Base description which applies to whole site

3.2 Artikel 2 Curatieve zorg

Een kwalitatief goed, toegankelijk en betaalbaar aanbod voor curatieve zorg. 

Tabel 26 Ziekenhuisopnamen123

Ziekenhuisopnamen4

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

Astma en COPD

26,3

25,1

23,7

22,6

22,2

13,8

12,5

Diabetes

6,3

6,1

6,0

5,5

5,3

4,7

4,5

Hartfalen

16,8

16,4

16,1

15,4

16,2

14,3

14,8

1

2

3

4

Opnamen per 10,000 personen van 15 jaar en ouder

De minister is verantwoordelijk voor een goed werkend en samenhangend stelsel voor de curatieve zorg. De Zvw vormt samen met de zorgbrede wetten, zoals de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg) en de Wet Toelating Zorginstellingen (WTZi), de wettelijke basis van dit stelsel. Vanuit deze verantwoordelijkheid vervult de minister de volgende rollen:

Stimuleren van kwaliteit, veiligheid en innovatie in de curatieve zorg, de beschikking over de benodigde materialen, de toegankelijkheid en betaal­ baarheid van de curatieve zorg, de werking van het zorgverzekerings-stelsel en informatievoorziening over het zorgverzekeringsstelsel.

Financieren van de zorguitgaven voor kinderen tot 18 jaar, van diverse onderzoeken en initiatieven binnen de curatieve zorg en van initiatieven op het gebied van ICT-infrastructuur en van de risicoverevening binnen het stelsel.

Het onderhouden van wet- en regelgeving op gebied van geneesmiddelen, medische hulpmiddelen, lichaamsmaterialen, bloedvoor­ziening en registers.

Tabel 27 Aantal gebruikers extramurale geneesmiddelen12

Aantal gebruikers extramurale geneesmiddelen

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

Aantal gebruikers

11.389

11.471

11.389

11.570

11.568

11.134

11.199

11.604

11.800

1

Aantal gebruikers x1000

2

Veelbelovende zorg

De Subsidieregeling veelbelovende zorg maakt het mogelijk om tijdelijke financiering voor behandelingen te krijgen die qua (kosten)effectiviteit veelbelovend lijken, maar nog niet uit de basisverzekering worden vergoed, omdat de effectiviteit nog niet is bewezen. In de voorjaarbesluitvorming van 2024 is besloten het budget voor de subsidieregeling structureel te verlagen naar € 39 miljoen17. De subsidieregeling wordt met één jaar verlengt tot eind 2025.

Genees- en medische hulpmiddelen

Een gelijkwaardigere toegang tot zorg betekent ook dat burgers erop moeten kunnen vertrouwen dat ze de medicijnen en hulpmiddelen krijgen die ze nodig hebben. De laatste jaren is er in toenemende mate sprake van beschikbaarheidsproblemen van geneesmiddelen, wat resulteert in concrete tekorten van producten voor patiënten. Daarom is de beschikbaarheid van genees- en hulpmiddelen ook in 2025 een belangrijk aandachtspunt. In 2025 wordt de beleidsinzet op de beschikbaarheid van geneesmiddelen verder geïntensiveerd langs drie paden. Allereerst door het blijvend en sneller in kaart brengen van tekorten en beschikbaarheidsvraagstukken door het Meldpunt Geneesmiddelentekorten, in samenwerking met veldpartijen zoals het Landelijk Coördinatiecentrum Geneesmiddelen (LCG). Daarnaast zullen extra voorraden worden aangelegd van enkele kritieke geneesmiddelen. Dit zal aanvullend zijn op de generieke veiligheidsvoorraad die reeds verplicht is voor handelsvergunninghouders en groothandels. De derde actielijn beoogt het versterken van de leveringszekerheid van geneesmiddelen, bijvoorbeeld door het stimuleren van productie dichtbij huis. Ook worden kennis en kunde in Nederland gestimuleerd voor het produceren van geneesmiddelen, bijvoorbeeld via de Biotech Training Facility, de ondersteuning van het Nationale Groeifonds Traject Pharma NL, en concrete inzet op productiecapaciteit via de IPCEI Health. Hoewel de primaire focus zich richt op het versterken van de leveringszekerheid van medische producten in Nederland kenmerkt deze markt zich door sterk verweven internationale leveringszekerheidsketens, en zal beleidsontwikkeling zich richten op coördinatie op deze thema’s in Europa om zo synergie te creëren tussen de verschillende Europese landen. Ook voor medische hulpmiddelen worden tekorten eerder en beter gesignaleerd. Daarnaast wordt er gekeken of in Europees verband voorraden en/of productie tekorten kunnen worden voorkomen.

Tabel 28 Budgettaire gevolgen van beleid art. 2 (bedragen x € 1.000)
  

2023

2024

2025

2026

2027

2028

2029

Art.

Verplichtingen

3.961.390

675.193

5.079.188

4.039.551

4.230.485

4.349.671

4.532.539

         
 

Uitgaven

3.719.608

4.116.593

4.268.747

4.510.914

4.654.857

4.617.764

4.649.871

         

2.10

Kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg

351.983

517.792

513.586

623.452

557.035

371.666

320.858

 

Subsidies (regelingen)

302.835

228.099

194.785

212.386

196.792

152.042

127.671

 

Medisch specialistische zorg

79.199

75.534

75.106

76.236

69.641

65.616

69.311

 

Curatieve ggz

9.472

11.613

13.311

19.612

16.984

16.809

14.860

 

Eerstelijnszorg

9.342

5.229

9.386

12.495

14.827

4.090

17.788

 

Lichaamsmateriaal

25.469

25.601

24.566

22.288

21.639

20.748

20.668

 

Medische producten

179.353

110.122

72.416

81.755

73.701

44.779

5.044

 

Opdrachten

12.053

14.938

23.551

24.536

18.407

13.871

13.275

 

Medisch specialistische zorg

1.449

3.617

12.514

10.226

5.203

3.175

2.098

 

Curatieve ggz

1.402

1.333

2.136

4.815

4.440

2.439

2.451

 

Eerstelijnszorg

1.920

1.646

1.661

2.116

1.641

1.300

1.300

 

Lichaamsmateriaal

349

2.301

2.205

1.971

1.978

1.978

1.984

 

Medische producten

6.933

6.041

5.035

5.408

5.145

4.979

5.442

 

Bijdrage aan agentschappen

25.115

37.723

24.534

23.379

20.430

18.620

18.702

 

aCBG

8.504

8.227

6.165

5.943

4.163

3.051

3.060

 

CIBG

15.579

27.911

18.119

17.186

16.217

15.569

15.642

 

Overige

1.032

1.585

250

250

50

0

0

 

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

10.957

25.132

4.716

11.451

15.406

6.533

2.585

 

Overige

10.957

25.132

4.716

11.451

15.406

6.533

2.585

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

1.000

1.000

1.000

1.000

1.000

1.000

500

 

Overig

1.000

1.000

1.000

1.000

1.000

1.000

500

 

Garanties

23

0

0

0

0

0

0

 

Overige

23

0

0

0

0

0

0

 

Vermogensverschaffing/-onttrekking

0

210.900

265.000

350.700

305.000

179.600

158.125

 

Kapitaalverschaffing Pallas

0

210.900

265.000

350.700

305.000

179.600

158.125

2.34

Ondersteuning van het zorgstelsel

3.367.625

3.598.801

3.755.161

3.887.462

4.097.822

4.246.098

4.329.013

 

Subsidies (regelingen)

163.388

167.040

146.733

118.427

108.628

113.805

116.002

 

Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen

1.445

1.825

1.816

1.443

1.401

1.343

1.338

 

Regeling medisch noodzakelijke zorg onverzekerden

88.579

95.992

96.640

79.342

73.503

71.427

71.164

 

Regeling veelbelovende zorg

33.441

45.895

26.807

30.471

30.295

38.671

41.209

 

Medisch specialistische zorg

8.260

5.872

199

165

184

128

55

 

Medisch specialistische zorg

12.889

689

440

0

0

0

0

 

Curatieve ggz

0

0

0

0

2.190

2.235

2.235

 

Eerstelijnszorg

1.232

2.766

11.230

7.005

1.054

0

0

 

Overige

17.542

14.001

9.601

1

1

1

1

 

Bekostiging

3.139.543

3.372.114

3.467.308

3.655.029

3.866.962

4.003.301

4.107.609

 

Rijksbijdrage 18-

3.078.200

3.303.300

3.397.700

3.585.700

3.797.300

3.933.400

4.037.500

 

Zorg illegalen en andere onverzekerbare vreemdelingen

61.343

68.814

69.608

69.329

69.662

69.901

70.109

 

Inkomensoverdrachten

20.007

15.761

20.530

19.266

17.538

17.068

17.105

 

Overgangsregeling FLO/VUT ouderenregeling ambulancepersoneel

19.919

15.661

20.430

19.166

17.438

16.968

17.005

 

Overige

88

100

100

100

100

100

100

 

Opdrachten

11.142

24.936

101.255

76.842

86.222

93.561

69.883

 

Risicoverevening

1.662

1.957

2.580

2.274

2.283

2.283

2.290

 

Uitvoering zorgverzekeringsstelsel

301

9.343

11.308

923

1.242

791

783

 

Medisch specialistische zorg

1.070

148

370

358

150

150

150

 

Curatieve ggz

1.395

1.687

1.173

915

137

137

138

 

Eerstelijnszorg

598

114

115

114

115

115

115

 

Passende Zorg

40

9.877

84.133

70.440

80.843

88.157

64.454

 

Overige

6.076

1.810

1.576

1.818

1.452

1.928

1.953

 

Bijdrage aan agentschappen

25.834

9.077

8.917

8.921

9.433

9.313

9.339

 

CJIB: Onverzekerden en wanbetalers

8.291

9.077

8.917

8.921

9.433

9.313

9.339

 

Overige

17.543

0

0

0

0

0

0

 

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

7.711

9.873

10.418

8.977

9.039

9.050

9.075

 

Sociale Verzekeringsbank: Onverzekerden

7.510

8.105

7.966

7.964

7.962

7.960

7.982

 

Overige

201

1.768

2.452

1.013

1.077

1.090

1.093

         
 

Ontvangsten

121.077

80.217

78.701

97.919

80.994

87.017

87.171

         

In de ontwerpbegroting 2025 is de subsidietaakstelling vanuit het Hoofdlijnenakkoord voor 2025 verwerkt. Voor wat betreft de subsidietaakstelling voor de jaren 2026 en verder worden hier nog keuzes in gemaakt. Daarom is voor de jaren 2026 en verder voor nu de taakstelling generiek over alle subsidies verwerkt. Dit is een technische maatregel en zeg niets over de uiteindelijke invulling van de subsidietaakstelling op artikelniveau. Er kunnen hier dan dus ook geen conclusies aan ontleend worden, omdat voor de jaren 2026 en verder hier nog besluitvorming over plaats moet vinden. Na besluitvorming volgt een Nota van Wijziging om de juiste invulling van de subsidietaakstelling zichtbaar te presenteren en daarmee tot een beleidsmatige invulling van de taakstelling​​ te komen.

Budgetflexibiliteit

Subsidies

Van het beschikbare budget voor 2025 van € 333,2 miljoen is 96,9 % juridisch verplicht. Het betreft diverse subsidies ter bevordering van kwaliteit en (patiënt)veiligheid, de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg, de werking van het stelsel en subsidies ten behoeve van de beschikbaarheid van medisch isotopen.

Opdrachten

Van het beschikbare budget voor 2025 van € 122,9 miljoen is 84,7 % juridisch verplicht. Het betreft diverse opdrachten op het gebied van kwaliteit en (patiënt)veiligheid en opdrachten die de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg en de werking van het stelsel moeten bevorderen.

Bekostiging

Van het beschikbare budget voor 2025 van € 3,5 miljard is 100% juridisch verplicht. Het betreft de rijksbijdrage aan het Zorgverzekeringsfonds voor de financiering van verzekerden jonger dan 18 jaar, en de bekostiging van de compensatie van (een deel van) de gederfde inkomsten van zorgaanbieders als gevolg van het verstrekken van zorg aan illegalen en andere onverzekerbare vreemdelingen.

Inkomensoverdrachten

Van het beschikbare budget 2025 van € 20,5 miljoen is 100% juridisch verplicht. Het betreft hoofdzakelijk de overgangsregeling FLO/VUT voor het ambulancepersoneel.

Bijdragen aan agentschappen

Van het beschikbare budget voor 2025 van € 33,5 miljoen is 100% juridisch verplicht. Het betreft bijdragen aan het CIBG, het aCBG, het CJIB en de RVO.

Bijdragen aan ZBO's/RWT's

Van het beschikbare budget voor 2025 van € 15,1 miljoen is 83,8 % juridisch verplicht. Het betreft voornamelijk de bijdrage aan het CAK voor de aanpak van onverzekerden en wanbetalers Zvw, de bijdrage aan de sociale verzekeringsbank voor de uitvoering van de subsidieregeling Veelbelovende Zorg en de pgb-zorgbonusregeling en een bijdrage aan Pharma NL in relatie tot het Nationaal Groeifonds.

Bijdragen internationale organisaties

Van het beschikbare bedrag voor 2025 van € 1,0 miljoen is 100% juridisch verplicht. Het betreft een bijdrage aan de internationale inzet ten behoeve van de bestrijding van antibioticaresistentie.

Vermogensverschaffing en -onttrekking

Van het beschikbare bedrag voor 2025 van € 265 miljoen is 0% juridisch verplicht. Het betreft hier de vermogensverschaffing in het kader van beschikbaarheid van medische isotopen.

Tabel 29 Geschatte budgetflexibiliteit
 

2025

juridisch verplicht

93,1%

bestuurlijk gebonden

6,9%

beleidsmatig gereserveerd

0,0%

nog niet ingevuld/vrij te besteden

0,0%

Box premiegefinancierde Zvw-uitgaven en -ontvangsten

In de onderstaande tabel is de horizontale ontwikkeling van de premiegefinancierde Zvw-uitgaven en -ontvangsten opgenomen. Dit zijn de uitgaven en ontvangsten die onder de Zvw vallen.

Naast de bruto Zvw-uitgaven zijn er ook nog ontvangsten: het eigen risico Zvw, die wordt gerekend tot de niet-belastingontvangsten. De bruto Zvw-uitgaven minus het eigen risico Zvw vormt de netto Zvw-uitgaven.

De verwachte reële groei van de netto Zvw-uitgaven in 2025 is 4,3%.

Het hogere reële groeipercentage in 2027 (6,7%) is het gevolg van de verwerking van het HLA van het kabinet. Dit komt met name door de hogere zorgvraag vanwege het verlagen van het verplicht eigen risico in de Zvw per 1 januari 2027 naar € 165 en het eigen risico te trancheren op € 50 voor de medisch-specialistische zorg.

Deze horizontale ontwikkeling wordt uitgebreid gepresenteerd bij de Premiegefinancierde zorguitgaven (PZ) in paragraaf 6.4.

Premiegefinancierde Zvw-uitgaven en -ontvangsten 2023-2029 (bedragen x € 1.000)

Art.

 

2023

2024

2025

2026

2027

2028

2029

11

Bruto Zvw-uitgaven

57.826.695

62.561.086

66.761.644

70.504.129

75.151.955

78.273.941

82.467.830

 

Eigen risico Zvw

3.338.070

3.417.996

3.395.217

3.323.069

1.584.575

1.601.633

1.619.237

 

Netto Zvw-uitgaven

54.488.625

59.143.090

63.366.427

67.181.060

73.567.380

76.672.308

80.848.593

1. Kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg

Figuur 5 Zorgverleners die aangeven dat de kwaliteit van zorg verleend door eigen afdeling/team niet goed is [%]

Tabel 30 Sociale media: problematisch gebruik onder jongeren1
 

2015

2017

2019

2021

2023

Problematisch gebruik sociale media

3,4%

3,8%

3,3%

5,3%

4,8%

1

Subsidies

Medisch-specialistische zorg

VWS stelt in 2025 € 75,1 miljoen beschikbaar voor het verstrekken van subsidies ter bevordering van de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de medische specialistische zorg.

Voor oncologie is in 2025 in totaal € 66,6 miljoen beschikbaar voor:

  • het verbeteren van de oncologische en palliatieve zorg door het verzamelen van gegevens, het bewaken van kwaliteit, het faciliteren van samenwerkingsverbanden en bij- en nascholing;

  • het bevorderen van fundamenteel, translationeel en klinisch kankeronderzoek ten behoeve van verbetering van de overleving van kanker en het bevorderen van kwaliteit van leven van de patiënt;

  • de registratie van alle pathologie-uitslagen, het beheer hiervan in een landelijke databank en het computernetwerk voor de gegevensuitwisseling met alle pathologielaboratoria in Nederland. Deze gegevens vormen de basis voor de landelijke kankerregistratie, zijn onmisbaar voor de evaluatie en monitoring van de bevolkingsonderzoeken, ondersteunen de patiëntenzorg en worden gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek.

Tabel 31 Relatieve 5-jaarsoverleving123

Relatieve 5-jaarsoverleving

1991-1995

1996-2000

2001-2005

2006-2010

2011-2015

2016-2020

Borstkanker

77,5%

81,8%

84,2%

86,0%

87,8%

88,6%

Dikkedarmkanker

52,8%

55,5%

57,9%

61,2%

65,8%

69,5%

Baarmoederhalskanker

63,4%

63,8%

65,9%

66,5%

68,5%

68,7%

1

2

3

Voor de aanpak van Antimicrobiële resistentie (AMR) in de zorg is in 2025 € 9,6 miljoen beschikbaar. Op grond van de beleidsregel subsidiëring regionale zorgnetwerken antimicrobiële resistentie kunnen de tien regionale zorgnetwerken AMR-subsidie aanvragen voor activiteiten om antimicrobiële resistentie tegen te gaan en infectiepreventie te bevorderen. Het RIVM verstrekt de subsidies in opdracht van het ministerie van VWS.

Voor geboortezorg is in 2025 in totaal € 5,1 miljoen beschikbaar voor het doorvoeren van verdere verbetering, met name in de informatievoorziening voor kwaliteitsbewaking en -verbetering, in de geboortezorg. Dit heeft als doel het terugdringen van de perinatale sterfte en morbiditeit en het bewerkstellingen van een goede start voor moeder en kind.

In het kader van acute zorg is in 2025 in totaal € 3,8 miljoen beschikbaar. Dit is beschikbaar voor de verbetering van inzet van AED’s door burgerhulpverleners, met als doel de kans op overleving verhogen. Dit wordt gehandhaafd door de borging van een database met vrijwilligers en nazorg. Er wordt een fijnmazig systeem geïmplementeerd voor het inzetten van AED’s door burgerhulpverleners. Daarnaast zijn er middelen beschikbaar voor de implementatie van Zorgcoördinatie.

Het onderzoeksprogramma voor vrouwspecifieke aandoeningen, waarvoor in 2025 in totaal € 2,5 miljoen beschikbaar is, richt zich op het verbeteren van kennis over het vrouwenlichaam. De kaders van het onderzoeksprogramma omvat een scala aan vrouwspecifieke aandoeningen en uitingsvormen, namelijk: menstruatie, zwangerschap, de overgang, auto-immuunziekten, migraine en gynaecologische aandoeningen.

Daarnaast is er voor transgenderzorg in 2025 in totaal € 1,9 miljoen beschikbaar, met als doel de transgenderzorg in Nederland te verbeteren. Deze middelen worden hoofdzakelijke ingezet voor het verschaffen van subsidies aan transvrouwen voor het krijgen van borstprothesen of andere mogelijke borstoperaties.

Op begrotingsartikel 1 Volksgezondheid is in totaal € 31 miljoen beschikbaar over de periode 2024-2028 voor onderzoek naar en implementatie van mogelijkheden om in tijden van crisis meer reguliere zorg doorgang te laten vinden. Daarnaast worden de programma’s Topzorg en Citrien gedurende de looptijd van het Integraal Zorgakkoord (IZA) voortgezet. De vervolgprogramma’s sluiten aan bij de inhoudelijke, domein overstijgende doelen van het IZA. Voor de voortzetting van deze programma’s is in totaal € 52 miljoen beschikbaar.

Tabel 32 Foetale sterfte, neonatale sterfte, vroeggeboorte en laaggeboortegewicht123
 

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

Foetale sterfte

3,1

2,8

2,6

2,8

2,9

2,9

3,2

Neonatale sterfte

2

2

2,3

2,4

2,2

2,4

1,7

Vroeggeboorte

7

6,8

6,9

6,8

6,7

6,7

6,6

Laaggeboortegewicht

6,1

5,8

5,9

5,8

5,7

5,7

5,7

1

2

3

Curatieve GGZ

Het ministerie van VWS stelt in 2025 € 13,3 miljoen beschikbaar voor het verstrekken van subsidies ter bevordering van de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de curatieve geestelijke gezondheidszorg. De Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) is op 1 januari 2020 in werking getreden. Voor het ondersteunen van de afronding van de implementatie en de uitvoering van de wet is structureel € 10,7 miljoen beschikbaar. Het grootste deel van dit budget gaat naar de instellingssubsidies voor vertrouwenspersonen. Dat maakt het mogelijk dat vertrouwenswerk in de ggz geborgd is en dat er bij verplichte zorg een beroep kan worden gedaan op de patiëntvertrouwenspersoon (pvp) en de familievertrouwenspersoon (fvp). De werkzaamheden van de pvp en fvp hebben hun wettelijke basis in de Wvggz. Van het beschikbare budget gaat verder € 1,2 miljoen naar de afspraken die zijn gemaakt in het IZA ter versterking van de samenwerking tussen het sociaal domein, de huisartsen en de GGZ. Hiermee wordt onder andere beoogd om meer inzicht te verschaffen in de regionale wachtlijsten en wachttijden aan verwijzers van cliënten, en wordt de transformatie naar hybride zorg in de ggz gestimuleerd. Tot slot is er € 1,0 miljoen beschikbaar voor een project in het kader van de re-integratiemethode Individuele Plaatsing en Steun, waarbij mensen met ernstige psychische aandoeningen, en ook mensen met mildere psychische aandoeningen, begeleid worden bij het verkrijgen en behouden van betaald werk.

Voor de aanpak van Personen met Verward gedrag is in de periode 2021-2027 in totaal € 116 miljoen beschikbaar bij ZonMw (via artikel 1 Volksgezondheid) voor het programma Grip op Onbegrip. Het doel van het actieprogramma is het versterken van een lerende omgeving en verbetercyclus in de regio ten behoeve van een persoonsgerichte aanpak voor mensen met onbegrepen gedrag. De focus van het Actieprogramma Grip op Onbegrip is sterke netwerken voor mensen die de grip op hun leven kwijt zijn.

In 2016 is het Onderzoeksprogramma ggz gestart. Dit programma heeft een looptijd tot en met 2025 en hiervoor is in totaal € 50 miljoen beschikbaar bij ZonMw (via Artikel 1 Volksgezondheid). De doelstellingen van dit onderzoeksprogramma zijn het ontwikkelen, benutten en verzamelen van kennis door het financieren van (onderzoeks-)projecten die bijdragen aan onder andere het terugdringen van het aantal mensen met een psychische aandoening en het versterken van het herstelvermogen en het maatschappelijk functioneren van cliënten in de ggz. 

Tabel 33 Aantal patiënten curatieve GGZ
 

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

GGZ: aantal patienten curatieve GGZ1

1.116.248

1.238.764

1.325.704

1.202.550

1.269.198

1.246.228

1.040.626

1.099.134

1.142.669

1.173.104

1.209.623

1.214.462

1.192.949

1

Eerstelijns zorg

In het kader van het IZA is een groot aantal onderzoeksprogramma’s bij ZonMw gestart op het gebied van de eerstelijnszorg, waarvoor de middelen reeds op artikel 1 Volksgezondheid staan. Dit betreft de volgende programma’s:

  • Een onderzoeksprogramma voor onderzoek en kwaliteit in het eerstelijnsverblijf, geriatrische revalidatiezorg en gezondheidszorg voor specifieke patiëntgroepen (meerjarig in totaal € 15 miljoen euro).

  • Een kennisprogramma voor academische werkplaatsen in de huisartsenzorg (meerjarig € 18,9 miljoen).

  • Een programma voor het opleiden van klinische onderzoekers huisartsengeneeskunde, ouderengeneeskunde en arts verstandelijk gehandicapten (€ 9,2 miljoen meerjarig).

  • Een programma voor kennis en kwaliteit in de paramedische zorg (€ 10 miljoen meerjarig).

  • Een programma voor academische werkplaatsen in de wijkverpleging (€ 6 miljoen euro).

  • Kwaliteitsverbetering in de wijkverpleging (€ 63 miljoen euro meerjarig), dit valt uiteen in meerdere subprogramma’s.

Lichaamsmateriaal

Het ministerie van VWS stelt in 2025 € 24,6 miljoen beschikbaar voor het verstrekken van subsidies ten behoeve van de beschikbaarheid, veiligheid en kwaliteit van lichaamsmaterialen. Aan de Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) wordt in 2025 een subsidie verstrekt van € 16,8 miljoen voor het uitvoeren van wettelijke taken als orgaancentrum, het ondersteunen van ziekenhuizen bij de donatiezorg en het informeren van de bevolking over orgaandonatie. Hiernaast ontvangen 26 ziekenhuizen met een functie binnen de orgaanketen, een subsidie van in totaal € 5,6 miljoen op grond van de subsidieregeling donatie in ziekenhuizen. Doel van de subsidieregeling is het stimuleren van orgaan- en weefseldonatie in ziekenhuizen.

Medische producten

Het ministerie van VWS stelt in 2025 € 72,4 miljoen beschikbaar voor het verstrekken van subsidies medische producten.

In 2025 is een bedrag van € 27,5 miljoen beschikbaar voor het landelijke programma Medicatieoverdracht. De beschikbare middelen zijn bedoeld voor de landelijke coördinatie door Nictiz, de ondersteuning van de sectoren, de Kickstart Medicatieoverdacht, de aanvulling op de Kickstart voor de huisartsenposten, en verdere ICT-ontwikkeling. De implementatie van medicatieoverdracht zal uiteindelijk leiden tot de beschikbaarheid van actuele en volledige medicatieoverzichten en toedienlijsten voor zorgverleners en patiënten/cliënten. Verder is er in 2025 € 6,1 miljoen beschikbaar voor het programma Versnelling Informatie-uitwisseling Patiënt en Professioneel Farmacie (VIPP Farmacie). VIPP Farmacie heeft als doel de farmaceutische patiëntenzorg veiliger en efficiënter te maken en de positie van de patiënt te versterken.

Voor PharmaNL wordt in 2025 € 3,7 miljoen ingezet. PharmaNL geeft een duurzame impuls aan het benutten van het economisch potentieel van innovatieve farmaceutische producten en productietechnologieën, met een toename van medicijnontwikkeling en medicijnproductie op Nederlandse bodem als oogmerk.

Voor het monitoren van vraag en aanbod van essentiële geneesmiddelen wordt aan het Landelijk Coördinatiecentrum Geneesmiddelen in 2025 € 3,8 miljoen ter bechikking gesteld.

Voor de opbouw van de voorraad van kritieke geneesmiddelen is in 2025 € 7,4 miljoen beschikbaar.

Verder is er voor het verbeteren van sturing en regie door monitoring van vraag en aanbod van essentiële hulpmiddelen in 2025 € 2,5 miljoen beschikbaar. In het kader van het IZA is in 2025 een bedrag van € 1,9 miljoen beschikbaar voor doelmatigheidsonderzoek geneesmiddelen. Door het uitvoeren van landelijk doelmatigheidsonderzoek met dure geneesmiddelen die reeds opgenomen zijn in het verzekerde pakket kan kostengroei gereduceerd worden.

Tot slot is er € 11,0 miljoen beschikbaar op dit budget ten behoeve van de ontwikkeling van medische isotopen.

Opdrachten

Medisch-specialistische zorg

In 2025 is in totaal € 12,5 miljoen beschikbaar voor het verstrekken van opdrachten ter bevordering van de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid in de medisch specialistische zorg.

Binnen dit budget is in totaal € 5,1 miljoen beschikbaar ten behoeve van gegevensuitwisseling in de ziekenhuiszorg en de acute zorg. In het kader van pandemische paraatheid stuurt VWS op de implementatie van de spoedsamenvatting. De spoedsamenvatting heeft betrekking op het delen van kritieke gegevens van een patiënt aan een acute zorgverlener, zodat deze op korte termijn de juiste zorg kan verlenen. Daarnaast zijn er middelen beschikbaar voor de doorontwikkeling van beeldbeschikbaarheid in de medisch specialistische zorg.

Bovendien is er in 2025 € 1,8 miljoen beschikbaar voor het beoordelen van erkenningen van centra voor zeldzame aandoeningen, met als doel een netwerk van expertisecentra op te zetten. Dit borgt niet alleen kennis, expertise en de juiste zorg, maar ook zichtbaarheid waardoor de patiënt weet waar diegene terecht kan.

Er is in 2025 € 3,5 miljoen beschikbaar voor het programma Weerbare zorg. Deze middelen worden ingezet voor vraagstukken die voor VWS en het zorgveld voortvloeien uit actuele en potentiële dossiers op het vlak van crisis, conflict en ontwrichting. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om de bestaande crises in Oekraïne en Gaza, maar ook om het voorbereid zijn op een dreigend conflict binnen de grenzen van de NAVO en de civiel-militaire samenwerking die in zo’n situatie van de Nederlandse zorg zal worden gevraagd.

Tot slot is er € 3,1 miljoen in 2025 beschikbaar voor communicatie- en monitoringswerkzaamheden in het kader van het IZA.

Eerstelijnszorg

Naar aanleiding van het coalitieakkoord van Rutte IV zijn in de periode 2023-2026 middelen beschikbaar gesteld voor het versterken van de organisatiegraad in de basiszorg. Hiermee wordt ingezet op de (door)ontwikkeling van lokale en regionale organisaties die professionals in de basiszorg ontzorgen en ondersteunen in de samenwerking met andere partijen en domeinen. Deze beleidsinzet en investeringen moeten leiden tot meer en beter afgestemde zorg voor kwetsbare patiëntengroepen, meer werkplezier voor professionals, betere benutting van personele capaciteit en budgetten en meer innovatiekracht. De versterking van de basiszorg ondersteunt de afspraken in het IZA en het programma WOZO. Op artikel 1 Volksgezondheid is € 115,7 milljoen beschikbaar voor het ZonMw programma professionalisering VSV’s en voor het ZonMw programma (door)ontwikkeling van lokale en regionale organisatievormen.

Medische Producten

VWS stelt in 2025 € 5,0 miljoen beschikbaar voor het verstrekken van opdrachten medische producten. Een bedrag van € 2,3 miljoen beschikbaar voor uitgaven in verband met het verminderen van afhankelijkheden in productie- en toeleveringsketen van medische producten.

Bijdrage aan agentschappen

aCBG

Het ministerie van VWS stelt in 2024 € 6,2 miljoen beschikbaar voor een bijdrage aan het aCBG. Dit betreft voor € 3,6 miljoen middelen voor het programma Werk aan Uitvoering (WaU). Via dit programma wordt gewerkt aan de doelstelling dat de overheid betrouwbaar, dienstbaar, dichtbij en rechtvaardig is. Onderdeel hiervan is de verbetering van informatiesystemen door het aCBG.

CIBG

Het ministerie van VWS stelt in 2025 € 18,1 miljoen beschikbaar voor een bijdrage voor diverse aan het CIBG opgedragen taken. Het gaat bijvoorbeeld om het uitvoeren van taken voor het Donorregister (€ 4,2 miljoen), het GVS (€ 1,9 miljoen) en de Wgp (€ 1,6 miljoen), en ook het verlenen van vergunningen, ontheffingen, notificaties en exportverklaringen (€ 3,0 miljoen).

Kapitaalverschaffing Pallas

Voor de totstandkoming van de Pallas reactor is in de begroting een bedrag opgenomen van € 1,26 miljard, waarvan € 265 miljoen in 2025. Met deze reactor worden radioactieve stoffen ontwikkeld voor diagnose en therapie.

3. Ondersteuning van het zorgstelsel
Tabel 34 Aantal onverzekerden
 

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

Aantal onverzekerden1

57.965

31.681

28.740

29.454

24.269

22.960

17.424

24.205

24.870

20.260

23.876

25.024

28.584

1

Subsidies

Subsidieregeling medisch noodzakelijke zorg aan onverzekerden

Zorgaanbieders kunnen de medisch noodzakelijke zorg die zij aan onverzekerden hebben verleend declareren bij het CAK indien de kosten daarvan niet of niet volledig verhaalbaar blijken op de patiënt. De uitgaven in het kader van deze regeling worden voor 2025 geraamd op € 96,6 miljoen. Dit bedrag is inclusief € 15,0 miljoen voor de onder deze regeling gedeclareerde zorgkosten voor ontheemden uit Oekraïne. De uitvoeringskosten van deze regeling zijn opgenomen op artikel 4 Zorgbreed beleid. De uitgaven zijn de laatste jaren gestegen door met name de algehele stijging van de zorgkosten, meer bekendheid van de regeling en een toegenomen aantal onverzekerden. De verwachte kostenontwikkeling blijft altijd een mate van onzekerheid houden.

Subsidieregeling Veelbelovende Zorg Sneller bij de Patiënt

Het Zorginstituut voert de subsidieregeling Veelbelovende Zorg uit in samenwerking met ZonMw. Het doel van de subsidieregeling is dat innovaties voor de patiënt op een veilige wijze én sneller dan voorheen in het basispakket kunnen instromen, en dat we beter inzicht krijgen in de (kosten) effectiviteit van deze veelbelovende, innovatieve interventies. Voor deze regeling is in totaal in 2025 een bedrag van € 26,8 miljoen beschikbaar. De regeling loopt tot 1 februari 2025.

Tabel 35 Gemiddelde wachttijd GGZ
 

2022-2

2022-3

2022-4

2023-1

Basis ggz: gemiddelde wachttijd in weken1

12,3

12,5

14,9

14,1

1

Tabel 36 Aantal wachtenden op de Wlz-zorg in de GGZ1
 

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

Aantal wachtenden op Wlz-zorg in de ggz

88

64

48

11

13

59

573

800

673

Wacht op voorkeur / Niet-actief wachtend

47

39

29

2

1

6

358

536

477

Totaal urgent plaatsen

      

6

2

6

Totaal actief plaatsen

      

206

262

190

Totaal actief wachtenden

41

25

19

9

12

53

3

  
1

Eerstelijnszorg

Het ministerie van VWS stelt in 2025 in totaal € 11,2 miljoen beschikbaar voor het verstrekken van subsidies ter ondersteuning van het zorgstelsel ten behoeve van de eerstelijnszorg. In het kader van het IZA is met onder andere huisartsen afgesproken dat er wordt ingezet op zelfzorg en daarmee het verlichten van de druk op de huisartsenzorg. Dit geldt niet alleen voor de huisartsenzorg, maar voor de eerstelijns zorg in zijn geheel en wordt gewaarborgd door, onder andere, de verdere ontwikkeling en landelijke implementatie van digitale zelfzorgmiddelen.

Overig

In 2025 is € 9,6 miljoen beschikbaar voor de uitbetaling van de zorgbonus aan pgb-zorgverleners binnen de Zvw.

Bekostiging

Rijksbijdrage Zorgverzekeringsfonds voor financiering van verzekerden 18-

Kinderen tot achttien jaar betalen geen nominale premie Zvw. De Rijksbijdrage Zorgverzekeringsfonds (circa € 3,4 miljard) voorziet in de financiering van de kosten voor deze verzekerden (18-).

Regeling financiering zorg aan illegalen en andere onverzekerbare vreemdelingen

Zorgaanbieders kunnen een bijdrage vragen aan het CAK als zij medisch noodzakelijke zorg hebben verleend aan illegalen en andere onverzekerbare vreemdelingen en de kosten daarvan niet of niet volledig verhaalbaar blijken op de patiënt. Zorgaanbieders kunnen in aanmerking komen voor compensatie uit collectieve middelen onder in de wet (Zvw, art. 122a) gestelde voorwaarden. In 2025 is € 69,6 miljoen beschikbaar voor deze regeling. De uitvoeringskosten van deze regeling zijn opgenomen op artikel 4 Zorgbreed beleid. De uitgaven zijn de laatste jaren gestegen door met name de algehele stijging van de zorgkosten, meer bekendheid van de regeling en vermoedelijk een toegenomen aantal onverzekerbare vreemdelingen. De verwachte kostenontwikkeling blijft altijd een mate van onzekerheid houden.

Inkomensoverdrachten

Overgangsrecht FLO/VUT-ouderenregeling

Bij de afschaffing van de regelingen rond Functioneel Leeftijdsontslag/Vervoegde Uittreding (FLO/VUT) zijn afspraken gemaakt over de vergoeding van het overgangsrecht ouderenregelingen voor de verschillende ambulancediensten. Hiermee werd de continuïteit van ambulancezorg gegarandeerd en om zo een ongelijk speelveld tussen de verschillende soorten ambulancediensten (publiek, B3 en particulier) te voorkomen. De kosten van het overgangsrecht zijn in de tarieven voor de ambulancediensten verwerkt. Met de ambulancediensten is een overeenkomst gesloten, waarin is geregeld dat een groot deel van de kosten bij VWS gedeclareerd kan worden. Om verschillen in de tariefstelling ten gevolge van de ouderenregelingen te voorkomen, is ervoor gekozen de betalingen van alle drie deze regelingen via de begroting van VWS te laten verlopen. In 2025 is hiervoor een bedrag van € 20,4 miljoen beschikbaar .

Opdrachten

Uitvoering zorgverzekeringsstelsel

Voor opdrachten in het kader van de uitvoering van het zorgverzekeringsstelsel is € 11,3 miljoen in 2025. Het grootste deels hiervan (€ 10,6 miljoen) is beschikbaar voor de coördinatie door en activiteiten van de Coalitie Leefstijl in de Zorg.

De Coalitie Leefstijl in de Zorg is conform IZA afspraken in 2023 opgericht en gefinancierd door VWS. De coalitie heeft als hoofddoel om leefstijl integraal onderdeel te maken van de curatieve zorg. Deze coalitie is een adaptief consortium onder de coördinatie van TNO. Binnen de coalitie wordt er gewerkt aan diverse IZA-afspraken, die bijdragen aan het hoofddoel. De coalitie werkt aan deze afspraken vanuit verschillende teams gebaseerd op inhoudelijke knelpunten. Voorbeelden hiervan zijn team praktijkimplementatie, team richtlijnen, team opleiden en team patiënt.

Naast de initiatieven van de coalitie is er een subsidieprogramma opgezet via ZonMw, dit subsidieprogramma sluit inhoudelijk aan bij de coalitie. De eerste ronde van dit subsidieprogramma is in 2023 gestart en de tweede ronde is begin 2024 van start gaan.

Passende Zorg

In 2025 wordt € 84,1 miljoen beschikbaar gesteld voor het verstrekken van opdrachten, subsidies en bijdrages aan het Zorginstituut en ZonMw ten behoeve van passende zorg. Doel hiervan is het bereiken van zoveel mogelijk effectieve en kwalitatief hoogwaardige zorg voor de patiënt of cliënt.

Passende zorg is de norm. Dat betekent allereerst dat zorg aantoonbaar effectief is en meerwaarde heeft voor de patiënt, met daarnaast een doelmatige inzet van mensen, middelen en materialen. Passende zorg betekent meer. Het betekent ook dat zorg gericht is op gezondheid, functioneren en kwaliteit van leven, dat de zorg samen met en rondom de patiënt tot stand komt en dat de zorg op de juiste plek geleverd wordt.

Deze middelen worden beschikbaar gesteld om opdrachten te verstrekken, subsidies te verlenen en bijdrages te leveren aan het Zorginstituut op het gebied van:

  • meer kennis over en inzicht in effectiviteit en kwaliteit van zorg, waaronder ook vraagstukken rondom de organisatie van zorg;

  • versterking van de overheid (toezichthouders en uitvoerders, met name het Zorginstituut) om passende zorg te bereiken (voor de eerste jaren een toename van circa 7,5 duidingen per jaar); en

  • implementatie/vertaling van bovenstaande kennis en inzichten naar de praktijk.

Ontvangsten

Voor 2024 worden de totale ontvangsten op dit artikel geraamd op € 78,7 miljoen. De ontvangsten hebben hoofdzakelijk betrekking op afrekening van eerder verstrekte subsidievoorschotten en ontvangsten in het kader van de aanpak van zowel wanbetalers als onverzekerden.

Tabel 37 Financiële toegankelijkheid
 

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

Afzien van zorg vanwege de kosten1

16%

11%

8%

9%

7%

8%

8%

11%

Wanbetalers zorgverzekering2

277.023

249.044

223.714

202.702

189.652

170.221

170.541

178.916

1

2

17

Tweede Kamer, vergaderjaar 2023–2024, 36 550, nr. 1, p. 217

Licence