De kwaliteit van het onderwijs wordt gewaarborgd door de beschikbaarheid van voldoende personeel van voldoende kwaliteit voor alle onderwijsdeelnemers.
De minister is verantwoordelijk voor een onderwijsstelsel dat zodanig functioneert dat het onderwijs aansluit bij de talenten en ambities van individuele leerlingen/studenten en bij de behoefte van de maatschappij. De leraar, de schoolleider en ondersteunend personeel zijn daarbij cruciaal.
Financieren
De minister draagt bij aan het personeelsbeleid op scholen door het (mee)financieren van (mogelijkheden tot) werven, matchen, opleiden, begeleiden en professionaliseren. Dit gebeurt via aanvullende bekostiging en subsidies.
Stimuleren
De minister is verantwoordelijk voor het stelsel: borgen van de kwaliteit, toegankelijkheid en doelmatigheid van het stelsel. De tekorten in het onderwijs vormen een risico voor de kwaliteit en toegankelijkheid. Daarom heeft de toenmalige Minister voor Primair- en Voortgezet Onderwijs in 2022 een Onderwijsakkoord gesloten met de sociale partners in het primair- en voortgezet onderwijs over het verbeteren van het salaris, verminderen van de werkdruk en de ontwikkeling van personeel (Kamerstukken II 2021/22, 35925, nr. 184). Daarnaast hebben de toenmalige ministers in 2022 eveneens gezamenlijk een lerarenstrategie uitgewerkt en naar de Kamer gestuurd om tekorten aan te pakken en te werken aan de kwaliteit van het onderwijs (Kamerstukken 2022/23, 27923, nr. 449).
Indicatoren/kengetallen
De indicatoren/kengetallen voor het arbeidsmarkt- en personeelsbeleid worden beschreven in het beleidsverslag en op OCW in Cijfers.
De belangrijkste wijzigingen op het gebied van leraren worden toegelicht in het onderdeel beleidsprioriteiten.
Realisatie | Begroting | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | |
Verplichtingen | 171.494 | 250.056 | 400.235 | 394.937 | 408.662 | 406.998 | 405.406 |
Uitgaven | 187.618 | 261.556 | 410.735 | 401.937 | 408.662 | 406.998 | 405.406 |
Bekostiging | 39.473 | 82.100 | 231.552 | 240.760 | 255.925 | 255.925 | 255.925 |
Tegemoetkoming kosten opleidingsscholen | 39.473 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Tekorten regio's | 0 | 82.100 | 231.552 | 240.760 | 255.925 | 255.925 | 255.925 |
Subsidies (regelingen) | 142.052 | 171.153 | 170.487 | 152.316 | 143.882 | 142.205 | 140.619 |
Lerarenbeurs | 61.127 | 70.696 | 68.678 | 64.427 | 62.928 | 62.928 | 62.928 |
Zij-instroom | 67.834 | 95.678 | 94.539 | 84.193 | 77.258 | 75.581 | 73.995 |
Aanpak lerarentekort | 10.253 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Overige subsidies | 2.838 | 4.779 | 7.270 | 3.696 | 3.696 | 3.696 | 3.696 |
Opdrachten | 2.400 | 4.081 | 4.513 | 4.547 | 4.547 | 4.547 | 4.547 |
Opdrachten | 2.400 | 4.081 | 4.513 | 4.547 | 4.547 | 4.547 | 4.547 |
Bijdrage aan agentschappen | 3.693 | 4.222 | 4.183 | 4.314 | 4.308 | 4.321 | 4.315 |
Dienst Uitvoering Onderwijs | 3.693 | 4.222 | 4.183 | 4.314 | 4.308 | 4.321 | 4.315 |
Ontvangsten | 6.249 | 7.000 | 7.000 | 7.000 | 7.000 | 7.000 | 7.000 |
Budgetflexibiliteit
2025 | |
|---|---|
juridisch verplicht | 54,5% |
bestuurlijk gebonden | 19,4% |
beleidsmatig gereserveerd | 26,1% |
nog niet ingevuld/vrij te besteden | 0 |
Van het totale budget voor artikel 9 is in 2025 54,5 procent juridisch verplicht.
Bekostiging
Van het beschikbare budget voor 2025 is 65,7 procent juridisch verplicht. Dit betreft de bekostiging voor de onderwijsregio's op grond van de gepubliceerde regeling.
Subsidies
Van het beschikbare budget voor 2025 is 40,8 procent juridisch verplicht. Dit betreft subsidies die worden verstrekt op grond van gepubliceerde subsidieregelingen.
Opdrachten
Van het beschikbare budget voor 2025 is 49,4 procent juridisch verplicht op grond van in 2024 of eerder gesloten overeenkomsten voor onderzoek, uitvoering van regelingen en communicatie. Dit betreft divers onderzoek in het kader van de arbeidsmarkt. Het resterende deel is niet-juridisch verplicht budget bestemd om beleidsprioriteiten van het kabinet op het terrein van leraren (professionalisering onderwijspersoneel en aansluiting onderwijs op behoefte arbeidsmarkt) verder te ondersteunen.
Bijdrage aan agentschappen
Het budget voor 2025 is 100 procent juridisch verplicht op basis van managementafspraken tussen het bestuursdepartement en de uitvoeringsorganisatie Dienst Uitvoering Onderwijs voor dat jaar.
Bekostiging
Het beschikbare bedrag in 2025 voor financiering van de Onderwijsregio's en het stimuleren en ondersteunen van hun verdere ontwikkeling is € 231,6 miljoen.
Subsidies
Lerarenbeurs
Voor 2025 is er € 68,7 miljoen beschikbaar voor de subsidieregeling lerarenbeurs. De subsidie – voor zowel studiekosten als studieverlof – kan worden aangevraagd door leraren in het primair onderwijs (po), voortgezet onderwijs (vo), middelbaar beroepsonderwijs (mbo) en hoger beroepsonderwijs (hbo) voor het volgen van een geaccrediteerde bachelor- of masteropleiding.
Zij-instroom
Onder dit budget vallen vijf verschillende subsidieregelingen:
1. de regeling zij-instroom: voor 2025 is € 62,6 miljoen beschikbaar voor een subsidie voor de opleiding en begeleiding van zijinstromers in het po, vo en mbo via het traject zijinstroom in het beroep;
2. de regeling statushouders en de stap naar de klas: om statushouders met een onderwijsachtergrond en/of relevante opleiding uit het land van herkomst te begeleiden naar een onderwijsgevende functie in het Nederlandse onderwijs is € 2,5 miljoen beschikbaar;
3. de regeling onderwijspersoneel opleiding tot leraar: er is € 15,4 miljoen beschikbaar voor de subsidieregeling die als doel heeft om het lerarentekort te verminderen door te bevorderen dat meer onderwijsassistenten en onderwijsondersteunend personeel de opleiding tot leraar gaan doen;
4. de regeling mbo-instructeursbeurs: de subsidie – voor zowel studiekosten als studieverlof – kan worden aangevraagd door instructeurs in het mbo voor het volgen van een associate degree of een bacheloropleiding. Hiervoor is € 0,8 miljoen beschikbaar;
5. zij-instroom schoolleiders van buiten: de regeling, met een omvang van € 1,0 miljoen, geeft schoolbesturen een subsidie voor de opleiding en begeleiding van mensen van buiten het onderwijs die schoolleider worden.
Overige subsidies
Er is circa € 1,3 miljoen beschikbaar voor de handhaving van het wetsvoorstel SHRM en de ondersteuning van scholen daarbij. Daarnaast zijn er subsidies voor specifieke projecten zoals de vorming van een beroepsgroeporganisatie.
Opdrachten
Ter ondersteuning, monitoring en evaluatie van het beleid wordt expertise ingehuurd op het terrein van communicatie, onderzoek en het maken van ramingen.
Bijdrage aan agentschappen
Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO)
DUO is de uitvoeringsorganisatie van het Ministerie van OCW. DUO levert producten en diensten op het terrein van bekostiging van instellingen, financiering van studenten en informatievoorziening. Het betreft het aandeel in de uitvoeringskosten van DUO voor dit begrotingsartikel. Hier zit ook de HLA taakstelling van 0,5% in.