Figuur 1

Een veiligere samenleving door een doelmatige en effectieve rechtshandhaving en criminaliteitsbestrijding en door versterking van de bestuurlijke aanpak van criminaliteit door de decentrale overheden.

Opsporing en vervolging

De Minister heeft een regisserende rol. Zij is beleidsverantwoordelijk voor het landelijke opsporings- en vervolgingsbeleid en financiert daartoe onder andere het Openbaar Ministerie (OM) en het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Het OM is belast met de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde (Wet op de rechtelijke organisatie). Het voert het gezag over de opsporing door politie en bijzondere opsporingsdiensten, beslist over de vervolging van strafbare feiten en ziet erop toe dat de opgelegde straf naar behoren wordt uitgevoerd.

Veiligheid en lokaal bestuur

Op het gebied van veiligheid en lokaal bestuur heeft de Minister een stimulerende rol. Zij is belast met het ontwikkelen van visie, beleid en samenwerkingsvormen op het terrein van de bestuurlijke aanpak van onveiligheid, ondermijning en criminaliteit.

Inspanningen zijn er op gericht het lokaal bestuur en het bedrijfsleven zo effectief en efficiënt als mogelijk in staat te stellen de veiligheid te vergroten en weerbaar te maken tegen onveiligheid en criminaliteit. Door de (wettelijke) toerusting van de burgemeester ten aanzien van zijn openbare orde taak en het aanpakken van criminaliteit tegen en gefaciliteerd door het bedrijfsleven, onder andere door het bewaken van de bestuurlijke integriteit (Bibob) en de inzet van de Regionale Informatie- en Expertise Centra (RIEC’s). JenV faciliteert en ondersteunt de aanpak van de meest voorkomende vormen van overlast, zoals overlast gerelateerd aan uitgaan, voetbal en evenementen. Dit wordt ingevuld samen met het lokale bestuur, onder andere via structureel overleg met de VNG en gemeenten.

Vervolging en berechting van verdachten van het neerhalen van vlucht MH17

De Minister is verantwoordelijk voor het strafrechtelijke vervolgings- en berechtigingsmechanisme en financiert daarvoor onder andere het Openbaar Ministerie (OM), de rechtspraak en de politie.

De vervolging en berechting van de verdachten van het neerhalen van de vlucht MH17 vindt plaats in Nederland onder de Nederlandse wet. Het strafproces is ingebed in internationale steun en samenwerking. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken is eveneens nauw betrokken ten behoeve van deze internationale samenwerking.

Met de onderstaande verrichte inspanningen in 2021 is verder gewerkt aan een veiligere samenleving door een doelmatige en effectieve rechtshandhaving en criminaliteitsbestrijding en door versterking van de bestuurlijke aanpak van criminaliteit door de decentrale overheden.

Verkeer

Het verbeteren van de verkeersveiligheid is ook het afgelopen jaar een prioriteit geweest van dit kabinet. JenV draagt hieraan bij door middel van de verkeershandhaving. Zo zijn er in het afgelopen jaar door middel van pilots van het OM en de politie innovatieve handhavingsmiddelen zoals camera’s die handheld bellen geautomatiseerd kunnen constateren en verplaatsbare flitspalen ontwikkeld. Ook wordt met de opvolging van het CFT-advies gevaarlijk rijgedrag harder aangepakt door het strenger straffen van ernstige verkeersovertredingen, terwijl tegelijkertijd door het verlagen van de boetes voor lichtere feiten de maatschappelijke acceptatie van het verkeersboetestelsel wordt vergroot. Daarnaast heeft JenV met de pilot verkeershandhaving in Utrecht het afgelopen jaar met betrokken partijen verkend of boa´s op bepaalde (lichte) verkeersovertredingen kunnen handhaven, dit traject wordt vervolgd in 2022. Tot slot heeft JenV financiële dekking georganiseerd voor bloedonderzoeken drugs in het verkeer voor de komende drie jaar, waardoor de handhaving op rijden onder invloed van drugs voortgezet kan worden. Hiermee zijn de in het regeerakkoord afgesproken resultaten behaald en is bijgedragen aan de verkeersveiligheid door middel van verkeershandhaving. De staat van de verkeersveiligheid toont aan dat blijvende inspanningen om de verkeersveiligheid te verbeteren noodzakelijk blijven31.

Mensenhandel

Het interdepartementale programma Samen tegen mensenhandel is eind 2018 gepresenteerd. Sindsdien is door alle betrokken partijen geïnvesteerd in de uitvoering van dit programma, met concrete resultaten (TK 2021/22, 28638, nr. 205). Zo is doorgewerkt aan de versterking van het fundament van de opsporing en vervolging van daders van mensenhandel (zie ook TK 2020/22, 28 638, nr. 200). In 2020 is voor het eerst sinds jaren weer sprake van een stijging in het aantal door de politie aangeleverde OM-verdachten te zien. En ook in 2021 lijkt de groei te hebben aangehouden. Afgelopen jaar is bovendien een verkenning uitgevoerd naar de mogelijkheid en wenselijkheid van een aanpassing van het artikel 273f Wetboek van Strafrecht (Mensenhandel). Op basis van deze verkenning kan geconcludeerd worden dat een aanpassing van de strafbaarstelling van mensenhandel mogelijk en wenselijk is.

Afgelopen jaar is ook samen met het Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel (CKM) gewerkt aan een nationaal actieplan dat de digitale bescherming van minderjarigen en adolescenten verbetert en aanjaagt. Het actieplan moet komend jaar gereed zijn.

Voorts is als onderdeel van een van de actielijnen uit het programma een belangrijke stap gezet in de verdere verankering van de gemeentelijke aanpak met de ontwikkeling van het ‘Kader mensenhandel voor gemeenten’, dat op 1 februari 2021 gepubliceerd is. Het kader biedt gemeenten bouwstenen bij het formuleren van een aanpak van mensenhandel.

Multilateraal Verdrag Inzake Rechtshulp en Uitlevering bij Internationale Misdrijven

Nederland werkt middels een projectvorm aan dit initiatief. De voorziene diplomatieke conferentie van juni 2020 heeft door de pandemie geen doorgang kunnen vinden. In het jaar 2021 heeft dit vanwege de onmogelijkheid om een grote internationale bijeenkomst te organiseren ook geen doorgang kunnen vinden. In 2021 zijn ter continuering van het proces twee internationale virtuele conferenties georganiseerd. De beoogde Diplomatieke Conferentie- waar onderhandelingen over een verdrag zouden moeten plaatsvinden, heeft sindsdien nog geen doorgang kunnen vinden, omdat internationale reisbewegingen aan banden liggen en de organisatie van een grote conferentie momenteel niet mogelijk is. In 2021 zijn een aantal grootschalige virtuele bijeenkomsten georganiseerd, waarin verdragsteksten verder zijn besproken. Nederland draagt de kosten voor de organisatie van deze bijeenkomsten (ICT, tolken, vertaalkosten etc).

Prostitutie

Het wetsvoorstel regulering sekswerk is op 26 januari 2021 naar de Tweede Kamer gestuurd en vervolgens controversieel verklaard. Sekswerkers kunnen bij verschillende zorginstanties terecht voor laagdrempelige zorg (dit staat ook opgenomen in het wetsvoorstel). Er wordt gewerkt aan een plan van aanpak met concrete voorstellen om de sociale en juridische positie van sekswerkers te verbeteren (Motie van Van Nispen en Simons).De Sekswerkalliantie Destigmatisering wordt gesteund door JenV en zet zich in om het stigma op sekswerk te verminderen en positie van sekswerkers te versterken. Recent is de klachtenbalie gestart waar sekswerkers ondersteuning kunnen krijgen bij het indienen van klachten bij instanties. Na goedkeuring van de Autoriteit Persoonsgegevens in 2021 wordt het platform Ugly Mugs binnenkort in gebruik genomen worden. Op dit platform kunnen geregistreerde sekswerkers elkaar waarschuwen voor gewelddadige klanten.

Indicatoren Unit Landelijke Interceptie

Zoals toegezegd bij brief van 13 november 2007 en daaropvolgend bij brief van 27 mei 2008 worden de jaarlijkse tapstatistieken opgenomen in het Jaarverslag van Justitie en Veiligheid.32

Binnendringen in geautomatiseerd werk

De bevoegdheid tot het binnendringen in een geautomatiseerd werk is in 2021 ingezet in 24 opsporingsonderzoeken. Hierbij is 16 keer gebruik gemaakt van commerciële binnendringsoftware.

Met de bevoegdheid zijn goede successen geboekt. Ten opzichte van 2020 is het aantal opsporingsonderzoeken waarin gebruik wordt gemaakt van de bevoegdheid toegenomen.

Zoals is toegezegd in de Nadere Memorie van antwoord aan de Eerste Kamer33wordt over de bevoegdheid tot het binnendringen in een geautomatiseerd werk gerapporteerd.

Gezien de wettelijke omschrijving in art. 80sexies Sr kan een enkel geautomatiseerd werk meerdere, soms zeer veel, apparaten betreffen. Het aantal binnengedrongen geautomatiseerde werken en/of het aantal apparaten dat daar deel van uit maakt kan een vertekend beeld geven van de inzet van de bevoegdheid. In het jaarverslag over 2020 is dit aangegeven en blijkt in 2021 eveneens het geval. Het aantal geautomatiseerde werken dat is binnengedrongen wijkt sterk af van het aantal apparaten dat er deel van uit maakt en niet van alle geautomatiseerde werken kan eenduidig worden bepaald of zij naar de wettelijke omschrijving een enkel of meerdere werken zijn. Dergelijke onduidelijkheden in de verantwoording zijn onwenselijk. Vanaf volgend jaar wordt de kwantitatieve verantwoording aan de Kamer beperkt tot de in bovengenoemde tabel opgenomen gegevens. De Inspectie JenV blijft overigens zelf bepalen welke kwantitatieve gegevens in haar verslag worden vermeld.

Verplichtingen

Het verschil tussen de begroting en de realisatie is deels een gevolg van de lagere uitgaven bij de uitgaveninstrumenten (-€ 99,1 mln). Het overige verschil van + € 84,2 mln. wordt grotendeels veroorzaakt door meerjarenverplichtingen die zijn aangegaan door het Openbaar Ministerie voor IT-contracten.

33.1 Apparaatsuitgaven Openbaar Ministerie

Openbaar Ministerie (OM)

Het OM is de enige instantie in Nederland die een verdachte voor de strafrechter kan brengen, afgezien van de bijzondere procedure die geldt voor ambtsdelicten van Kamerleden en bewindspersonen. Samen met de Rechtspraak is het OM onderdeel van de rechterlijke macht. Het OM zorgt ervoor dat strafbare feiten worden opgespoord en vervolgd. Daarvoor wordt samengewerkt met politie en andere opsporingsdiensten. Het OM is een landelijke organisatie verdeeld over tien arrondissementen. Deze zijn gelijk aan de tien regionale eenheden van de politie. Daarnaast richt het Landelijk Parket zich op de bestrijding van (internationaal) georganiseerde misdaad, bestrijdt het Functioneel Parket criminaliteit op het gebied van milieu, economie en fraude en worden alle beroepen tegen verkeersboetes en eenvoudige misdrijfzaken door het Parket Centrale Verwerking OM (CVOM) behandeld. De zaken waarin hoger beroep wordt aangetekend komen bij een van de vier vestigingen van het ressortsparket. Dit budget is bestemd voor de financiering van de apparaatsuitgaven van het OM.

Er is sprake van een realisatie die ruim € 64 mln. hoger is dan bij de begroting was geraamd. Dit betreft nagenoeg geheel aanvullende budgettoekenningen of bijdragen van andere JenV-onderdelen in de vorm van aanvullend budget aan het OM ná vaststelling van de begroting.

Het restant betreft het saldo van diverse kleinere mutaties van bij elkaar € 0,6 mln.

Binnen de apparaatskosten is sprake van een relatief grote stijging bij de materiële ICT-kosten vanwege de stijging van de kosten voor licenties, de kosten van automatiseringsapparatuur en telefoons.

Het OM heeft de hieronder genoemde productie gerealiseerd.

In het jaarbericht van het OM zal meer gedetailleerd worden ingegaan op de diverse ontwikkelingen binnen het OM in 2021.

33.2 Bestuur, Informatie en Technologie

Bijdragen medeoverheden

Regionale Informatie en Expertise Centra / Landelijk Informatie en Expertise Centrum (RIEC's/LIEC)

Voor een structurele aanpak van georganiseerde ondermijnende criminaliteit zijn er 10 RIEC's en een LIEC. De RIEC’s ontwikkelen en ondersteunen regionaal bestuurlijke interventies en combineren die zo mogelijk met een fiscale en strafrechtelijke aanpak. Binnen de RIEC’s wordt samengewerkt tussen gemeenten, politie, Openbaar Ministerie, Belastingdienst en andere partners. Het LIEC is een shared service center voor de RIEC’s en verantwoordelijk voor het beheer van een RIEC-informatiesysteem en heeft tot doel het zoveel mogelijk stroomlijnen van de werkwijzen van de RIEC’s en het ondersteunen van de onderlinge afstemming. In 2021 ontvingen de 10 RIEC’s gezamenlijk in totaal een structurele bijdrage van € 8,53 mln.

Uitstapprogramma prostituees

Prostituees die de prostitutie willen verlaten kunnen ondersteuning krijgen van een uitstapprogramma dat zorgt voor begeleiding naar ander werk of andere dagbesteding. Hiervoor is afgelopen jaar € 3 mln. beschikbaar gesteld, en eenmalig € 1mln. extra. Dit budget is via een decentralisatie-uitkering aan 18 aangewezen DUUP-gemeenten uitgekeerd. Sinds 1 januari 2021 is dit een structurele regeling met structurele financieringsystematiek. Het budget is bedoeld voor het (laten) ontwikkelen en (laten) uitvoeren van regionale uitstapprogramma’s voor prostituees.

Subsidies

Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV)

Het CCV heeft een subsidie ontvangen en daarmee kennis en instrumenten ontwikkeld op het terrein van criminaliteitspreventie en veiligheid, gericht op integrale aanpak door samenwerking tussen zowel publieke als private organisaties. Via onder andere bijeenkomsten, publicaties, instrumenten en de website heeft het CCV professionals op het gebied van criminaliteitspreventie en veiligheid in 2021 ondersteund.

Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO)

In 2021 is in samenwerking tussen ondernemers, gemeente, politie en brandweer gewerkt aan de veiligheid van bedrijventerreinen, winkelgebieden en het agrarisch buitengebied. Indien er in samenwerking tussen voorgenoemde partijen structurele maatregelen worden genomen resulteert dat in een KVO certificaat. Het regionale Platvorm Veilig Ondernemen zorgt voor de procesbegeleiding.

33.3 Opsporing en vervolging

Bijdragen agentschappen

Nederlands Forensisch Instituut (NFI)

Het NFI draagt bij aan het artikelonderdeel 33.2 «Het bestrijden van criminaliteit door een effectief en doelmatig instrumentarium van opsporing en vervolging» door middel van het leveren van kwalitatief hoogstaand forensisch onderzoek aan de partners in de strafrechtketen. De drie kernproducten daarbij zijn het uitvoeren van onderzoek op overwegend technisch, medisch-biologisch en natuurwetenschappelijk terrein, het doen van onderzoek naar nieuwe methoden en technieken en het overdragen van kennis op het gebied van forensisch en wetenschappelijk onderzoek.Per saldo is er sprake van een realisatie die circa € 5,8 mln. hoger is dan bij de begroting was geraamd voor het NFI. De grootste mutaties betreffen een bijdrage van € 1,6 mln. voor loonbijstelling, een bijdrage van € 2,2 mln. voor de uitvoering van de bloedonderzoeken die het NFI in het kader van het besluit alcohol, drugs en geneesmiddeleng, een bijdrage van € 0,4 mln. voor kosten samenhangend met corona en € 1 mln. voor extra inzet forensische opsporing.

Bijdragen ZBO’s en RWT’s

Nationaal register gerechtelijk deskundigen (NRGD)

Zie toelichting artikel 32.

Bijdragen aan medeoverheden

BES Caribisch deel van het Koninkrijk

De periode na de staatkundige hervorming heeft zich gekenmerkt door het steeds verder vormgeven aan de inrichting van de BES-eilanden. Een goede inrichting van de Rechtspraak en het Openbaar Ministerie blijft onverminderd van belang om de huidige inrichting te behouden en te blijven ontwikkelen. Vanuit Europees Nederland wordt gestimuleerd dat het aantal rechters zowel kwantitatief als kwalitatief op goed niveau blijft. Ook zal er zorg voor worden gedragen dat de staande magistratuur van het OM BES op sterkte blijft. De Raad voor de Rechtshandhaving wordt zodanig geëquipeerd dat er een goede bijdrage is gedaan voor het doen van voldoende en gekwalificeerde onderzoeken. Ten aanzien van de kosteloze rechtsbijstand voor onvermogenden zijn op de BES-eilanden laagdrempelige voorzieningen voor juridische bijstand gecreëerd in de vorm van Juridische Loketten.

Van het ministerie van BZK heeft JenV in 2021 € 2,1 mln. ontvangen voor de bestrijding van ondermijning in Caribisch Nederland. Het budget wordt vervolgens ter beschikking gesteld aan het Gemeenschappelijk Hof en het Parket Procureur Generaal.

Financial Intelligence Unit Nederland (FIU-Nederland)

In het kader van het voorkomen en opsporen van witwassen, de onderliggende basisdelicten en terrorismefinanciering ontvangt de FIU-Nederland op grond van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) meldingen over ongebruikelijke transacties van meldingsplichtige instellingen zoals banken, geldtransactiekantoren en notarissen. FIU-Nederland analyseert de ongebruikelijke transacties en kan besluiten deze verdacht te verklaren en alsdan te verstrekken aan diverse (bijzondere) opsporingsdiensten en inlichtingen- en veiligheidsdiensten.

Aanpak ondermijning

In 2021 is gewerkt aan de doorontwikkeling van het RIEC/LIEC-bestel. Het betreft onder andere een intensivering van de taken op de gebieden Verbeteren Kennis & Expertise, Platform voor effectiviteit, kwaliteit en innovatie en Ondersteunen Landelijke Fenomeentafels. Daarnaast omvat het een overname van verschillende taken van het voormalige Aanjaagteam Ondermijning (ATO) Daarnaast is werk gemaakt van een intensivering van de taken op het gebied van shared service taken (kwantitatief en kwalitatief).

Vanuit het Regeerakkoord is een bedrag van € 100 mln. beschikbaar gesteld voor de versterking van de aanpak van ondermijning. Dit geld wordt met name ingezet om de lokale en regionale aanpak van ondermijning stevig en innovatief te versterken. Daarnaast wordt een structureel bedrag ter hoogte van € 10 mln. besteed aan de versterking van de intelligence- en analysecapaciteit in RIEC/LIEC-verband en voor aanvullende capaciteit om de regionale, integrale aanpak van ondermijning in operationele zin te versterken.

In 2021 is gestart met een breed offensief om de georganiseerde ondermijnende criminaliteit verder terug te dringen. Op landelijk niveau wordt ingezet op een combinatie van repressieve en preventieve maatregelen. In 2021 is € 141 mln. beschikbaar gesteld, dit bedrag loopt op tot 150 mln. structureel. Deze middelen worden primair ingezet op het toekomstbestendig maken van het stelsel Bewaken en Beveiligen (in 2021 € 41 mln.) en de inrichting en werkzaamheden van het Multidisciplinair Interventieteam (in 2021 € 73 mln.). Daarnaast is met de middelen van het breed offensief ook de aanpak van georganiseerde, ondermijnende criminaliteit in de Rotterdamse haven en luchthaven Schiphol extra versterkt (totaal 7 mln.) en tot slot is er € 15 mln. incidenteel beschikbaar gesteld voor de lokale en regionale aanpak.

De middelen ten behoeve van de regionale aanpak van ondermijning zijn ter beschikking gesteld aan de tien Regionale Informatie en Expertise Centra (RIECs). In de tabel <bijdragen aan RIEC's/LIEC> bij artikelonderdeel 33.2 staat de precieze verdeling van de structurele en incidentele gelden die voor 2021 aan de afzonderlijke RIECs beschikbaar worden gesteld, op basis van de regionale versterkingsplannen voor de besteding van deze middelen. Hierbij is tevens vermeld via welke rechtspersoon deze middelen aan de RIEC zijn toebedeeld. De RIEC’s hebben zelf namelijk geen rechtspersoonlijkheid en kunnen derhalve niet rechtsreeks een bijdrage ontvangen.

Overige opsporing en vervolging

Dit betreffen onder andere bijdragen voor vergoeding voor de verstrekking van persoonsgegevens van Telecomproviders aan het CIOT (Centraal Informatiepunt Onderzoek Telecommunicatie), Internationale- en Europese arrestatiebevelen, de bestrijding van mensenhandel op de Nederlandse Antillen, de Nationaal Rapporteur Mensenhandel, het tegengaan van misbruik van rechtspersonen, het passagiersnamen register systeem (TRIP) en de Veiligheidsmonitor.

Het verschil tussen de stand ontwerpbegroting en de realisatie van € 9,7 mln. kan als volgt worden verklaard:

Bij VJN is per saldo 1 mln. en bij NJN 5,9 mln. overgeheveld onder andere voor Categorale Opvang Slachtoffers Mensenhandel (COSM), de vergoedingen voor verstrekking van persoonsgegevens van Telecomproviders, de Nationaal Rapporteur Mensenhandel, een bijdrage e-screener, DGO (UBO, verwijsportaal), de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding en het garantiefonds faillissementscuratoren.

Een deel van het budget is niet besteed als bijdrage maar als subsidie (0,7 mln.) of opdracht (0,2 mln.). Daarnaast zijn een aantal bijzondere bijdragen aan de politie niet tot besteding gekomen en is er een onderbesteding geweest als gevolg van onder andere corona waardoor activiteiten niet zijn uitgevoerd dan wel vertraagd.

Subsidies

Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV)

De subsidie aan het CCV wordt in zijn geheel verantwoord op het artikelonderdeel 33.2.

Opdrachten

Schadeloosstellingen

Dit betreft de budgetten voor schadeloosstellingen buiten de strafrechtelijke keten, zoals vergoedingen vanwege onrechtmatige vreemdelingenbewaring en in het geval van bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (BOPZ). Daarnaast kunnen ook vergoedingen worden verstrekt voor bijvoorbeeld juridische bijstand. In 2021 was de realisatie € 7,8 mln. hoger dan geraamd.

Keten Informatie Voorziening (KIV)

Keteninformatievoorziening heeft als doel de ondersteuning van de informatie-uitwisseling in de strafrechtketen. In dit kader worden bijv. ketenvoorzieningen in opdracht van DGRR beheerd en (door)ontwikkeld bij de Justitiele Informatiedienst en wordt een bijdrage geleverd aan de totstandkoming van de architectuur voor de IV in de strafrechtketen. Daarnaast wordt er ook beleidsmatig gekeken naar de kaders voor informatie-uitwisseling en de uitvoerbaarheid daarvan, bijv. d.m.v. de herziening van de Wet politiegegevens en de Wet justitiele en strafvorderlijke gegevens, en in het programma Identiteitsvaststelling op orde.

Onrechtmatige Detentie

Ten laste van dit budget worden de vergoedingen verantwoord aan ex-justitiabelen waarvan is vastgesteld dat recht is ontstaan op een vergoeding. Over het algemeen worden deze vergoedingen vastgesteld door de rechter.

Gerechtskosten OM

Ten laste van dit budget worden de uitgaven gebracht die betrekking hebben op deskundigen en tolken en vertalers, die een bijdrage leveren aan het strafproces en worden bekostigd in overeenstemming met het Besluit tarieven in strafzaken. Deze kosten vielen in 2021 iets lager uit (€ 0,5 mln.) dan begroot.

Verkeershandhaving Openbaar Ministerie

Het OM voert het programma verkeershandhaving uit. Uit dit budget worden de uitgaven voor dit programma gedaan, niet zijnde bijdragen aan ZBO of agentschap, bijvoorbeeld trajectcontrolesystemen en digitale flitspalen. De uitgaven zijn circa € 2,7 mln. lager uitgevallen. Dit is grotendeels door een herschikking van de beschikbare middelen over de jaren heen (kasschuif).

Afpakken

Het afpakken van crimineel vermogen is een prioriteit van het kabinet en het stuurt met het ketenprogramma afpakken dan ook op ambitieuze doelstellingen. Het Openbaar Ministerie zet in het kader van de strafrechtelijke vervolging onder meer in op ontnemingsvorderingen van wederrechtelijk verkregen voordeel, verbeurdverklaringen en ontnemingen als onderdeel van een transactie. De beschikbare gestelde middelen in de oorspronkelijke begroting zijn in de loop van het jaar via budgetoverheveling uitgezet naar organisaties die actief zijn op het terrein van afpakken zoals het FIOD en het Openbaar Ministerie.

Bewaring, verkoop en vernietiging in beslag genomen goederen

De Minister van Financiën is volgens de Comptabiliteitswet verantwoordelijk voor het beheer van het overtollige materieel bij het Rijk. Domeinen Roerende Zaken is belast met de bewaring, verkoop en vernietiging van strafrechtelijk inbeslaggenomen voorwerpen en bekommert zich daarnaast over overtollige Rijksgoederen.

Overige opdrachten

Het verschil tussen de ontwerpbegroting en de uitputting is € 48,5 mln. Dit betreffen voornamelijk de middelen voor de digitalisering strafrechtketen. Deze zijn overgeboekt naar bijv. de politie, het OM etc. waar ze tot besteding zijn gekomen.

Garanties

Faillissementscuratoren

Deze regeling voorziet er in dat curatoren in faillissementen bij ontoereikendheid van de boedel van De Minister een voorschot kunnen verkrijgen ter dekking van de kosten om een rechtsvordering in te stellen tegen bestuurders van de rechtspersoon bij onbehoorlijk bestuur of een voorafgaand (verhaals)onderzoek naar de mogelijkheden daartoe. Tevens stelt het de curatoren in faillissementen in staat om een procedure te kunnen beginnen om activa terug te halen voor de boedel om zo benadeling van de crediteuren zoveel mogelijk te beperken.

Faillissementscuratoren

De garantstellingsregeling curatoren (GSR) voorziet erin dat curatoren in faillissementen bij ontoereikendheid van de boedel de Minister een garantiestelling kunnen vragen ter dekking van de kosten om een rechtsvordering in te kunnen stellentegen bestuurders van de rechtspersoon in geval van vermoedelijk «kennelijk onbehoorlijk bestuur» Dit stelt curatoren in faillissementen in staat om een procedure te beginnen teneinde de ver vreemde activa weer terug te laten vloeien in de boedel om benadeling van de crediteuren zoveel mogelijk te beperken. Naar aanleiding van de evaluatie van de GSR wordt de garantstellingsregeling herzien. Dit met het oog om de uitvoerbaarheid en effectiviteit te verbeteren en de regeling in overeenstemming te brengen met het Rijkskader voor risicoregelingen.

33.4 Opsporing en berechting MH17-verdachten

In juni 2019 hebben de landen wiens opsporingsautoriteiten samenwerken in het Joint Investigation Team (JIT) – Australië, België, Maleisië, Oekraïne en Nederland – meegedeeld dat het Nederlands OM vier verdachten gaat vervolgen voor hun rol in het neerhalen van vlucht MH17. Het strafproces tegen deze vier verdachten is op 9 maart 2020 gestart. 2021 stond in het teken van de inhoudelijke behandeling van de strafzaak, welke zal doorlopen in 2022. De rechtbank Den Haag behandelt de strafzaak en houdt zitting op de extra beveiligde rechtbank van het Justitieel Complex Schiphol. De JIT-landen hebben hun politieke en financiële steun uitgesproken en begin 2019 hebben vertegenwoordigers van de JIT-landen een Financieel MOU ondertekend.

Nederland draagt zelf de reguliere kosten voor getuigenbescherming, rechtspraak en het Openbaar Ministerie. De overige kosten en dan met name de kosten die gerelateerd zijn aan het internationale karakter van deze zaak worden door de JIT-landen gezamenlijk gedeeld. De declaraties van de Raad voor de rechtspraak en het OM met betrekking tot het MH17 proces vallen lager uit dan verwacht, dit is mede te verklaren door de corona omstandigheden. Conform afspraak zullen de niet bestede middelen beschikbaar blijven voor vervolging en berechting MH17.

Ontvangsten

Boeten en Transacties (B&T)

Ten opzichte van de ontwerpbegroting doet er zich een hogere opbrengst voor van € 221 mln. Er is sprake van meevallers uit hoofde van de boetecomponent in diverse schikkingen ad 312 mln. en lagere opbrengsten (91 mln.) vooral veroorzaakt doordat het aantal WAHV-boetes sterk gedaald zijn als gevolg van de maatregelen van de coronacrisis. De mee- en tegenvallers bij de Boeten en Transacties vloeien naar de algemene middelen van de Rijksbegroting.

Afpakken

Het afpakken van crimineel vermogen is een prioriteit van het kabinet en het stuurt met het ketenprogramma afpakken dan ook op ambitieuze doelstellingen. Het Openbaar Ministerie zet in het kader van de strafrechtelijke vervolging onder meer in op ontnemingsvorderingen van wederrechtelijk verkregen voordeel, verbeurdverklaringen en ontnemingen als onderdeel van een transactie. In 2021 is in totaal een afpakbedrag ontvangen van € 300,5 mln. Dat is aanzienlijk hoger dan de ontvangsten van de afgelopen jaren vanwege een grote afpakopbrengst/schikking, maar ten opzichte van de raming in de ontwerpbegroting is de realisatie € 83,8 mln. lager uitgevallen.