Toelichting

Het totaal van de mutaties 1e suppletoire begroting bedraagt € 0,6 miljoen bij de uitgaven en de verplichtingen.

Juridisch verplichte uitgaven

De juridisch verplichte uitgaven zijn bij stand 1e suppletoire begroting 2025 100%.

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

Uitvoering individuele plaatsing & steun (IPS)

Uit de envelop voor «groepen in de knel» uit het hoofdlijnenakkoord is extra geld beschikbaar gekomen voor IPS ter behoeve van de gemeentelijke doelgroep (mensen in de Participatiewet). Met dit budget kan in 2026 ook één cohort van deze doelgroep meerjarig geholpen worden. Daarnaast zijn er ook middelen gereserveerd voor het structureel maken van deze regeling voor de gemeentelijke doelgroep. Deze middelen staan gereserveerd op artikel 99.

Toelichting

Het totaal van de mutaties 1e suppletoire begroting bedraagt € 327,3 miljoen bij de uitgaven en de verplichtingen.

Inkomensoverdrachten

• – Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten (IVA): uit de realisaties van 2024 blijkt dat er meer mensen een WIA-uitkering hebben gekregen dan eerder verwacht. Deze hogere instroom wordt voornamelijk verklaard door long-covid en psychische aandoeningen. Dit geldt zowel voor de IVA als WGA. Door dit mee te nemen in de raming van de toekomstige IVA-uitgaven stijgen deze naar verwachting ten opzichte van de vorige meerjareninschatting met € 22 miljoen in 2025.

• – Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA) en WGA-eigenrisicodragers (WGA-ERD): uit de realisaties van 2024 blijkt dat er meer mensen een WIA-uitkering hebben gekregen dan eerder verwacht. Meerjarige verwerking hiervan leidt tot een meerjarige tegenvaller in de WGA (€ 263 miljoen in 2025) en WGA-ERD (€ 20 miljoen in 2025).

• – Als gevolg van een uitspraak van de Centrale Raad van Beroep (CRvB) op 30 juli 2024 verhoogt UWV het dagloon en daarmee de uitkering van alle WIA-uitkeringsgerechtigden met een loonloos tijdvak, ongeacht de reden hiervan. Dit geldt voor zowel lopende als nieuwe gevallen en leidt tot extra WIA-uitkeringslasten, minder TW-aanvulling en incidentele uitvoeringskosten. Bij Voorjaarsnota 2023 en 2024 is geld gereserveerd voor een deel van deze doelgroep, te weten uitkeringsgerechtigden met een loonloos tijdvak als gevolg van een WW-uitkering. Voor de totale benodigde uitgaven was naar verwachting per saldo € 35 miljoen te veel gereserveerd in 2025. Deze middelen worden nu afgeboekt. De totale uitgaven nemen per saldo in 2026 naar verwachting toe met ongeveer € 101 miljoen en structureel met € 91 miljoen vanaf 2027.

• – UWV heeft in de periode 2020–2024 fouten gemaakt bij de vaststelling van het dagloon van WIA-uitkeringen. Deze fouten worden de komende jaren hersteld, wat extra WIA-uitgaven tot gevolg heeft. Voor het herstel zet UWV een organisatie op. De uitvoeringskosten die de organisatie met zich meebrengt worden op artikel 11 van de begroting verwerkt. De totale uitgaven nemen naar verwachting per saldo toe met € 26 miljoen in 2025, € 59 miljoen in 2026 en € 36 miljoen in 2027. Hiervan komt € 68 miljoen door nabetalingen en € 53 miljoen door uitvoeringskosten.

• – Als gevolg van de lange wachttijden bij WIA-claimbeoordelingen verstrekt UWV aan mensen een voorschot op de WIA-uitkering. Werknemers kunnen in financiële problemen komen als deze voorschotten terugbetaald moeten worden indien er geen recht blijkt op een uitkering. Daarom wordt sinds medio 2021 buitenwettelijk beleid gevoerd en het voorschot kwijtgescholden. Het voeren van tijdelijk buitenwettelijke beleid is onwenselijk, omdat dit rechtsonzekerheid geeft aan burgers. Daarom maken we dit beleid structureel en binnenwettelijk, zodat het beleid voorspelbaar wordt voor langdurig zieke werknemers. Dit zorgt voor een stijging van de uitgaven van € 31 miljoen in 2026 oplopend tot € 93 miljoen in 2030. Voor deze mutatie ontvangt uw Kamer de onderbouwing conform de werkwijze Beleidskeuzes uitgelegd (CW3.1).

• – Om de mismatch bij sociaal medisch beoordelen te verkleinen is het streven om vanaf september 2025 de vereenvoudigde claimbeoordeling voor 60-plussers voort te zetten voor een periode van 2 jaar. De maatregel zorgt ervoor dat 60-plussers die wachten op hun WIA-claimbeoordeling tijdelijk op een andere manier en door andere professionals dan de verzekeringsarts worden beoordeeld. Omdat deze maatregel buitenwettelijk is, is de maatregel zo vormgegeven dat deze niet nadelig uitvalt. Dit heeft als gevolg dat er tijdelijk meer en hogere WIA-uitkeringen (WGA 80-100) worden verstrekt, waardoor de uitgaven toenemen. Tegenover deze extra WIA-uitgaven staat een inverdieneffect op de WW en IOW. Per saldo nemen de uitgaven toe met € 280 miljoen cumulatief, in de periode 2025 ‒ 2034. Voor deze mutatie ontvangt uw Kamer de onderbouwing conform de werkwijze Beleidskeuzes uitgelegd (CW3.1).

Nominaal

• – Dit betreft de nominale ontwikkeling als gevolg van bovenstaande mutaties van de uitgaven (grondslag) en als gevolg van aanpassing van de indexatiepercentages van lonen en prijzen op basis van de laatste macro-economische raming van het CPB (CEP).