Een sportieve samenleving waarbij plezier in sport en bewegen belangrijk is, waarin voor iedereen passende en veilige sport- en beweegmogelijkheden aanwezig zijn en topsport mensen inspireert en samenbrengt.

De minister is verantwoordelijk voor het landelijke sportbeleid. Aan dit sportbeleid ligt vooral de maatschappelijke betekenis van sport ten grondslag. Sport en bewegen dragen in belangrijke mate bij aan een betere gezondheid, aan het verbeteren van leefbaarheid en veiligheid, sociale samenhang en integratie, aan het verbeteren van de schoolprestaties en het verminderen van schooluitval. Daarnaast erkent de minister de intrinsieke waarde van sport en het belang van sportevenementen. Vanuit die verantwoordelijkheid vervult de minister de volgende rollen:

Stimuleren: van samenwerking tussen relevante partijen om op lokaal niveau sportmogelijkheden te bewerkstelligen, van bevorderen van innovatie, kennisontwikkeling en kennisdeling.

Financieren: van programma’s die bijdragen aan voor iedereen passende en veilige sport- en beweeginfrastructuur, van internationaal aansprekende sportevenementen, van de ambitie om te behoren tot de beste tien sportlanden ter wereld, van innovatie, kennisontwikkeling en kennisdeling.

Regisseren: het bijeenbrengen van gemeenten, bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en provincies om tot een gezamenlijke beleidsagenda te komen.

In de vorige kabinetsperiode is overal in Nederland gewerkt aan de totstandkoming van lokale sportakkoorden. Lokale coalities zijn ontstaan, waarin gewerkt wordt om mensen aan het sporten en bewegen te krijgen. Met het sport- en beweeglandschap in Nederland en de basis die het Nationaal Sportakkoord heeft gelegd, maar ook de extra inzet die mogelijk is door de middelen die in het kader van sport- en beweegstimulering door het kabinet aanvullend zijn vrijgemaakt, ligt er een stevig fundament waarop we de komende jaren kunnen bouwen.

We willen dat sporten en bewegen in 2040 een vanzelfsprekend onderdeel is van het leven van iedere Nederlander. Dat is noodzakelijk voor een gezonde en vitale samenleving, waar burgers elkaar ontmoeten en prettig samenleven. Dat gunnen wij iedere Nederlander, niet alleen de Nederlanders die nu al sporten en bewegen.

De ambities sluiten aan op het Nationaal Sportakkoord en de deelakkoorden die zijn gesloten. In 2023 bouwen we voort op het Sportakkoord en het versterken van de lokale sportakkoorden omdat deze essentieel zijn om meer mensen aan het sporten en bewegen te krijgen. Daarnaast starten we met nieuwe actielijnen, passend bij de ambities. Ook wordt ingezet op verdere aansluiting bij de ontwikkeling rond bewegen en preventie, waarbij ten aanzien van het onderwerp ‘bewegen’ we breed kijken naar de relatie van het Sportakkoord met de inzet op preventie en de daarbij behorende Preventieakkoorden. Samen met de strategische partners van het Sportakkoord en de maatschappelijke partners maken we de vertaling van onze ambities naar sport- en beweegstimuleringsbeleid.

Extracomptabele fiscale regelingen

Naast de in dit begrotingsartikel genoemde instrumenten, is er een fiscale regeling die betrekking heeft op dit beleidsterrein. Het betreft de Btw-vrijstelling voor sportclubs. De Minister van Financiën is hoofdverantwoordelijk voor de wetgeving en uitvoering van deze regeling en voor de budgettaire middelen. Voor een beschrijving van de regeling, de doelstelling, de ramingsgrond, een verwijzing naar de laatst uitgevoerde evaluatie en het beoogde jaar van afronding van de volgende evaluatie, wordt verwezen naar de bijlage bij de Miljoenennota ‘Toelichting op de Fiscale regelingen’.

Budgetflexibiliteit

Subsidies

Van het beschikbare budget voor 2023 van € 221,2 miljoen is 81,7% juridisch verplicht of bestuurlijk gebonden in verband met de aangegane verplichtingen voor instellingssubsidies en (meerjarige) projectsubsidies. Het betreft onder meer de instellingssubsidies aan NOC*NSF, het Instituut Sportrechtspraak, het Kenniscentrum sport en Mulier Instituut. Bij de projectsubsidies betreft het onder meer de subsidieregeling stimulering bouw en onderhoud sportaccommodaties, topsportevenementen, de uitwerking van de deelakkoorden van het Sportakkoord en de beweegalliantie.

Opdrachten

Van het beschikbare budget voor 2023 van € 5,8 miljoen is 94,8% juridisch verplicht. Het betreft de ontzorgingstrajecten en de vervoersregeling voor sporters met een beperking.

Inkomensoverdrachten

Van het beschikbare budget voor 2023 van € 15,0 miljoen is 100% juridisch verplicht in verband met de Stipendiumregeling en kostenvergoeding voor topsporters.

Bijdragen aan ZBO’s en RWT’s

Van het beschikbare budget voor 2023 van € 3,0 miljoen is 100% juridisch verplicht in verband met de bijdrage aan de Dopingautoriteit.

Bijdragen aan medeoverheden

Van het beschikbare budget voor 2023 van € 189,5 miljoen is 100% juridisch verplicht in verband met de Regeling specifieke uitkering stimulering sport en de Regeling specifieke uitkering voor lokale Sportakkoorden.

Bijdragen aan (inter)nationale organisaties

Van het beschikbare budget voor 2023 van € 3,5 miljoen is 100% bestuurlijk gebonden in verband met een bijdrage aan de World Anti-Doping Agency (WADA) en Stichting Kansspelbelangen (STAK).

Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken

Van het beschikbare budget voor 2023 van € 86,1 miljoen is 100% juridisch verplicht in verband met de bijdrage voor de Buurtsportcoachregeling (inclusief middelen OCW) en een bijdrage voortvloeiend uit de European Partial Agreement in Sports (EPAS).

4. Sport verenigt Nederland

Bijna de helft (47%) van de Nederlandse bevolking (4 jaar en ouder) voldoet aan de beweegrichtlijnen om zowel (matig) intensieve inspanning als spier- en botversterkende activiteiten te verrichten. Met name op het gebied van matig tot zwaar intensieve inspanningen wordt maar door een beperkt deel (52%) van de bevolking aan de normen voldaan. Voor spier- en botversterkende activiteiten is dit een stuk meer (84%). Over de tijd is er een licht stijgende trend te zien voor zowel het voldoen aan de matig tot zwaar intensieve activiteiten als spier- en botversterkende activiteiten.

De Nederlandse topsport is een groot goed en mondiaal wordt goed gepresteerd. De internationale medaillespiegel is een kernindicator om te monitoren hoe Nederland zich verhoudt ten opzichte van de beste topsportlanden ter wereld. Deze cijfers worden gepresenteerd voor Olympische- en Paralympische sporten. In de komend jaren komen er meer indicatoren die de maatschappelijke waarde van topsport in bredere zin laten zien.

Subsidies en opdrachten

Sport- en beweegstimuleringIn 2023 zetten we in op onze ambities om de sport- en beweegsector te versterken, de kansengelijkheid om mee te doen met sport te vergroten en daarnaast het bewegen in het dagelijks leven te bevorderen. Deze ambities sluiten aan op het Nationaal Sportakkoord en de deelakkoorden die zijn gesloten. Om deze ambities te realiseren en recht te doen aan het Regeerakkoord zetten we de beschikbare middelen voor 2023 (€ 120,9 miljoen) in op de volgende uitvoeringslijnen:

Voortzetten en door ontwikkelen Nationaal SportakkoordHet Sportakkoord wordt in 2023 doorgezet. Inzet op lokale coalities om de sport dichtbij mensen te organiseren, waarbij het aansluit bij de vraag en behoeften. Lokale uitvoering van het Sportakkoord bestaat uit het sluiten van lokale Sportakkoorden, het creëren van lokale coalities (dit zijn partijen uit verschillende domeinen zoals de sportverenigingen, scholen, welzijnsinstellingen, gemeente), en het organiseren van activiteiten om sport dichtbij mensen te organiseren. In 347 gemeenten (peildatum november 2021) wordt met een lokaal sportakkoord gewerkt. Gemeenten kunnen voor het uitvoeren van het sportakkoord aanspraak maken op uitvoeringsbudget.

Het Ministerie van VWS werkt toe naar één lokale regeling voor gemeenten waarin een aantal programma’s gebundeld wordt op het gebied van sport- en beweegstimulering, gezondheidsbevordering en het bevorderen van cultuurparticipatie.

Nationale programma's en projecten op professionalisering, (financiële) toegankelijkheid en veilige en integere sport Een sterke en professionele sport- en beweegsector is een belangrijke voorwaarde om doelgroepen die niet of te weinig sporten en bewegen te activeren en om sportuitval te voorkomen. Hierbij richten we ons op ondersteuning voor kleine sportaanbieders, het versterken van het menselijk kapitaal en de koepelorganisaties waaronder de sportbonden.

Toegankelijk sporten en bewegen betekent dat er voor iedereen passend aanbod en begeleiding is. De sport- en beweegsector wordt nu door een grote groep mensen als niet toegankelijk ervaren. De rol van sport- en beweegaanbieders, aandacht voor de ontwikkeling van motorische vaardigheden bij kinderen, (sport)accommodaties en duurzaamheid zijn hierbij belangrijk. Er wordt ingezet op verschillende projecten via subsidie, challenge of opdracht die erop gericht zijn om de ervaren belemmeringen van mensen weg te nemen en kansengelijkheid te bevorderen. Hierbij gaat het om financiële en praktische belemmeringen. Om dit te bereiken wordt samengewerkt met onder andere de partijen uit de alliantie Sporten en bewegen voor iedereen, fondsen, gemeenten en de sport- en beweegsector.

Een veilige en integere sport is een sport waar iedereen die dat wil zich thuis voelt en met plezier, veilig, eerlijk en zorgeloos kan sporten. Het creëren van een positieve sportcultuur en het zo veel als mogelijk voorkomen en aanpakken van grensoverschrijdend gedrag vraagt om aandacht van iedereen. Daar hoort ondersteuning van bestuurders, sportclubs, trainers, ouders, arbitrage en verzorgers bij. Dit alles met als doel het plezier in sport te vergroten en iedereen langer aan de sport te binden en de kans te vergroten dat mensen ook op latere leeftijd actief blijven binnen een sportvereniging als sporter en als vrijwilliger. Zo wordt er bijvoorbeeld ingezet op een goede basisinfrastructuur via organisaties als ISR, Centrum Veilige Sport en HALT.

Topsport die inspireert

Topsport kan vele Nederlanders op veel manieren inspireren. Topsport en topsportprestaties hebben maatschappelijke waarde en deze waarde wordt in het landelijke topsportbeleid het centrale uitgangspunt. Met de sport, gemeenten, overheid, media en bedrijfsleven wordt vanuit een gezamenlijke aanpak gewerkt aan het zichtbaar maken en vergroten van de maatschappelijke waarde van topsport. VWS stelt in 2023 middelen beschikbaar voor een optimaal topsportklimaat in Nederland, waarin we oog hebben voor het verantwoord organiseren van topsport, waardering voor het brede scala aan Nederlandse topsportprestaties en de maatschappelijke waarde van topsport.

De rijksoverheid wil meer maatschappelijke waarde uit topsportevenementen halen door onder meer het bereik te vergroten en de evenementen verantwoord te organiseren (Kamerstukken II 2020/21, 30234 nr. 257). Daarvoor werken we nauw samen met sportbonden, provincies en gemeenten. We zetten daarbij een aantal concrete beleidsinstrumenten in: het Coördinatie- en Informatiepunt Topsportevenementen, de ontwikkeling van een onderzoeks- en innovatieprogramma, de ontwikkeling van een Maatschappelijk activatieprogramma en een subsidieregeling voor de organisatie van topsportevenementen.

Beweegalliantie

Het bevorderen van bewegen vraagt om een brede aanpak. Dat kunnen we als Ministerie van VWS niet alleen. Daarom starten we onder de vlag van het Preventieakkoord een ‘Beweegalliantie’. Via de Beweegalliantie brengen we organisaties met verschillende kennis en expertise samen om zo verbindingen te kunnen leggen en gezamenlijk tot gedeelde ambities en concrete acties en maatregelen te komen om meer Nederlanders aan de beweegrichtlijnen te laten voldoen. We zetten in op een brede samenstelling van de alliantie: organisaties vanuit de zorg en het maatschappelijk en sociaal domein, onderwijs, sport, bedrijfsleven, kennisinstellingen, gemeenten en andere departementen.

Duurzame en toegankelijke sportaccommodaties

Het rijk zet zich met gemeenten in om sportaccommodaties te verduurzamen en beter toegankelijk te maken. De subsidieregeling Stimulering bouw en onderhoud sportaccommodaties loopt door. Sportaanbieders (sportverenigingen, stichtingen en andere niet-winstbeogende investeerders in sportaccommodaties) kunnen een subsidie aanvragen van 20% voor de bouw of het onderhoud van sportaccommodaties of voor de aanschaf of het onderhoud van sportmaterialen. Hierbij is er een mogelijkheid tot een aanvullende subsidie van 10% voor investeringen in energiebesparing, veiligheid, circulariteit en klimaatadaptie van sportaccommodaties.

Daarnaast zetten we in op het toegankelijk maken van verduurzaming. Via de ontzorgingstrajecten krijgen eigenaren van sportaccommodaties de mogelijkheid voor begeleiding om kennis- en capaciteitsdrempels weg te nemen.

Ook investeren we in topsportaccommodaties. De maatschappelijke betekenis van topsport gaat veranderen door de prestaties van topsporters vaker en dichter bij de burgers te brengen. Daarmee wordt de zichtbaarheid en inspirerende waarde van de topsporters vergroot. Daarvoor kunnen moderne sportaccommodaties beter worden benut die door alle sporters (amateur en top) kunnen worden gebruikt.

In 2023 is via subsidies en opdrachten in totaal € 84,0 miljoen beschikbaar.

Kennis en innovatie sportbeleid

VWS investeert in ‘missie gedreven onderzoek en innovatie in sport en bewegen’. De VWS middelen worden ingezet in partnerschap met ZonMw en NOC*NSF. In 2023 gaan de samenwerkingsverbanden van overheid, wetenschap, bedrijven en maatschappij/sport van start.

Ook investeren we in het bevorderen van sportinnovatie via het programma Sportinnovator. Inmiddels is er een sterk ecosysteem van innovatie in Nederland. In de komende jaren is de ambitie om innovatie verder te stimuleren en te versnellen.

Daarnaast wordt ingezet op het valideren van kansrijke sport- en beweeg interventies en op het borgen en verspreiden van beschikbare kennis via het Kenniscentrum en Kennisportal sport.

Het Mulier Instituut, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) krijgen subsidie om de monitoring van indicatoren in de sport uit te voeren. Het Mulier Instituut, het RIVM, het Kenniscentrum Sport en Bewegen, NOC*NSF en VSG zijn vertegenwoordigd in een consortium dat de monitoring van het sportakkoord verzorgt.

In totaal is voor kennissubsidies en -opdrachten € 22,1 miljoen beschikbaar in 2023.

Inkomensoverdrachten

Financiële voorziening topsporters

Het Fonds voor de Topsporter verzorgt het uitkeren van een stipendium aan A- en High Potential topsporters die financieel gezien niet - via zijn/haar sport, dan wel op een andere manier - in zijn/haar levensonderhoud kunnen voorzien. Zo kunnen zij zich volledig richten op hun sportcarrière. Het Fonds voor de Topsporter zorgt daarnaast voor het uitkeren van kostenvergoedingen aan topsporters. VWS stelt hiervoor in totaal € 15,0 miljoen beschikbaar.

Bijdragen aan ZBO’s en RWT’s

Dopingautoriteit

Voor het tegengaan van dopinggebruik wordt aan de Dopingautoriteit een bijdrage beschikbaar gesteld. Hiervoor is € 3,0 miljoen beschikbaar.

Bijdragen aan medeoverheden

Duurzame en toegankelijke sportaccommodaties

Onder voorwaarden konden gemeenten, sportverenigingen en

sportstichtingen tot 2019 de BTW die aan hen in rekening werd gebracht bij investeringen in sportaccommodaties en sportmaterialen in aftrek brengen. Door een uitspraak van het Europese Hof van Justitie is bovenstaande mogelijkheid tot aftrek aangepast. De ‘Regeling specifieke uitkering stimulering sport’ beoogt daarom de ontwikkeling en instandhouding van sportaccommodaties en de aanschaf van sportmaterialen door gemeenten te stimuleren, daar waar de mogelijkheid tot btw-aftrek is vervallen. De regeling is gestoeld op de uitgangswaarden van de mogelijkheden die er tot 1 januari 2019 waren om de btw af te trekken. In totaal is in 2023 hiervoor € 189,5 miljoen beschikbaar.

Bijdragen aan (inter)nationale organisaties

Jaarlijks wordt een bijdrage beschikbaar gesteld voor de kosten die de World Anti Doping Agency (WADA) aan de deelnemende landen doorberekend. Daarnaast vindt als gevolg van een wijziging van de Wet op de Kansspelen een compensatie richting de Stichting Kansspelbelangen (STAK) plaats. In totaal is € 3,5 miljoen beschikbaar.

Bijdragen aan andere hoofdstukken

Gemeenten stellen professionals aan als buurtsportcoaches en buurtcultuurcoaches. Zij leggen verbindingen tussen sport en sectoren als onderwijs, cultuur, zorg, welzijn en buitenschoolse opvang. Per fte ontvangen de deelnemende gemeenten een rijksbijdrage. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor cofinanciering per fte. Vanuit VWS (inclusief de bijdrage vanuit het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) wordt in 2023 € 86,0 miljoen beschikbaar gesteld aan de gemeenten. De Brede regeling Combinatiefuncties wordt in 2023 doorgezet en zal worden herzien.

Het Ministerie van VWS werkt toe naar één lokale regeling voor gemeenten waarin een aantal programma’s gebundeld wordt op het gebied van sport- en beweegstimulering, gezondheidsbevordering en het bevorderen van cultuurparticipatie.

Ontvangsten

De ontvangsten in 2023 betreffen voornamelijk terugbetalingen door gemeenten als gevolg van de vaststellingen op de ‘Regeling specifieke uitkering stimulering sport’ 2021. Daarnaast worden ontvangsten verwacht van niet volledig uitgeputte subsidies. In totaal worden de ontvangsten geraamd op € 38,7 miljoen.