De overheid bevordert de maatschappelijke samenhang en sociale stabiliteit door participatie van iedereen met een migratieachtergrond. Daarnaast bevordert de overheid de acceptatie van culturele diversiteit in de samenleving.
In het integratiebeleid ligt de nadruk op het creëren van sociale stabiliteit in een samenleving die in cultureel opzicht steeds meer divers wordt. Een sociaal stabiele samenleving houdt in dat:
– mensen zelfredzaam zijn en zonder belemmeringen kunnen meedoen;
– zij in al hun verscheidenheid met elkaar samenleven;
– iedereen zich thuisvoelt ongeacht herkomst, religie of levensovertuiging.
Dit wordt gerealiseerd door:
– het versterken van inclusief en gelijkwaardig samenleven;
– het bevorderen van samenhang en het voorkomen van maatschappelijke spanningen;
– het overbruggen van verschillende scheidslijnen door verbinding van verschillende groepen in de samenleving te stimuleren;
– het verhogen van de veerkracht en weerbaarheid ten behoeve van de sociale stabiliteit;
– werk stimuleren als basis van integratie;
– het werken aan een evenredige positie en participatie in de Nederlandse samenleving en aan een evenredig bereik en effectiviteit van voorzieningen voor alle burgers in Nederland.
De Minister stimuleert met behulp van onder andere financiële instrumenten de zelfredzaamheid en deelname aan de samenleving van migranten, en het samenleven met elkaar in de diverse samenleving. De samenlevingsvraagstukken verschillen per gemeente of regio. De rol van de Minister bij het oplossen hiervan is een faciliterende. Hij financiert een uitkeringsregeling aan remigranten op grond van de Remigratiewet alsmede de hiermee samenhangende uitvoeringskosten. Hij is in deze rollen verantwoordelijk voor:
– de visie en samenhang van het integratiebeleid en de daarvoor benodigde kennis;
– het aanspreken van de vakdepartementen op hun verantwoordelijkheid ervoor te zorgen dat reguliere voorzieningen toegankelijk en effectief zijn voor alle burgers;
– de uitvoering van de Remigratiewet.
In het kader van het bevorderen van het samenleven en het behouden van sociale stabiliteit in Nederland, zal de komende jaren de inzet worden verstevigd op het versterken van de veerkracht en weerbaarheid van de samenleving tegen diverse fenomenen en ontwikkelingen zoals racisme en discriminatie, ongewenste vormen van buitenlandse inmenging en beïnvloeding, polarisatie en radicalisering. Dit vindt plaats door onder meer het ontwikkelen en delen van expertise, het onderhouden van netwerken van stakeholders en het faciliteren van dialoog met deze partijen en door het ontwikkelen en delen van bewezen interventies. Voorts stimuleren we in het kader van het zelfbeschikkingsrecht initiatieven gericht op versterking van preventie van schadelijke praktijken, waaronder het bewerkstelligen van verandering van binnenuit in gesloten gemeenschappen. Ook wordt verkend of regulering van versterkte gebedsoproepen mogelijk is. In 2025 zal een Agenda Integratie worden uitgewerkt met maatregelen op het brede integratie domein voor de nieuwe kabinetsperiode.
2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Art. | Verplichtingen | 428.776 | 655.278 | 52.368 | 53.825 | 43.068 | 38.966 | 36.595 |
Uitgaven | 425.275 | 656.278 | 52.368 | 53.825 | 43.068 | 38.966 | 36.595 | |
13.0 | Integratie en maatschappelijke samenhang | 425.275 | 656.278 | 52.368 | 53.825 | 43.068 | 38.966 | 36.595 |
Inkomensoverdrachten | 37.759 | 37.454 | 35.718 | 34.033 | 31.833 | 29.367 | 27.040 | |
Remigratiewet | 37.759 | 37.454 | 35.718 | 34.033 | 31.833 | 29.367 | 27.040 | |
Subsidies (regelingen) | 15.896 | 25.156 | 8.599 | 8.547 | 5.539 | 4.479 | 4.422 | |
Opbouw kennisfunctie integratie | 3.213 | 2.583 | 2.664 | 2.563 | 2.563 | 2.179 | 2.140 | |
Vluchtelingenwerk Nederland | 1.018 | 1.409 | 1.176 | 1.176 | 1.176 | 1.000 | 982 | |
Overige subsidies algemeen | 4.037 | 7.453 | 4.759 | 4.808 | 1.800 | 1.300 | 1.300 | |
Vroege Integratie en Participatie | 7.628 | 13.711 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Opdrachten | 12.827 | 14.110 | 8.051 | 11.245 | 5.696 | 5.120 | 5.133 | |
Inburgering en Integratie | 11.231 | 12.510 | 7.351 | 10.745 | 5.696 | 5.120 | 5.133 | |
Remigratie | 1.596 | 1.600 | 700 | 500 | 0 | 0 | 0 | |
Bijdrage aan ZBO's/RWT's | 33.651 | 55.337 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
COA | 33.651 | 55.337 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bijdrage aan agentschappen | 26.089 | 31.652 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Agentschap DUO | 26.089 | 31.652 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bijdrage aan medeoverheden | 208.349 | 426.522 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Gemeenten maatschappelijke begeleiding | 0 | 55 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Gemeenten inburgeringsvoorzieningen | 186.141 | 410.120 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Specifieke uitkering onderwijsroute | 22.208 | 16.347 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Leningen | 90.704 | 66.047 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
DUO | 90.704 | 66.047 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Ontvangsten | 43.030 | 3.136 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Art. | Ontvangsten | 43.030 | 3.136 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
13.0 | Integratie en maatschappelijke samenhang | 43.030 | 3.136 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Ontvangsten | 43.030 | 3.136 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Algemeen | 10.501 | 136 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Leningen | 6.059 | 3.000 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Ontvangsten SPUK Inburgering | 26.470 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Geschatte budgetflexibiliteit
2025 | |
|---|---|
juridisch verplicht | 81% |
bestuurlijk gebonden | 17% |
beleidsmatig gereserveerd | 2% |
nog niet ingevuld / vrij te besteden | 0% |
De uitgaven op artikel 13 Integratie en maatschappelijke samenhang zijn voor 81% juridisch verplicht voor het jaar 2025. Hieronder volgt een toelichting per financieel instrument.
Inkomensoverdrachten
De Inkomensoverdrachten volgen uit wet- en regelgeving op het terrein van de Remigratiewet en zijn daarmee voor 100% juridisch verplicht.
Subsidies
De subsidies zijn voor 60% juridisch verplicht. Daarnaast zijn de subsidies voor opbouw kennisfunctie integratie, Vluchtelingenwerk Nederland en voor de werkgeversregeling statushouders aan het werk, bestuurlijk gebonden vanwege meerjarige afspraken met de ontvangende organisaties. Iedere vijf jaar bezien we opnieuw of de subsidies worden voortgezet. De post overige subsidies is voor 60% verplicht en is bestemd voor de afrekening van lopende verplichtingen en geplande subsidies, waaronder die gebaseerd op bestuurlijke afspraken, voor integratie in 2025.
Opdrachten
De opdrachtenbudgetten zijn voor 85% verplicht. De middelen voor opdrachten zijn voor het onderdeel remigratie gebonden aan bestuurlijke afspraken.
Het integratiebeleid bevordert de maatschappelijke samenhang en sociale stabiliteit en heeft onder andere als doel dat groepen met een migratieachtergrond dezelfde maatschappelijke positie innemen als groepen zonder migratieachtergrond. Dit doel komt dichterbij als de verschillen tussen de groepen afnemen. Drie belangrijke indicatoren hiervoor zijn de arbeidsparticipatie, de werkloosheid en het aandeel leerlingen dat in het voortgezet onderwijs havo en vwo volgt.
De figuren 5, 6 en 7 presenteren de ontwikkeling in deze indicatoren: de aandelen van de bevolking met betaald werk, het werkloosheidspercentage en het aandeel leerlingen in de derde klas van het voortgezet onderwijs dat havo of vwo volgt naar achtergrond, generatie en (school)jaar. De figuren laten verschillen zien zowel tussen de uiteenlopende herkomstgroepen als tussen de generaties binnen dezelfde herkomstgroep.
Figuur 5 Kerncijfers integratie: netto arbeidsparticipatie4 (%)
Bron: CBS, Kernindicatoren integratie.
Figuur 6 Kerncijfers integratie: werkloze beroepsbevolking5 (%)
Bron: CBS, Kernindicatoren Integratie.
Figuur 7 Kerncijfers integratie: Aandeel havo/vwo-leerlingen in het 3e leerjaar van het voortgezet onderwijs (%)
Bron: CBS, Kernindicatoren Integratie.
Inkomensoverdrachten
Een remigratievoorziening is een maandelijkse uitkering op grond van de Remigratiewet met eventueel een tegemoetkoming in de kosten van een ziektekostenverzekering. Deze uitkering geldt voor personen die naar Nederland kwamen voor arbeid en vestiging, maar nu een dringende wens tot terugkeer hebben omdat zij in een uitzichtloze en afhankelijke situatie (uitkering) verkeren en zelf hun remigratie niet kunnen bekostigen. Om voor een dergelijke uitkering in aanmerking te komen gelden criteria zoals leeftijd, verblijfsduur in Nederland, doelgroep en herkomstland. Met de wijziging van de Remigratiewet per 1 juli 2014 zijn de criteria om in aanmerking te komen voor een remigratievoorziening aangescherpt. Vanaf 1 januari 2025 is het niet meer mogelijk een nieuwe aanvraag te doen voor een remigratievoorziening.
Budgettaire ontwikkelingen
De budgettaire ontwikkeling is gebaseerd op ramingen van de SVB. De SVB verwacht in 2025 een iets lager budget nodig te hebben dan eerder verwacht.
Beleidsrelevante kerncijfers
Subsidies
De post subsidies bestaat uit de jaarlijkse subsidies voor het Kennisplatform Integratie en Samenleving, de steunfunctie helpdesk en Vluchtelingenwerk. Tevens zijn er middelen beschikbaar voor de werkgeversregeling statushouders aan het werk. In 2025 is de post «Overige subsidies algemeen» lager dan 2024. Dit houdt verband met de ontvlechting van deze post in het deel dat op integratie betrekking heeft en het andere deel voor inburgering dat overgaat naar het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Bovendien worden de subsidies aan Kennisplatform Integratie en Samenleving en Vluchtelingenwerk verlaagd om invulling te geven aan de taakstelling op subsidies.
Opdrachten
Uit dit budget worden projecten bekostigd op het terrein van integratie. Voorbeelden zijn onderzoek en methodiekontwikkeling in het kader van de werkagenda Voor een Inclusieve Arbeidsmarkt (VIA), samenleven, aanpak discriminatie en racisme en zelfbeschikking. Daarnaast worden vanuit dit budget projecten bekostigd ten behoeve van training en voorlichting op het terrein van integratieonderwerpen (zoals weerbare samenleving en sociale stabiliteit en tegengaan van sociale spanningen). In 2025 is het budget lager dan in 2024. Dit is een gevolg van de ontvlechting van deze post in het deel dat op integratie betrekking heeft en bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid blijft en het andere deel voor inburgering dat overgaat naar het Ministerie van Justitie en Veiligheid.
Bijdrage aan ZBO's/RWT's / Bijdrage aan medeoverheden / Leningen
In 2025 staan deze budgetten op nihil. Ook dit is een gevolg van de overheveling van budgetten voor inburgering naar het Ministerie van Justitie en Veiligheid.