IenW zet zich in het internationale domein in voor een klimaatbestendige en duurzame infrastructuur en leefomgeving. Met het agenderen van onderzoek en beleid, de ontwikkeling van internationale beleidsinstrumenten, de uitwisseling van kennis en expertise, het creëren van draagvlak en het versterken van marktkansen voor de Nederlandse IenW-sectoren, zet IenW gericht in op internationale samenwerking met overheden, bedrijfsleven en kennisinstellingen om de klimaatweerbaarheid, duurzaam waterbeheer, slimme en groene mobiliteit en circulaire economie in binnen- en buitenland te versterken.

Het internationale IenW-beleid vindt niet alleen zijn grondslag in dit beleidsartikel. Specifieke rollen en verantwoordelijkheden van de Minister op de verschillende beleidsterreinen van IenW zijn bij de betreffende artikelen vermeld.

(Doen) UitvoerenIenW heeft een deel van de beleidsuitvoering uitbesteed aan het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). De opdrachtverlening en de bijbehorende budgetten aan het RIVM en de RVO worden binnen IenW op dit artikel verantwoord en centraal gecoördineerd. Doel hiervan is het verbeteren van overzicht op en flexibiliteit binnen de totale opdracht, kwaliteitsverbetering van het hele opdrachtproces (goed opdrachtgeverschap) en terugdringen van de administratieve lasten.

In 2022 is de opdrachtverstrekking aan RIVM en RVO gewijzigd en vindt de opdrachtverlening plaats vanuit de beleidsartikelen waar de beleidsverantwoordelijkheid ligt.

De IenW-ambities kunnen door de hoge mate van verwevenheid met de internationale arena alleen maar effectief worden gerealiseerd in internationaal verband. Dit is niet alleen afhankelijk van de Nederlandse inzet, maar ook van de inbreng van partners en andere partijen. Het opnemen van kwantitatieve meetbare indicatoren gerelateerd aan het te realiseren doel is in dit verband zelden relevant of toepasselijk. Waar mogelijk zijn deze opgenomen bij de diverse beleidsartikelen.

Het uitgevoerde beleid en de bijbehorende resultaten waren het afgelopen jaar conform de verwachtingen zoals opgenomen in de begroting 2022.

Nederland blijft de urgentie van de transitie naar een circulaire economie actief uitdragen in het buitenland. In de Europese Unie werd ingezet op ambitieuze regelgeving (zie ook artikel 21). De mondiale conferentie Stockholm+50 (juni) werd gebruikt om een circulaire economie te positioneren als sleutel oplossing in de planetaire crises van klimaat, biodiversiteit en vervuiling. Ook de belangrijke positie van jongeren in het milieubeleid werd over het voetlicht gebracht, de staatssecretaris presenteerde de nationale verklaring in Stockholm samen met een jongeren vertegenwoordiger. In het najaar gingen de onderhandelingen voor een nieuw plastic verdrag van start - ook hier was Nederland actief. Dat gold ook voor de klimaat conferentie COP27 (Sharm-El-Sheikh, november), de G20 (Bali, augustus) en het World Circular Economy Forum 2022 (Kigali, december). Er waren ook talloze bilaterale ontmoetingen met invloedrijke landen zoals de VS, Japan en Egypte. Ook met invloedrijke internationale organisaties als het World Economic Forum, Circle Economy en het Finse innovatie fonds Sitra werden de banden aangehaald.

In navolg van de Climate Adaptation Summit (januari 2021) heeft Nederland ook in 2022 bilateraal, multilateraal en in Europese context bijgedragen aan het stimuleren van de weerbaarheid van mensen en ecosystemen tegen de gevolgen van klimaat verandering. Het versterken van de uitvoering van een robuuste nationale adaptatie cyclus stond hierbij centraal. Daarom werkt Nederland aan het aanscherpen van internationale ambities en afspraken op het gebied van klimaat adaptatie. In 2022 droeg Nederland actief bij aan het versterken van de uitvoering van de mondiale adaptatie doelstelling van het Parijs Akkoord met het tweejarige ‘werkprogramma over de mondiale adaptatie doelstelling’ dat tijdens COP27 (november 2021) is gelanceerd. Dit heeft onder andere geleid tot de lancering van een verdiepend raamwerk tijdens de klimaatonderhandelingen gedurende COP28 (november 2022 zie tevens kamerbrief 31 793, nr. 234 )

Green Deal

Op het Europese vlak is de inzet met name gericht geweest op de beoordeling van en de onderhandelingen over de verschillende voorstellen voortkomend uit de Green Deal w.o. uitwerking van de nul-verontreinigingsambitie, het actieplan over een circulaire economie en het Fit-for-55 pakket. Daar waar mogelijk is dit opgenomen onder de relevante beleidsartikelen en in het beleidsverslag.

Ruimtevaart- en satellietdata

In 2022 is het onderzoek naar de kwetsbaarheid en risico’s bij de uitval of verstoring van satelliet navigatie binnen vitale publieke en private processen (IKUS II) afgerond. Ook leverde IenW de Nederlandse bijdrage aan het Europese Galileo satellietnavigatiesysteem (GNSS) onder andere met de werkzaamheden voor invoering van de overheidsdienst (publiek gereguleerde dienst, PRS) in Nederland en de start van de inrichting van een Galileo Sensor Station (GSS) op Bonaire, een tastbare bijdrage aan de grondinfrastructuur van Galileo. Tot slot is er een toenemend belang in het gebruik van aardobservatiedata als ondersteuning van de belangrijke transitie-opgaves uit het coalitie akkoord zoals klimaat en energie, verduurzaming, digitalisering en de ontwikkeling van sleutel technologieën. Ook de Europese Commissie is in 2022 sterker gaan sturen op het gebruiken van aard observatiedata, mede terug te zien in wetgevende voorstellen en voorwaarden voor deelname in programma’s onder Horizon Europe.

Opdrachten

In 2022 zijn uitgaven gedaan op het beleidsterrein ruimtevaart en satelliet data. Het betreft onder andere de jaarlijkse gebruiksvergoeding van het Galileo Reference Centre te Noordwijk en de door het Nederlands Space Office (NSO) en overige partijen geleverde diensten ter ondersteuning van de uitvoering van het ruimtebeleid van IenW. Tevens zijn er diverse opdrachten verstrekt inzake de voorbereiding van de bouw van het nieuwe Galileo Sensor Station (GSS) op Bonaire.

Hiernaast zijn opdrachten verstrekt in het kader van internationale diplomatie en de stimulering van de internationale samenwerking op het gebied van circulaire economie en klimaatverandering. In dat kader zijn ook middelen ingezet om internationaal Reuse & Refill systemen te introduceren en op te schalen voor meer impact in de transitie naar de circulaire economie en hiermee eenmalige plastic producten en verpakkingen terug te dringen.

In 2022 zijn eveneens uitgaven gedaan ten behoeve van de uitvoering van het programma Interreg VI (programma periode 2021-2027). Het gaat hierbij om de verplichte kosten voor de technische bijstand van de EU secretariaten die de lidstaten ondersteunen bij de uitvoering van het programma.

Voorts zijn er middelen ingezet ter voorbereiding van het Nationaal Milieu Programma in het kader van het opstellen van een milieu effect rapportage (plan-MER).

Subsidies

Interreg In 2022 zijn in het kader van de Europese subsidieregelingen Interreg V en Interreg VI subsidies verstrekt aan de Nederlandse partners. De uitvoering van de regelingen ligt bij RVO.

Bijdrage aan agentschappen

RVO

IenW heeft in 2022 een deel van de beleidsuitvoering uitbesteed aan de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Het gaat hierbij om de uitvoering van de Europese subsidieregelingen Interreg en LIFE . Daarnaast heeft RVO ondersteuning geleverd bij de uitvoering van diverse Europese programma’s waaronder Horizon Europe, Connecting Europe Facility (CEF) en het Trans European Network (TEN-T).

RIVM

IenW heeft in 2022 een deel van de beleidsuitvoering uitbesteed aan het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). De middelen zijn ingezet voor beleid onderbouwend onderzoek voor het opstellen van het Nationaal Milieu Programma (NMP).

RWS

RWS heeft in 2022 werkzaamheden uitgevoerd inzake de Wet bescherming Antarctica (vergunningen beleid). Daarnaast zijn middelen toegekend voor ondersteunende activiteiten in het kader van het internationale beleid en grensoverschrijdende samenwerking, waaronder Horizon Europe en het UNEP Tienjarig kader programma voor duurzame consumptie en productie (10YFP SCP).

Bijdrage aan Medeoverheden

In 2022 is een bijdrage toegekend aan de provincie Overijssel in het kader van het Europese subsidie programma Interreg V.

Bijdrage aan (inter)nationale organisaties

Op grond van internationale verdragen, internationale afspraken, contributie verplichtingen en aanvragen, zijn aan diverse internationale organisaties bijdragen toegekend in 2022. De bijdragen van € 0,1 miljoen of meer zijn kort toegelicht in onderstaand tabel.

Bekostiging

Het betreft de afwikkeling (laatste 20%) van de in 2021 verstrekte bijdrage aan de Stichting Global Center on Adaptation in het kader van de rol die de stichting heeft vervuld als adaptatie kennis instituut bij de uitvoering van kabinetsbeleid met betrekking tot versnelling en monitoring van de Klimaat adaptatie actie agenda.