, campagnes, kennisontwikkeling en specifiek beleid op hoogrisicogroepen.
Om de seksuele gezondheid te bevorderen worden subsidies verstrekt aan diverse instellingen die zich bezighouden met gezondheidsbevordering. Dit betreft onder andere FIOM, Rutgers, Soa-Aids Nederland, Stichting hiv-monitoring en de hiv-vereniging Nederland.
Tevens wordt soa-onderzoek, aanvullende seksuele gezondheidszorg, het aanbieden van hiv-remmers, Pre Expositie Profylaxe (PrEP) aan de hoogrisicogroep van mannen die seks hebben met mannen (MSM), gefinancierd. In totaal gaat het hierbij om € 67,8 miljoen.
Opdrachten
Gezondheidsbevordering
Zowel heroïnebehandeling op medisch voorschrift als communicatie over de verhoging van de leeftijdsgrenzen voor alcohol en tabak worden in de begroting 2020 samengevoegd tot de post gezondheidsbevordering.
De geraamde kosten voor de medicatie voor de medische heroïnebehandeling zijn € 2,7 miljoen; zie verder onder Bijdragen aan medeoverheden.
Bijdragen aan medeoverheden
Heroïnebehandeling op medisch voorschrift
VWS verstrekt een financiële bijdrage (circa € 13,4 miljoen) aan gemeenten voor het binnen een gesloten systeem aanbieden van een behandeling van een beperkte groep langdurige opiaatverslaafden, waarbij naast methadon medicinale heroïne wordt verstrekt.
2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Rokers 18 jaar e.o.1 | 28,6 | 26,9 | 27,0 | 24,5 | 24,7 | 25,7 | 26,3 | 24,1 | 23,1 | |
Rokers laatste maand, 12–16 jaar2 | 16,9 | 10,6 | ||||||||
Alcoholgebruik laatste maand, 12–16 jaar2 | 37,8 | 25,5 | ||||||||
Cannabisgebruik laatste jaar, 12–16 jaar2 | 6,0 | 9,7 | ||||||||
Cannabisgebruik laatste jaar 18 jaar e.o.3 | 6,8 | 7,6 | 6,7 | 6,6 | 7,2 | |||||
Overgewicht 18 jaar e.o. 4 | 46,4 | 47,3 | 47,3 | 47,1 | 47,1 | 49,4 | 49,3 | 49,2 | 48,7 | 50,2 |
Overgewicht 4–18 jaar4 | 13,2 | 13,3 | 12,5 | 12,3 | 11,7 | 11,9 | 11,6 | 13,6 | 13,5 | 11,7 |
Aantal spoedeisende hulpbehandelingen in ziekenhuizen i.v.m. ernstig letsel door privéongevallen en sportblessures (x 1.000)5 | 225 | 225 | 222 | 231 | 213 | 210 | 218 | 218 | 228 | 238 |
Bronnen:
1: Staat van Volksgezondheid en Zorg: Gezondheidsenquête CBS/Leefstijlmonitor RIVM
2: Jeugd en Riskant Gedrag 2015, Trimbos-instituut
3: Staat van Volksgezondheid en Zorg: Gezondheidsenquête CBS/Leefstijlmonitor RIVM. Door wijziging in meetmethoden na 2009 zijn de cijfers met 2014 en 2015 beperkt vergelijkbaar.
4: Staat van Volksgezondheid en Zorg: Gezondheidsenquête CBS/Leefstijlmonitor RIVM. Door wijziging in meetmethoden tussen 2009–2010 en 2013–2015 zijn de cijfers vóór en na deze perioden slechts in beperkte mate te vergelijken.
5: Letsel Informatie Systeem 2009–2018, VeiligheidNL. Op basis van onderzoek van VeiligheidNL (Stam en Blatter, 2018) zal vanaf dit jaar «het aantal SEH-behandelingen i.v.m. ernstig letsel door privéongevallen en sportblessures» als letselindicator worden gehanteerd: door veranderingen in het spoedzorgbeleid en daarmee gepaard gaande verschuivingen van lichte letselbehandelingen van de tweede- naar de eerstelijn, is het verloop in de tijd van het aantal SEH-bezoeken in verband met ernstig letsel een betere indicator voor de trend in het aantal letselgevallen. Het is aannemelijk dat ernstig letsel altijd op de SEH-afdeling behandeld wordt en dat beleid gericht op verbetering van efficiëntie van de spoedzorg geen invloed heeft op het aantal SEH-bezoeken in verband met ernstig letsel. Ernstig letsel is gedefinieerd als letsel met een letselernst uitgedrukt in een MAIS (Maximum Abbreviated Injury Score) van ten minste 2 (Stam en Blatter, Letsels 2017, kerncijfers LIS, VeiligheidNL rapport 716, 2018/ zie ook Staat van Volksgezondheid en Zorg, RIVM).
4. Ethiek
Subsidies
Abortusklinieken
Sinds de inwerkingtreding van de Wet langdurige zorg vindt de financiering van de abortusklinieken plaats via een subsidieregeling. In totaal gaat het hierbij om € 17,5 miljoen.
Bijdragen aan agentschappen
CIBG: Uitvoeringstaken medische ethiek
Het CIBG verzorgt het secretariaat van de stichting donorgegevens kunstmatige bevruchting. In totaal gaat het hierbij om € 1,5 miljoen.
Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s
Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO)
CCMO is een bij wet (Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen en de Embryowet) ingestelde commissie en waarborgt de bescherming van proefpersonen betrokken bij medisch-wetenschappelijk onderzoek, via toetsing aan de daarvoor vastgestelde wettelijke bepalingen en met inachtneming van de voortgang van de medische wetenschap. Vanwege de implementatie van EU-verordening 536/2014 voor klinisch geneesmiddelenonderzoek krijgt de CCMO een aantal extra taken en bevoegdheden. De daarmee samenhangende middelen staan geraamd op artikel 10 onder Personele en materiële uitgaven SCP en raden.
Overige
De secretariaten van de regionale toetsingscommissies euthanasie en de beoordelingscommissie late zwangerschapsafbreking en levensbeëindiging bij pasgeborenen zijn bij een uitvoeringseenheid van het Ministerie van VWS ondergebracht. De daarmee samenhangende middelen staan geraamd op artikel 10 onder Personele en materiële uitgaven kerndepartement.
Ontvangsten
Overige
De posten bestuurlijke boetes en overig uit de begroting 2019 worden in de begroting 2020 vermeld onder ontvangsten artikel 1.
In het kader van haar handhavingsbeleid schrijft de NVWA bestuurlijke boetes uit. Hieruit vloeien ontvangsten voort. Deze worden voor 2020 geraamd op € 5,4 miljoen. Verder worden ontvangsten geraamde als gevolg van in eerdere jaren te hoog verstrekte (subsidie)voorschotten (€ 8,5 miljoen).